ကိေလသာ ဆယ္ပါးတြင္ ေလာဘသည္ တစ္ပါးအပါအဝင္ျဖစ္၏။ ေလာဘသည္ သတၱဝါမ်ားအား ပူေလာင္မႈကုိ ျဖစ္ေစသျဖင့္ ထုိေလာဘကုိ ပယ္သတ္ႏုိင္ရန္ ႀကိဳးစားရမည္ ျဖစ္ေၾကာင္းကုိလည္း ဗုဒၶဘာသာအမ်ား လက္ခံထားၾက၏။ သုိ႔ေသာ္ အခ်ိဳ႕က ထုိေလာဘ၏ သေဘာအမွန္ကုိ မသိၾကသျဖင့္ သုိ႔ေလာသုိ႔ေလာ သံသယမ်ား ရွိေနတတ္ၾက၏။ ေလာဘ၏ သေဘာလကၡဏာႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ လုိခ်င္တပ္မက္မႈကုိ ေလာဘဟုဆုိေၾကာင္း ဖြင့္ဆုိသျဖင့္ ေလာဘႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ေမးခြန္းမ်ားကုိ အမ်ားအျပား အေမးခံရဖူး၏။ အခ်ိဳ႕က “ကုသုိလ္လုိခ်င္ျခင္းသည္ ေလာဘျဖစ္မျဖစ္၊ ဒုကၡၿငိမ္းလုိျခင္းသည္ ေလာဘျဖစ္မျဖစ္” စသည္ျဖင့္ ေမးလာၾကသကဲ့သုိ႔ အခ်ိဳ႕လည္း “အဲဒီလုိဆုိရင္ နိဗၺာန္လုိခ်င္တာလည္း ေလာဘပဲ မဟုတ္ဘူးလား ဘုရား”ဟု ေမးလာတတ္ၾက၏။ ေလာဘကုိ ပယ္သတ္ရမည္ဆုိသျဖင့္ “ကုသုိလ္လုိခ်င္မႈ၊ ဒုကၡၿငိမ္းလုိမႈ၊ တရားလုိခ်င္မႈ စသည္မ်ားကုိလည္း ပယ္ရမလုိျဖစ္ကာ ထုိအလုပ္မ်ားကုိ မလုပ္ဘဲ ေနရမလုိ ျဖစ္ေနေၾကာင္း” အခ်ိဳ႕က ဆုိတတ္ၾက၏။ ဤသုိ႔ျဖင့္ စာေရးသူမွာလည္း စာေရးသူထံ ေရာက္လာၾကသည့္ ထုိသုိ႔ သုိ႔ေလာသုိ႔ေလာ သံသယမ်ားျဖင့္ ေမးလာၾကသည့္ ေမးခြန္းရွင္မ်ားအား “ထုိသေဘာသည္ ေလာဘမဟုတ္ေၾကာင္း၊ ဆႏၵသာ ျဖစ္ေၾကာင္း” စသည္ျဖင့္ ေျဖၾကားေပးရင္း ေလာဘႏွင့္ဆႏၵအေၾကာင္း တစ္ေစ့တစ္ေစာင္း တင္ျပေပးရန္ အေၾကာင္းဖန္လာခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါ၏။
စင္စစ္ စာေပအဖြင့္မ်ားကုိ ၾကည့္ပါက ေလာဘႏွင့္ဆႏၵသည္ တျခားစီသာ ျဖစ္ပါ၏။ ေလာဘ၏ သေဘာသည္ လုိခ်င္ျခင္း သေဘာရွိသကဲ့သုိ႔ ဆႏၵ၏ သေဘာသည္လည္း လုိခ်င္ျခင္း သေဘာရွိသည္ မွန္ေသာ္လည္း ေလာဘ၏ လုိခ်င္မႈသည္ကား ကာမဂုဏ္ဆိုင္ရာမ်ားတြင္ လုိခ်င္မႈျဖစ္ၿပီး