Q.ဘုန္းဘုန္းဘုရား…
သိလုိတာေလးေတြကုိ ေျဖၾကားေပးတဲ့အတြက္ ေက်းဇူးအမ်ားႀကီးတင္ပါတယ္ဘုရား။ ေနာက္ထပ္ တပည့္ေတာ္ သိခ်င္တာက ျမတ္စြာဘုရားရဲ႕ တတိယေျမာက္ဂုဏ္ေတာ္ျဖစ္တဲ့ ၀ိဇၨာစရဏ ဂုဏ္ေတာ္အေၾကာင္းပါ ဘုရား။ ၀ိဇၨာစရဏသမၸႏၷဂုဏ္ေတာ္အေၾကာင္း ျပည့္ျပည့္စုံစုံသိခ်င္ပါတယ္။ ေျဖၾကားေပးေတာ္မူပါဘုရား။ မအားတဲ့ၾကားက အခုလုိအခ်ိန္ေပးတဲ့ အတြက္ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ဘုရား…
(မယုယုထြန္း)
A. ၀ိဇၨာစရဏသမၸႏၷကုိ ပုဒ္ခဲြလုိက္ရင္ ၀ိဇၨာတစ္ပုဒ္၊ စရဏတစ္ပုဒ္၊ သမၸႏၷတစ္ပုဒ္အားျဖင့္ သုံးမ်ိဳးရွိၿပီး ၀ိဇၨာက အသိဉာဏ္ပညာလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရၿပီး၊ စရဏကေတာ့ အက်င့္တရားလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ သမၸႏၷက ျပည့္စုံျခင္းပါ။ ဒါေၾကာင့္ ၀ိဇၨာစရဏသမၸႏၷဆုိတာ အသိဉာဏ္ပညာ၊ အက်င့္တရားမ်ားႏွင့္ ျပည့္စုံေတာ္မူျခင္းလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ ”အသိဉာဏ္ပညာ အက်င့္တရားမ်ားႏွင့္ ျပည့္စုံျခင္း”ဟူေသာ ၀ိဇၨာစရဏသမၸႏၷဂုဏ္ေတာ္ႏွင့္ ျပည့္စုံေတာ္မူတယ္လုိ႔ ဆုိလုိပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ အသိဉာဏ္ပညာဆုိတာ ဘယ္လုိဉာဏ္ပညာမ်ိဳး၊ စရဏဆုိတာ ဘယ္လုိအက်င့္မ်ိဳးကုိလည္း သိထားရန္လုိအပ္ပါတယ္။ သုတၱန္ေဒသနာေတာ္ အခ်ိဳ႕မွာ ၀ိဇၨာသုံးပါး၊ အခ်ိဳ႕မွာေတာ့ ၀ိဇၨာရွစ္ပါးလုိ႔ ျပထားေပမယ့္ ၀ိဇၨာရွစ္ပါးလုိ႔ ဆုိလုိက္ပါက သုံးပါလုိ႔ဆုိတဲ့ သုတၱန္အဖြင့္လည္း အက်ဳံး၀င္သြားၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၀ိဇၨာဆုိတဲ့ အသိဉာဏ္ပညာအရ ၀ိဇၨာရွစ္ပါးရွိေၾကာင္း နားလည္ႏုိင္ပါတယ္။ အဲဒီဉာဏ္ရွစ္ပါးက
၁။ ပုေဗၺနိ၀ါသႏုႆတိဉာဏ္ = ေရွးေရွးဘ၀ႀကဳံေတြ႕ခဲရသည္မ်ားကုိ ျပန္လည္ေအာက္ေမ့ဆင္ျခင္ႏုိင္ေသာ ဉာဏ္
၂။ ဒိဗၺစကၡဳဉာဏ္ = နတ္မ်က္စိကဲ့သုိ႔ အေ၀းမွ ေသးငယ္ေသာ အဆင္းကုိပင္ ျမင္ႏုိင္သည့္ ဉာဏ္
၃။ အာသ၀ကၡယဉာဏ္ = ကိေလသာအာသေ၀ါတုိ႔ကုိ ကုန္ေစႏုိင္ေသာ အရဟတၱမဂ္ဉာဏ္
