သာသနာျပဳ ရဟန္းေတာ္မ်ား၊ တရားေဟာ ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားရဲ႕ ေဟာေရးေျပာေရး သာသနာျပဳေရး အပုိင္းေတြဟာ တစ္ခါတစ္ရံ ေရာက္ရွိသီတင္းသုံး ေနထုိင္ရတဲ့ ေနရာေဒသ၊ ပတ္၀န္းက်င္နဲ႔ လူဒကာဒကာမမ်ားရဲ႕ လုပ္ကုိင္စားေသာက္ၾကတဲ့ အလုပ္အကုိင္မ်ားေၾကာင့္ အခက္အခဲ ျဖစ္ရတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ဓမၼစာေပက ညႊန္ၾကားတဲ့အတုိင္း ေဟာၾကားေပးရတဲ့ ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္ေတြဟာ လက္ေတြ႕ပုိင္းမွာ ဒီအလုပ္ေတြနဲ႔ ဘ၀ရပ္တည္ေရး ႀကိဳးစားေနၾကတဲ့ သူေတြအတြက္ အေတာ္အခက္အခဲ ျဖစ္တတ္ၾကပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာက ညႊန္ၾကားထားတဲ့ ေရွာင္ၾကဥ္စရာမ်ားဟာ တစ္ခ်ိဳ႕ႏုိင္ငံ၊ တစ္ခ်ိဳ႕ေဒသမွာ ေန႔စဥ္မျဖစ္မေန လုပ္ေနၾကရတဲ့ အရာေတြ ျဖစ္ေနသလုိ၊ တစ္ခ်ိဳ႕ ႏုိင္ငံေတြက်ျပန္ေတာ့ ယဥ္ေက်းမႈ တစ္ရပ္လုိ ျဖစ္ေနတာေတြလည္း ရွိျပန္ပါတယ္။
အဲဒီလုိ အေျခအေနမ်ိဳးမွာ တစ္ခ်ိဳ႕ ဒကာဒကာမမ်ားက “အရွင္ဘုရားတုိ႔ ေဟာတာကေတာ့ ေဟာတာေပါ့ဘုရား…၊ သိပ္ၿပီးေတာ့ တုိက္႐ုိက္ႀကီး မေျပာတာေကာင္းပါတယ္ ဘုရား…၊ အရွင္ဘုရားတုိ႔ သိတဲ့အတုိင္း ဒီႏုိင္ငံမွာက ဒီအလုပ္ေတြလုပ္မွ သြားေရးလာေရး ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရး အဆင္ေျပတာ ရွိသလုိ၊ သူတုိ႔ႏုိင္ငံရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔လည္း လုိက္ေလ်ာညီေထြ ျဖစ္ေစပါတယ္၊ ဒါေၾကာင့္မုိ႔ ေဟာတဲ့ေျပာတဲ့အခါ မွန္ေပမယ့္ တဲ့ႀကီးေတာ့ မေကာင္ဘူးလားလုိ႔ ဘုရား…”ဆုိၿပီး ေလွ်ာက္တတ္ၾကပါတယ္။ “အင္း… စာေပအရွိအတုိင္းေတာ့ ေဟာရမွာပဲ၊ ေလွ်ာ့ၿပီး ျပင္ၿပီးေတာ့ေတာ့ ေဟာလုိ႔မရဘူး၊ အားနာၿပီး အမွန္ကုိ အမွားအျဖစ္ေအာင္ကေတာ့ မျဖစ္ႏုိင္ဘူး။ ဘယ္လုိေနရာ၊ ဘယ္လုိအေျခအေနပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္ေတြကုိ ဘုရားေဟာအတုိင္း၊ စာေပလာအတုိင္း ေဟာျပရမွာ ဘုန္းဘုန္းတုိ႔ တာ၀န္ပါ၊ အဲဒီအထဲကမွ က်င့္ႏုိင္တဲ့သူေတြ က်င့္ၾကပါေစေပါ့…” စသျဖင့္ ျပန္မိန္႔ရပါတယ္။ ဟုတ္ပ။ အားနာလုိ႔မ်ား ဘုရားေဟာတရားေတြကုိ လူ႔အႀကိဳက္လုိက္ၿပီး ျပင္လုိက္လုုိ႔ကေတာ့ ဒီေန႔ေထရ၀ါဒ ဓမၼဆုိတာေတြ ရွိမွာမဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ က်င့္ႏုိင္တဲ့သူေတြ က်င့္ႏုိင္ေအာင္ေတာ့ အမွန္အတုိင္း ေဟာျပေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဘုန္းႀကီးေတြရဲ႕ အခက္အခဲကလည္း အဲဒါပဲ။ လူအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ ေနရာေဒသအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ ပတ္၀န္းက်င္ အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ လုပ္ငန္းအမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိေနတဲ့ ဒကာဒကာမမ်ားၾကား ေရာက္ေနျပန္ေတာ့ သူတုိ႔ရဲ႕ အလုပ္ေတြနဲ႔ ေဟာရေျပာရတဲ့ တရားေတြနဲ႔က တစ္ခါတစ္ေလ ဆန္႔က်င္ဘက္ကုိ ျဖစ္ေနေတာ့တာပါ။ အထူးသျဖင့္ သီလသိကၡာပုဒ္ေတြ ေစာင့္ထိန္းဖုိ႔ ေျပာရတဲ့အပုိင္းမွာ ပုိၿပီးအခက္အခဲ ျဖစ္ရပါတယ္။ တစ္ရြာလုံး တံငါအလုပ္နဲ႔ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း ျပဳလုပ္ရတဲ့ တံငါရြာႀကီးမွာ သာသနာျပဳ ေက်ာင္းထုိင္ရတဲ့ ဆရာေတာ္လုိေပါ့။ ေနတာကတံငါရြာ ေဟာေနရတာက ပါဏာတိပါတကုိ ေရွာင္ၾကဥ္ၾကဖုိ႔ဆုိေတာ့ စားလည္းစားေနေသးတယ္ မလုပ္နဲ႔လုိ႔လည္း ေျပာေနေသးတယ္လုိ႔ကုိ ေျပာစရာ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါေတြကုိ ငဲ့ၿပီး “သူ႔အသက္ကုိ သတ္တာေကာင္းတယ္၊ မ်ားမ်ားသာလုပ္” လုိ႔႔ေတာ့ ျပင္ၿပီးေဟာလုိ႔ မျဖစ္ပါဘူး။ အေျခအေနလုိက္ၿပီးလည္း ေလွ်ာ့ေပးလုိ႔ မရပါဘူး။ အရွိကုိ အရွိအတုိင္းေတာ့ ေဟာရေျပာရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ လုိက္နာတာ မလုိက္နာတာကေတာ့ သူတုိ႔အပုိင္း ျဖစ္သြားပါၿပီ၊ အရွိကုိ ထုတ္ျပရမွာက ဘုန္းႀကီးေတြရဲ႕ အပုိင္းပါ။ ဒီအထဲကမွ လုိက္နာႏုိင္ က်င့္ႀကံႏုိင္သူေတြ အေနနဲ႔ လုိက္နာက်င့္ႀကံ ၾကပါေစေပ့ါ။
ဘုန္းဘုန္း အခု သီတင္းသုံးေနတဲ့ ႏုိင္ငံမွာဆုိလည္း ဒီအခက္အခဲေတြ ရွိေနပါတယ္။ ဘာသာမဲ့ အမ်ားစုျဖစ္ေနတဲ့ သူတုိ႔လူမ်ိဳးေတြဟာ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ သိပ္အထင္ႀကီးလြန္း ေနသလုိ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ဘာသာတရား အဆုံးအမေတြ အေပၚမွာ အဆုိးျမင္ေနတတ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာသာတရား အဆုံးအမမရွိေတာ့ ကုိယ္က်င့္တရားပုိင္းမွာလည္း အားနည္းေနတတ္ပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြရဲ႕ ငါးပါးသီလ ေစာင့္ထိန္းမႈလုိမ်ိဳး ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္စရာ အက်င့္သီလ မရွိေတာ့ သူမ်ားအသက္သတ္တာ၊ အိမ္ေထာင္ေရး ေဖာက္ျပန္တာ၊ အရက္ေသစာ ေသာက္စားတာ စတာေတြဟာ သူတို႔အတြက္ အကုသုိလ္ အလုပ္ေတြဆုိတာ စဥ္းေတာင္မစဥ္းစားတဲ့ သေဘာရွိပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလ အကုသုိလ္ အလုပ္ေတြအေပၚမွာ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါး လုပ္ေနၾကတဲ့ သူတုိ႔ကုိၾကည့္ၿပီး ျပန္ခံရတဲ့အခါ ဘယ္ေလာက္မ်ား ခံရလုိက္မလဲလုိ႔ ေတြးေနမိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတုိ႔ကေတာ့ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါးပါပဲ။
ဒီႏုိင္ငံ ဒီလူမ်ိဳးေတြကုိ တရားေဟာတဲ့အခါ ခက္ခဲတဲ့အခ်က္က သူမ်ားအသက္ကုိ မသတ္ဖုိ႔ ေဟာရတာေတြ၊ ကာေမသုမိစၧာစာရကုိ ေရွာင္ၾကဥ္ဖုိ႔ ေဟာရတာေတြ၊ အထူးသျဖင့္ သုရာေမရယကုိ မလုပ္ဖုိ႔ ေျပာရတာေတြက ေတာ္ေတာ္ကုိ မလြယ္တဲ့ ကိစၥျဖစ္ေနပါတယ္။ သူ႔အသက္သတ္တာကုိ ေရွာင္ဖုိ႔ေနေနသာ အရွင္လတ္လတ္စားမွ ပုိၿပီးအရသာ ရွိတယ္ဆုိကာ အရွင္ေတြေရာင္း၊ အရွင္ေတြစားေနတဲ့ သူေတြကုိ ပါဏာတိပါတက ေရွာင္ၾကဥ္ဖုိ႔ ေဟာေျပာရတာ ေတာ္ေတာ္ဒုံးေ၀းပါတယ္။ ငါးမွ်ားရတာ၊ ငါးဖမ္းရတာေတြကုိ အကုသုိလ္လုိ႔မထင္ဘဲ ၀ါသနာတစ္ခုအေနနဲ႔ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါး အအိပ္ပ်က္ခံၿပီး လုပ္ေနၾကတဲ့အျပင္ ငါးမွ်ားခ်ိတ္မွာ မိလာတဲ့ငါးကုိ အရွင္လတ္လတ္ အစိမ္းလုိက္ ကုိက္စားတာ အရသာပုိရွိတယ္လုိ႔ ဆုိလာျပန္ေတာ့ အဲဒါပါဏာတိပါတကံ ေျမာက္တယ္လုိ႔ ေျပာဖုိ႔ရာ ခက္ေနျပန္ပါတယ္။ ပင္လယ္ကမ္းေျခေတြမွာ ဖြင့္ထားတဲ့ ပင္လယ္အစားအစာ စားေသာက္ဆုိင္ေတြမွာဆုိ အရွင္လတ္လတ္ေတြ ျပထားၿပီး စားခ်င္တဲ့သူက ဒါစားခ်င္တယ္လုိ႔ လက္ညႇိဳးထုိးျပတဲ့အခါ ေရွ႕မွာပဲ ခုတ္ထစ္ေရာင္းခ် စားေသာက္ၾကတာေတြက သူ႔အသက္သတ္တာဟာ ခက္ခဲတဲ့အရာ မဟုတ္ဘူးဆိုတာ ျပသေနၾကတဲ့အျပင္ ဒါေတြလုပ္လုိ႔ ျပန္ခံရတတ္တယ္ဆုိတာလည္း အယုံအၾကည္မရွိတဲ့ သူေတြျဖစ္ေနေလေတာ့ အစိမ္းသက္သက္ႀကီး ပါဏာတိပါကို ေရွာင္ဖုိ႔ ေဟာေျပာရတာ ခက္ေနရပါတယ္။
ေနာက္ ကာေမသုမိစၧာစာရနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အပုိင္းမွာလည္း ဒီလူမ်ိဳးေတြရဲ႕ အယူအဆက တစ္မ်ိဳးျဖစ္ေန ျပန္ပါတယ္။ သူတို႔ေျပာေနက်ျဖစ္တဲ့ ခ်စ္တာနဲ႔ လက္ထပ္တာ တစ္ျခားစီပဲဆုိတဲ့ အခ်က္ကုိ သူတုိ႔ကုိယ္တုိင္ လက္ထပ္တဲ့ သူကတစ္ေယာက္ ခ်စ္ရည္လူးတဲ့သူက တစ္ေယာက္ျဖစ္ေနတယ္ ဆုိတာကုိ ေနရာတုိင္းမွာ အလြယ္တကူ ရွိေနတဲ့ ဟုိတယ္၊ မုိတယ္မ်ား၊ အင္း၊ ဧည့္ရိပ္မြန္စတာေတြက သက္ေသျပေနသလုိ ဒီဟုိတယ္၊ မုိတယ္မွာ ရွိေနၾကတဲ့ ၀န္ထမ္းေတြကေတာ့ အိမ္ေထာင္ရွိေနသူ၊ မရွိသူမ်ားကုိ ေကာင္းေကာင္းသိေနၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္လင္တစ္မယား စနစ္ထက္ အိမ္ေထာင္ဖက္ကတစ္ျခား ခ်စ္သူကတစ္ျခား ျဖစ္ေနၾကတဲ့သူေတြ မ်ားေနေတာ့ ကာေမသုမိစၧာစာရ သီလနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့အေပၚမွာ ေဟာရေျပာရတာ အခက္အခဲ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ေနာက္အဆုိးဆုံး အခ်က္က သုရာေမရယလုိ႔ ေခၚတဲ့ အရက္ေသစာ ေသာက္စားမႈက အဆုိးဆုံးပါပဲ။ အရက္ေသာက္တာဟာ ယဥ္ေက်းမႈတစ္ရပ္လုိ ျဖစ္ေနတဲ့ ဒီႏုိင္ငံမွာ လူေတြမေျပာနဲ႔ သူတုိ႔ႏုိင္ငံက ဘုန္းႀကီးေတြေတာင္ ပါတီပဲြေလးတက္ၿပီး အရက္ေလးနဲ႔ ႏွက္ေနတာေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။ ဘုန္းႀကီးေတြကုိယ္တုိင္က အရက္ကုိ အရက္မဟုတ္ဘူး၊ ေဆးဆုိၿပီး လုပ္ေနၾကေတာ့ သူတုိ႔ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြမွာ သုရာေမရယ မဇၨပမာဒ႒ာနာ ေ၀ရမဏိဆုိတာ ေဟာတာလည္း မၾကားဘူးသလုိ ေဆာက္တည္ရ ေကာင္းမွန္းလည္း မသိၾကပါဘူး။ ဘုန္းႀကီးေတြေရာ လူေတြပါ အရက္ေသာက္မွ ဆက္ဆံေရး အဆင္ေျပသလုိ၊ အေရးကိစၥရွိလုိ႔ ေတြ႕ၾကဆုံၾကရင္လည္း အရက္ကေလးပါမွ ၿမိဳင္ၿမိဳင္ဆုိင္ဆုိင္ ရွိတတ္ၾကတာ ဆုိေတာ့ အရက္မေသာက္ဖုိ႔ တားျမစ္မယ္ဆုိရင္ သူတုိ႔အတြက္ေတာ့ ရန္သူလုိပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ဒီလုိႏုိင္ငံ ဒီလုိလူမ်ိဳးေတြကုိ သာသနာျပဳဖုိ႔အတြက္က သီလကထာ၊ ဒါနကထေတြထက္ လက္ေတြ႕ဆန္တဲ့ က်င့္ႀကံအားထုတ္မႈနဲ႔ စတင္ရပါတယ္။ တကယ္လုပ္ရင္ တကယ္အက်ိဳးရွိေစတဲ့ လက္ေတြ႕အားထုတ္မႈ အပုိင္းကုိ အားထုတ္ေစၿပီး သူတုိ႔ကုိယ္တုိင္ ဓမၼအႏွစ္သာရကုိ သိလာတဲ့အခါက်မွ ဒီထက္ပုိျပည့္စုံတဲ့ အႏွစ္သာရေတြသိဖုိ႔ အက်င့္သီလပုိင္းလည္း အေရးႀကီးေၾကာင္း ေျပာဆုိကာ သီလေဆာက္တည္ဖုိ႔ ေဟာေျပာေပးရပါတယ္။