ဆႏၵ၏ လုိခ်င္မႈသည္ကား ေကာင္းသည့္အရာမ်ားတြင္ လုိခ်င္မႈမ်ိဳး ျဖစ္၏။ ထုိေၾကာင့္ လုိခ်င္မႈ သေဘာသဘာဝအားျဖင့္ တူသည္ဟုဆုိေသာ္လည္း ကာမဂုဏ္အာ႐ုံမ်ားတြင္ လုိခ်င္မႈမ်ားကုိကား ေလာဘဟုဆုိ၍ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈမ်ားတြင္ လုိခ်င္သည့္ သေဘာကုိကား ဆႏၵဟု ဆုိျခင္းျဖစ္ပါ၏။ ေလာဘ၏ လုိခ်င္မႈသည္ စဲြလမ္းျခင္း ကပ္ၿငိျခင္း သေဘာမ်ား လႊမ္းမုိးထားေသာ္လည္း ဆႏၵ၏လုိခ်င္မႈသည္ ျပဳလုိခ်င္း ရယူလုိျခင္း သက္သက္သာ ျဖစ္၏။ ထုိေၾကာင့္ ကာမဂုဏ္အာ႐ုံမ်ားတြင္ မရမကလုိခ်င္မႈ၊ ရၿပီးရင္းရလုိရင္း သေဘာျဖင့္ လုိခ်င္မႈ၊ ရလာသည့္ အရာမ်ားတြင္လည္း တြယ္တာကပ္ၿငိထားလုိမႈ သေဘာမ်ိဳးကုိ ေလာဘဟုဆုိၿပီး နိဗၺာန္ကုိလုိခ်င္မႈ၊ တရားကုိလုိခ်င္မႈ၊ စာေပတတ္ခ်င္မႈ၊ ဆင္းရဲသူမ်ားအား ေပးကမ္းလုိ၊ အလွဴဒါနျပဳလုိ၍ ပစၥည္းဥစၥာကုိ လုိခ်င္မႈ စသည့္ ေကာင္းေသာအရာမ်ား၌ လုိခ်င္မႈ သေဘာမ်ိဳးကုိကား ဆႏၵဟုသာ ဆုိျခင္း ျဖစ္ပါ၏။
ဗုဒၶစာေပမ်ားတြင္ ေလာဘကုိ အျခားေဝါဟာရ အသုံးအႏႈန္းမ်ားျဖင့္လည္း ဖြင့္ဆုိရွင္းျပၾက၏။ ေလာဘကုိ ခ်စ္ခင္ျခင္း ေပမဟုလည္းေကာင္း၊ တပ္မက္ငတ္မြတ္ျခင္း တဏွာဟုလည္းေကာင္း၊ တြယ္တာျခင္း သမုဒယဟုလည္းေကာင္း၊ ကာမဂုဏ္အာ႐ုံ ေမထုန္အမႈမ်ားတြင္ အလြန္လုိလား စဲြလန္းျခင္း ရာဂဟုလည္းေကာင္း စသည္ျဖင့္ အမည္အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ ဥပမာေပးထား၏။ မိဘသားသမီး၊ ဇနီးမယား၊ သမီးသား၊ ညီအစ္ကုိ ေမာင္ႏွစ္မ၊ ေဆြမ်ိဳးသားခ်င္းတုိ႔၌ ခ်စ္ခင္ျခင္းမ်ိဳးကုိ ေပမဟုဆုိကာ ထုိခ်စ္ျခင္းကုိပင္ သံေယာဇဥ္ဟု ဆုိျခင္းျဖစ္၏။ ထုိသံေယာဇဥ္သည္ ႀကိဳးျဖင့္ခ်ည္ေႏွာင္ ထားသကဲ့သုိ႔ မကဲြမကြာ ျဖစ္ေနလုိျခင္း သေဘာရွိ၏။ အဆင္း၊ အသံ၊ အနံ႔၊ အရသာ၊ အေတြ႕ဟူေသာ ဤငါးပါးကုိ လူအမ်ား လုိလားအပ္ေသာေၾကာင့္ ကာမဂုဏ္ဟုဆုိကာ ထုိကာမဂုဏ္သည္ သာမာန္လုိခ်င္မႈမ်ိဳး မဟုတ္ဘဲ အငန္းမရ လုိခ်င္မႈမ်ိဳးျဖစ္သျဖင့္ ထုိလုိခ်င္မႈမ်ိဳးကုိ တဏွာဟုဆုိ၏။ ထုိကာမဂုဏ္ငါးပါးတြင္ အေတြ႕အာ႐ုံ ေမထုန္အမႈ၌ အလြန္လုိလားျခင္းကုိ ရာဂဟုဆုိၿပီး ထုိရာဂတြင္ ၿငိကပ္ျခင္း၊ စဲြလမ္းျခင္း သေဘာမ်ား ပါဝင္ေနေပ၏။ ထုိသုိ႔ တဏွာေပမရာဂစသည့္ သေဘာမ်ား လႊမ္းမုိးပါဝင္ထားသျဖင့္ ကာမဂုဏ္စသည့္ အရာမ်ားတြင္ လုိလားတပ္မက္မႈမ်ိဳး၊ လုိခ်င္ေတာင့္တမႈမ်ိဳးကုိ ေလာဘဟုဆုိျခင္း ျဖစ္ပါ၏။
ဆႏၵႏွင့္ပတ္သက္၍ကား ဆႏၵသည္ အာ႐ုံတစ္ခုခုကုိ ျပဳလုိျခင္း ရယူလုိျခင္းသေဘာ သက္သက္မွ်သာ ျဖစ္ေၾကာင္း ဖြင့္ဆုိရွင္းျပ၏။ ထုိဆႏၵ၏ သေဘာသည္ သတၱဝါမ်ားတြင္ အလြန္ထင္ရွားလွ၏။ ဥပမာအားျဖင့္ ကေလးငယ္သည္ ဖခင္လက္မွ မိခင္လက္သုိ႔ လုိက္ခ်င္သျဖင့္ လက္လွမ္းမႈသည္ အျခားႀကီးမားသည့္ တပ္မက္တြယ္တာ ကပ္ၿငိမႈသေဘာ မရွိဘဲ လုိက္ခ်င္မႈ သက္သက္သာ ျဖစ္သျဖင့္ ထုိသေဘာသည္ ဆႏၵသာ ျဖစ္ပါ၏။ တစ္ေနရာသုိ႔ သြားခ်င္လာခ်င္၊ တစ္စုံတစ္ေယာက္ကုိ ေတြ႕ခ်င္ျမင္ခ်င္၊ ၾကားခ်င္နာခ်င္၊ နမ္းခ်င္စားခ်င္၊ ကုိင္ခ်င္ထိခ်င္၊ တတ္သိနားလည္ခ်င္ စသည့္ သေဘာမ်ိဳးသည္ ဆႏၵ၏ သေဘာမ်ိဳးသာ ျဖစ္၏။ ထုိ႔အတူ နိဗၺာန္လုိခ်င္၊ အဂၢသာဝက မဟာသာဝကျဖစ္ခ်င္၊ ဘုရားျဖစ္ခ်င္၊ ရွင္ဘုရင္ျဖစ္ခ်င္၊ သူေဌးျဖစ္ခ်င္၊ နတ္ျဖစ္ခ်င္၊ ျဗဟၼာျဖစ္ခ်င္၊ ရေသ့ရဟန္းျပဳခ်င္၊ လွဴဒါန္းခ်င္၊ ဥပုသ္ေစာင့္ခ်င္၊ ကုသုိလ္ရခ်င္ စသည့္ ျဖစ္ခ်င္မႈ မွန္သမွ်သည္လည္း အားလုံး ဆႏၵပင္ ျဖစ္ပါ၏။ ဆႏၵ၏ သေဘာသည္ ျဖစ္လုိခ်င္မႈ စိတ္ဆႏၵသက္သက္သာ ျဖစ္၏။ ေလာဘကဲ့သုိ႔ အငန္းမရ တြယ္တာေနမႈမ်ိဳး မဟုတ္လွေပ။ စင္စစ္ ေကာင္းသည့္အရာမ်ားတြင္ ဤသုိ႔ေသာ အာသာဆႏၵမ်ိဳးကုိ အရင္းခံထားမွသာ ဝိရီယစုိက္ၿပီး