၄။ ၀ိပႆနာဉာဏ္ = ႐ုပ္နာမ္တရားအားလုံးကုိ အနိစၥ ဒုကၡ အနတၱဟု လကၡဏာေရးသုံးပါးႏွင့္ ပုိင္ျခား သိျမင္ႏုိင္ေသာဉာဏ္
၅။ ေစေတာပရိယဉာဏ္ = သူတစ္ပါး၏ စိတ္ကုိသိႏုိင္ေသာ ဉာဏ္
၆။ မေနာမယိဒၶိဉာဏ္ = မိမိခႏၶာကုိယ္အတြင္း၌ ပုံစံတူကုိယ္တစ္မ်ိဳးကုိ စိတ္ျဖင့္ဖန္ဆင္းႏုိင္ေသာ ဉာဏ္
၇။ ဒိဗၺေသာတဉာဏ္ = နတ္တုိ႔၏နားကဲ့သုိ႔ အေ၀းမွ ေသးငယ္ေသာ အသံကုိပင္ ၾကားႏုိင္ေသာဉာဏ္
၈။ ဣဒၶိ၀ိဓဉာဏ္ = ေျမလွ်ိဳးမုိးပ်ံစသည္ျဖင့္ တန္ခုိးအမ်ိဳးမ်ိဳးကုိ ဖန္ဆင္းႏုိင္ေသာ ဉာဏ္ တုိ႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။
စရဏဆုိတဲ့ အက်င့္တရားဟာလည္း အေရအတြက္အားျဖင့္ ၁၅ပါး ရွိပါတယ္။ အဲဒီ ၁၅ပါးကေတာ့
၁။ သဒၶါ = ကံကံ၏အက်ိဳးရွိသည္၊ ရတနာသုံးပါးရွိသည္၊ ေနာင္ဘ၀ရွိသည္ဟု ယုံၾကည္မႈ
၂။ သတိ = ကုသုိလ္ေကာင္းမႈဆုိင္ရာ၌ အမွတ္ရမႈ
၃။ ဟိရီ = မေကာင္းမႈဒုစ႐ုိက္မွ ရွက္မႈ
၄။ ၾသတၱပၸ = မေကာင္းမႈဒုစ႐ုိက္မွ ေၾကာက္လန္႔မႈ
၅။ ၀ီရိယ = ကုသုိလ္ေကာင္းမႈကိစၥ၌ ႀကိဳးစားအားထုတ္မႈ
၆။ သုတ = အၾကားအျမင္ ဗဟုသုတမ်ားမႈ
၇။ ပညာ = အရာ႐ာ၌ တတ္သိလိမၼာမႈ
၈။ ေဘာဇေနမတၱညဳတာ = စားေသာက္ရာ၌ သင့္မသင့္ႏႈိင္းခ်ိန္၍ အတိုင္းအရွည္ကုိ သိမႈ
၉။ ဇာဂရိယာႏုေယာဂ = ႏုိးႏုိးၾကားၾကားရွိမႈ၊ အအိပ္အေနနည္းမႈ
၁၀။ သီလ = ဆုိင္ရာသီလကုိ ေန႔စဥ္ေစာင့္ထိန္းမႈ
၁၁။ ဣၿႏိၵယသံ၀ရ = ေတြ႕ျမင္ၾကားသိသမွ်၌ ေလာဘေဒါသစသည္မျဖစ္ဘဲ မ်က္စိနားႏွာစေသာ ဣေျႏၵတုိ႔ကုိ ၿငိမ္သက္ေအာင္ ေစာင့္စည္းမႈ
၁၂။ ပထမစ်ာန္
၁၃။ ဒုတိယစ်ာန္
၁၄။ တတိယစ်ာန္
၁၅။ စတုတၳစ်ာန္ အားျဖင့္ ေပါင္း စရဏ ၁၅ပါး ျဖစ္ပါတယ္။
ျမတ္စြာဘုရားရွင္ဟာ ေဖာ္ျပပါ အသိဉာဏ္ တရားမ်ား၊ အက်င့္တရားမ်ားႏွင့္ အလုံးစုံျပည့္စုံေတာ္ မူတဲ့အတြက္ ၀ိဇၨာစရဏသမၸႏၷဂုဏ္ရွင္ ျဖစ္ေတာ္မူပါတယ္။ ဆုိလုိတာက အလုံးစုံျပည့္စုံသူဆုိတာ အသိပညာႏွင့္ ျပည့္စုံ႐ုံႏွင့္ မလုံေလာက္ေသးဘဲ အက်င့္တရားပါ ျပည့္စုံဖုိ႔လုိေၾကာင္း သာမန္လူမ်ားသည္ ဘက္စုံမျပည့္စုံႏုိင္ေၾကာင္း ျမတ္ဗုဒၶကေတာ့ အသိေရာ အက်င့္ပါျပည့္စုံတဲ့ အႏႈိင္မဲ့လူသား တစ္နည္းအားျဖင့္ မဟာလူသားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
မွတ္ခ်က္။ အထက္ပါ အေျဖကုိ မဟာဂႏၶာ႐ုံဆရာေတာ္ဘုရားၾကီး အရွင္ဇနကာဘိ၀ံသ ေရးသားေတာ္မူခဲ့သည့္ ရတနာ့ဂုဏ္ရည္ စာအုပ္လာ ၀ိဇၨာစရဏသမၸႏၷဂုဏ္ေတာ္အဖြင့္ကုိ ကုိးကား၍ ေျဖၾကားေပးထားပါသည္။
သိလုိတာေလးေတြကုိ ေျဖၾကားေပးတဲ့အတြက္ ေက်းဇူးအမ်ားႀကီးတင္ပါတယ္ဘုရား။ ေနာက္ထပ္ တပည့္ေတာ္ သိခ်င္တာက ျမတ္စြာဘုရားရဲ႕ တတိယေျမာက္ဂုဏ္ေတာ္ျဖစ္တဲ့ ၀ိဇၨာစရဏ ဂုဏ္ေတာ္အေၾကာင္းပါ ဘုရား။ ၀ိဇၨာစရဏသမၸႏၷဂုဏ္ေတာ္အေၾကာင္း ျပည့္ျပည့္စုံစုံသိခ်င္ပါတယ္။ ေျဖၾကားေပးေတာ္မူပါဘုရား။ မအားတဲ့ၾကားက အခုလုိအခ်ိန္ေပးတဲ့ အတြက္ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ဘုရား…
(မယုယုထြန္း)
A. ၀ိဇၨာစရဏသမၸႏၷကုိ ပုဒ္ခဲြလုိက္ရင္ ၀ိဇၨာတစ္ပုဒ္၊ စရဏတစ္ပုဒ္၊ သမၸႏၷတစ္ပုဒ္အားျဖင့္ သုံးမ်ိဳးရွိၿပီး ၀ိဇၨာက အသိဉာဏ္ပညာလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရၿပီး၊ စရဏကေတာ့ အက်င့္တရားလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ သမၸႏၷက ျပည့္စုံျခင္းပါ။ ဒါေၾကာင့္ ၀ိဇၨာစရဏသမၸႏၷဆုိတာ အသိဉာဏ္ပညာ၊ အက်င့္တရားမ်ားႏွင့္ ျပည့္စုံေတာ္မူျခင္းလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ ”အသိဉာဏ္ပညာ အက်င့္တရားမ်ားႏွင့္ ျပည့္စုံျခင္း”ဟူေသာ ၀ိဇၨာစရဏသမၸႏၷဂုဏ္ေတာ္ႏွင့္ ျပည့္စုံေတာ္မူတယ္လုိ႔ ဆုိလုိပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ အသိဉာဏ္ပညာဆုိတာ ဘယ္လုိဉာဏ္ပညာမ်ိဳး၊ စရဏဆုိတာ ဘယ္လုိအက်င့္မ်ိဳးကုိလည္း သိထားရန္လုိအပ္ပါတယ္။ သုတၱန္ေဒသနာေတာ္ အခ်ိဳ႕မွာ ၀ိဇၨာသုံးပါး၊ အခ်ိဳ႕မွာေတာ့ ၀ိဇၨာရွစ္ပါးလုိ႔ ျပထားေပမယ့္ ၀ိဇၨာရွစ္ပါးလုိ႔ ဆုိလုိက္ပါက သုံးပါလုိ႔ဆုိတဲ့ သုတၱန္အဖြင့္လည္း အက်ဳံး၀င္သြားၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၀ိဇၨာဆုိတဲ့ အသိဉာဏ္ပညာအရ ၀ိဇၨာရွစ္ပါးရွိေၾကာင္း နားလည္ႏုိင္ပါတယ္။ အဲဒီဉာဏ္ရွစ္ပါးက
၁။ ပုေဗၺနိ၀ါသႏုႆတိဉာဏ္ = ေရွးေရွးဘ၀ႀကဳံေတြ႕ခဲရသည္မ်ားကုိ ျပန္လည္ေအာက္ေမ့ဆင္ျခင္ႏုိင္ေသာ ဉာဏ္