ထားပါေတာ့။ ေျပာခ်င္တာက ေနရာေဒသ၊ လူမ်ိဳးမ်ားနဲ႔ လုပ္ကုိင္စားေသာက္မႈမ်ားကုိ လုိက္ၿပီး ေဟာရေျပာရတာ ခက္ခဲတတ္တဲ့အေၾကာင္း ေျပာခ်င္တာပါ။ ခက္ခဲတယ္ဆုိေပမယ့္ အားလုံးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီအထဲကမွ သဒၶါတရား ရွိတဲ့သူေတြ၊ ပါရမီအားေကာင္းတဲ့ သူေတြကေတာ့ မလြယ္ေပမယ့္ ေဖာက္ထြက္ႏုိင္ၾကပါတယ္။ ဒီအလုပ္ေတြဟာ အကုသုိလ္ အလုပ္ေတြဆုိတာ သိတဲ့အခါ တစ္ျခားအလုပ္ေတြနဲ႔ ေျပာင္းၿပီး အက်င့္ေကာင္းေအာင္ ျပဳလုပ္တဲ့သူေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း အမ်ားစုက ဘာသာတရား အဆုံးအမေတြနဲ႔ ဆန္႔က်င္ေနလုိ႔ ေလ်ာ့ေလ်ာ့ေပါ့ေပါ့ ေဟာဖုိ႔ ေျပာလာၾကတဲ့ အေပၚမွာ ဘုန္းဘုန္းတုိ႔က “ေလ်ာ့လုိ႔ေတာ့ မရဘူး၊ က်င့္ႏုိင္တဲ့သူေတြ က်င့္ႏုိင္ဖုိ႔ အရွိအတုိင္းေတာ့ ေဟာရမွာပါ”လုိ႔ ေျပာရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ႏုိင္ငံျခားမွာ အေနၾကာလာလုိ႔လား မသိဘူး။ ျမန္မာအခ်ိဳ႕ေတြမွာ ဒီလုိ အယူအဆေလးေတြ ရွိလာတတ္တာကုိ ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕က တရားေဟာတဲ့အခါ “အရွင္ဘုရား အဲလုိတဲ့ႀကီးေတာ့ မေကာင္းဘူးလားလုိ႔၊ သူတုိ႔ဆီမွာ ဒါေတြက ယဥ္ေက်းမႈလုိ ျဖစ္ေနတာ၊ ဒီလုိ ကိစၥမ်ိဳး မလုပ္ရင္ အဆင္မေျပလွဘူး”လုိ႔ ေျပာလာတာေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။ ဒါကေတာ့ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ပဲ စဥ္းစားၾကဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ဘုန္းဘုန္းတုိ႔အေနနဲ႔ အရွိကုိ အရွိအတုိင္းေတာ့ ေဟာေျပာေပးဖုိ႔ တာ၀န္ရွိပါတယ္။ ေသခ်ာတာကေတာ့ အားလုံးဟာ ေဟာမရ၊ ေျပာမရတဲ့သူေတြ မဟုတ္သလုိ၊ သူ႔ႏုိင္ငံေရာက္တုိင္း သူ႔လုိမ်ိဳးေတြလုိ လုိက္လုပ္ေနတဲ့သူေတြခ်ည္း မဟုတ္ဘူးဆိုတာေတာ့ ေသခ်ာပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ေသာက္တာစားတာေတြကုိ မေရွာင္ႏုိင္သလုိ အက်င့္သီလေတြမွာ မက်င့္သုံးႏုိင္တဲ့သူေတြ မ်ားေနေပမယ့္ ဒီအထဲက ေဖာက္ထြက္လာသူေတြလည္း ရွိေနတဲ့အတြက္ အမ်ားက မက်င့္ႏုိင္လုိ႔၊ အမ်ားကုိ ငဲ့ၿပီး ဒီလုိေလးေတာ့ ေဟာေစခ်င္တယ္၊ ဒီလုိေလးေတာ့ ျပင္ေစခ်င္တယ္ ဆိုလာတဲ့အေပၚမွာ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ မက်င့္ႏုိင္ၾကေပမယ့္ က်င့္ႏုိင္တဲ့သူေတြ က်င့္ႏုိင္ၾကေစဖုိ႔ ဘုရားမ်က္ႏွာကုိ ၾကည့္ၿပီး အရွိအတုိင္းေတာ့ ေဟာေနရဦးမွာပဲလုိ႔ ဆုိရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ က်င့္ႏုိင္တဲ့သူေတြကေတာ့ က်င့္ေနၾကတာ အမွန္ပါပဲ။
ဒါေၾကာင့္ ေဒရာေဒသ၊ ပတ္၀န္းက်င္နဲ႔ လုပ္ကုိင္စားေသာက္ရတဲ့ အခက္အခဲေတြေၾကာင့္ ဗုဒၶရဲ႕ အဆုံးအမမ်ားနဲ႔ မညီႏုိင္တဲ့ အေျခအေန မ်ားလာတဲ့အျပင္ ဘုန္းႀကီးမ်ားရဲ႕ ေဟာတာေျပာတာေတြေၾကာင့္ ဒုိ႔ကုိေစာင္းၿပီး ေဟာေနတယ္လုိ႔ ခံစားလာရၿပီး ဒီလုိေလးေဟာရင္ ေကာင္းမွာပဲ၊ ဒါေလးေတာ့ ေရွာင္ေျပာရင္ ေကာင္းမွာပဲ စတဲ့ အေတြးေတြနဲ႔ အႀကံျပဳ ေလွ်ာက္ထားလာၾကတဲ့ အေပၚမွာ “ဘယ္သူ႔ဘယ္သူကုိမွ ေစာင္းေျပာေစာင္းေဟာတာ မဟုတ္ဘဲ အရွိကုိ အရွိအတုိင္း ဘုရားေဟာ ေဒသနာေတာ္ကုိ ထုတ္ျပျခင္းသာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အမ်ားက မက်င့္ႏုိင္ၾကေပမယ့္ က်င့္ႏုိင္တဲ့သူေတြ က်င့္ႏုိင္ၾကေစဖုိ႔ မႀကိဳက္ေပမယ့္လည္း ေဟာေပးေနရဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္”လုိ႔ပဲ ေျပာၾကားရင္း က်င့္ႏုိင္သူေတြ က်င့္ၾကပါေစဆုိတဲ့ ဆႏၵနဲ႔ အမ်ားမႀကိဳက္ေပမယ့္ အမွားမလုိက္ေအာင္ တရားဘက္ေတာ့ လုိက္ေနရမွာပဲလုိ႔ ဆုိလုိက္ရပါေတာ့တယ္။