အားထုတ္ကာ လုိခ်င္သည့္ပန္းတုိင္ကုိ လွမ္းကုိင္ႏုိင္မည္ ျဖစ္သျဖင့္ ထုိဆႏၵသည္ သတၱဝါမ်ားတြင္ ရွိသင့္သည့္ သေဘာပင္ ျဖစ္၏။ ထုိသုိ႔ေသာ အာသာဆႏၵမွ် မရွိလွ်င္ ဘုရားရဟႏၲာစသည့္ သူေတာ္ေကာင္းမ်ားလည္း ပြင့္ထြန္းေပၚေပါက္လာရန္ အေၾကာင္းမရွိလွေပ။ ထုိသူေတာ္ေကာင္းမ်ားထံတြင္ ရွိသည့္ အာသာဆႏၵသည္ တပ္မက္တြယ္တာ၊ စဲြလန္းကပ္ၿငိတားသည့္ ေလာဘမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲ ျပဳလုိ႐ုံ ရလုိ႐ုံသက္သက္သာ ျဖစ္သည့္ ဆႏၵမ်ိဳးသာ ျဖစ္ပါ၏။
ဆုိလုိသည္မွာ လူအေတာ္မ်ားမ်ားက တစ္စုံတစ္ခုကုိ ျပဳလုိမႈ၊ ရလုိမႈ စသည့္ လုိခ်င္ရခ်င္သည့္ အရာမွန္သမွ်သည္ “လုိခ်င္”ဟူေသာ ေဝါဟာရသေဘာမ်ား ပါဝင္ေနသျဖင့္ ေလာဘဟုနားလည္ထားၾကသည့္ ထုိနားလည္မႈသည္ စင္စစ္အားျဖင့္ ေလာဘႏွင့္ဆႏၵသေဘာကုိ ကဲြျပားစြာ နားလည္မႈ မရွိျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း ဆုိလုိရင္း ျဖစ္ပါ၏။ ျဖစ္ခ်င္၊ ရခ်င္၊ သိခ်င္တတ္ခ်င္ စာသည့္ ‘ခ်င္’ ဟူသည့္ သေဘာအဓိပၸါယ္မ်ား ပါဝင္တုိင္း ေလာဘဟု သတ္မွတ္၍ မရဘဲ ကာမဂုဏ္အာ႐ုံမ်ားတြင္ တြယ္တာကပ္ျငိကာ အငမ္းမရ လုိၿပီးရင္းလုိေနၾကသည့္ သေဘာမ်ိဳးသည္သာ ေလာဘသေဘာမ်ိဳး သက္ေရာက္ၿပီး ေကာင္းသည့္စိတ္ေစတနာျဖင့္ ေကာင္းသည့္အရာမ်ားတြင္ ရယူခ်င္၊ လုပ္ေပးခ်င္၊ လြတ္ေျမာက္ခ်င္၊ ကယ္တယ္ေပးခ်င္၊ ထြက္ေျမာက္ခ်င္ စသည့္ “ခ်င္ျခင္း”မ်ားသည္ကား ျဖစ္ခ်င္ရခ်င္မႈ သက္သက္သာရွိသည့္ ဆႏၵသေဘာမ်ိဳးသာ ျဖစ္ေၾကာင္း သိေစလုိရင္း ျဖစ္ပါ၏။
ထုိ႔ေၾကာင့္ အေျပာအဆုိအသုံးအႏႈန္းႏွင့္ စိတ္ေစတနာမ်ားတြင္ “ခ်င္၊ လုိ” စသည့္ သေဘာမ်ားပါေနလွ်င္ ေလာဘဟုသာ ထင္ေနတတ္ၾကသည့္ ဗုဒၶဘာသာ ျမန္မာမ်ားအေနျဖင့္ ဤေနရာ၌ အထူးသတိျပဳသင့္သည္မွာ ခ်င္တုိင္းလုိတုိင္း ေလာဘမဟုတ္ဘဲ ေကာင္းသည့္အရာမ်ားတြင္ ျဖစ္ေပၚတတ္သည့္ ခ်င္လုိစသည္မ်ားကား တြယ္တာကပ္ၿငိထားျခင္း မရွိဘဲ ျဖစ္ခ်င္လုိခ်င္ရခ်င္မႈ သက္သက္သာရွိသည့္ ဆႏၵသာ ျဖစ္သည္၏ အျဖစ္ကုိ သေဘာေပါက္ နားလည္ကာ ထုိသုိ႔ေသာ ေကာင္းသည့္ဆႏၵမ်ားကုိ အေျခတည္ကာ ဝိရီယ၊ ပညာ၊ သတိတရားမ်ားျဖင့္ ေကာင္းသည့္အရာမ်ားမွသည္ နိဗၺာန္အထိ ရရွိေအာင္သာ ႀကိဳးစားရမည္သာ ျဖစ္ပါ၏။ ေလာဘ၏လုိခ်င္မႈသည္ ပူေလာင္မႈကုိ ျဖစ္ေစၿပီး ဆႏၵ၏ လုိခ်င္မႈသေဘာသည္ကား ၿငိမ္းေအးမႈကုိ ျဖစ္ေစသျဖင့္ ေလာဘကုိပယ္ၿပီး ဆႏၵကုိ အရင္းတည္ကာ ပစၥဳပၸန္သံသရာ ေကာင္းေစမည့္ အလုပ္မ်ားကုိသာ ဝိရိယစုိက္၍ ႀကိဳးစားလုိက္ၾကပါရန္ တုိက္တြန္းရင္း ေလာဘႏွင့္ဆႏၵအေၾကာင္း တစ္ေစ့တစ္ေစာင္း ေရးသားတင္ျပလုိက္ရပါသည္။
စင္စစ္ စာေပအဖြင့္မ်ားကုိ ၾကည့္ပါက ေလာဘႏွင့္ဆႏၵသည္ တျခားစီသာ ျဖစ္ပါ၏။ ေလာဘ၏ သေဘာသည္ လုိခ်င္ျခင္း သေဘာရွိသကဲ့သုိ႔ ဆႏၵ၏ သေဘာသည္လည္း လုိခ်င္ျခင္း သေဘာရွိသည္ မွန္ေသာ္လည္း ေလာဘ၏ လုိခ်င္မႈသည္ကား ကာမဂုဏ္ဆိုင္ရာမ်ားတြင္ လုိခ်င္မႈျဖစ္ၿပီး ဆႏၵ၏ လုိခ်င္မႈသည္ကား ေကာင္းသည့္အရာမ်ားတြင္ လုိခ်င္မႈမ်ိဳး ျဖစ္၏။ ထုိေၾကာင့္ လုိခ်င္မႈ သေဘာသဘာဝအားျဖင့္ တူသည္ဟုဆုိေသာ္လည္း ကာမဂုဏ္အာ႐ုံမ်ားတြင္ လုိခ်င္မႈမ်ားကုိကား ေလာဘဟုဆုိ၍ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈမ်ားတြင္ လုိခ်င္သည့္ သေဘာကုိကား ဆႏၵဟု ဆုိျခင္းျဖစ္ပါ၏။ ေလာဘ၏ လုိခ်င္မႈသည္ စဲြလမ္းျခင္း ကပ္ၿငိျခင္း သေဘာမ်ား လႊမ္းမုိးထားေသာ္လည္း ဆႏၵ၏လုိခ်င္မႈသည္ ျပဳလုိခ်င္း ရယူလုိျခင္း သက္သက္သာ ျဖစ္၏။ ထုိေၾကာင့္ ကာမဂုဏ္အာ႐ုံမ်ားတြင္ မရမကလုိခ်င္မႈ၊ ရၿပီးရင္းရလုိရင္း သေဘာျဖင့္ လုိခ်င္မႈ၊ ရလာသည့္ အရာမ်ားတြင္လည္း တြယ္တာကပ္ၿငိထားလုိမႈ သေဘာမ်ိဳးကုိ ေလာဘဟုဆုိၿပီး နိဗၺာန္ကုိလုိခ်င္မႈ၊ တရားကုိလုိခ်င္မႈ၊ စာေပတတ္ခ်င္မႈ၊ ဆင္းရဲသူမ်ားအား ေပးကမ္းလုိ၊ အလွဴဒါနျပဳလုိ၍ ပစၥည္းဥစၥာကုိ လုိခ်င္မႈ စသည့္ ေကာင္းေသာအရာမ်ား၌ လုိခ်င္မႈ သေဘာမ်ိဳးကုိကား ဆႏၵဟုသာ ဆုိျခင္း ျဖစ္ပါ၏။
