ျမတ္ဗုဒၶ၏ တရားဦးေဒသနာေတာ္ျဖစ္သည့္ ဓမၼစၾကာ ေဒသနာေတာ္ကုိဖတ္ရင္း သမုဒယသစၥာအဖြင့္ကုိ အထူးသတိထားၿပီး ဖတ္ျဖစ္၏။ ဒုကၡအားလုံးသည္ ဤသမုဒယေၾကာင့္ ျဖစ္သျဖင့္ သမုဒယသည္ အေၾကာင္းတရား ျဖစ္ၿပီး ဒုကၡသည္ အက်ိဳးတရား ျဖစ္သည္ကုိ ေကာင္းစြာနားလည္ သေဘာေပါက္မိ၏။ ဗုဒၶက သမုဒယဟူသည္ တဏွာပင္ျဖစ္ၿပီး ထုိတဏွာသည္ ကာမဂုဏ္တုိ႔တြင္ တပ္မက္တြယ္တာ ကပ္ၿငိတတ္သည့္ ကာမတဏွာ၊ အရာရာၿမဲသည္၊ ရွိသည္စသည္ျဖင့္ ျဖစ္သမွ်ဘ၀ကုိ တပ္မက္တတ္သည့္ ဘ၀တဏွာႏွင့္ အရာအားလုံးသည္ ေသလွ်င္ျပတ္ၿပီျဖစ္သျဖင့္ အေၾကာင္းအက်ိဳး၊ အေကာင္းအဆုိး၊ ကုသုိလ္အကုသုိလ္ဟူသည္ မရွိဟု စဲြလမ္းယူဆ တပ္မက္တတ္သည့္ ၀ိဘ၀တဏွာဟူ၍ သုံးမ်ိဳးရွိေၾကာင္း ဓမၼစၾကာ ေဒသနာတြင္ ရွင္းလင္းေဟာၾကားေတာ္ မူထား၏။ တဏွာအဖြင့္ကုိဖတ္ရင္း သတၱ၀ါတုိ႔သည္ ဤတဏွာမ်ားေၾကာင့္ ဒုကၡကုိယ္စီ ျဖစ္ေနၾကသည္ကုိ ဆက္လက္ေတြးေနမိ၏။ အထူးသျဖင့္ ျဖစ္သမွ် ဘ၀အေပၚ တပ္မက္တြယ္တာကာ ထုိထုိ ဘ၀မ်ားတြင္ က်င္လည္ေနရမႈကုိ ဒုကၡဟု မျမင္၊ ထုိဘ၀အေပၚ တပ္မက္တြယ္တာမႈမွ ႐ုန္းထြက္ရန္ မႀကိဳးစားဘဲ တြယ္ၿပီးရင္းတြယ္ရင္း ျဖစ္ေနၾကသည့္ အျဖစ္ကုိ ေတြးေနမိရင္း ဘာေၾကာင့္ ႐ုန္းမထြက္ႏုိင္ၾကသနည္းဟု ေမးခြန္းထုတ္ေနမိ၏။
အေျဖကား တြယ္တာမႈ သမုဒယ တဏွာေၾကာင့္ဟုသာ ထြက္ေပၚခဲ့၏။ မွန္၏။ ပုထုဇင္ပုဂၢိဳလ္တုိ႔သည္ ဘ၀ကုိ တပ္မက္တတ္သည့္ တဏွာ၏ ခ်ည္ေႏွာင္မႈေၾကာင့္ ရရွိလာသည့္ ဘ၀အေျခအေန ျဖစ္တည္မႈ အေနအထားမ်ားမွ ႐ုန္းထြက္ရန္ ခက္ခဲတတ္ၾကျခင္း ျဖစ္၏။ ရရွိလာသည့္ ဘ၀တြင္သာ ေပ်ာ္ပုိက္ေနတတ္ၾက၏။ မည္မွ်ပင္ ဆင္းရဲဒုကၡမ်ားျဖင့္ ႀကဳံေတြ႕ေနရေသာ္လည္း ထုိဒုကၡတြင္းထဲမွ ႐ုန္းထြက္ရန္ အားထုတ္မႈ မျပဳၾကေပ။ ရရစာစား သြားသြားလာလာျဖင့္သာ ျဖစ္ရာဘ၀ ျဖစ္သည့္အေနအထားတြင္ ျဖစ္သလုိသာ ေနလုိက္တတ္ၾကေတာ့၏။ သမုဒယတဏွာ၏ ေႏွာင္ဖဲြ႕မႈေၾကာင့္ ခဏတာျဖစ္တည္မႈေလး အေပၚမွာပင္ သာယာေနတတ္ၾက၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္လည္း ဘုန္းႀကီးလည္း ဘုန္းၾကီးဘ၀၊ သီလရွင္လည္း သီလရွင္ဘ၀၊ လူလည္းလူဘ၀၊ ထုိ႔ထက္ ဆုိရလွ်င္ အလုပ္သမားလည္း အလုပ္သမားဘ၀၊ အခုိင္းအေစလည္း အခုိင္းအေစဘ၀၊ ကၽြန္လည္း ကၽြန္ဘ၀၊ သူေတာင္စားလည္း သူေတာင္စားဘ၀၊ ယုတ္စြအဆုံး ေခြး၊ ၀က္၊ ႏြား၊ ၾကက္ စသည့္ တိရိစၧာန္မ်ားသည္လည္း အသီးသီးေသာ ဘ၀ေလးေတြမွာ ေပ်ာ္ေနတတ္ၾကျခင္း ျဖစ္၏။ ဤသည္မွာ ဘ၀ကုိ တပ္မက္တတ္သည့္ ဘ၀နိကႏၲိက ေလာဘေၾကာင့္ တစ္နည္းအားျဖင့္ ဆုိရေသာ္ ဘ၀တဏွာေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္ပါ၏။
ေလာဘအမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိသည့္အနက္ ဘ၀ကုိ တပ္မက္တတ္သည့္ ေလာဘသည္လည္း သတၱ၀ါမ်ားအား ဒုကၡအေပါင္းတြင္ က်င္လည္ေနရေအာင္ ေလာင္ၿမိဳက္ေစ၏။ သုိ႔ေသာ္ ပုထုဇင္သတၱ၀ါမ်ားကား ေလာင္ၿမိဳက္သည္ဟု မထင္။ ခ်ိဳ႕ၿမိန္သည္ဟု ထင္ေနတတ္၏။ စင္စစ္ ထုိေလာဘတဏွာေၾကာင့္ပင္ သတၱ၀ါတုိ႔သည္ ရရွိလာသည့္ ဘ၀တြင္ မည္မွ်ပင္ ဒုကၡမ်ား ရွိေနပါေသာ္လည္း ထုိဘ၀ေလးတြင္ ေပ်ာ္ေနၾက၏။ အခုိက္အတန္႔ကာလ အဆင္ေျပမႈမ်ားတြင္ ေက်နပ္ေနၾက၏။ သတၱ၀ါတုိ႔၏ ေန႔စဥ္ျဖတ္သန္းမႈမ်ားတြင္ ဒုကၡမ်ား မည္မွ်ပင္ ရွိေနၾကေသာ္လည္း ျဖစ္ရာဘ၀ အေျခအေနေလးမ်ားတြင္ ေပ်ာ္ေမြ႕ေနၾက၏။ ဟုိမွသည္မွ သြားလာျဖစ္ပ်က္ေနေသာ္လည္း ျဖစ္သမွ်ဘ၀ ေရာက္သမွ် ေနရာမ်ားတြင္ ေပ်ာ္ေမြ႕ေနတတ္ၾက၏။ လူသည္လည္း လူ႔အဆင့္အတန္း အေနအထားအရ လူ႔ဘ၀အသီးသီးတြင္ တဏွာ၏ ေႏွာင္ဖဲြ႕မႈမွ ႐ုန္းမထြက္ႏုိင္ဘဲ ရရွိေနသည့္ ဘ၀တြင္ ေက်နပ္ေနၾကသကဲ့သုိ႔ တိရစၧာန္မ်ားသည္လည္း ျဖစ္ရာဘ၀တြင္ ေပ်ာ္ေနတတ္ၾက၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္လည္း သူေတာင္းစားလည္း ထုိေန႔အတြက္ အေကာင္းစားမ်ား ေတာင္းစား၍ ရသည့္အခါ ေပ်ာ္ရႊင္ေနမိတတ္ၾကသကဲ့သုိ႔ အမိႈက္ေကာက္သမားသည္လည္း အမိႈက္မ်ားမ်ား ေကာက္၍ရသည့္အခါ ေပ်ာ္ေနမိတတ္ၾက၏။ ထုိ႔အတူ အျခားအျခားေသာ လူ႔အသုိင္းအ၀ုိင္းမ်ားလည္း မိမိတုိ႔ ျဖစ္တည္ေနသည့္ ဘ၀တြင္ အသီးသီး ေပ်ာ္ရြင္ေနမိၾက၏။ ၾကက္၊ ၀က္ စသည့္ တိရိစၧာန္မ်ားလည္း အလားတူပင္။ အသက္ခံရမည့္ အေရးေတြးမျမင္ႏုိင္ေသးဘဲ ေကၽြးသမွ်ေလးေတြ အေပၚမွာ သာယာေနတတ္သည့္ သေဘာရွိ၏။ အစာမ်ားမ်ားစားရ၍ အသားတုိးလာသည့္အခါ ေရာင္းစား၊ သတ္စားခံရမည္ကုိ မျမင္မိဘဲ အခုိက္အတန္႔ ေကာင္းေကာင္းစားရသည့္ အေပၚမွာသာ အငမ္းမရ စားေနမိေတာ့၏။ ဤသည္မွာ ဘ၀တဏွာ၏ သေဘာပင္ ျဖစ္၏။ ထုိတဏွာေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္သမွ်ဘ၀၊ ျဖစ္သမွ်အေျခအေနတြင္ အငမ္းမရ တြယ္တာေနတတ္ၾက၏။ မိမိျဖစ္ခ်င္သကဲ့သုိ႔ ျဖစ္ခြင့္မရွိဘဲ သူျဖစ္ခ်င္သလုိ ျဖစ္ေနသည့္ သေဘာကုိ ဒုကၡဟု မျမင္ဘဲ သုခဟု ျမင္ေနသျဖင့္ ျဖစ္သမွ်အေျခအေနတြင္ ေပ်ာ္ေမြ႕ေနတတ္ျခင္း ျဖစ္၏။ တဒဂၤသာယာမႈအေပၚ ထာ၀ရဟုထင္ကာ ဒုကၡျဖစ္ေၾကာင္း တဏွာမွ ႐ုန္းထြက္ႏုိင္ေအာင္ မႀကိဳးစားၾကဘဲ တဏွာ၏ သားေကာင္အျဖစ္ကုိသာ လုိလားေနၾကသျဖင့္ ဒုကၡပင္လယ္ေ၀မႈသည္ အဆုံးမသတ္ႏုိင္ဘဲ ျဖစ္ေနၾကေတာ့၏။
ဘ၀တဏွာေၾကာင့္ ျဖစ္သမွ် ဘ၀တြင္ သာယာေပ်ာ္ရႊင္ ေနတတ္သည့္ သေဘာကုိ ေဖာ္ညႊန္းျပထားသည့္ ၀တၳဳေလးတစ္ပုဒ္ ဖတ္ဖူး၏။ ေရွးအခါက ကာသိတုိင္း ပါဋလိၿမိဳ႕ကုိ စုိးစံအုပ္ခ်ဳပ္သည့္ အႆက အမည္ရွိ ရွင္ဘုရင္းၾကီးတြင္ ဥပရိ အမည္ရွိ မိဖုရားတစ္ပါး ရွိ၏။ ထုိမိဖုရားသည္ ႐ုပ္ရည္အဆင္း အလြန္လွပၿပီး ရွင္ဘုရင္၏ အသည္းစဲြ ျဖစ္သည္ႏွင့္အမွ် မာနလည္း အလြန္ၾကီးသည္ဟု ဆုိ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္လည္း အလွမာန္တက္က မည္သူ႔ကုိမွ် တေလးတစား အေရးတယူ မရွိလွေပ။ မာန္မာန အားႀကီးၿပီး ထုိအလွအေပၚတြင္သာ ယစ္မူးေနသျဖင့္ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈလည္း ျပဳလုပ္ျခင္း မရွိေပ။ ေနာက္ဆုံးတြင္ ဥပရိ မိဖုရားႀကီးသည္ ႐ုတ္တရက္ ေသဆုံးသြားခဲ့ေလ၏။ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈမရွိ မာန္မာနျဖင့္သာ အခ်ိန္ကုန္ခဲ့သျဖင့္ ေသသည့္အခါ ႏြားေခ်ပုိးအျဖစ္ ျပန္လည္ျဖစ္ခဲ့ေတာ့၏။ မာန၏ ေၾကာက္စရာ အက်ိဳးေပးပင္ ျဖစ္ပါ၏။ မာနႀကီးလွ်င္ အမ်ိဳးဇာတ္ယုတ္ည့ံတတ္သည္ဟု ဆုိသည့္အတုိင္း အယုတ္ညံ့ဆုံး အမ်ိဳးဇာတ္အျဖစ္ တိရစၧာန္ဘ၀တြင္ ေမးဖြားခဲ့ရ၏။ အႆကဘုရင္ႀကီးသည္ မိဖုရားအေပၚ အလြန္သံေယာဇဥ္ ႀကီးသူျဖစ္သည့္အေလွ်ာက္ မိဖုရားႀကီး ဆုံးၿပီးေနာက္ပုိင္းတြင္လည္း ထုိသံေယာဇဥ္စိတ္ျဖင့္ မအိပ္ႏုိင္မစားႏုိင္ တမုိင္မုိင္သာ ျဖစ္ေနေတာ့၏။ မင္းႀကီး၏ အေျခအေနကုိ ၾကည့္ၿပီး မွဴးမတ္မ်ားမွာ ရွင္ဘုရင္ စိတ္သက္သာေရး ေဆြးေႏြးတုိင္ပင္ရင္း ေနာက္ဆုံးတြင္ ဟိမ၀ႏၲာအတြင္း တရားဓမၼ အားထုတ္ကာ စ်ာန္အဘိညဥ္တန္ခုိးႏွင့္ ျပည့္စုံသည့္ ဘုရားေလာင္း ရေသ့ကုိ သတိရၿပီး ဘုရင္ႀကီးအေနျဖင့္ မိဖုရားအေပၚ သိပ္စဲြလန္းေနလွ်င္ မိဖုရားႀကီး မည္သည့္ဘ၀တြင္ ျဖစ္ေနသည္ကုိ ေမးျမန္းေလွ်ာက္ထားရန္ အႀကံျပဳ၍ ဘုရားေလာင္း ရေသ့ထံ ေခၚေဆာင္သြားေလ၏။
ဘုရားေလာင္း ရေသ့ထံ ေရာက္သည့္အခါ အႆက ဘုရင္ႀကီးက “အရွင္ရေသ့ အေနျဖင့္ ကၽြႏု္ပ္၏ မိဖုရားႀကီး ဘယ္ဘ၀မွာ ျဖစ္ေနတယ္ဆုိတာ ေျပာေပးပါ“ဟု ေလွ်ာက္ထားရာ ဘုရားေလာင္းရေသ့က “မိဖုရားႀကီး ျဖစ္ေနသည့္ဘ၀ကုိ ဘုရင္ႀကီးကုိယ္တုိင္ တုိက္႐ုိက္စကား ေျပာေစပါမည္“ဟု ဆုိကာ ႏြားေခ်းပုိးျဖစ္ေနသည့္ မိဖုရားႀကီးကုိ အဘိညဥ္တန္ခုိးျဖင့္ ထင္ရွားေစကာ စကားေျပာေစ၏။ ထုိအခ်ိန္တြင္ မိဖုရားႀကီးတစ္ျဖစ္လဲ ႏြားေခ်းပုိးမမွာ ဘ၀တူ ႏြားေခ်းပုိးႏွင့္ အတူေပ်ာ္ေမြ႕ေန၏။ ႏြားေခ်းပုိးျဖစ္ေနသည့္ မိဖုရားကုိၾကည့္ကာ အႆက ဘုရင္ႀကီးမွာ မယုံႏုိင္စရာ ျဖစ္ေနေသာ္လည္း ပုိးမႏွင့္တုိက္႐ုိက္ စကားေျပာၾကည့္သည့္အခါ မိမိ၏ မိဖုရားႀကီး ျဖစ္ေနသည္ကုိ လက္ခံသြား၏။ ဘုရင္ႀကီးသည္ အသက္ႏွင့္ထပ္တူ ခ်စ္လွသည့္ မိဖုရားႀကီးအေနျဖင့္ လူ႔ဘ၀တုန္းက လုိပင္ သူ႔ူအေပၚ ခ်စ္မခ်စ္ သိလုိလွေပ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ႏြားေခ်းပုိးမအား “အသင္သည္ လူ႔ဘ၀က ဘ၀က်င္ေဖာ္ျဖစ္ခဲ့သည့္ ငါလုိရွင္ဘုရင္ႏွင့္ အခု ႏြားေခ်းပုိးမဘ၀တြင္ အတူေနထုိင္သည့္ ႏြားေခ်းပုိးအထီး ႏွစ္ဦးအနက္ ဘယ္သူကုိ ပုိခ်စ္သလဲ”ဟု ေမးေလ၏။ ထုိအခါ ႏြားေခ်းပုိးမက “အရွင္မင္းႀကီး လူ႔ဘ၀ကလည္း လူ႔ဘ၀အေလွ်ာက္ အရွင္မင္းႀကီးအေပၚ သံေယာဇဥ္ရွိပါတယ္၊ အခု ႏြားေခ်းပုိးဘ၀မွာေတာ့ အရွင္မင္းႀကီးထက္ ဒီႏြားေခ်းပုိး အထီးကုိ ပုိၿပီးခ်စ္ပါတယ္၊ အရွင္မင္းႀကီး လူ႔ဘ၀မွာ လူ႔အသုံးအေဆာင္မ်ားျဖင့္ စည္းစိမ္အျပည့္ ရွိေနသလုိ ႏြားေခ်းပုံထဲမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ ႏြားေခ်းပုိးမ အျဖစ္ဟာလည္း အစစအရာရာ ျပည့္စုံပါတယ္၊ ဒီႏြားေခ်းပုိးဘ၀မွာပဲ ေပ်ာ္ပါတယ္…” စသည္ျဖင့္ အေျဖေပးလုိက္ေလ၏။ အႆကဘုရင္ႀကီးမွာ သူ႔က ခ်စ္သေလာက္ မိဖုရားႀကီးဟာ သူ႔အေပၚ မခ်စ္ပါလားဟု ေတြးကာစိတ္မေကာင္း ျဖစ္ခဲ့ရေသး၏။ ဘုရင္ႀကီး၏ အေျခအေနကုိ ၾကည့္ကာ ဘုရားေလာင္း ရေသ့က ေျဖတရားေဟာခဲ့၏။
“အရွင္မင္းႀကီး… ဘာမွ စိတ္မေကာင္း မျဖစ္ပါနဲ႔၊ ဒါဟာ သတၱ၀ါေတြရဲ႕ သေဘာပဲ ျဖစ္ပါတယ္၊ သတၱ၀ါတုိင္းမွာ ရွိေနၾကတဲ့ တဏွာရဲ႕ သေဘာပဲ ျဖစ္ပါတယ္၊ တဏွာဟာ သတၱ၀ါေတြကုိ ျဖစ္ေလရာဘ၀မွာ ႐ုန္းမထြက္ႏုိင္ေအာင္ ခ်ည္ေႏွာင္ တြယ္ပတ္ထားတဲ့ သေဘာရွိတဲ့အတြက္ သတၱ၀ါတုိင္းဟာ ျဖစ္ရာဘ၀၊ ရရာဘ၀မွာ ျဖစ္သမွ် ရသမွ်နဲ႔ ေက်နပ္ေနၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္၊ ဒီလုိ ျဖစ္ေနသမွ် ဘယ္ဘ၀ေရာက္ေရာက္ တဏွာရဲ႕ ခ်ဳပ္ေႏွာင္မႈျဖင့္ ျဖစ္သမွ်ေနရာမွာ ေတြ႕သမွ် အရာေတြနဲ႔ တြယ္ေႏွာင္ရစ္ပတ္ေနၾကဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္၊ ဒီတဏွာ ရွိေနသမွ် ဒုကၡကုိယ္စီ ရွိေနၾကဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္၊ ဒီတဏွာရဲ႕ ခ်ည္ေႏွာင္မႈမွ ႐ုန္းထြက္ႏုိင္မွသာ ဒုကၡအေပါင္းမွ ကင္းၿငိမ္းမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဘုရင္းႀကီးအေနနဲ႔ ငါ့ေကာင္းသေလာက္ သူမေကာင္းဘူး ငါခ်စ္သေလာက္ သူမခ်စ္ဘူးဆုိတဲ့ သမုဒယ တဏွာဦးစီးထားတဲ့ အေတြးမ်ား၊ ရစ္ပတ္ထားတဲ့ ေလာဘတဏွာ သံေယာဇဥ္မ်ားမွ ႐ုန္းထြက္ႏုိင္ေအာင္သာ ႀကိဳးစားၿပီး တဏွာကင္းရာ နိဗၺာန္သုိ႔ သြားႏုိင္ေအာင္သာ အျမန္ဆုံး အားထုတ္သင့္ပါတယ္…” စသည္ျဖင့္ ဘုရားေလာင္း ရေသ့မွ အႆက ဘုရင္ႀကီးအား တရားစကား ေဟာၾကားေတာ္လုိက္၏။ ထုိအခါမွသာ ဘုရင္ႀကီးလည္း စိတ္သက္သာရာ ရသြားၿပီး နန္းေတာ္သုိ႔ ျပန္လည္ၾကြသြားေလေတာ့၏။