၂။ ဒိဗၺစကၡဳဉာဏ္ = နတ္မ်က္စိကဲ့သုိ႔ အေ၀းမွ ေသးငယ္ေသာ အဆင္းကုိပင္ ျမင္ႏုိင္သည့္ ဉာဏ္
၃။ အာသ၀ကၡယဉာဏ္ = ကိေလသာအာသေ၀ါတုိ႔ကုိ ကုန္ေစႏုိင္ေသာ အရဟတၱမဂ္ဉာဏ္
၄။ ၀ိပႆနာဉာဏ္ = ႐ုပ္နာမ္တရားအားလုံးကုိ အနိစၥ ဒုကၡ အနတၱဟု လကၡဏာေရးသုံးပါးႏွင့္ ပုိင္ျခား သိျမင္ႏုိင္ေသာဉာဏ္
၅။ ေစေတာပရိယဉာဏ္ = သူတစ္ပါး၏ စိတ္ကုိသိႏုိင္ေသာ ဉာဏ္
၆။ မေနာမယိဒၶိဉာဏ္ = မိမိခႏၶာကုိယ္အတြင္း၌ ပုံစံတူကုိယ္တစ္မ်ိဳးကုိ စိတ္ျဖင့္ဖန္ဆင္းႏုိင္ေသာ ဉာဏ္
၇။ ဒိဗၺေသာတဉာဏ္ = နတ္တုိ႔၏နားကဲ့သုိ႔ အေ၀းမွ ေသးငယ္ေသာ အသံကုိပင္ ၾကားႏုိင္ေသာဉာဏ္
၈။ ဣဒၶိ၀ိဓဉာဏ္ = ေျမလွ်ိဳးမုိးပ်ံစသည္ျဖင့္ တန္ခုိးအမ်ိဳးမ်ိဳးကုိ ဖန္ဆင္းႏုိင္ေသာ ဉာဏ္ တုိ႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။
စရဏဆုိတဲ့ အက်င့္တရားဟာလည္း အေရအတြက္အားျဖင့္ ၁၅ပါး ရွိပါတယ္။ အဲဒီ ၁၅ပါးကေတာ့
၁။ သဒၶါ = ကံကံ၏အက်ိဳးရွိသည္၊ ရတနာသုံးပါးရွိသည္၊ ေနာင္ဘ၀ရွိသည္ဟု ယုံၾကည္မႈ
၂။ သတိ = ကုသုိလ္ေကာင္းမႈဆုိင္ရာ၌ အမွတ္ရမႈ
၃။ ဟိရီ = မေကာင္းမႈဒုစ႐ုိက္မွ ရွက္မႈ
၄။ ၾသတၱပၸ = မေကာင္းမႈဒုစ႐ုိက္မွ ေၾကာက္လန္႔မႈ
၅။ ၀ီရိယ = ကုသုိလ္ေကာင္းမႈကိစၥ၌ ႀကိဳးစားအားထုတ္မႈ
၆။ သုတ = အၾကားအျမင္ ဗဟုသုတမ်ားမႈ
၇။ ပညာ = အရာ႐ာ၌ တတ္သိလိမၼာမႈ
၈။ ေဘာဇေနမတၱညဳတာ = စားေသာက္ရာ၌ သင့္မသင့္ႏႈိင္းခ်ိန္၍ အတိုင္းအရွည္ကုိ သိမႈ
၉။ ဇာဂရိယာႏုေယာဂ = ႏုိးႏုိးၾကားၾကားရွိမႈ၊ အအိပ္အေနနည္းမႈ
၁၀။ သီလ = ဆုိင္ရာသီလကုိ ေန႔စဥ္ေစာင့္ထိန္းမႈ
၁၁။ ဣၿႏိၵယသံ၀ရ = ေတြ႕ျမင္ၾကားသိသမွ်၌ ေလာဘေဒါသစသည္မျဖစ္ဘဲ မ်က္စိနားႏွာစေသာ ဣေျႏၵတုိ႔ကုိ ၿငိမ္သက္ေအာင္ ေစာင့္စည္းမႈ
၁၂။ ပထမစ်ာန္
၁၃။ ဒုတိယစ်ာန္
၁၄။ တတိယစ်ာန္
၁၅။ စတုတၳစ်ာန္ အားျဖင့္ ေပါင္း စရဏ ၁၅ပါး ျဖစ္ပါတယ္။
ျမတ္စြာဘုရားရွင္ဟာ ေဖာ္ျပပါ အသိဉာဏ္ တရားမ်ား၊ အက်င့္တရားမ်ားႏွင့္ အလုံးစုံျပည့္စုံေတာ္ မူတဲ့အတြက္ ၀ိဇၨာစရဏသမၸႏၷဂုဏ္ရွင္ ျဖစ္ေတာ္မူပါတယ္။ ဆုိလုိတာက အလုံးစုံျပည့္စုံသူဆုိတာ အသိပညာႏွင့္ ျပည့္စုံ႐ုံႏွင့္ မလုံေလာက္ေသးဘဲ အက်င့္တရားပါ ျပည့္စုံဖုိ႔လုိေၾကာင္း သာမန္လူမ်ားသည္ ဘက္စုံမျပည့္စုံႏုိင္ေၾကာင္း ျမတ္ဗုဒၶကေတာ့ အသိေရာ အက်င့္ပါျပည့္စုံတဲ့ အႏႈိင္မဲ့လူသား တစ္နည္းအားျဖင့္ မဟာလူသားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