ဗုဒၶစာေပမ်ားတြင္ ေလာဘကုိ အျခားေဝါဟာရ အသုံးအႏႈန္းမ်ားျဖင့္လည္း ဖြင့္ဆုိရွင္းျပၾက၏။ ေလာဘကုိ ခ်စ္ခင္ျခင္း ေပမဟုလည္းေကာင္း၊ တပ္မက္ငတ္မြတ္ျခင္း တဏွာဟုလည္းေကာင္း၊ တြယ္တာျခင္း သမုဒယဟုလည္းေကာင္း၊ ကာမဂုဏ္အာ႐ုံ ေမထုန္အမႈမ်ားတြင္ အလြန္လုိလား စဲြလန္းျခင္း ရာဂဟုလည္းေကာင္း စသည္ျဖင့္ အမည္အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ ဥပမာေပးထား၏။ မိဘသားသမီး၊ ဇနီးမယား၊ သမီးသား၊ ညီအစ္ကုိ ေမာင္ႏွစ္မ၊ ေဆြမ်ိဳးသားခ်င္းတုိ႔၌ ခ်စ္ခင္ျခင္းမ်ိဳးကုိ ေပမဟုဆုိကာ ထုိခ်စ္ျခင္းကုိပင္ သံေယာဇဥ္ဟု ဆုိျခင္းျဖစ္၏။ ထုိသံေယာဇဥ္သည္ ႀကိဳးျဖင့္ခ်ည္ေႏွာင္ ထားသကဲ့သုိ႔ မကဲြမကြာ ျဖစ္ေနလုိျခင္း သေဘာရွိ၏။ အဆင္း၊ အသံ၊ အနံ႔၊ အရသာ၊ အေတြ႕ဟူေသာ ဤငါးပါးကုိ လူအမ်ား လုိလားအပ္ေသာေၾကာင့္ ကာမဂုဏ္ဟုဆုိကာ ထုိကာမဂုဏ္သည္ သာမာန္လုိခ်င္မႈမ်ိဳး မဟုတ္ဘဲ အငန္းမရ လုိခ်င္မႈမ်ိဳးျဖစ္သျဖင့္ ထုိလုိခ်င္မႈမ်ိဳးကုိ တဏွာဟုဆုိ၏။ ထုိကာမဂုဏ္ငါးပါးတြင္ အေတြ႕အာ႐ုံ ေမထုန္အမႈ၌ အလြန္လုိလားျခင္းကုိ ရာဂဟုဆုိၿပီး ထုိရာဂတြင္ ၿငိကပ္ျခင္း၊ စဲြလမ္းျခင္း သေဘာမ်ား ပါဝင္ေနေပ၏။ ထုိသုိ႔ တဏွာေပမရာဂစသည့္ သေဘာမ်ား လႊမ္းမုိးပါဝင္ထားသျဖင့္ ကာမဂုဏ္စသည့္ အရာမ်ားတြင္ လုိလားတပ္မက္မႈမ်ိဳး၊ လုိခ်င္ေတာင့္တမႈမ်ိဳးကုိ ေလာဘဟုဆုိျခင္း ျဖစ္ပါ၏။