အထက္ပါ ၀တၳဳဇာတ္ေၾကာင္းကုိ ၾကည့္ပါက တဏွာ၏ သေဘာကုိ ေကာင္းစြာနာလည္ႏုိင္မည္ ျဖစ္၏။ သတၱ၀ါတုိ႔သည္ ျဖစ္ေလရာ ဘ၀မွာ ေပ်ာ္ေနတတ္သည္ကုိ ထင္ထင္ရွားရွား သိႏုိင္မည္ျဖစ္၏။ မိမိတုိ႔ လက္ေတြ႕ဘ၀တြင္လည္း ထုိသေဘာမ်ားကုိ ႀကဳံေတြ႕ဖူးၾကမည္ ျဖစ္၏။ ျဖစ္သမွ်ေနရာ ရသမွ်အရာ ေတြ႕သမွ် သူေတြအေပၚ သံေယာဇဥ္ျဖစ္ကာ ေပ်ာ္ေမြ႕ေနတတ္ၾကသျဖင့္ ဒုကၡကုိ ဒုကၡဟု မျမင္ျဖစ္ေနၾကသည္ကုိ နားလည္ႏုိင္မည္ျဖစ္၏။ တစ္ခါတစ္ရံ အခ်ိဳ႕သူမ်ားသည္ မိမိက သံေယာဇဥ္ထား အေလးထားေသာ္လည္း မိမိကြယ္ရာတြင္ အျခားသူတစ္ဦးႏွင့္ ေပ်ာ္ေမြ႕ေနတတ္၊ မိမိအေပၚ ေမ့ေနတတ္သည္ကုိ ႀကဳံဖူးၾကမည္ျဖစ္၏။ ထုိ႔အတူ မိမိကိုယ္တုိင္လည္းပဲ အျခားတစ္ေနရာ အျခားသူတစ္ဦးဦး အျခားအရာ တစ္ခုခုအေပၚတြင္ သာယာေနၿပီး ထုိအေျခအေနမ်ားအေပၚတြင္ ေက်နပ္ေနတတ္သည္လည္း ရွိတတ္၏။ မိမိအေနျဖင့္ ျဖစ္ေလရာ ဘ၀တြင္ သာယာေနတတ္ေသာ္လည္း မိမိက တြယ္တာမိသည့္ သူ၊ တြယ္တာမိသည့္ အရာကုိကား အျခားသူမ်ားႏွင့္ ေပ်ာ္ရႊင္ေနမႈကုိ မလုိလားတတ္ေပ။ မိမိကုိသာ သံေယာဇဥ္ျဖစ္ေစခ်င္၏။ တြယ္တာေစခ်င္၏။ သုိ႔ေသာ္ ျဖစ္မလာခဲ့ေပ။ ထုိသုိ႔လုိလားေသာ္လည္း မျဖစ္သည့္အခါ အလုိမက်ျဖစ္ျခင္း၊ စိတ္လုိက္မာန္ပါျပဳျခင္း၊ ေဒါသထြက္ျခင္း၊ ယူႀကဳံးမရျဖစ္ျခင္း၊ ေသာကျဖစ္ျခင္း၊ ေနာင္တျဖစ္ျခင္းမ်ားျဖင့္ ဘ၀ကုိ ဒုကၡေတြျဖင့္သာ ျပည့္ေစေလေတာ့၏။ ထုိဒုကၡအားလုံး၏ အရင္းခံကား သံေယာဇဥ္ အေႏွာင္အဖဲြ႕ႏွင့္ တဏွာ၏ ခ်ည္ေႏွာင္မႈေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္၏။ သုိ႔ေသာ္ သတၱ၀ါတုိ႔သည္ ထုိသေဘာကုိ သေဘာေပါက္ကာ ထုိတဏွာ၏ လြတ္ရာသုိ႔ ႐ုန္းထြက္ရန္ မႀကိဳးစားၾကဘဲ တဏွာ၏ ခ်ည္ေႏွာင္မႈ အတုိင္းသာ လုိက္ေနမိၾကေတာ့၏။ စင္စစ္ ထုိဒုကၡ အားလုံး၏ တရားခံကား ျဖစ္သမွ်ကုိ တြယ္တာေစတတ္၊ ကပ္ၿငိေစတတ္၊ သံေယာဇဥ္ျဖစ္ေစတတ္သည့္ ဘ၀နိကႏၲိက ေလာဘတဏွာေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္၏။
တြယ္တာမႈ တဏွာသည္ သတၱ၀ါတုိ႔အား ဒုကၡကုိသာ တုိးေစသျဖင့္ ထုိတဏွာကုိ ပယ္သတ္ရေပမည္။ တဏွာ၏ ခ်ည္ေႏွာင္မႈမွ ႐ုန္းထြက္ရေပမည္။ ထုိတြယ္တာမႈကုိ အရိယာမဂ္ျဖင့္ အၾကြင္းမဲ့ မပယ္သတ္ႏုိင္ေသးသမွ် တဏွာ၏ ေႏွာင္ဖဲြ႕မႈမွ ႐ုန္းထြက္ရန္ မျဖစ္ႏုိင္ေသးေပ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ သတၱ၀ါတုိ႔သည္ ဘ၀တဏွာတည္းဟူေသာ အေႏွာင္အဖဲြ႕ သံေယာဇဥ္ကုိ ပယ္သတ္၍ တဏွာ၏ ခ်ည္ေႏွာင္မႈမွ ႐ုန္းထြက္ႏုိင္ရန္ တစ္ခုတည္းေသာ လမ္းစဥ္ျဖစ္သည့္ တဏွာကင္းရာသုိ႔သြားရာ မဂၢင္ရွစ္ပါးလမ္းကုိ ေလွ်ာက္လွမ္းရန္ လုိအပ္ေပ၏။ ထုိလမ္းကုိ ေလွ်ာက္လွမ္းႏုိင္ရန္ သတိကုိ အေျချပဳထားသည့္ ဉာဏ္ႏွင့္ယွဥ္သည့္ သတိပ႒ာန္ ၀ိပႆနာက်င့္စဥ္ကုိ အခ်ိန္ရွိခုိက္ လုံ႔လဆုိက္ကာ အားထုတ္ရန္ လုိအပ္လွေပ၏။ ဤသုိ႔မွ မလုပ္ႏုိင္လွ်င္ တဏွာ၏ ခ်ယ္လွယ္မႈမွ ႐ုန္းထြက္ႏုိင္ရန္ မျဖစ္ႏုိင္ေသးေပ။
ထုိ႔ေၾကာင့္ ဒုကၡေပါင္းစုံႏွင့္ ေတြ႕ႀကဳံခံစားေနရသည့္ သတၱ၀ါအေပါင္းတုိ႔သည္ တြယ္တာမႈ သမုဒယ တဏွာ၏ ခ်ည္ေႏွာင္မႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚေနရသည့္ ထုိဒုကၡအေပါင္းမွ ကင္းေ၀းႏုိင္ေစရန္အတြက္ လက္ရွိမိမိတုိ႔ ရရွိက်င္လည္ေနရသည့္ ဘ၀အသီးသီးတြင္သာ ေပ်ာ္ေမြ႕မေနၾကဘဲ ထုိထုိဘ၀ အသီးသီးမွ တဏွာကင္းရာလမ္းသုိ႔ အျမန္ဆုံး ေလွ်ာက္လွမ္းႏုိင္ရန္ အခ်ိန္ရွိခုိက္ ႐ုန္းထြက္လုိက္ၾကရန္ႏွင့္ တြယ္တာမႈ သံေယာဇဥ္မွန္သမွ်သည္ မည္သည့္အခါမွ် သတၱ၀ါတုိ႔ကုိ ေအးျမမႈကုိ ေပးႏုိင္သည့္အရာ မဟုတ္ေၾကာင္း ေကာင္းစြာသေဘာေပါက္ၿပီး ထုိသံေယာဇဥ္မ်ားကုိ အျမန္ဆုံး ျဖတ္ႏုိင္ရန္သာ ႀကိဳးစားသင့္ပါေၾကာင္း အသိေပးစကား ေျပာၾကားလုိက္ရပါေပ၏။