အဲဒီလုိ အေျခအေနမ်ိဳးမွာ တစ္ခ်ိဳ႕ ဒကာဒကာမမ်ားက “အရွင္ဘုရားတုိ႔ ေဟာတာကေတာ့ ေဟာတာေပါ့ဘုရား…၊ သိပ္ၿပီးေတာ့ တုိက္႐ုိက္ႀကီး မေျပာတာေကာင္းပါတယ္ ဘုရား…၊ အရွင္ဘုရားတုိ႔ သိတဲ့အတုိင္း ဒီႏုိင္ငံမွာက ဒီအလုပ္ေတြလုပ္မွ သြားေရးလာေရး ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရး အဆင္ေျပတာ ရွိသလုိ၊ သူတုိ႔ႏုိင္ငံရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔လည္း လုိက္ေလ်ာညီေထြ ျဖစ္ေစပါတယ္၊ ဒါေၾကာင့္မုိ႔ ေဟာတဲ့ေျပာတဲ့အခါ မွန္ေပမယ့္ တဲ့ႀကီးေတာ့ မေကာင္ဘူးလားလုိ႔ ဘုရား…”ဆုိၿပီး ေလွ်ာက္တတ္ၾကပါတယ္။ “အင္း… စာေပအရွိအတုိင္းေတာ့ ေဟာရမွာပဲ၊ ေလွ်ာ့ၿပီး ျပင္ၿပီးေတာ့ေတာ့ ေဟာလုိ႔မရဘူး၊ အားနာၿပီး အမွန္ကုိ အမွားအျဖစ္ေအာင္ကေတာ့ မျဖစ္ႏုိင္ဘူး။ ဘယ္လုိေနရာ၊ ဘယ္လုိအေျခအေနပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္ေတြကုိ ဘုရားေဟာအတုိင္း၊ စာေပလာအတုိင္း ေဟာျပရမွာ ဘုန္းဘုန္းတုိ႔ တာ၀န္ပါ၊ အဲဒီအထဲကမွ က်င့္ႏုိင္တဲ့သူေတြ က်င့္ၾကပါေစေပါ့…” စသျဖင့္ ျပန္မိန္႔ရပါတယ္။ ဟုတ္ပ။ အားနာလုိ႔မ်ား ဘုရားေဟာတရားေတြကုိ လူ႔အႀကိဳက္လုိက္ၿပီး ျပင္လုိက္လုုိ႔ကေတာ့ ဒီေန႔ေထရ၀ါဒ ဓမၼဆုိတာေတြ ရွိမွာမဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ က်င့္ႏုိင္တဲ့သူေတြ က်င့္ႏုိင္ေအာင္ေတာ့ အမွန္အတုိင္း ေဟာျပေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဘုန္းႀကီးေတြရဲ႕ အခက္အခဲကလည္း အဲဒါပဲ။ လူအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ ေနရာေဒသအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ ပတ္၀န္းက်င္ အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ လုပ္ငန္းအမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိေနတဲ့ ဒကာဒကာမမ်ားၾကား ေရာက္ေနျပန္ေတာ့ သူတုိ႔ရဲ႕ အလုပ္ေတြနဲ႔ ေဟာရေျပာရတဲ့ တရားေတြနဲ႔က တစ္ခါတစ္ေလ ဆန္႔က်င္ဘက္ကုိ ျဖစ္ေနေတာ့တာပါ။ အထူးသျဖင့္ သီလသိကၡာပုဒ္ေတြ ေစာင့္ထိန္းဖုိ႔ ေျပာရတဲ့အပုိင္းမွာ ပုိၿပီးအခက္အခဲ ျဖစ္ရပါတယ္။ တစ္ရြာလုံး တံငါအလုပ္နဲ႔ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း ျပဳလုပ္ရတဲ့ တံငါရြာႀကီးမွာ သာသနာျပဳ ေက်ာင္းထုိင္ရတဲ့ ဆရာေတာ္လုိေပါ့။ ေနတာကတံငါရြာ ေဟာေနရတာက ပါဏာတိပါတကုိ ေရွာင္ၾကဥ္ၾကဖုိ႔ဆုိေတာ့ စားလည္းစားေနေသးတယ္ မလုပ္နဲ႔လုိ႔လည္း ေျပာေနေသးတယ္လုိ႔ကုိ ေျပာစရာ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါေတြကုိ ငဲ့ၿပီး “သူ႔အသက္ကုိ သတ္တာေကာင္းတယ္၊ မ်ားမ်ားသာလုပ္” လုိ႔႔ေတာ့ ျပင္ၿပီးေဟာလုိ႔ မျဖစ္ပါဘူး။ အေျခအေနလုိက္ၿပီးလည္း ေလွ်ာ့ေပးလုိ႔ မရပါဘူး။ အရွိကုိ အရွိအတုိင္းေတာ့ ေဟာရေျပာရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ လုိက္နာတာ မလုိက္နာတာကေတာ့ သူတုိ႔အပုိင္း ျဖစ္သြားပါၿပီ၊ အရွိကုိ ထုတ္ျပရမွာက ဘုန္းႀကီးေတြရဲ႕ အပုိင္းပါ။ ဒီအထဲကမွ လုိက္နာႏုိင္ က်င့္ႀကံႏုိင္သူေတြ အေနနဲ႔ လုိက္နာက်င့္ႀကံ ၾကပါေစေပ့ါ။