ဆႏၵႏွင့္ပတ္သက္၍ကား ဆႏၵသည္ အာ႐ုံတစ္ခုခုကုိ ျပဳလုိျခင္း ရယူလုိျခင္းသေဘာ သက္သက္မွ်သာ ျဖစ္ေၾကာင္း ဖြင့္ဆုိရွင္းျပ၏။ ထုိဆႏၵ၏ သေဘာသည္ သတၱဝါမ်ားတြင္ အလြန္ထင္ရွားလွ၏။ ဥပမာအားျဖင့္ ကေလးငယ္သည္ ဖခင္လက္မွ မိခင္လက္သုိ႔ လုိက္ခ်င္သျဖင့္ လက္လွမ္းမႈသည္ အျခားႀကီးမားသည့္ တပ္မက္တြယ္တာ ကပ္ၿငိမႈသေဘာ မရွိဘဲ လုိက္ခ်င္မႈ သက္သက္သာ ျဖစ္သျဖင့္ ထုိသေဘာသည္ ဆႏၵသာ ျဖစ္ပါ၏။ တစ္ေနရာသုိ႔ သြားခ်င္လာခ်င္၊ တစ္စုံတစ္ေယာက္ကုိ ေတြ႕ခ်င္ျမင္ခ်င္၊ ၾကားခ်င္နာခ်င္၊ နမ္းခ်င္စားခ်င္၊ ကုိင္ခ်င္ထိခ်င္၊ တတ္သိနားလည္ခ်င္ စသည့္ သေဘာမ်ိဳးသည္ ဆႏၵ၏ သေဘာမ်ိဳးသာ ျဖစ္၏။ ထုိ႔အတူ နိဗၺာန္လုိခ်င္၊ အဂၢသာဝက မဟာသာဝကျဖစ္ခ်င္၊ ဘုရားျဖစ္ခ်င္၊ ရွင္ဘုရင္ျဖစ္ခ်င္၊ သူေဌးျဖစ္ခ်င္၊ နတ္ျဖစ္ခ်င္၊ ျဗဟၼာျဖစ္ခ်င္၊ ရေသ့ရဟန္းျပဳခ်င္၊ လွဴဒါန္းခ်င္၊ ဥပုသ္ေစာင့္ခ်င္၊ ကုသုိလ္ရခ်င္ စသည့္ ျဖစ္ခ်င္မႈ မွန္သမွ်သည္လည္း အားလုံး ဆႏၵပင္ ျဖစ္ပါ၏။ ဆႏၵ၏ သေဘာသည္ ျဖစ္လုိခ်င္မႈ စိတ္ဆႏၵသက္သက္သာ ျဖစ္၏။ ေလာဘကဲ့သုိ႔ အငန္းမရ တြယ္တာေနမႈမ်ိဳး မဟုတ္လွေပ။ စင္စစ္ ေကာင္းသည့္အရာမ်ားတြင္ ဤသုိ႔ေသာ အာသာဆႏၵမ်ိဳးကုိ အရင္းခံထားမွသာ ဝိရီယစုိက္ၿပီး အားထုတ္ကာ လုိခ်င္သည့္ပန္းတုိင္ကုိ လွမ္းကုိင္ႏုိင္မည္ ျဖစ္သျဖင့္ ထုိဆႏၵသည္ သတၱဝါမ်ားတြင္ ရွိသင့္သည့္ သေဘာပင္ ျဖစ္၏။ ထုိသုိ႔ေသာ အာသာဆႏၵမွ် မရွိလွ်င္ ဘုရားရဟႏၲာစသည့္ သူေတာ္ေကာင္းမ်ားလည္း ပြင့္ထြန္းေပၚေပါက္လာရန္ အေၾကာင္းမရွိလွေပ။ ထုိသူေတာ္ေကာင္းမ်ားထံတြင္ ရွိသည့္ အာသာဆႏၵသည္ တပ္မက္တြယ္တာ၊ စဲြလန္းကပ္ၿငိတားသည့္ ေလာဘမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲ ျပဳလုိ႐ုံ ရလုိ႐ုံသက္သက္သာ ျဖစ္သည့္ ဆႏၵမ်ိဳးသာ ျဖစ္ပါ၏။
