ဘုန္းဘုန္းမွာ မရွိသင့္တဲ့ မေကာင္းတဲ့ အက်င့္လုိ႔ပဲ ေျပာရမလား မသိဘူး။ “အလုပ္တစ္ခုကုိ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ လုပ္တတ္တဲ့အက်င့္၊ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ လုပ္လုိက္ရမွ ေက်နပ္တတ္တဲ့အက်င့္ ၿပီးေတာ့ သူမ်ားလုပ္ရင္လည္း စိတ္တုိင္းမက်တတ္တဲ့ အက်င့္” စတဲ့ အက်င့္ေလးေတြ ရွိေနပါတယ္။ အက်င့္ဆုိတာ စ႐ုိက္ပဲ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဘုန္းဘုန္းရဲ႕ ဒီအက်င့္ေလးေတြဟာ ေမြးကတည္းက ပါလာတဲ့ စ႐ုိက္လုိ ျဖစ္ေနတာပါ။ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ သတိျပဳၾကည့္တဲ့အခါ တစ္ခါတစ္ေလ သဒၶါစ႐ုိက္ေလးေတြ အားေကာင္းေနတတ္သလုိ၊ တစ္ခါတစ္ေလလည္း ရာဂစ႐ုိက္ေလးေတြ အားေကာင္းေနတတ္တာကုိ ေတြ႕ရပါတယ္။ ရာဂစ႐ုိက္နဲ႔ သဒၶါစ႐ုိက္က သေဘာသြားခ်င္း ခပ္ဆင္ဆင္ေလးပါ။ ဒီလုိစ႐ုိက္ေတြ ရွိတဲ့သူဟာ ရတနာသုံးပါး အေပၚမွာ ၾကည္ညိဳမႈ အားေကာင္းတတ္သလုိ၊ သန္႔သန္႔ရွင္းရွင္းနဲ႔ လွလွပပေလးေတြ၊ ကိေလသာ ျဖစ္စရာေလးေတြ အေပၚမွာလည္း တပ္မက္ေနတတ္ျပန္ပါတယ္။ ဒီစ႐ုိက္ေၾကာင့္ပဲလား မသိဘူး။ အလုပ္တစ္ခုခုကုိ ေသေသသပ္သပ္ လုပ္ေနမိတတ္သလုိ သူမ်ားက လုပ္ေပးလာလုိ႔ မေသမသပ္ ျဖစ္ေနရင္၊ ခုိင္းတဲ့အတုိင္း ခ်က္ခ်င္းျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ မလုပ္ရင္ စိတ္ထဲမွာ ဘဝင္မက်ဘဲ အလုိလုိ စိတ္တုိင္းမက်ကုိ ျဖစ္ေနေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ခုေနာက္ပုိင္းေတာ့ ဒီအက်င့္ကုိ သတိကပ္ၿပီး ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္း ေနႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကည့္တာ အရင္ကေလာက္ မဆုိးဘူးလုိ႔ ထင္ရပါတယ္။ စိတ္အလုိမက် ျဖစ္ခဲ့ရင္လည္း အသိသတိကပ္ၿပီး သည္းခံတတ္တဲ့ အက်င့္ေလးေတြနဲ႔ တျဖည္းျဖည္း ရင့္က်က္လာတာကုိ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ သတိထားမိလာပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလ စ႐ုိက္အက်င့္ေလးေတြ မေကာင္းေပမယ့္ ေကာင္းတဲ့ အက်င့္ေလးေတြန႔ဲ ျပဳျပင္ၾကည့္တဲ့အခါ အက်င့္ဆုိးေလးေတြ တျဖည္းျဖည္း ေျပာင္းလာတယ္ ဆုိတာကုိ ကုိယ့္ေတြ႔နဲ႔ယွဥ္ၿပီး သေဘာေပါက္လာမိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ စိတ္တုိင္းမက်တဲ့ အခါေတြမွာ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိယ္ ေျဖဆည္ၿပီး သက္ေသာင့္သက္သာျဖစ္ေအာင္ ေလ့က်င့္လာႏုိင္တာေလးေတြဟာ ဘဝအတြက္ေတာ့ တကယ့္ကုိ တန္ဘုိးမျဖတ္ႏုိင္တဲ့ အျမတ္တစ္ခုလုိ႔ပဲ ေျပာရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ စိတ္အလုိမက်တဲ့အခါ၊ ကုိယ့္စိတ္တုိင္းက် မျဖစ္တဲ့အခါ ခံစားရတဲ့ စိတ္အစဥ္နဲ႔ ေျပာင္းလဲြသြားတဲ့ အမူအရာ အသြင္အျပင္ေတြဟာ ခုေနာက္ပုိင္းေတာ့ သိသိသာသာ ေလ်ာ့နည္းလာတယ္လုိ႔ ခံစားမိပါတယ္။ အဓိကကေတာ့ စိတ္တုိင္းမက်တဲ့အခါ ေျဖဆည္လာတတ္တဲ့အတြက္ ကုိယ့္ကုိယ္တုိင္ သက္ေသာင့္သက္သာ ျဖစ္လာတယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဟုတ္ပါတယ္။ ဘုန္းဘုန္းအပါအဝင္ ပုထုဇဥ္ေတြဟာ စိတ္တုိင္းမက်တာေတြေၾကာင့္ ေန႔စဥ္နဲ႔အမွ် ပင္ပန္းေနၾကတာေတြက အမ်ားႀကီးပါပဲ။ ထစ္ခနဲဆုိ စိတ္အလုိမက်ျဖစ္လုိက္၊ ျဗဳန္းကနဲဆုိ စိတ္တုိင္းမက် ျဖစ္လုိက္နဲ႔ တစ္ခါတစ္ေလ ဘာေၾကာင့္လဲလုိ႔ ျပန္ေတြးၾကည့္ရင္ အေၾကာင္းျပစရာ မရွိတဲ့အျဖစ္ပါ။ တစ္ေယာက္တည္းေနလည္း စိတ္တုိင္းမက်ျဖစ္ေနတတ္သလုိ၊ အမ်ားနဲ႔ ေနတဲ့အခါေတြမွာလည္း စိတ္တုိင္းမက်တာေတြက ျဖစ္ျဖစ္ေနၾကျပန္ပါတယ္။ ေနခ်င္တဲ့သူနဲ႔ အတူေနရေတာ့လည္း စိတ္တုိင္းမက် ျဖစ္ၾကျပန္သလုိ မေနခ်င္တဲ့သူေတြနဲ႔ အတူေနရေတာ့လည္း စိတ္တုိင္းမက် ျဖစ္ၾကရျပန္ပါတယ္။ ကုိယ့္ဖာသာကုိဖန္တီး ကုိယ့္ဖာသာကုိယ္ လုပ္ေနတဲ့ အလုပ္ေတြမွာေတာင္ စိတ္တုိင္းမက်တာေတြ ျဖစ္ျဖစ္ေနၿပီး တစ္ေယာက္တည္း ေဒါသျဖစ္လုိက္၊ ေအာ္လုိက္ဟစ္လုိက္ လုပ္ေနၾကတာေတြ ရွိသလုိ ကုိယ္ခုိင္းလုိ႔ အဆင္မေျပျပန္ရင္လည္း စိတ္တုိင္းမက်ျဖစ္ၿပီး ဆူလုိက္ဆဲလုိက္ လုပ္ျဖစ္ေနျပန္ပါတယ္။ ကုိယ္ပဲလုပ္၊ ကုိယ္ပဲခုိင္းၿပီး ကုိယ္ပဲစိတ္တုိင္းမက် ျဖစ္ေနတတ္တာဆုိေတာ့ ခံစားရေတာ့လည္း ကုိယ္ပဲျဖစ္ေနေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အရင္းစစ္ေတာ့ ကုိယ့္စိတ္နဲ႔ကုိယ့္ကုိ ကုိယ့္အလုိအတုိင္း မျဖစ္ရာက စိတ္တုိင္းမက်ျဖစ္ၿပီး ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ပဲ ဒုကၡလွလွေတြ႕ၾကရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
အမွန္ေတာ့ ေသခ်ာေတြးၾကည့္ရင္ စိတ္တုိင္းက်ဖုိ႔ဆုိတာ သူမ်ားေတြအေပၚမွာ မေျပာနဲ႔ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိေတာင္ ကုိယ့္စိတ္တုိင္းက် မျဖစ္တာေတြက အမ်ားႀကီးပါပဲ။ တစ္ေန႔ကုန္လုိ႔ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ ျပန္ဆင္ျခင္ၾကည့္ရင္ စိတ္တုိင္းက်တာေတြက မ်ားသလား၊ စိတ္တုိင္းမက်တာေတြက မ်ားသလားဆုိရင္ စိတ္တုိင္းမက်တာေတြကပဲ မ်ားေနတတ္ပါတယ္။ ကုိယ့္႐ုပ္ကုိယ့္ရည္နဲ႔ ကုိယ့္အလုပ္ေတြမွာ စိတ္တုိင္းမက် ျဖစ္ေနတတ္ခဲ့သလုိ ကုိယ့္အေျခအေနနဲ႔ ကုိယ့္အရွိေလးေတြအေပၚ စိတ္တုိင္းမက် ျဖစ္ေနတတ္တာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ အဲဒီလုိ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္၊ ကုိယ့္စိတ္နဲ႔ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိေတာင္ စိတ္တုိင္းမက် ျဖစ္ေနၾကတာဆုိေတာ့ သူတပါးအေပၚမွာ၊ သူတပါးနဲ႔ ပတ္သက္တာေတြမွာ ကုိယ့္စိတ္တုိင္းက် ျဖစ္ဖုိ႔ဆုိတာက ပုိလုိေတာင္ ဆုိးသြားတဲ့ အေနအထားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