အေျဖကား တြယ္တာမႈ သမုဒယ တဏွာေၾကာင့္ဟုသာ ထြက္ေပၚခဲ့၏။ မွန္၏။ ပုထုဇင္ပုဂၢိဳလ္တုိ႔သည္ ဘ၀ကုိ တပ္မက္တတ္သည့္ တဏွာ၏ ခ်ည္ေႏွာင္မႈေၾကာင့္ ရရွိလာသည့္ ဘ၀အေျခအေန ျဖစ္တည္မႈ အေနအထားမ်ားမွ ႐ုန္းထြက္ရန္ ခက္ခဲတတ္ၾကျခင္း ျဖစ္၏။ ရရွိလာသည့္ ဘ၀တြင္သာ ေပ်ာ္ပုိက္ေနတတ္ၾက၏။ မည္မွ်ပင္ ဆင္းရဲဒုကၡမ်ားျဖင့္ ႀကဳံေတြ႕ေနရေသာ္လည္း ထုိဒုကၡတြင္းထဲမွ ႐ုန္းထြက္ရန္ အားထုတ္မႈ မျပဳၾကေပ။ ရရစာစား သြားသြားလာလာျဖင့္သာ ျဖစ္ရာဘ၀ ျဖစ္သည့္အေနအထားတြင္ ျဖစ္သလုိသာ ေနလုိက္တတ္ၾကေတာ့၏။ သမုဒယတဏွာ၏ ေႏွာင္ဖဲြ႕မႈေၾကာင့္ ခဏတာျဖစ္တည္မႈေလး အေပၚမွာပင္ သာယာေနတတ္ၾက၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္လည္း ဘုန္းႀကီးလည္း ဘုန္းၾကီးဘ၀၊ သီလရွင္လည္း သီလရွင္ဘ၀၊ လူလည္းလူဘ၀၊ ထုိ႔ထက္ ဆုိရလွ်င္ အလုပ္သမားလည္း အလုပ္သမားဘ၀၊ အခုိင္းအေစလည္း အခုိင္းအေစဘ၀၊ ကၽြန္လည္း ကၽြန္ဘ၀၊ သူေတာင္စားလည္း သူေတာင္စားဘ၀၊ ယုတ္စြအဆုံး ေခြး၊ ၀က္၊ ႏြား၊ ၾကက္ စသည့္ တိရိစၧာန္မ်ားသည္လည္း အသီးသီးေသာ ဘ၀ေလးေတြမွာ ေပ်ာ္ေနတတ္ၾကျခင္း ျဖစ္၏။ ဤသည္မွာ ဘ၀ကုိ တပ္မက္တတ္သည့္ ဘ၀နိကႏၲိက ေလာဘေၾကာင့္ တစ္နည္းအားျဖင့္ ဆုိရေသာ္ ဘ၀တဏွာေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္ပါ၏။
ေလာဘအမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိသည့္အနက္ ဘ၀ကုိ တပ္မက္တတ္သည့္ ေလာဘသည္လည္း သတၱ၀ါမ်ားအား ဒုကၡအေပါင္းတြင္ က်င္လည္ေနရေအာင္ ေလာင္ၿမိဳက္ေစ၏။ သုိ႔ေသာ္ ပုထုဇင္သတၱ၀ါမ်ားကား ေလာင္ၿမိဳက္သည္ဟု မထင္။ ခ်ိဳ႕ၿမိန္သည္ဟု ထင္ေနတတ္၏။ စင္စစ္ ထုိေလာဘတဏွာေၾကာင့္ပင္ သတၱ၀ါတုိ႔သည္ ရရွိလာသည့္ ဘ၀တြင္ မည္မွ်ပင္ ဒုကၡမ်ား ရွိေနပါေသာ္လည္း ထုိဘ၀ေလးတြင္ ေပ်ာ္ေနၾက၏။ အခုိက္အတန္႔ကာလ အဆင္ေျပမႈမ်ားတြင္ ေက်နပ္ေနၾက၏။ သတၱ၀ါတုိ႔၏ ေန႔စဥ္ျဖတ္သန္းမႈမ်ားတြင္ ဒုကၡမ်ား မည္မွ်ပင္ ရွိေနၾကေသာ္လည္း ျဖစ္ရာဘ၀ အေျခအေနေလးမ်ားတြင္ ေပ်ာ္ေမြ႕ေနၾက၏။ ဟုိမွသည္မွ သြားလာျဖစ္ပ်က္ေနေသာ္လည္း ျဖစ္သမွ်ဘ၀ ေရာက္သမွ် ေနရာမ်ားတြင္ ေပ်ာ္ေမြ႕ေနတတ္ၾက၏။ လူသည္လည္း လူ႔အဆင့္အတန္း အေနအထားအရ လူ႔ဘ၀အသီးသီးတြင္ တဏွာ၏ ေႏွာင္ဖဲြ႕မႈမွ ႐ုန္းမထြက္ႏုိင္ဘဲ ရရွိေနသည့္ ဘ၀တြင္ ေက်နပ္ေနၾကသကဲ့သုိ႔ တိရစၧာန္မ်ားသည္လည္း ျဖစ္ရာဘ၀တြင္ ေပ်ာ္ေနတတ္ၾက၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္လည္း သူေတာင္းစားလည္း ထုိေန႔အတြက္ အေကာင္းစားမ်ား ေတာင္းစား၍ ရသည့္အခါ ေပ်ာ္ရႊင္ေနမိတတ္ၾကသကဲ့သုိ႔ အမိႈက္ေကာက္သမားသည္လည္း အမိႈက္မ်ားမ်ား ေကာက္၍ရသည့္အခါ ေပ်ာ္ေနမိတတ္ၾက၏။ ထုိ႔အတူ အျခားအျခားေသာ လူ႔အသုိင္းအ၀ုိင္းမ်ားလည္း မိမိတုိ႔ ျဖစ္တည္ေနသည့္ ဘ၀တြင္ အသီးသီး ေပ်ာ္ရြင္ေနမိၾက၏။ ၾကက္၊ ၀က္ စသည့္ တိရိစၧာန္မ်ားလည္း အလားတူပင္။ အသက္ခံရမည့္ အေရးေတြးမျမင္ႏုိင္ေသးဘဲ ေကၽြးသမွ်ေလးေတြ အေပၚမွာ သာယာေနတတ္သည့္ သေဘာရွိ၏။ အစာမ်ားမ်ားစားရ၍ အသားတုိးလာသည့္အခါ ေရာင္းစား၊ သတ္စားခံရမည္ကုိ မျမင္မိဘဲ အခုိက္အတန္႔ ေကာင္းေကာင္းစားရသည့္ အေပၚမွာသာ အငမ္းမရ စားေနမိေတာ့၏။ ဤသည္မွာ ဘ၀တဏွာ၏ သေဘာပင္ ျဖစ္၏။ ထုိတဏွာေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္သမွ်ဘ၀၊ ျဖစ္သမွ်အေျခအေနတြင္ အငမ္းမရ တြယ္တာေနတတ္ၾက၏။ မိမိျဖစ္ခ်င္သကဲ့သုိ႔ ျဖစ္ခြင့္မရွိဘဲ သူျဖစ္ခ်င္သလုိ ျဖစ္ေနသည့္ သေဘာကုိ ဒုကၡဟု မျမင္ဘဲ သုခဟု ျမင္ေနသျဖင့္ ျဖစ္သမွ်အေျခအေနတြင္ ေပ်ာ္ေမြ႕ေနတတ္ျခင္း ျဖစ္၏။ တဒဂၤသာယာမႈအေပၚ ထာ၀ရဟုထင္ကာ ဒုကၡျဖစ္ေၾကာင္း တဏွာမွ ႐ုန္းထြက္ႏုိင္ေအာင္ မႀကိဳးစားၾကဘဲ တဏွာ၏ သားေကာင္အျဖစ္ကုိသာ လုိလားေနၾကသျဖင့္ ဒုကၡပင္လယ္ေ၀မႈသည္ အဆုံးမသတ္ႏုိင္ဘဲ ျဖစ္ေနၾကေတာ့၏။
ဘ၀တဏွာေၾကာင့္ ျဖစ္သမွ် ဘ၀တြင္ သာယာေပ်ာ္ရႊင္ ေနတတ္သည့္ သေဘာကုိ ေဖာ္ညႊန္းျပထားသည့္ ၀တၳဳေလးတစ္ပုဒ္ ဖတ္ဖူး၏။ ေရွးအခါက ကာသိတုိင္း ပါဋလိၿမိဳ႕ကုိ စုိးစံအုပ္ခ်ဳပ္သည့္ အႆက အမည္ရွိ ရွင္ဘုရင္းၾကီးတြင္ ဥပရိ အမည္ရွိ မိဖုရားတစ္ပါး ရွိ၏။ ထုိမိဖုရားသည္ ႐ုပ္ရည္အဆင္း အလြန္လွပၿပီး ရွင္ဘုရင္၏ အသည္းစဲြ ျဖစ္သည္ႏွင့္အမွ် မာနလည္း အလြန္ၾကီးသည္ဟု ဆုိ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္လည္း အလွမာန္တက္က မည္သူ႔ကုိမွ် တေလးတစား အေရးတယူ မရွိလွေပ။ မာန္မာန အားႀကီးၿပီး ထုိအလွအေပၚတြင္သာ ယစ္မူးေနသျဖင့္ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈလည္း ျပဳလုပ္ျခင္း မရွိေပ။ ေနာက္ဆုံးတြင္ ဥပရိ မိဖုရားႀကီးသည္ ႐ုတ္တရက္ ေသဆုံးသြားခဲ့ေလ၏။ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈမရွိ မာန္မာနျဖင့္သာ အခ်ိန္ကုန္ခဲ့သျဖင့္ ေသသည့္အခါ ႏြားေခ်ပုိးအျဖစ္ ျပန္လည္ျဖစ္ခဲ့ေတာ့၏။ မာန၏ ေၾကာက္စရာ အက်ိဳးေပးပင္ ျဖစ္ပါ၏။ မာနႀကီးလွ်င္ အမ်ိဳးဇာတ္ယုတ္ည့ံတတ္သည္ဟု ဆုိသည့္အတုိင္း အယုတ္ညံ့ဆုံး အမ်ိဳးဇာတ္အျဖစ္ တိရစၧာန္ဘ၀တြင္ ေမးဖြားခဲ့ရ၏။ အႆကဘုရင္ႀကီးသည္ မိဖုရားအေပၚ အလြန္သံေယာဇဥ္ ႀကီးသူျဖစ္သည့္အေလွ်ာက္ မိဖုရားႀကီး ဆုံးၿပီးေနာက္ပုိင္းတြင္လည္း ထုိသံေယာဇဥ္စိတ္ျဖင့္ မအိပ္ႏုိင္မစားႏုိင္ တမုိင္မုိင္သာ ျဖစ္ေနေတာ့၏။ မင္းႀကီး၏ အေျခအေနကုိ ၾကည့္ၿပီး မွဴးမတ္မ်ားမွာ ရွင္ဘုရင္ စိတ္သက္သာေရး ေဆြးေႏြးတုိင္ပင္ရင္း ေနာက္ဆုံးတြင္ ဟိမ၀ႏၲာအတြင္း တရားဓမၼ အားထုတ္ကာ စ်ာန္အဘိညဥ္တန္ခုိးႏွင့္ ျပည့္စုံသည့္ ဘုရားေလာင္း ရေသ့ကုိ သတိရၿပီး ဘုရင္ႀကီးအေနျဖင့္ မိဖုရားအေပၚ သိပ္စဲြလန္းေနလွ်င္ မိဖုရားႀကီး မည္သည့္ဘ၀တြင္ ျဖစ္ေနသည္ကုိ ေမးျမန္းေလွ်ာက္ထားရန္ အႀကံျပဳ၍ ဘုရားေလာင္း ရေသ့ထံ ေခၚေဆာင္သြားေလ၏။
ဘုရားေလာင္း ရေသ့ထံ ေရာက္သည့္အခါ အႆက ဘုရင္ႀကီးက “အရွင္ရေသ့ အေနျဖင့္ ကၽြႏု္ပ္၏ မိဖုရားႀကီး ဘယ္ဘ၀မွာ ျဖစ္ေနတယ္ဆုိတာ ေျပာေပးပါ“ဟု ေလွ်ာက္ထားရာ ဘုရားေလာင္းရေသ့က “မိဖုရားႀကီး ျဖစ္ေနသည့္ဘ၀ကုိ ဘုရင္ႀကီးကုိယ္တုိင္ တုိက္႐ုိက္စကား ေျပာေစပါမည္“ဟု ဆုိကာ ႏြားေခ်းပုိးျဖစ္ေနသည့္ မိဖုရားႀကီးကုိ အဘိညဥ္တန္ခုိးျဖင့္ ထင္ရွားေစကာ စကားေျပာေစ၏။ ထုိအခ်ိန္တြင္ မိဖုရားႀကီးတစ္ျဖစ္လဲ ႏြားေခ်းပုိးမမွာ ဘ၀တူ ႏြားေခ်းပုိးႏွင့္ အတူေပ်ာ္ေမြ႕ေန၏။ ႏြားေခ်းပုိးျဖစ္ေနသည့္ မိဖုရားကုိၾကည့္ကာ အႆက ဘုရင္ႀကီးမွာ မယုံႏုိင္စရာ ျဖစ္ေနေသာ္လည္း ပုိးမႏွင့္တုိက္႐ုိက္ စကားေျပာၾကည့္သည့္အခါ မိမိ၏ မိဖုရားႀကီး ျဖစ္ေနသည္ကုိ လက္ခံသြား၏။ ဘုရင္ႀကီးသည္ အသက္ႏွင့္ထပ္တူ ခ်စ္လွသည့္ မိဖုရားႀကီးအေနျဖင့္ လူ႔ဘ၀တုန္းက လုိပင္ သူ႔ူအေပၚ ခ်စ္မခ်စ္ သိလုိလွေပ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ႏြားေခ်းပုိးမအား “အသင္သည္ လူ႔ဘ၀က ဘ၀က်င္ေဖာ္ျဖစ္ခဲ့သည့္ ငါလုိရွင္ဘုရင္ႏွင့္ အခု ႏြားေခ်းပုိးမဘ၀တြင္ အတူေနထုိင္သည့္ ႏြားေခ်းပုိးအထီး ႏွစ္ဦးအနက္ ဘယ္သူကုိ ပုိခ်စ္သလဲ”ဟု ေမးေလ၏။ ထုိအခါ ႏြားေခ်းပုိးမက “အရွင္မင္းႀကီး လူ႔ဘ၀ကလည္း လူ႔ဘ၀အေလွ်ာက္ အရွင္မင္းႀကီးအေပၚ သံေယာဇဥ္ရွိပါတယ္၊ အခု ႏြားေခ်းပုိးဘ၀မွာေတာ့ အရွင္မင္းႀကီးထက္ ဒီႏြားေခ်းပုိး အထီးကုိ ပုိၿပီးခ်စ္ပါတယ္၊ အရွင္မင္းႀကီး လူ႔ဘ၀မွာ လူ႔အသုံးအေဆာင္မ်ားျဖင့္ စည္းစိမ္အျပည့္ ရွိေနသလုိ ႏြားေခ်းပုံထဲမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ ႏြားေခ်းပုိးမ အျဖစ္ဟာလည္း အစစအရာရာ ျပည့္စုံပါတယ္၊ ဒီႏြားေခ်းပုိးဘ၀မွာပဲ ေပ်ာ္ပါတယ္…” စသည္ျဖင့္ အေျဖေပးလုိက္ေလ၏။ အႆကဘုရင္ႀကီးမွာ သူ႔က ခ်စ္သေလာက္ မိဖုရားႀကီးဟာ သူ႔အေပၚ မခ်စ္ပါလားဟု ေတြးကာစိတ္မေကာင္း ျဖစ္ခဲ့ရေသး၏။ ဘုရင္ႀကီး၏ အေျခအေနကုိ ၾကည့္ကာ ဘုရားေလာင္း ရေသ့က ေျဖတရားေဟာခဲ့၏။
“အရွင္မင္းႀကီး… ဘာမွ စိတ္မေကာင္း မျဖစ္ပါနဲ႔၊ ဒါဟာ သတၱ၀ါေတြရဲ႕ သေဘာပဲ ျဖစ္ပါတယ္၊ သတၱ၀ါတုိင္းမွာ ရွိေနၾကတဲ့ တဏွာရဲ႕ သေဘာပဲ ျဖစ္ပါတယ္၊ တဏွာဟာ သတၱ၀ါေတြကုိ ျဖစ္ေလရာဘ၀မွာ ႐ုန္းမထြက္ႏုိင္ေအာင္ ခ်ည္ေႏွာင္ တြယ္ပတ္ထားတဲ့ သေဘာရွိတဲ့အတြက္ သတၱ၀ါတုိင္းဟာ ျဖစ္ရာဘ၀၊ ရရာဘ၀မွာ ျဖစ္သမွ် ရသမွ်နဲ႔ ေက်နပ္ေနၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္၊ ဒီလုိ ျဖစ္ေနသမွ် ဘယ္ဘ၀ေရာက္ေရာက္ တဏွာရဲ႕ ခ်ဳပ္ေႏွာင္မႈျဖင့္ ျဖစ္သမွ်ေနရာမွာ ေတြ႕သမွ် အရာေတြနဲ႔ တြယ္ေႏွာင္ရစ္ပတ္ေနၾကဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္၊ ဒီတဏွာ ရွိေနသမွ် ဒုကၡကုိယ္စီ ရွိေနၾကဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္၊ ဒီတဏွာရဲ႕ ခ်ည္ေႏွာင္မႈမွ ႐ုန္းထြက္ႏုိင္မွသာ ဒုကၡအေပါင္းမွ ကင္းၿငိမ္းမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဘုရင္းႀကီးအေနနဲ႔ ငါ့ေကာင္းသေလာက္ သူမေကာင္းဘူး ငါခ်စ္သေလာက္ သူမခ်စ္ဘူးဆုိတဲ့ သမုဒယ တဏွာဦးစီးထားတဲ့ အေတြးမ်ား၊ ရစ္ပတ္ထားတဲ့ ေလာဘတဏွာ သံေယာဇဥ္မ်ားမွ ႐ုန္းထြက္ႏုိင္ေအာင္သာ ႀကိဳးစားၿပီး တဏွာကင္းရာ နိဗၺာန္သုိ႔ သြားႏုိင္ေအာင္သာ အျမန္ဆုံး အားထုတ္သင့္ပါတယ္…” စသည္ျဖင့္ ဘုရားေလာင္း ရေသ့မွ အႆက ဘုရင္ႀကီးအား တရားစကား ေဟာၾကားေတာ္လုိက္၏။ ထုိအခါမွသာ ဘုရင္ႀကီးလည္း စိတ္သက္သာရာ ရသြားၿပီး နန္းေတာ္သုိ႔ ျပန္လည္ၾကြသြားေလေတာ့၏။
အထက္ပါ ၀တၳဳဇာတ္ေၾကာင္းကုိ ၾကည့္ပါက တဏွာ၏ သေဘာကုိ ေကာင္းစြာနာလည္ႏုိင္မည္ ျဖစ္၏။ သတၱ၀ါတုိ႔သည္ ျဖစ္ေလရာ ဘ၀မွာ ေပ်ာ္ေနတတ္သည္ကုိ ထင္ထင္ရွားရွား သိႏုိင္မည္ျဖစ္၏။ မိမိတုိ႔ လက္ေတြ႕ဘ၀တြင္လည္း ထုိသေဘာမ်ားကုိ ႀကဳံေတြ႕ဖူးၾကမည္ ျဖစ္၏။ ျဖစ္သမွ်ေနရာ ရသမွ်အရာ ေတြ႕သမွ် သူေတြအေပၚ သံေယာဇဥ္ျဖစ္ကာ ေပ်ာ္ေမြ႕ေနတတ္ၾကသျဖင့္ ဒုကၡကုိ ဒုကၡဟု မျမင္ျဖစ္ေနၾကသည္ကုိ နားလည္ႏုိင္မည္ျဖစ္၏။ တစ္ခါတစ္ရံ အခ်ိဳ႕သူမ်ားသည္ မိမိက သံေယာဇဥ္ထား အေလးထားေသာ္လည္း မိမိကြယ္ရာတြင္ အျခားသူတစ္ဦးႏွင့္ ေပ်ာ္ေမြ႕ေနတတ္၊ မိမိအေပၚ ေမ့ေနတတ္သည္ကုိ ႀကဳံဖူးၾကမည္ျဖစ္၏။ ထုိ႔အတူ မိမိကိုယ္တုိင္လည္းပဲ အျခားတစ္ေနရာ အျခားသူတစ္ဦးဦး အျခားအရာ တစ္ခုခုအေပၚတြင္ သာယာေနၿပီး ထုိအေျခအေနမ်ားအေပၚတြင္ ေက်နပ္ေနတတ္သည္လည္း ရွိတတ္၏။ မိမိအေနျဖင့္ ျဖစ္ေလရာ ဘ၀တြင္ သာယာေနတတ္ေသာ္လည္း မိမိက တြယ္တာမိသည့္ သူ၊ တြယ္တာမိသည့္ အရာကုိကား အျခားသူမ်ားႏွင့္ ေပ်ာ္ရႊင္ေနမႈကုိ မလုိလားတတ္ေပ။ မိမိကုိသာ သံေယာဇဥ္ျဖစ္ေစခ်င္၏။ တြယ္တာေစခ်င္၏။ သုိ႔ေသာ္ ျဖစ္မလာခဲ့ေပ။ ထုိသုိ႔လုိလားေသာ္လည္း မျဖစ္သည့္အခါ အလုိမက်ျဖစ္ျခင္း၊ စိတ္လုိက္မာန္ပါျပဳျခင္း၊ ေဒါသထြက္ျခင္း၊ ယူႀကဳံးမရျဖစ္ျခင္း၊ ေသာကျဖစ္ျခင္း၊ ေနာင္တျဖစ္ျခင္းမ်ားျဖင့္ ဘ၀ကုိ ဒုကၡေတြျဖင့္သာ ျပည့္ေစေလေတာ့၏။ ထုိဒုကၡအားလုံး၏ အရင္းခံကား သံေယာဇဥ္ အေႏွာင္အဖဲြ႕ႏွင့္ တဏွာ၏ ခ်ည္ေႏွာင္မႈေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္၏။ သုိ႔ေသာ္ သတၱ၀ါတုိ႔သည္ ထုိသေဘာကုိ သေဘာေပါက္ကာ ထုိတဏွာ၏ လြတ္ရာသုိ႔ ႐ုန္းထြက္ရန္ မႀကိဳးစားၾကဘဲ တဏွာ၏ ခ်ည္ေႏွာင္မႈ အတုိင္းသာ လုိက္ေနမိၾကေတာ့၏။ စင္စစ္ ထုိဒုကၡ အားလုံး၏ တရားခံကား ျဖစ္သမွ်ကုိ တြယ္တာေစတတ္၊ ကပ္ၿငိေစတတ္၊ သံေယာဇဥ္ျဖစ္ေစတတ္သည့္ ဘ၀နိကႏၲိက ေလာဘတဏွာေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္၏။
တြယ္တာမႈ တဏွာသည္ သတၱ၀ါတုိ႔အား ဒုကၡကုိသာ တုိးေစသျဖင့္ ထုိတဏွာကုိ ပယ္သတ္ရေပမည္။ တဏွာ၏ ခ်ည္ေႏွာင္မႈမွ ႐ုန္းထြက္ရေပမည္။ ထုိတြယ္တာမႈကုိ အရိယာမဂ္ျဖင့္ အၾကြင္းမဲ့ မပယ္သတ္ႏုိင္ေသးသမွ် တဏွာ၏ ေႏွာင္ဖဲြ႕မႈမွ ႐ုန္းထြက္ရန္ မျဖစ္ႏုိင္ေသးေပ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ သတၱ၀ါတုိ႔သည္ ဘ၀တဏွာတည္းဟူေသာ အေႏွာင္အဖဲြ႕ သံေယာဇဥ္ကုိ ပယ္သတ္၍ တဏွာ၏ ခ်ည္ေႏွာင္မႈမွ ႐ုန္းထြက္ႏုိင္ရန္ တစ္ခုတည္းေသာ လမ္းစဥ္ျဖစ္သည့္ တဏွာကင္းရာသုိ႔သြားရာ မဂၢင္ရွစ္ပါးလမ္းကုိ ေလွ်ာက္လွမ္းရန္ လုိအပ္ေပ၏။ ထုိလမ္းကုိ ေလွ်ာက္လွမ္းႏုိင္ရန္ သတိကုိ အေျချပဳထားသည့္ ဉာဏ္ႏွင့္ယွဥ္သည့္ သတိပ႒ာန္ ၀ိပႆနာက်င့္စဥ္ကုိ အခ်ိန္ရွိခုိက္ လုံ႔လဆုိက္ကာ အားထုတ္ရန္ လုိအပ္လွေပ၏။ ဤသုိ႔မွ မလုပ္ႏုိင္လွ်င္ တဏွာ၏ ခ်ယ္လွယ္မႈမွ ႐ုန္းထြက္ႏုိင္ရန္ မျဖစ္ႏုိင္ေသးေပ။
ထုိ႔ေၾကာင့္ ဒုကၡေပါင္းစုံႏွင့္ ေတြ႕ႀကဳံခံစားေနရသည့္ သတၱ၀ါအေပါင္းတုိ႔သည္ တြယ္တာမႈ သမုဒယ တဏွာ၏ ခ်ည္ေႏွာင္မႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚေနရသည့္ ထုိဒုကၡအေပါင္းမွ ကင္းေ၀းႏုိင္ေစရန္အတြက္ လက္ရွိမိမိတုိ႔ ရရွိက်င္လည္ေနရသည့္ ဘ၀အသီးသီးတြင္သာ ေပ်ာ္ေမြ႕မေနၾကဘဲ ထုိထုိဘ၀ အသီးသီးမွ တဏွာကင္းရာလမ္းသုိ႔ အျမန္ဆုံး ေလွ်ာက္လွမ္းႏုိင္ရန္ အခ်ိန္ရွိခုိက္ ႐ုန္းထြက္လုိက္ၾကရန္ႏွင့္ တြယ္တာမႈ သံေယာဇဥ္မွန္သမွ်သည္ မည္သည့္အခါမွ် သတၱ၀ါတုိ႔ကုိ ေအးျမမႈကုိ ေပးႏုိင္သည့္အရာ မဟုတ္ေၾကာင္း ေကာင္းစြာသေဘာေပါက္ၿပီး ထုိသံေယာဇဥ္မ်ားကုိ အျမန္ဆုံး ျဖတ္ႏုိင္ရန္သာ ႀကိဳးစားသင့္ပါေၾကာင္း အသိေပးစကား ေျပာၾကားလုိက္ရပါေပ၏။
အမွန္ပါပဲဘုရား... ႐ုန္းထြက္ဖုိ႔ ႀကိဳးစားတုိင္း ျပန္ျပန္ၿပီး ၿငိေနမိေတာ့ ဘယ္လုိမွ မထြက္ႏုိင္ေသးဘူး ျဖစ္ေနတယ္။ တစ္ေန႔ေန႔ေတာ့ ျဖစ္မယ္လုိ႔ထင္ပါတယ္။ ဘယ္ေန႔လဲေတာ့ မသိဘူး။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ အခုလုိ အသိပညာေပး၊ သတိသံေ၀ဂေပးတဲ့ စာေတြေရးေပးေနတဲ့ ဆရာေတာ္ဘုရားကုိ ေက်းဇူးတင္စြာျဖင့္ ဦးခ်ကန္ေတာ့ပါတယ္ဘုရား...
ကာမတဏွာ၊ ဘ၀တဏွာေတြ ကရုန္းထြက္ႏိုင္ရန္ ခက္ခဲလွပါတယ္ ဘုရား...........
ဒီဘ၀သံသရာၾကီးမွာေနရတာ လည္းပင္းပန္းလွပါၿပီ ဘုရား..