ဘုန္းဘုန္း အခု သီတင္းသုံးေနတဲ့ ႏုိင္ငံမွာဆုိလည္း ဒီအခက္အခဲေတြ ရွိေနပါတယ္။ ဘာသာမဲ့ အမ်ားစုျဖစ္ေနတဲ့ သူတုိ႔လူမ်ိဳးေတြဟာ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ သိပ္အထင္ႀကီးလြန္း ေနသလုိ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ဘာသာတရား အဆုံးအမေတြ အေပၚမွာ အဆုိးျမင္ေနတတ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာသာတရား အဆုံးအမမရွိေတာ့ ကုိယ္က်င့္တရားပုိင္းမွာလည္း အားနည္းေနတတ္ပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြရဲ႕ ငါးပါးသီလ ေစာင့္ထိန္းမႈလုိမ်ိဳး ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္စရာ အက်င့္သီလ မရွိေတာ့ သူမ်ားအသက္သတ္တာ၊ အိမ္ေထာင္ေရး ေဖာက္ျပန္တာ၊ အရက္ေသစာ ေသာက္စားတာ စတာေတြဟာ သူတို႔အတြက္ အကုသုိလ္ အလုပ္ေတြဆုိတာ စဥ္းေတာင္မစဥ္းစားတဲ့ သေဘာရွိပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလ အကုသုိလ္ အလုပ္ေတြအေပၚမွာ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါး လုပ္ေနၾကတဲ့ သူတုိ႔ကုိၾကည့္ၿပီး ျပန္ခံရတဲ့အခါ ဘယ္ေလာက္မ်ား ခံရလုိက္မလဲလုိ႔ ေတြးေနမိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတုိ႔ကေတာ့ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါးပါပဲ။
ဒီႏုိင္ငံ ဒီလူမ်ိဳးေတြကုိ တရားေဟာတဲ့အခါ ခက္ခဲတဲ့အခ်က္က သူမ်ားအသက္ကုိ မသတ္ဖုိ႔ ေဟာရတာေတြ၊ ကာေမသုမိစၧာစာရကုိ ေရွာင္ၾကဥ္ဖုိ႔ ေဟာရတာေတြ၊ အထူးသျဖင့္ သုရာေမရယကုိ မလုပ္ဖုိ႔ ေျပာရတာေတြက ေတာ္ေတာ္ကုိ မလြယ္တဲ့ ကိစၥျဖစ္ေနပါတယ္။ သူ႔အသက္သတ္တာကုိ ေရွာင္ဖုိ႔ေနေနသာ အရွင္လတ္လတ္စားမွ ပုိၿပီးအရသာ ရွိတယ္ဆုိကာ အရွင္ေတြေရာင္း၊ အရွင္ေတြစားေနတဲ့ သူေတြကုိ ပါဏာတိပါတက ေရွာင္ၾကဥ္ဖုိ႔ ေဟာေျပာရတာ ေတာ္ေတာ္ဒုံးေ၀းပါတယ္။ ငါးမွ်ားရတာ၊ ငါးဖမ္းရတာေတြကုိ အကုသုိလ္လုိ႔မထင္ဘဲ ၀ါသနာတစ္ခုအေနနဲ႔ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါး အအိပ္ပ်က္ခံၿပီး လုပ္ေနၾကတဲ့အျပင္ ငါးမွ်ားခ်ိတ္မွာ မိလာတဲ့ငါးကုိ အရွင္လတ္လတ္ အစိမ္းလုိက္ ကုိက္စားတာ အရသာပုိရွိတယ္လုိ႔ ဆုိလာျပန္ေတာ့ အဲဒါပါဏာတိပါတကံ ေျမာက္တယ္လုိ႔ ေျပာဖုိ႔ရာ ခက္ေနျပန္ပါတယ္။ ပင္လယ္ကမ္းေျခေတြမွာ ဖြင့္ထားတဲ့ ပင္လယ္အစားအစာ စားေသာက္ဆုိင္ေတြမွာဆုိ အရွင္လတ္လတ္ေတြ ျပထားၿပီး စားခ်င္တဲ့သူက ဒါစားခ်င္တယ္လုိ႔ လက္ညႇိဳးထုိးျပတဲ့အခါ ေရွ႕မွာပဲ ခုတ္ထစ္ေရာင္းခ် စားေသာက္ၾကတာေတြက သူ႔အသက္သတ္တာဟာ ခက္ခဲတဲ့အရာ မဟုတ္ဘူးဆိုတာ ျပသေနၾကတဲ့အျပင္ ဒါေတြလုပ္လုိ႔ ျပန္ခံရတတ္တယ္ဆုိတာလည္း အယုံအၾကည္မရွိတဲ့ သူေတြျဖစ္ေနေလေတာ့ အစိမ္းသက္သက္ႀကီး ပါဏာတိပါကို ေရွာင္ဖုိ႔ ေဟာေျပာရတာ ခက္ေနရပါတယ္။
ေနာက္ ကာေမသုမိစၧာစာရနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အပုိင္းမွာလည္း ဒီလူမ်ိဳးေတြရဲ႕ အယူအဆက တစ္မ်ိဳးျဖစ္ေန ျပန္ပါတယ္။ သူတို႔ေျပာေနက်ျဖစ္တဲ့ ခ်စ္တာနဲ႔ လက္ထပ္တာ တစ္ျခားစီပဲဆုိတဲ့ အခ်က္ကုိ သူတုိ႔ကုိယ္တုိင္ လက္ထပ္တဲ့ သူကတစ္ေယာက္ ခ်စ္ရည္လူးတဲ့သူက တစ္ေယာက္ျဖစ္ေနတယ္ ဆုိတာကုိ ေနရာတုိင္းမွာ အလြယ္တကူ ရွိေနတဲ့ ဟုိတယ္၊ မုိတယ္မ်ား၊ အင္း၊ ဧည့္ရိပ္မြန္စတာေတြက သက္ေသျပေနသလုိ ဒီဟုိတယ္၊ မုိတယ္မွာ ရွိေနၾကတဲ့ ၀န္ထမ္းေတြကေတာ့ အိမ္ေထာင္ရွိေနသူ၊ မရွိသူမ်ားကုိ ေကာင္းေကာင္းသိေနၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္လင္တစ္မယား စနစ္ထက္ အိမ္ေထာင္ဖက္ကတစ္ျခား ခ်စ္သူကတစ္ျခား ျဖစ္ေနၾကတဲ့သူေတြ မ်ားေနေတာ့ ကာေမသုမိစၧာစာရ သီလနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့အေပၚမွာ ေဟာရေျပာရတာ အခက္အခဲ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ေနာက္အဆုိးဆုံး အခ်က္က သုရာေမရယလုိ႔ ေခၚတဲ့ အရက္ေသစာ ေသာက္စားမႈက အဆုိးဆုံးပါပဲ။ အရက္ေသာက္တာဟာ ယဥ္ေက်းမႈတစ္ရပ္လုိ ျဖစ္ေနတဲ့ ဒီႏုိင္ငံမွာ လူေတြမေျပာနဲ႔ သူတုိ႔ႏုိင္ငံက ဘုန္းႀကီးေတြေတာင္ ပါတီပဲြေလးတက္ၿပီး အရက္ေလးနဲ႔ ႏွက္ေနတာေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။ ဘုန္းႀကီးေတြကုိယ္တုိင္က အရက္ကုိ အရက္မဟုတ္ဘူး၊ ေဆးဆုိၿပီး လုပ္ေနၾကေတာ့ သူတုိ႔ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြမွာ သုရာေမရယ မဇၨပမာဒ႒ာနာ ေ၀ရမဏိဆုိတာ ေဟာတာလည္း မၾကားဘူးသလုိ ေဆာက္တည္ရ ေကာင္းမွန္းလည္း မသိၾကပါဘူး။ ဘုန္းႀကီးေတြေရာ လူေတြပါ အရက္ေသာက္မွ ဆက္ဆံေရး အဆင္ေျပသလုိ၊ အေရးကိစၥရွိလုိ႔ ေတြ႕ၾကဆုံၾကရင္လည္း အရက္ကေလးပါမွ ၿမိဳင္ၿမိဳင္ဆုိင္ဆုိင္ ရွိတတ္ၾကတာ ဆုိေတာ့ အရက္မေသာက္ဖုိ႔ တားျမစ္မယ္ဆုိရင္ သူတုိ႔အတြက္ေတာ့ ရန္သူလုိပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ဒီလုိႏုိင္ငံ ဒီလုိလူမ်ိဳးေတြကုိ သာသနာျပဳဖုိ႔အတြက္က သီလကထာ၊ ဒါနကထေတြထက္ လက္ေတြ႕ဆန္တဲ့ က်င့္ႀကံအားထုတ္မႈနဲ႔ စတင္ရပါတယ္။ တကယ္လုပ္ရင္ တကယ္အက်ိဳးရွိေစတဲ့ လက္ေတြ႕အားထုတ္မႈ အပုိင္းကုိ အားထုတ္ေစၿပီး သူတုိ႔ကုိယ္တုိင္ ဓမၼအႏွစ္သာရကုိ သိလာတဲ့အခါက်မွ ဒီထက္ပုိျပည့္စုံတဲ့ အႏွစ္သာရေတြသိဖုိ႔ အက်င့္သီလပုိင္းလည္း အေရးႀကီးေၾကာင္း ေျပာဆုိကာ သီလေဆာက္တည္ဖုိ႔ ေဟာေျပာေပးရပါတယ္။
ထားပါေတာ့။ ေျပာခ်င္တာက ေနရာေဒသ၊ လူမ်ိဳးမ်ားနဲ႔ လုပ္ကုိင္စားေသာက္မႈမ်ားကုိ လုိက္ၿပီး ေဟာရေျပာရတာ ခက္ခဲတတ္တဲ့အေၾကာင္း ေျပာခ်င္တာပါ။ ခက္ခဲတယ္ဆုိေပမယ့္ အားလုံးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီအထဲကမွ သဒၶါတရား ရွိတဲ့သူေတြ၊ ပါရမီအားေကာင္းတဲ့ သူေတြကေတာ့ မလြယ္ေပမယ့္ ေဖာက္ထြက္ႏုိင္ၾကပါတယ္။ ဒီအလုပ္ေတြဟာ အကုသုိလ္ အလုပ္ေတြဆုိတာ သိတဲ့အခါ တစ္ျခားအလုပ္ေတြနဲ႔ ေျပာင္းၿပီး အက်င့္ေကာင္းေအာင္ ျပဳလုပ္တဲ့သူေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း အမ်ားစုက