မွတ္ခ်က္။ အထက္ပါ အေျဖကုိ မဟာဂႏၶာ႐ုံဆရာေတာ္ဘုရားၾကီး အရွင္ဇနကာဘိ၀ံသ ေရးသားေတာ္မူခဲ့သည့္ ရတနာ့ဂုဏ္ရည္ စာအုပ္လာ ၀ိဇၨာစရဏသမၸႏၷဂုဏ္ေတာ္အဖြင့္ကုိ ကုိးကား၍ ေျဖၾကားေပးထားပါသည္။
ဘုန္းေတာ္ ေျခာက္ပါးဆိုတာ (၁) ဣႆရိယဘုန္းေတာ္ (၂)ဓမၼဘုန္းေတာ္ (၃)ယသဘုန္းေတာ္ (၄) သိရီဘုန္းေတာ္ (၅)ကာမဘုန္းေတာ္ (၆) ပယတၱဘုန္းေတာ္တို႕ပဲျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီအထဲမွာ
ဣႆရိယဘုန္းေတာ္ဆိုတာက ဘုရားရွင္ အလိုရွိေတာ္မူတဲ့အတိုင္း ဖန္ဆင္းေတာ္မူ လိုရာကို ဖန္ဆင္းနိုင္တဲ့ ၊ အစိုးရေတာ္မူျခင္း အနက္ကိုေဆာင္တဲ့ ဘုန္းေတာ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဓမၼ ဘုန္းေတာ္ဆုိတာက ကိေလသာမွန္သမွ်ကုိ ပယ္သတ္ေတာ္မူႏုိင္တဲ့ မဂ္၊ ဖိုလ္၊ နိဗၺာန္တရားႏွင့္ ျပည့္စံုေတာ္မူျခင္း အဓိပၸါယ္ကုိေဆာင္တဲ့ ဘုန္းေတာ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ယသ ဘုန္းေတာ္ဆုိတာက မ်ားျပားေသာ အျခံအရံ၊ ျပန္ ့ႏွံ ့ေသာ အေက်ာ္အေစာႏွင့္ ျပည့္စံုေတာ္မူျခင္း အဓိပၸါယ္ကုိေဆာင္တဲ့ ဘုန္းေတာ္ျဖစ္ပါတယ္။။
သီရိ ဘုန္းေတာ္ဆုိတာက အတုမရိွေသာ က်က္သေရ၊ မဂၤလာေတာ္ႏွင့္ ျပည့္စံုေတာ္မူျခင္းလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရတဲ့ ဘုန္းေတာ္ျဖစ္ပါတယ္။
ကာမ ဘုန္းေတာ္ဆုိတာက လိုအင္ဆႏၵေတာင့္တမႈ မွန္သမွ် ခဏခ်င္း ျပည့္၀ေတာ္မူျခင္းလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရတဲ့ ဘုန္းေတာ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ပယတၱဘုန္းေတာ္ဆုိတာက အတုမရွိေသာ လံု ့လ၀ီရိယႏွင့္ ျပည့္စံုေတာ္မူျခင္းလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရတဲ့ ဘုန္းေတာ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။