တစ္ခါတစ္ေလ ဘဝမွာ ျဖစ္တတ္တာေလးေတြ ရွိပါတယ္။ ကုိယ္တန္ဘုိးထားတဲ့ သူ၊ ကုိယ္တန္ဘုိးထားတဲ့ အရာေတြကုိ ကုိယ္ကကုိယ့္စိတ္တုိင္းက် ျဖစ္ေစခ်င္တာေလးေတြပါ။ ကုိယ္ထားသလုိေန၊ ကုိယ္ေျပာသလုိလုပ္ ကုိယ့္အေတြးနဲ႔ ကုိယ္ကေတာ့ ဟုတ္ေနတာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ လက္ေတြ႕မွာေတာ့ ကုိယ့္သေဘာအတုိင္း မျဖစ္တာေတြက အမ်ားႀကီးပါပဲ။ လုိခ်င္တာေတြ၊ ျဖစ္ေစခ်င္တာေတြ မ်ားေလေလ၊ စိတ္တုိင္းမက်တာေတြက မ်ားေနေလပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သူမ်ားမေျပာနဲ႔ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္လည္း လုိခ်င္မႈေတြ၊ ျဖစ္ခ်င္မႈေတြ၊ ရခ်င္မႈေတြ မ်ားေနတဲ့အခါ ထင္တုိင္းမျဖစ္လုိ႔ စိတ္ညစ္ရတာေတြ၊ စိတ္တုိင္းမက် ျဖစ္ရတာေတြ၊ အလုိမက် ျဖစ္ရတာေတြ အမ်ားႀကီး ရွိေနတတ္တာကုိ သတိျပဳၾကည့္ရင္ သိႏုိင္ပါတယ္။
ဆုိေတာ့ကား ဒီလုိစိတ္တုိင္းမက် ျဖစ္ရတာဟာ ဘာေၾကာင့္လဲလုိ႔ စဥ္စားၾကည့္ေတာ့ လုိခ်င္မႈေတြ၊ ျဖစ္ခ်င္မႈေတြ၊ ေရာင့္ရဲတင္းတိမ္ႏုိင္ျခင္း မရွိမႈေတြ၊ ႏွလုံးသြင္း မမွန္ကန္မႈေတြေၾကာင့္လုိ႔ပဲ ေယဘုယ် ေကာက္ခ်က္ခ်ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္က ျဖစ္ခ်င္လုိခ်င္မႈေတြမ်ားေနသမွ်၊ တင္းတိမ္ေရာင့္ရဲႏုိင္တဲ့ အက်င့္ေလးေတြနဲ႔ မေနႏုိင္ေသးသမွ်၊ အကုသုိလ္မျဖစ္ေအာင္၊ အျပစ္မျဖစ္ေအာင္ ေတြးျမင္တတ္တဲ့ အက်င့္ေလးေတြ နည္းေနသမွ် ကုိယ့္ကုိယ္ကုိလည္း အလုိက်မွာ၊ စိတ္တုိင္းက်မွာ မဟုတ္သလုိ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္က စိတ္တုိင္းမက်ရင္ က်န္တဲ့သူေတြ ဘာပဲလုပ္ေပးလုပ္ေပး စိတ္တုိင္းက် ျဖစ္ဖုိ႔ဆုိတာလည္း မလြယ္တဲ့ ကိစၥပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
အရင္းစစ္ေတာ့ စိတ္ဆုိတာ အခ်ိန္မေရြး ေျပာင္းလဲျဖစ္ပ်က္ေနတတ္တဲ့ သေဘာရွိတဲ့အတြက္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္ေနတဲ့ ဒီစိတ္အစဥ္ေတြရဲ႕ အလုိအတုိင္း တစ္ထပ္က်ဖုိ႔ဆုိတာက သာမန္လူေတြ အေနနဲ႔ တကယ့္ကုိ မလြယ္တဲ့ ကိစၥပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ စိတ္ဟာ လႊတ္ထားရင္ လႊတ္ထားတဲ့အေလ်ာက္ အဆင္းေတြေနာက္၊ အသံေတြေနာက္၊ အနံ႔ေတြေနာက္၊ အရသာေတြေနာက္၊ အထိအေတြ႕ေတြေနာက္၊ အေတြးအႀကံေတြေနာက္ တေကာက္ေကာက္ လုိက္ေနတတ္တဲ့ သေဘာရွိတဲ့အတြက္ သူဆဲြသြားတဲ့ အာ႐ုံတုိင္းရဲ႕ ေနာက္ကုိသာ လုိက္ေနလုိ႔ကေတာ့ ဘယ္ေတာ့မွ စိတ္တုိင္းက်တယ္ဆုိတာ ရွိမွာမဟုတ္ပါဘူး။ စိတ္အလုိျပည့္တယ္၊ စိတ္ေက်နပ္တယ္ဆုိတာ မရွိႏုိင္ပါဘူး။
အဲဒီလုိဆုိေတာ့ စိတ္ကုိသူ႔သေဘာအတုိင္း လႊတ္ထားရင္ ေက်နပ္ႏွစ္သက္မႈဆုိတာ ဘယ္လုိမွ မျဖစ္ႏုိင္တဲ့ အတြက္ သူ႔သေဘာအတုိင္း မထားဘဲ ကုိယ့္ရဲ႕အသိသတိနဲ႔ပဲ ဒီစိတ္ကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ၿပီး ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ သက္ေသာင့္သက္သာျဖစ္ေအာင္၊ စိတ္တုိင္းမက်တာေတြ ေလ်ာ့နည္းလာေအာင္ ႀကိဳးစားအားထုတ္ၾကည့္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ သူဆဲြသမွ် အာ႐ုံေတြေနာက္ကုိ မေရာက္သြားရေအာင္ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိပဲ ေျဖဆည္ၾကည့္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေျဖဆည္ဖုိ႔ဆုိေတာ့ အဓိကလုပ္ရမွာက စိတ္ကုိသတိကပ္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားဖုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ စိတ္ကုိ သူဆဲြေဆာင္ရာ အာ႐ုံေတြေနာက္ကုိ လုိက္မသြားမိေအာင္ ထိန္းဖုိ႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ျမင္သမွ်အရာေတြ၊ ၾကားသမွ်အသံေတြ၊ နံသမွ်အနံ႔ေတြ၊ ခံစားသမွ် အရာသာေတြ၊ ေတြ႕ထိသမွ် အထိအေတြေတြ႕မွာ သတိလက္လြတ္ မခံစားမိေအာင္ ႀကိဳးစားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္လုိ႔ အာ႐ုံေတြေနာက္ကုိ သတိလြတ္ၿပီး လုိက္ခံစားမိလုိ႔ စိတ္တုိင္းမက် ျဖစ္ခဲ့ရင္လည္း အခ်ိန္မီသတိဝင္ကာ “အရာအားလုံးဟာ ကုိယ္ျဖစ္ခ်င္သလုိ မျဖစ္ဘဲ သူ႔သေဘာ သူေဆာင္ေနၿပီး အတၱဆုိတာ မရွိ၊ အနတၱပဲ ရွိတယ္” ဆုိတဲ့အခ်က္ကုိ အထပ္ထပ္ႏွလုံးသြင္းၿပီး အႀကိမ္ႀကိမ္ ေျဖဆည္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကည့္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ စိတ္တုိင္းမက် ျဖစ္တဲ့အခါ “ငါဆုိတာမရွိ၊ ငါ့ဥစၥာဆုိတာ၊ ငါပုိင္ဆုိင္တယ္ဆုိတာ မရွိတဲ့ ေလာကႀကီးမွာ ငါ့သေဘာအတုိင္း ျဖစ္ဖုိ႔ဆုိတာ မျဖစ္ႏုိင္ေၾကာင္း” သတိျပဳဆင္ျခင္ၿပီး ေျဖဆည္ၾကည့္ရမွာ ျဖစ္သလုိ သူတပါးကုိ အေၾကာင္းျပဳၿပီး စိတ္တုိင္းမက် ျဖစ္ခဲ့ရင္လည္း ကုိယ့္ကုိယ္ကုိနဲ႔ ခ်ိန္ထုိးၾကည့္ကာ “ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ေတာင္ ကုိယ့္သေဘာအတုိင္း မျဖစ္တာ၊ သူတပါးေတြကုိ ကုိယ့္စိတ္တုိင္းက် ျဖစ္ဖုိ႔ဆုိတာ ဘယ္လုိလုပ္ ျဖစ္ႏုိင္မွာလဲ” စသျဖင့္ အသိသတိနဲ႔ ေျဖဆည္ၾကည့္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အားလုံးကုိၿခဳံၿပီး ေျဖဆည္ၾကည့္ဖုိ႔ကေတာ့ “သတိကပ္ၿပီး စိတ္ကုိအာ႐ုံေတြေနာက္ မလုိက္ႏုိင္ေအာင္ ထိန္းခ်ဳပ္ကာ ေျဖဆည္ၾကည့္ၾကဖုိ႔ပဲ” ျဖစ္ပါတယ္။
ဆုိလုိတာက ကိေလသာထူေျပာလွတယ္ ေလာကႀကီးမွာ ကိေလသာတရားေတြနဲ႔ နပန္းလုံးေနရတဲ့ သတၱဝါမ်ား အေနနဲ႔ လုိခ်င္ျဖစ္ခ်င္တာေတြ မ်ားေနသမွ်၊ ကုိယ့္အတုိင္းအတာနဲ႔ကုိယ္ သက္ေသာင့္သက္သာ ျဖစ္ေအာင္ တင္းတိမ္ေရာင့္ရဲျခင္း မလုပ္ႏုိင္ေသးသမွ်၊ ေတြ႕ႀကဳံလာသမွ် အရာေတြအေပၚမွာ အကုသုိလ္မျဖစ္ေအာင္ ႏွလုံးသြင္းၿပီး မေနႏုိင္ေသးသမွ် စိတ္တုိင္းမက်တာေတြ၊ အလုိမက်တာေတြ ဆုိတာ ရွိေနၾကမွာျဖစ္ၿပီး အဲဒီလုိ စိတ္အလုိမက်မႈေတြ ရွိေနသမွ် ကုိယ္စိတ္ဆင္းရဲမႈေတြလည္း ရွိေနၾကဦးမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီလုိစိတ္အလုိမက်မႈေတြကေန အထုိက္အေလ်ာက္ သက္ေသာင့္သက္သာျဖစ္ဖုိ႔ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိသာ အသိသတိနဲ႔ ေျဖဆည္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားရင္ အာ႐ုံေတြေနာက္ကုိ စိတ္မလုိက္ျဖစ္ေအာင္ ေလ့က်င့္ေနထုိင္ၾကရမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း ဆုိလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ စိတ္အလုိမက်မႈေတြ ခဏခဏ ျဖစ္တတ္ၾကတဲ့ ဘုန္းဘုန္းအပါအဝင္ ေလာကီဘုံသား သတၱဝါမ်ားအေနနဲ႔ ေနရတဲ့အခုိက္မွာ စိတ္အလုိမက်ျဖစ္တုိင္း ခံစားရတဲ့ ကုိယ္စိတ္ဒုကၡေတြကေန အထုိက္အေလ်ာက္ သက္သာမႈေတြ ျဖစ္ေစဖုိ႔ စိတ္ကုိသူ႔အလုိအတုိင္း လြတ္မထားဘဲ အာ႐ုံေတြေနာက္ကုိ ဒီစိတ္က လုိက္မသြားခင္ ကုိယ့္အေနနဲ႔ အသိသတိဦးၿပီး ကုိယ့္စိတ္ကုိ အျမန္ဆုံး ထိန္းခ်ဳပ္ကာ ေျဖဆည္ႏုိင္ေအာင္သာ အႀကိမ္ႀကိမ္ ႀကိဳးစားၾကည့္ၾကပါလုိ႔ အေလးအနက္ တုိက္တြန္းသမႈ ျပဳလုိက္ရပါတယ္။
ခုေနာက္ပုိင္းေတာ့ ဒီအက်င့္ကုိ သတိကပ္ၿပီး ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္း ေနႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကည့္တာ အရင္ကေလာက္ မဆုိးဘူးလုိ႔ ထင္ရပါတယ္။ စိတ္အလုိမက် ျဖစ္ခဲ့ရင္လည္း အသိသတိကပ္ၿပီး သည္းခံတတ္တဲ့ အက်င့္ေလးေတြနဲ႔ တျဖည္းျဖည္း ရင့္က်က္လာတာကုိ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ သတိထားမိလာပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလ စ႐ုိက္အက်င့္ေလးေတြ မေကာင္းေပမယ့္ ေကာင္းတဲ့ အက်င့္ေလးေတြန႔ဲ ျပဳျပင္ၾကည့္တဲ့အခါ အက်င့္ဆုိးေလးေတြ တျဖည္းျဖည္း ေျပာင္းလာတယ္ ဆုိတာကုိ ကုိယ့္ေတြ႔နဲ႔ယွဥ္ၿပီး သေဘာေပါက္လာမိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ စိတ္တုိင္းမက်တဲ့ အခါေတြမွာ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိယ္ ေျဖဆည္ၿပီး သက္ေသာင့္သက္သာျဖစ္ေအာင္ ေလ့က်င့္လာႏုိင္တာေလးေတြဟာ ဘဝအတြက္ေတာ့ တကယ့္ကုိ တန္ဘုိးမျဖတ္ႏုိင္တဲ့ အျမတ္တစ္ခုလုိ႔ပဲ ေျပာရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ စိတ္အလုိမက်တဲ့အခါ၊ ကုိယ့္စိတ္တုိင္းက် မျဖစ္တဲ့အခါ ခံစားရတဲ့ စိတ္အစဥ္နဲ႔ ေျပာင္းလဲြသြားတဲ့ အမူအရာ အသြင္အျပင္ေတြဟာ ခုေနာက္ပုိင္းေတာ့ သိသိသာသာ ေလ်ာ့နည္းလာတယ္လုိ႔ ခံစားမိပါတယ္။ အဓိကကေတာ့ စိတ္တုိင္းမက်တဲ့အခါ ေျဖဆည္လာတတ္တဲ့အတြက္ ကုိယ့္ကုိယ္တုိင္ သက္ေသာင့္သက္သာ ျဖစ္လာတယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဟုတ္ပါတယ္။ ဘုန္းဘုန္းအပါအဝင္ ပုထုဇဥ္ေတြဟာ စိတ္တုိင္းမက်တာေတြေၾကာင့္ ေန႔စဥ္နဲ႔အမွ် ပင္ပန္းေနၾကတာေတြက အမ်ားႀကီးပါပဲ။ ထစ္ခနဲဆုိ စိတ္အလုိမက်ျဖစ္လုိက္၊ ျဗဳန္းကနဲဆုိ စိတ္တုိင္းမက် ျဖစ္လုိက္နဲ႔ တစ္ခါတစ္ေလ ဘာေၾကာင့္လဲလုိ႔ ျပန္ေတြးၾကည့္ရင္ အေၾကာင္းျပစရာ မရွိတဲ့အျဖစ္ပါ။ တစ္ေယာက္တည္းေနလည္း စိတ္တုိင္းမက်ျဖစ္ေနတတ္သလုိ၊ အမ်ားနဲ႔ ေနတဲ့အခါေတြမွာလည္း စိတ္တုိင္းမက်တာေတြက ျဖစ္ျဖစ္ေနၾကျပန္ပါတယ္။ ေနခ်င္တဲ့သူနဲ႔ အတူေနရေတာ့လည္း စိတ္တုိင္းမက် ျဖစ္ၾကျပန္သလုိ မေနခ်င္တဲ့သူေတြနဲ႔ အတူေနရေတာ့လည္း စိတ္တုိင္းမက် ျဖစ္ၾကရျပန္ပါတယ္။ ကုိယ့္ဖာသာကုိဖန္တီး