ဆုိလုိသည္မွာ လူအေတာ္မ်ားမ်ားက တစ္စုံတစ္ခုကုိ ျပဳလုိမႈ၊ ရလုိမႈ စသည့္ လုိခ်င္ရခ်င္သည့္ အရာမွန္သမွ်သည္ “လုိခ်င္”ဟူေသာ ေဝါဟာရသေဘာမ်ား ပါဝင္ေနသျဖင့္ ေလာဘဟုနားလည္ထားၾကသည့္ ထုိနားလည္မႈသည္ စင္စစ္အားျဖင့္ ေလာဘႏွင့္ဆႏၵသေဘာကုိ ကဲြျပားစြာ နားလည္မႈ မရွိျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း ဆုိလုိရင္း ျဖစ္ပါ၏။ ျဖစ္ခ်င္၊ ရခ်င္၊ သိခ်င္တတ္ခ်င္ စာသည့္ ‘ခ်င္’ ဟူသည့္ သေဘာအဓိပၸါယ္မ်ား ပါဝင္တုိင္း ေလာဘဟု သတ္မွတ္၍ မရဘဲ ကာမဂုဏ္အာ႐ုံမ်ားတြင္ တြယ္တာကပ္ျငိကာ အငမ္းမရ လုိၿပီးရင္းလုိေနၾကသည့္ သေဘာမ်ိဳးသည္သာ ေလာဘသေဘာမ်ိဳး သက္ေရာက္ၿပီး ေကာင္းသည့္စိတ္ေစတနာျဖင့္ ေကာင္းသည့္အရာမ်ားတြင္ ရယူခ်င္၊ လုပ္ေပးခ်င္၊ လြတ္ေျမာက္ခ်င္၊ ကယ္တယ္ေပးခ်င္၊ ထြက္ေျမာက္ခ်င္ စသည့္ “ခ်င္ျခင္း”မ်ားသည္ကား ျဖစ္ခ်င္ရခ်င္မႈ သက္သက္သာရွိသည့္ ဆႏၵသေဘာမ်ိဳးသာ ျဖစ္ေၾကာင္း သိေစလုိရင္း ျဖစ္ပါ၏။
ထုိ႔ေၾကာင့္ အေျပာအဆုိအသုံးအႏႈန္းႏွင့္ စိတ္ေစတနာမ်ားတြင္ “ခ်င္၊ လုိ” စသည့္ သေဘာမ်ားပါေနလွ်င္ ေလာဘဟုသာ ထင္ေနတတ္ၾကသည့္ ဗုဒၶဘာသာ ျမန္မာမ်ားအေနျဖင့္ ဤေနရာ၌ အထူးသတိျပဳသင့္သည္မွာ ခ်င္တုိင္းလုိတုိင္း ေလာဘမဟုတ္ဘဲ ေကာင္းသည့္အရာမ်ားတြင္ ျဖစ္ေပၚတတ္သည့္ ခ်င္လုိစသည္မ်ားကား တြယ္တာကပ္ၿငိထားျခင္း မရွိဘဲ ျဖစ္ခ်င္လုိခ်င္ရခ်င္မႈ သက္သက္သာရွိသည့္ ဆႏၵသာ ျဖစ္သည္၏ အျဖစ္ကုိ သေဘာေပါက္ နားလည္ကာ ထုိသုိ႔ေသာ ေကာင္းသည့္ဆႏၵမ်ားကုိ အေျခတည္ကာ ဝိရီယ၊ ပညာ၊ သတိတရားမ်ားျဖင့္ ေကာင္းသည့္အရာမ်ားမွသည္ နိဗၺာန္အထိ ရရွိေအာင္သာ ႀကိဳးစားရမည္သာ ျဖစ္ပါ၏။ ေလာဘ၏လုိခ်င္မႈသည္ ပူေလာင္မႈကုိ ျဖစ္ေစၿပီး ဆႏၵ၏ လုိခ်င္မႈသေဘာသည္ကား ၿငိမ္းေအးမႈကုိ ျဖစ္ေစသျဖင့္ ေလာဘကုိပယ္ၿပီး ဆႏၵကုိ အရင္းတည္ကာ ပစၥဳပၸန္သံသရာ ေကာင္းေစမည့္ အလုပ္မ်ားကုိသာ ဝိရိယစုိက္၍ ႀကိဳးစားလုိက္ၾကပါရန္ တုိက္တြန္းရင္း ေလာဘႏွင့္ဆႏၵအေၾကာင္း တစ္ေစ့တစ္ေစာင္း ေရးသားတင္ျပလုိက္ရပါသည္။
0 မွတ္ခ်က္မ်ား (...ေရးရန္):
Post a Comment