ဘာသာတရား အဆုံးအမေတြနဲ႔ ဆန္႔က်င္ေနလုိ႔ ေလ်ာ့ေလ်ာ့ေပါ့ေပါ့ ေဟာဖုိ႔ ေျပာလာၾကတဲ့ အေပၚမွာ ဘုန္းဘုန္းတုိ႔က “ေလ်ာ့လုိ႔ေတာ့ မရဘူး၊ က်င့္ႏုိင္တဲ့သူေတြ က်င့္ႏုိင္ဖုိ႔ အရွိအတုိင္းေတာ့ ေဟာရမွာပါ”လုိ႔ ေျပာရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ႏုိင္ငံျခားမွာ အေနၾကာလာလုိ႔လား မသိဘူး။ ျမန္မာအခ်ိဳ႕ေတြမွာ ဒီလုိ အယူအဆေလးေတြ ရွိလာတတ္တာကုိ ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕က တရားေဟာတဲ့အခါ “အရွင္ဘုရား အဲလုိတဲ့ႀကီးေတာ့ မေကာင္းဘူးလားလုိ႔၊ သူတုိ႔ဆီမွာ ဒါေတြက ယဥ္ေက်းမႈလုိ ျဖစ္ေနတာ၊ ဒီလုိ ကိစၥမ်ိဳး မလုပ္ရင္ အဆင္မေျပလွဘူး”လုိ႔ ေျပာလာတာေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။ ဒါကေတာ့ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ပဲ စဥ္းစားၾကဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ဘုန္းဘုန္းတုိ႔အေနနဲ႔ အရွိကုိ အရွိအတုိင္းေတာ့ ေဟာေျပာေပးဖုိ႔ တာ၀န္ရွိပါတယ္။ ေသခ်ာတာကေတာ့ အားလုံးဟာ ေဟာမရ၊ ေျပာမရတဲ့သူေတြ မဟုတ္သလုိ၊ သူ႔ႏုိင္ငံေရာက္တုိင္း သူ႔လုိမ်ိဳးေတြလုိ လုိက္လုပ္ေနတဲ့သူေတြခ်ည္း မဟုတ္ဘူးဆိုတာေတာ့ ေသခ်ာပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ေသာက္တာစားတာေတြကုိ မေရွာင္ႏုိင္သလုိ အက်င့္သီလေတြမွာ မက်င့္သုံးႏုိင္တဲ့သူေတြ မ်ားေနေပမယ့္ ဒီအထဲက ေဖာက္ထြက္လာသူေတြလည္း ရွိေနတဲ့အတြက္ အမ်ားက မက်င့္ႏုိင္လုိ႔၊ အမ်ားကုိ ငဲ့ၿပီး ဒီလုိေလးေတာ့ ေဟာေစခ်င္တယ္၊ ဒီလုိေလးေတာ့ ျပင္ေစခ်င္တယ္ ဆိုလာတဲ့အေပၚမွာ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ မက်င့္ႏုိင္ၾကေပမယ့္ က်င့္ႏုိင္တဲ့သူေတြ က်င့္ႏုိင္ၾကေစဖုိ႔ ဘုရားမ်က္ႏွာကုိ ၾကည့္ၿပီး အရွိအတုိင္းေတာ့ ေဟာေနရဦးမွာပဲလုိ႔ ဆုိရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ က်င့္ႏုိင္တဲ့သူေတြကေတာ့ က်င့္ေနၾကတာ အမွန္ပါပဲ။
ဒါေၾကာင့္ ေဒရာေဒသ၊ ပတ္၀န္းက်င္နဲ႔ လုပ္ကုိင္စားေသာက္ရတဲ့ အခက္အခဲေတြေၾကာင့္ ဗုဒၶရဲ႕ အဆုံးအမမ်ားနဲ႔ မညီႏုိင္တဲ့ အေျခအေန မ်ားလာတဲ့အျပင္ ဘုန္းႀကီးမ်ားရဲ႕ ေဟာတာေျပာတာေတြေၾကာင့္ ဒုိ႔ကုိေစာင္းၿပီး ေဟာေနတယ္လုိ႔ ခံစားလာရၿပီး ဒီလုိေလးေဟာရင္ ေကာင္းမွာပဲ၊ ဒါေလးေတာ့ ေရွာင္ေျပာရင္ ေကာင္းမွာပဲ စတဲ့ အေတြးေတြနဲ႔ အႀကံျပဳ ေလွ်ာက္ထားလာၾကတဲ့ အေပၚမွာ “ဘယ္သူ႔ဘယ္သူကုိမွ ေစာင္းေျပာေစာင္းေဟာတာ မဟုတ္ဘဲ အရွိကုိ အရွိအတုိင္း ဘုရားေဟာ ေဒသနာေတာ္ကုိ ထုတ္ျပျခင္းသာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အမ်ားက မက်င့္ႏုိင္ၾကေပမယ့္ က်င့္ႏုိင္တဲ့သူေတြ က်င့္ႏုိင္ၾကေစဖုိ႔ မႀကိဳက္ေပမယ့္လည္း ေဟာေပးေနရဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္”လုိ႔ပဲ ေျပာၾကားရင္း က်င့္ႏုိင္သူေတြ က်င့္ၾကပါေစဆုိတဲ့ ဆႏၵနဲ႔ အမ်ားမႀကိဳက္ေပမယ့္ အမွားမလုိက္ေအာင္ တရားဘက္ေတာ့ လုိက္ေနရမွာပဲလုိ႔ ဆုိလုိက္ရပါေတာ့တယ္။
က်င့္နိုင္တဲ့သူေတြကေတာ့က်င့္ေနပါတယ္ဘုရား
က်င့္ေနရင္းပီတိစိတ္ကေလးနဲ႔ေနရတာခ်မ္းသာ
လိုက္တာဘုရား