ကုိယ့္ဖာသာကုိယ္ လုပ္ေနတဲ့ အလုပ္ေတြမွာေတာင္ စိတ္တုိင္းမက်တာေတြ ျဖစ္ျဖစ္ေနၿပီး တစ္ေယာက္တည္း ေဒါသျဖစ္လုိက္၊ ေအာ္လုိက္ဟစ္လုိက္ လုပ္ေနၾကတာေတြ ရွိသလုိ ကုိယ္ခုိင္းလုိ႔ အဆင္မေျပျပန္ရင္လည္း စိတ္တုိင္းမက်ျဖစ္ၿပီး ဆူလုိက္ဆဲလုိက္ လုပ္ျဖစ္ေနျပန္ပါတယ္။ ကုိယ္ပဲလုပ္၊ ကုိယ္ပဲခုိင္းၿပီး ကုိယ္ပဲစိတ္တုိင္းမက် ျဖစ္ေနတတ္တာဆုိေတာ့ ခံစားရေတာ့လည္း ကုိယ္ပဲျဖစ္ေနေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အရင္းစစ္ေတာ့ ကုိယ့္စိတ္နဲ႔ကုိယ့္ကုိ ကုိယ့္အလုိအတုိင္း မျဖစ္ရာက စိတ္တုိင္းမက်ျဖစ္ၿပီး ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ပဲ ဒုကၡလွလွေတြ႕ၾကရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
အမွန္ေတာ့ ေသခ်ာေတြးၾကည့္ရင္ စိတ္တုိင္းက်ဖုိ႔ဆုိတာ သူမ်ားေတြအေပၚမွာ မေျပာနဲ႔ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိေတာင္ ကုိယ့္စိတ္တုိင္းက် မျဖစ္တာေတြက အမ်ားႀကီးပါပဲ။ တစ္ေန႔ကုန္လုိ႔ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ ျပန္ဆင္ျခင္ၾကည့္ရင္ စိတ္တုိင္းက်တာေတြက မ်ားသလား၊ စိတ္တုိင္းမက်တာေတြက မ်ားသလားဆုိရင္ စိတ္တုိင္းမက်တာေတြကပဲ မ်ားေနတတ္ပါတယ္။ ကုိယ့္႐ုပ္ကုိယ့္ရည္နဲ႔ ကုိယ့္အလုပ္ေတြမွာ စိတ္တုိင္းမက် ျဖစ္ေနတတ္ခဲ့သလုိ ကုိယ့္အေျခအေနနဲ႔ ကုိယ့္အရွိေလးေတြအေပၚ စိတ္တုိင္းမက် ျဖစ္ေနတတ္တာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ အဲဒီလုိ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္၊ ကုိယ့္စိတ္နဲ႔ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိေတာင္ စိတ္တုိင္းမက် ျဖစ္ေနၾကတာဆုိေတာ့ သူတပါးအေပၚမွာ၊ သူတပါးနဲ႔ ပတ္သက္တာေတြမွာ ကုိယ့္စိတ္တုိင္းက် ျဖစ္ဖုိ႔ဆုိတာက ပုိလုိေတာင္ ဆုိးသြားတဲ့ အေနအထားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
တစ္ခါတစ္ေလ ဘဝမွာ ျဖစ္တတ္တာေလးေတြ ရွိပါတယ္။ ကုိယ္တန္ဘုိးထားတဲ့ သူ၊ ကုိယ္တန္ဘုိးထားတဲ့ အရာေတြကုိ ကုိယ္ကကုိယ့္စိတ္တုိင္းက် ျဖစ္ေစခ်င္တာေလးေတြပါ။ ကုိယ္ထားသလုိေန၊ ကုိယ္ေျပာသလုိလုပ္ ကုိယ့္အေတြးနဲ႔ ကုိယ္ကေတာ့ ဟုတ္ေနတာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ လက္ေတြ႕မွာေတာ့ ကုိယ့္သေဘာအတုိင္း မျဖစ္တာေတြက အမ်ားႀကီးပါပဲ။ လုိခ်င္တာေတြ၊ ျဖစ္ေစခ်င္တာေတြ မ်ားေလေလ၊ စိတ္တုိင္းမက်တာေတြက မ်ားေနေလပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သူမ်ားမေျပာနဲ႔ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္လည္း လုိခ်င္မႈေတြ၊ ျဖစ္ခ်င္မႈေတြ၊ ရခ်င္မႈေတြ မ်ားေနတဲ့အခါ ထင္တုိင္းမျဖစ္လုိ႔ စိတ္ညစ္ရတာေတြ၊ စိတ္တုိင္းမက် ျဖစ္ရတာေတြ၊ အလုိမက် ျဖစ္ရတာေတြ အမ်ားႀကီး ရွိေနတတ္တာကုိ သတိျပဳၾကည့္ရင္ သိႏုိင္ပါတယ္။
ဆုိေတာ့ကား ဒီလုိစိတ္တုိင္းမက် ျဖစ္ရတာဟာ ဘာေၾကာင့္လဲလုိ႔ စဥ္စားၾကည့္ေတာ့ လုိခ်င္မႈေတြ၊ ျဖစ္ခ်င္မႈေတြ၊ ေရာင့္ရဲတင္းတိမ္ႏုိင္ျခင္း မရွိမႈေတြ၊ ႏွလုံးသြင္း မမွန္ကန္မႈေတြေၾကာင့္လုိ႔ပဲ ေယဘုယ် ေကာက္ခ်က္ခ်ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္က ျဖစ္ခ်င္လုိခ်င္မႈေတြမ်ားေနသမွ်၊ တင္းတိမ္ေရာင့္ရဲႏုိင္တဲ့ အက်င့္ေလးေတြနဲ႔ မေနႏုိင္ေသးသမွ်၊ အကုသုိလ္မျဖစ္ေအာင္၊ အျပစ္မျဖစ္ေအာင္ ေတြးျမင္တတ္တဲ့ အက်င့္ေလးေတြ နည္းေနသမွ် ကုိယ့္ကုိယ္ကုိလည္း အလုိက်မွာ၊ စိတ္တုိင္းက်မွာ မဟုတ္သလုိ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္က စိတ္တုိင္းမက်ရင္ က်န္တဲ့သူေတြ ဘာပဲလုပ္ေပးလုပ္ေပး စိတ္တုိင္းက် ျဖစ္ဖုိ႔ဆုိတာလည္း မလြယ္တဲ့ ကိစၥပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
အရင္းစစ္ေတာ့ စိတ္ဆုိတာ အခ်ိန္မေရြး ေျပာင္းလဲျဖစ္ပ်က္ေနတတ္တဲ့ သေဘာရွိတဲ့အတြက္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္ေနတဲ့ ဒီစိတ္အစဥ္ေတြရဲ႕ အလုိအတုိင္း တစ္ထပ္က်ဖုိ႔ဆုိတာက သာမန္လူေတြ အေနနဲ႔ တကယ့္ကုိ မလြယ္တဲ့ ကိစၥပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ စိတ္ဟာ လႊတ္ထားရင္ လႊတ္ထားတဲ့အေလ်ာက္ အဆင္းေတြေနာက္၊ အသံေတြေနာက္၊ အနံ႔ေတြေနာက္၊ အရသာေတြေနာက္၊ အထိအေတြ႕ေတြေနာက္၊ အေတြးအႀကံေတြေနာက္ တေကာက္ေကာက္ လုိက္ေနတတ္တဲ့ သေဘာရွိတဲ့အတြက္ သူဆဲြသြားတဲ့ အာ႐ုံတုိင္းရဲ႕ ေနာက္ကုိသာ လုိက္ေနလုိ႔ကေတာ့ ဘယ္ေတာ့မွ စိတ္တုိင္းက်တယ္ဆုိတာ ရွိမွာမဟုတ္ပါဘူး။ စိတ္အလုိျပည့္တယ္၊ စိတ္ေက်နပ္တယ္ဆုိတာ မရွိႏုိင္ပါဘူး။
အဲဒီလုိဆုိေတာ့ စိတ္ကုိသူ႔သေဘာအတုိင္း လႊတ္ထားရင္ ေက်နပ္ႏွစ္သက္မႈဆုိတာ ဘယ္လုိမွ မျဖစ္ႏုိင္တဲ့ အတြက္ သူ႔သေဘာအတုိင္း မထားဘဲ ကုိယ့္ရဲ႕အသိသတိနဲ႔ပဲ ဒီစိတ္ကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ၿပီး ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ သက္ေသာင့္သက္သာျဖစ္ေအာင္၊ စိတ္တုိင္းမက်တာေတြ ေလ်ာ့နည္းလာေအာင္ ႀကိဳးစားအားထုတ္ၾကည့္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ သူဆဲြသမွ် အာ႐ုံေတြေနာက္ကုိ မေရာက္သြားရေအာင္ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိပဲ ေျဖဆည္ၾကည့္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေျဖဆည္ဖုိ႔ဆုိေတာ့ အဓိကလုပ္ရမွာက စိတ္ကုိသတိကပ္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားဖုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ စိတ္ကုိ သူဆဲြေဆာင္ရာ အာ႐ုံေတြေနာက္ကုိ လုိက္မသြားမိေအာင္ ထိန္းဖုိ႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ျမင္သမွ်အရာေတြ၊ ၾကားသမွ်အသံေတြ၊ နံသမွ်အနံ႔ေတြ၊ ခံစားသမွ် အရာသာေတြ၊ ေတြ႕ထိသမွ် အထိအေတြေတြ႕မွာ သတိလက္လြတ္ မခံစားမိေအာင္ ႀကိဳးစားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္လုိ႔ အာ႐ုံေတြေနာက္ကုိ သတိလြတ္ၿပီး လုိက္ခံစားမိလုိ႔ စိတ္တုိင္းမက် ျဖစ္ခဲ့ရင္လည္း အခ်ိန္မီသတိဝင္ကာ “အရာအားလုံးဟာ ကုိယ္ျဖစ္ခ်င္သလုိ မျဖစ္ဘဲ သူ႔သေဘာ သူေဆာင္ေနၿပီး အတၱဆုိတာ မရွိ၊ အနတၱပဲ ရွိတယ္” ဆုိတဲ့အခ်က္ကုိ အထပ္ထပ္ႏွလုံးသြင္းၿပီး အႀကိမ္ႀကိမ္ ေျဖဆည္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကည့္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ စိတ္တုိင္းမက် ျဖစ္တဲ့အခါ “ငါဆုိတာမရွိ၊ ငါ့ဥစၥာဆုိတာ၊ ငါပုိင္ဆုိင္တယ္ဆုိတာ မရွိတဲ့ ေလာကႀကီးမွာ ငါ့သေဘာအတုိင္း ျဖစ္ဖုိ႔ဆုိတာ မျဖစ္ႏုိင္ေၾကာင္း” သတိျပဳဆင္ျခင္ၿပီး ေျဖဆည္ၾကည့္ရမွာ ျဖစ္သလုိ သူတပါးကုိ အေၾကာင္းျပဳၿပီး စိတ္တုိင္းမက် ျဖစ္ခဲ့ရင္လည္း ကုိယ့္ကုိယ္ကုိနဲ႔ ခ်ိန္ထုိးၾကည့္ကာ “ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ေတာင္ ကုိယ့္သေဘာအတုိင္း မျဖစ္တာ၊ သူတပါးေတြကုိ ကုိယ့္စိတ္တုိင္းက် ျဖစ္ဖုိ႔ဆုိတာ ဘယ္လုိလုပ္ ျဖစ္ႏုိင္မွာလဲ” စသျဖင့္ အသိသတိနဲ႔ ေျဖဆည္ၾကည့္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အားလုံးကုိၿခဳံၿပီး ေျဖဆည္ၾကည့္ဖုိ႔ကေတာ့ “သတိကပ္ၿပီး စိတ္ကုိအာ႐ုံေတြေနာက္ မလုိက္ႏုိင္ေအာင္ ထိန္းခ်ဳပ္ကာ ေျဖဆည္ၾကည့္ၾကဖုိ႔ပဲ” ျဖစ္ပါတယ္။
ဆုိလုိတာက ကိေလသာထူေျပာလွတယ္ ေလာကႀကီးမွာ ကိေလသာတရားေတြနဲ႔ နပန္းလုံးေနရတဲ့ သတၱဝါမ်ား အေနနဲ႔ လုိခ်င္ျဖစ္ခ်င္တာေတြ မ်ားေနသမွ်၊ ကုိယ့္အတုိင္းအတာနဲ႔ကုိယ္ သက္ေသာင့္သက္သာ ျဖစ္ေအာင္ တင္းတိမ္ေရာင့္ရဲျခင္း မလုပ္ႏုိင္ေသးသမွ်၊ ေတြ႕ႀကဳံလာသမွ် အရာေတြအေပၚမွာ အကုသုိလ္မျဖစ္ေအာင္ ႏွလုံးသြင္းၿပီး မေနႏုိင္ေသးသမွ် စိတ္တုိင္းမက်တာေတြ၊ အလုိမက်တာေတြ ဆုိတာ ရွိေနၾကမွာျဖစ္ၿပီး အဲဒီလုိ စိတ္အလုိမက်မႈေတြ ရွိေနသမွ် ကုိယ္စိတ္ဆင္းရဲမႈေတြလည္း ရွိေနၾကဦးမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီလုိစိတ္အလုိမက်မႈေတြကေန အထုိက္အေလ်ာက္ သက္ေသာင့္သက္သာျဖစ္ဖုိ႔ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိသာ အသိသတိနဲ႔ ေျဖဆည္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားရင္ အာ႐ုံေတြေနာက္ကုိ စိတ္မလုိက္ျဖစ္ေအာင္ ေလ့က်င့္ေနထုိင္ၾကရမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း ဆုိလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ စိတ္အလုိမက်မႈေတြ ခဏခဏ ျဖစ္တတ္ၾကတဲ့ ဘုန္းဘုန္းအပါအဝင္ ေလာကီဘုံသား သတၱဝါမ်ားအေနနဲ႔ ေနရတဲ့အခုိက္မွာ စိတ္အလုိမက်ျဖစ္တုိင္း ခံစားရတဲ့ ကုိယ္စိတ္ဒုကၡေတြကေန အထုိက္အေလ်ာက္ သက္သာမႈေတြ ျဖစ္ေစဖုိ႔ စိတ္ကုိသူ႔အလုိအတုိင္း လြတ္မထားဘဲ အာ႐ုံေတြေနာက္ကုိ ဒီစိတ္က လုိက္မသြားခင္ ကုိယ့္အေနနဲ႔ အသိသတိဦးၿပီး ကုိယ့္စိတ္ကုိ အျမန္ဆုံး ထိန္းခ်ဳပ္ကာ ေျဖဆည္ႏုိင္ေအာင္သာ အႀကိမ္ႀကိမ္ ႀကိဳးစားၾကည့္ၾကပါလုိ႔ အေလးအနက္ တုိက္တြန္းသမႈ ျပဳလုိက္ရပါတယ္။
ဘုန္းဘုန္းရဲ့အေရးအသားေတြကေတာ္ေတာ္လည္းေလးနက္ပါတယ္။အမ်ားသူငါသိေစရန္မ်ွေဝခြင့္ျပဳပါ။