ျမန္မာစာအဖဲြ႕က ထုတ္ေ၀တဲ့ “ျမန္မာဆုိ႐ုိးစကား”ဆုိတဲ့ စာအုပ္ကုိဖတ္ရင္း “မရွိတာထက္ မသိတာခက္” ဆုိတဲ့ ဆုိ႐ုိးေလးကုိ ဖတ္မိေတာ့ လက္ေတြ႕ဘ၀ ေတြ႕ႀကဳံရတာေလးေတြကုိ သတိရမိပါေသးတယ္။ ဒီဆုိ႐ုိးေလးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စာအုပ္ထဲမွာေတာ့ “ပစၥည္းဥစၥာ မရွိတာထက္ မသိတတ္သည္က ပုိ၍ခက္သည္” လုိ႔ ဖြင့္ဆုိရွင္းျပထားပါတယ္။ လက္ေတြ႕ဘ၀မွာလည္း ဒီအဖြင့္ထဲကလုိပဲ ပစၥည္းဥစၥာ မရွိတာထက္ အသိဉာဏ္မရွိဘဲ မသိတတ္တဲ့သူေတြေၾကာင့္ ဟုိဟုိဒီဒီ ကိစၥမ်ားမွာ အခက္အခဲ ပုိျဖစ္ရတာေတြကုိ သတိျပဳမိေနပါတယ္။ မရွိတာလည္းမေကာင္း မသိတာလည္း မေကာင္းေပမယ့္ မသိတာထက္စာရင္ မရွိတာက ေတာ္ေသးတယ္လုိ႔ မသိတဲ့သူေတြေၾကာင့္ အခက္ႀကဳံရတုိင္း ေျဖဆည္ေနမိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ဒုကၡေရာက္ေနတဲ့ သူခ်င္းအတူတူ မရွိတဲ့သူေတြကုိ ပုိၿပီး ကူညီေထာက္ပ့ံၾကျခင္း ျဖစ္မွာပါလုိ႔ ဘာမဆုိင္ ညာမဆုိင္ ေတြးမိေနပါေသးတယ္။
ဟုတ္ပါတယ္။ အသက္အရြယ္အရ ျဖတ္သန္းခဲ့ရတဲ့ ဘ၀တစ္ေလွ်ာက္မွာ မရွိတဲ့သူေတြနဲ႔လည္း ေတြ႕ဖူးပါတယ္။ မသိတဲ့သူေတြနဲ႔လည္း ႀကဳံဖူးပါတယ္။ မရွိလည္းမရွိ မသိလည္းမသိတဲ့ သူေတြနဲ႔လည္း ဆုံဖူးပါတယ္။ ရွိလည္းရွိ သိလည္းသိတဲ့သူ အနည္းငယ္နဲ႔လည္း ပတ္သက္ဖူးပါတယ္။ ဒီလုိ လူအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ႀကဳံဖူးတဲ့အထဲမွာ မသိတဲ့သူေတြနဲ႔ ေပါင္းရသင္းရ ႀကဳံရဆုံရတာကေတာ့ တကယ့္ကုိပဲ အခက္ဆုံး ျဖစ္ပါတယ္။ မသိလုိ႔ သိေအာင္လုပ္မလား ဆုိေတာ့လည္း မဟုတ္၊ သိတဲ့သူက ေျပာျပျပန္ေတာ့လည္း လက္မခံ ဘယ္လုိမွကုိ လုိက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္ေအာင္ ဆက္ဆံေပါင္းသင္းလုိ႔ မရတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ လုိအပ္တဲ့သူခ်င္း အတူတူ မရွိတဲ့သူထက္ မသိတဲ့သူက ပုိခက္ၿပီး ပုိသနားစရာ ေကာင္းေနသလုိ ျဖစ္ေနတယ္လုိ႔ ဆုိၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း မရွိတာထက္ မသိတာခက္လုိ႔ ေျပာတာေနမွာပါ။
ဘာသာတရား ႐ႈေဒါင့္က ေျပာမယ္ဆုိရင္ မရွိတာဟာ ဒါနေၾကာင့္ျဖစ္ၿပီး မသိတာဟာ ပညာေၾကာင့္လုိ႔ ေျပာႏုိင္ပါတယ္။ ဒါနမပါေတာ့ မရွိျဖစ္ေနၿပီး ပညာမပါေတာ့ မသိျဖစ္ေနတတ္တဲ့ သေဘာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါနမပါတဲ့သူေတြဟာ ျဖစ္ေလရာဘ၀ေတြမွာ မဲြေနတတ္ၿပီး ပညာမပါတဲ့ သူေတြကေတာ့ ျဖစ္ေလရာဘ၀မွာ အသိမရွိျဖစ္ကာ ေမာဟအေမွာင္ ဖုံးေနတတ္ပါတယ္။ အမွားကုိ အမွန္ထင္၊ အမွန္ကုိ အမွားထင္ၿပီး စိတ္ထင္ရာ လုပ္ေနမိတတ္ပါတယ္။ ပုိဆုိးတာက ကုသုိလ္ကုိ ကုသုိလ္လုိ႔ မသိ၊ အကုသုိလ္ကုိ အကုသုိလ္လုိ႔ မသိတာက ပုိဆုိးပါတယ္။ တစ္ျခားအရာေတြမွာ မသိတာထက္ ကုသုိလ္အကုသုိလ္ကုိ မသိတာက အဆုိးဆုံးျဖစ္ၿပီး အျပစ္ပုိႀကီးေၾကာင္း ဗုဒၶအဘိဓမၼာ သေဘာအရ ေလ့လာ စမ္းစစ္ၾကည့္ႏုိင္ပါတယ္။
အဘိဓမၼာ သေဘာအရ အကုသုိလ္တစ္ခုကုိ မသိလုိ႔လုပ္တာနဲ႔ သိၿပီးလုပ္တာမွာ မသိလုိ႔ လုပ္တာက ပုိအျပစ္ႀကီးတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ေလာက ဥပေဒေတြမွာေတာ့ တမင္တကာ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိနဲ႔ သိၿပီး လုပ္တာနဲ႔ မသိလုိ႔ လုပ္မိတာမွာ မသိလုိ႔ လုပ္မိတာက အျပစ္ေပါ့ၿပီး သိၿပီးလုပ္တာက ပုိအျပစ္ႀကီးေလးေၾကာင္း သတ္မွတ္ၾကပါတယ္။ အဘိဓမၼာမွာေတာ့ မသိလုိ႔လုပ္တာက ပုိအျပစ္ႀကီးတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဒီသေဘာကုိ ဥပမာေလးနဲ႔လည္း ရွင္းျပထားပါတယ္။ တစ္ရွိန္ရွိန္ပူျပင္းေနတဲ့ ျပာဖုံးထားတဲ့ မီးက်ီးခဲကုိ ကုိင္တဲ့ေနရာမွာ မသိလုိ႔ ကုိင္တဲ့သူနဲ႔ သိၿပီး ကုိင္တဲ့သူမွာ မသိတဲ့သူက မီးက်ီးခဲကုိ မက်ီးခဲမွန္း မသိေတာ့ အားရပါးရ အမိအရ ကုိင္လုိက္တဲ့အတြက္ ပုိၿပီးပူေလာင္တတ္ၿပီး သိၿပီးကုိင္တဲ့သူကေတာ့ မျဖစ္မေန ကုိင္ရေပမယ့္ မီးက်ီးခဲမွန္း သိတဲ့အတြက္ သက္သာေအာင္ ကုိင္မွာျဖစ္လုိ႔ မီးပူသက္သာတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ အဲဒီလုိပဲ အကုသုိလ္ကုိ အကုသုိလ္လုိ႔ မသိဘဲ လုပ္တဲ့သူနဲ႔ သိၿပီးလုပ္တဲ့သူမွာ မသိဘဲ လုပ္တဲ့သူက အကုသိုလ္မွန္း၊ မေကာင္းမႈမွန္း မသိတဲ့အတြက္ အားရပါးရ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါး ေစတနာ အျပည့္နဲ႔ လုပ္မိေနတတ္တဲ့အတြက္ အက်ိဳးေပးတဲ့အခါ အျပစ္ပုိႀကီးေလးတတ္ၿပီး အကုသုိလ္ကုိ အကုသုိလ္လုိ႔ သိထားၿပီး အေျခအေနအရ လုပ္ရတဲ့သူကေတာ့ လုပ္သာလုပ္ေနရေပမယ့္ ေၾကာက္ေၾကာက္လန္႔လန္႔နဲ႔ လုပ္ေနရတဲ့အတြက္ ေစတနာ အားနည္းၿပီး အက်ိဳးေပးလည္း သက္သာတဲ့သေဘာ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ အမွန္ေတာ့ အကုသုိလ္ကုိ အကုသုိလ္လုိ႔ မသိတာကုိက အျပစ္ႀကီးတစ္ခု ျဖစ္ေနျခင္း ျဖစ္တယ္လုိ႔ ရွင္းျပပါတယ္။ ဒါက ေစတနာသာ အဓိကျဖစ္တယ္ဆုိတဲ့ အေပၚမွာ ေဖာ္ညြန္းေပးတဲ့ အဘိဓမၼာအျမင္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ေသခ်ာေတြးၾကည့္မယ္ဆုိရင္ မရွိတဲ့သေဘာနဲ႔ မသိတဲ့သေဘာမွာ မသိတဲ့သေဘာက တကယ့္ကုိပဲ ဘ၀သံသရာ ဒုကၡအသြယ္သြယ္ ျဖစ္ေစတာဟာ အမွန္ပါပဲ။ ရွိျခင္းမရွိျခင္း သေဘာဟာ အခုိက္အတန္႔ သေဘာျဖစ္တဲ့ အတြက္ အခုမရွိေပမယ့္ ေနာင္ရွိရင္ ရွိလာႏုိင္သလုိ အခုရွိေနေပမယ့္လည္း ေနာင္မရွိတဲ့ အခါလည္း ရွိတတ္ပါတယ္။ ဒါနအားေကာင္းရင္ ရွိေနမွာျဖစ္ၿပီး ဒါန အားနည္းရင္ မရွိဘဲ ျဖစ္ေနမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ရွိျခင္းမရွိျခင္းဟာ သတၱ၀ါေတြအတြက္ မၿမဲတဲ့ ေလာကဓံ တစ္ခုျဖစ္တဲ့အတြက္ မျဖစ္မေန ႀကဳံေနရမွာျဖစ္ၿပီး သိပ္ၿပီး အေရးႀကီးတဲ့ သေဘာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ပညာမပါလုိ႔ မသိတဲ့သူတစ္ေယာက္ ျဖစ္ေနခဲ့မယ္ ဆုိရင္ေတာ့ ဒီမသိမႈ အ၀ိဇၨာက အခုိက္အတန္႔ ကာလေလာက္သာ မဟုတ္ေတာ့ဘဲ ဘ၀သံသရာနဲ႔ခ်ီၿပီး ေမ်ာေနေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ မသိမႈ အ၀ိဇၨာေၾကာင့္ အမွားအမွန္မသိ၊ ရတနာသုံးပါးနဲ႔ ကံကံရဲ႕ အက်ိဳးမသိ ျဖစ္ေနတတ္ၿပီး ဒီမသိမႈေၾကာင့္ပဲ အမွားေတြကုိ ဆက္တုိက္လုပ္မိရာက ဘ၀သံသရာမွာ တစ္ဘ၀ၿပီး တစ္ဘ၀ က်င္လည္ေနၾကရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဆုိလုိတာက မရွိတာနဲ႔ မသိတာဟာ ႏွစ္ခုလုံး မေကာင္းေပမယ့္ မရွိတာကေတာ့ အခုိက္အတန္႔ သေဘာျဖစ္တဲ့ အတြက္ တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္မွာ ရွိလာႏုိင္မွာျဖစ္လုိ႔ ေျဖဆည္လုိ႔ ရႏုိင္ေပမယ့္ မသိတာကေတာ့ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ အေၾကာင္းအက်ိဳး အေကာင္းအဆုိးကုိ မခဲြျခားႏုိင္တဲ့အတြက္ မသိတာေတြ မ်ားလာရင္ ပစၥဳပၸန္ သံသရာ ဒုကၡေတြလည္း ပုိမ်ားလာမွာ ျဖစ္ေၾကာင္းဆုိလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သိမႈမသိမႈဟာ လက္ေတြ႕က်င့္ႀကံ အားထုတ္မႈနဲ႔လည္း သက္ဆုိင္ေနတာေၾကာင့္ သိၿပီးမက်င့္ျပန္ရင္လည္း မသိတာနဲ႔ အတူတူလုိ ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ အသိေနာက္ကုိ အက်င့္လုိက္ဖုိ႔ လုိတာလည္း သတိျပဳဖုိ႔ လုိပါတယ္။ မရွိတာကုိ ရွိေအာင္လုပ္ႏုိင္သလုိ မသိတာကုိလည္း သတိကပ္ၿပီး က်င့္ႀကံ အားထုတ္ျခင္းျဖင့္ သိေအာင္လုပ္ႏုိင္ကာ သိၿပီးက်င့္တဲ့အတြက္ ရရွိလာတဲ့ အသိတစ္ခု ျဖစ္လာမယ္ဆုိရင္ေတာ့ မရွိတာထက္ သိလာတာက ပုိေကာင္းတယ္လုိ႔ ဆုိရမွာျဖစ္ေၾကာင္း သိေစလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေျပာမယ့္သာ ေျပာရတာ မသိတာကုိ သိေအာင္လုပ္ဖုိ႔က ထင္သေလာက္ မလြယ္တဲ့ ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။ ကာယကံရွင္ ကုိယ္တုိင္က ျပဳျပင္လုိတဲ့စိတ္နဲ႔ ျပဳျပင္ႏုိင္တဲ့ အသိရွိမွလည္း ျပဳျပင္ေပးရတာ လြယ္တာပါ။ တစ္ခါက စည္းစိမ္ဥစၥာ ခ်မ္းသာတဲ့ ဒကာတစ္ေယာက္နဲ႔ ဆုံဖူးပါတယ္။ ဒီဒကာဟာ ခ်မ္းသာတဲ့အတြက္ ခ်မ္းသာဂုဏ္ေမာက္ၿပီး အသိေပ်ာက္ေနတယ္ဆုိတာကုိ သူနဲ႔မၾကာမၾကာ ဆုံျဖစ္တဲ့အခါ သိလာရပါတယ္။ ခ်မ္းသာေပမယ့္ ကုသုိလ္အကုသုိလ္ကုိ မသိဘဲျဖစ္ေနတာဟာ သူ႔ရဲ႕ အႀကီးမားဆုံး ဆင္းရဲမႈ တစ္ခုျဖစ္ေနတာကုိ ခံစားရပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ခ်မ္းသာမႈေတြဟာ ေကာင္းတဲ့အလုပ္ေတြနဲ႔ ခ်မ္းသာမႈေတြ မဟုတ္ဘဲ မေကာင္းတဲ့ အလုပ္ေတြနဲ႔ ခ်မ္းသာမႈ ျဖစ္ေနတဲ့အျပင္ ဒီလုိ မေကာင္းတဲ့ အလုပ္ေတြကုိ လုပ္ၿပီးခ်မ္းသာ ေနတာကုိ အကုသုိလ္လုိ႔ သူကုိယ္တုိင္ မသိဘဲ ျဖစ္ေနတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ပုိက္ဆံရမယ္ဆုိရင္ ပါဏာတိပါတနဲ႔ ရင္းၿပီးစီးပြား ရွာရမွာလည္း ၀န္မေလးတတ္သလုိ ေမွာင္ခုိအလုပ္ေတြနဲ႔ ကုန္သြယ္ရမွာလည္း ၀န္မေလးသူ တစ္ေယာက္လုိ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ အရက္ဆုိင္တုိ႔ အႏွိပ္ခန္းတုိ႔၊ ျပည့္တန္ဆာ လုပ္ငန္းတုိ႔ စတဲ့အလုပ္ေတြလုပ္ၿပီး စီးပြားရွာရမွာလည္း မေၾကာက္မရြံ႕ ျဖစ္ေနတဲ့ သူတစ္ေယာက္ျဖစ္ပါတယ္။
ဘုန္းဘုန္းတုိ႔က သူနဲ႔ေတြ႕တဲ့အခါ တစ္ခါတစ္ေလ “ဒကာႀကီး ဒီလုပ္ငန္းေတြဟာ သမၼာအာဇီ၀က်တဲ့ အလုပ္ေတြ မဟုတ္သလုိ အကုသုိလ္ အလုပ္ေတြျဖစ္ပါတယ္၊ တစ္ျခားနည္းေတြနဲ႔ စီးပြားရွာႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားတာ ေကာင္းပါတယ္”လုိ႔ အႀကံေပးေျပာဆုိတဲ့အခါ “ဟာ… ကုိယ္ေတာ္တုိ႔က ဘာသိလုိ႔လဲ၊ ဒီေန႔ေခတ္မွာ ဒီလုိမွ စီးပြားမရွာရင္ ခ်မ္းသာဖုိ႔ မလြယ္ဘူး၊ ကုိယ္ေတာ္တုိ႔ေျပာတဲ့ သမၼာအာဇီ၀ အလုပ္ဆုိတာ တကယ္လက္ေတြ႕မွာ ဘာမွအသုံး မတဲ့ေတာ့ဘူး၊ တပည့္ေတာ္ကေတာ့ ဒီဘ၀ ခ်မ္းသာဖုိ႔ပဲသိတယ္၊ အဲဒီ ေကာင္းေရာင္း ေကာင္း၀ယ္ေတြဆုိတာ ယုံလည္းမယုံဘူး၊ တပည့္ေတာ္ယုံထားတာက ႀကိဳးစားရင္ ႀကိဳးစားသလုိ ရတယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္ပဲ၊ အခု တပည့္ေတာ္ ခ်မ္းသာတယ္ဆုိတာ တပည့္ေတာ္ ႀကိဳးစားလုိ႔ ခ်မ္းသာတာ၊ ဘယ္သူေတြ ဘာျဖစ္တယ္ဆုိတာ တပည့္ေတာ္နဲ႔ မဆုိင္ဘူး…” စတဲ့ အေျပာေတြနဲ႔ အသိေခါက္ခက္ အ၀င္နက္တဲ့ သေဘာနဲ႔ပဲ ျပန္တုံ႔ျပန္တတ္ပါတယ္။ ေနာက္ဆုံးေတာ့ ဘုန္းဘုန္းတုိ႔မွာ ျမန္မာဆုိ႐ုိး စကားလုိပဲ “မရွိတာထက္ မသိတာခက္” ဆုိတာ တကယ့္ အမွန္ပါလားလုိ႔သာ ကုိယ္ကုိယ္ကုိ ေျဖလုိက္ရပါတယ္။
ဒီလုိ ဒကာမ်ိဳးက တစ္ေယာက္မဟုတ္ပါဘူး။ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေတြ႕ဖူးပါတယ္။ သူတုိ႔စိတ္ထဲမွာ ရွိဖုိ႔ပဲ အာ႐ုံထားၿပီး သိဖုိ႔အာ႐ုံ မထားတဲ့အတြက္ စည္းစိမ္ဥစၥာ ရွိလာမယ္၊ ပုိက္ဆံရွိလာမယ္ဆုိရင္ ကုသုိလ္အကုသုိလ္လည္း မသိ၊ လုပ္သင့္မလုပ္သင့္လည္း မသိေတာ့ဘဲ သိဖုိ႔ထက္ ရွိဖုိ႔ကုိပဲ ႀကိဳးစားေနေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ မရွိမႈနဲ႔ မသိမႈမွာ မရွိမွာကုိေၾကာက္ၿပီး မသိတာေတြ ေရာက္လာတာကုိလည္း မစဥ္းစားမိေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိနဲ႔ပဲ ဘ၀ဟာ မသိမႈေတြနဲ႔ အခ်ိန္ကုန္ေနၿပီး ေသခါနီးအခါက်ေတာ့မွ မသိဘဲ လုပ္ခဲ့တဲ့ အျပစ္ေတြေၾကာင့္ ပူပူေဆြးေဆြး ေသာကေလးေတြနဲ႔ ေသရေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ ရွိခ်င္တာေတြကုိ ဦးစားေပးၿပီး သိသင့္တာကုိ မသိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မရွိရင္ေနပါေစ မသိတာေတာ့ မျဖစ္ၾကေစနဲ႔လုိ႔ ဆုိဆုံးမၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ မရွိတာထက္ မသိတာက သတၱ၀ါေတြကုိ ဘ၀သံသရာ က်င္လည္ေနမႈနဲ႔ ဆင္းရဲဒုကၡကုိ ပုိၿပီး ျဖစ္ေစတယ္ဆုိတာ အမွန္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္ေလာက္ပဲ ရွိရွိ အသိတစ္ခု မရွိဘူးဆုိရင္ ရွိေပမယ့္လည္း တန္ဘုိးမရွိ ျဖစ္တတ္တယ္ဆုိတာ သတိျပဳဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ရွိတယ္ဆုိတာဟာ ေသရင္ထားခဲ့ရမွာျဖစ္လုိ႔ ရွိတာေတြကုိရင္းၿပီး သိေအာင္ႀကိဳးစားၾကဖုိ႔လည္း လုိပါတယ္။ အဲဒီလုိမွမဟုတ္ဘဲ ရွိတာလည္း ယူမသြားႏုိင္ သိတာလည္း တစ္ခုမွ ရွိမသြား၊ ရမသြားႏုိင္ဘူး ဆုိရင္ေတာ့ ဘ၀ဟာ အ႐ႈံးႀကီးရႈံးတဲ့ ဘ၀ျဖစ္ေနမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘယ္သူမဆုိ မရွိလုိ႔ ရွိေအာင္ႀကိဳးစားရင္း ရွိဖုိ႔ေနာက္ကုိခ်ည္း လုိက္ေနခဲ့မယ္ဆုိရင္္ အႏွစ္သာရကုိ မသိတဲ့သူအျဖစ္၊ ရွိလာေပမယ့္ အသိမပါတဲ့သူအျဖစ္ ေျပာင္းလဲသြားႏုိင္တဲ့အတြက္ ရွိဖုိ႔ထက္ သိဖုိ႔အရင္ ႀကိဳးစားဖုိ႔လုိၿပီး မရွိတာထက္ မသိတာခက္ မျဖစ္ရေအာင္ ရွိေအာင္လည္းလုပ္ သိေအာင္လည္း လုပ္ၾကဖုိ႔ ေစတနာစကား ေမတၱာအားနဲ႔ အသိေပးစကား ပါးလုိက္ရပါေတာ့တယ္။
ဟုတ္ပါတယ္။ အသက္အရြယ္အရ ျဖတ္သန္းခဲ့ရတဲ့ ဘ၀တစ္ေလွ်ာက္မွာ မရွိတဲ့သူေတြနဲ႔လည္း ေတြ႕ဖူးပါတယ္။ မသိတဲ့သူေတြနဲ႔လည္း ႀကဳံဖူးပါတယ္။ မရွိလည္းမရွိ မသိလည္းမသိတဲ့ သူေတြနဲ႔လည္း ဆုံဖူးပါတယ္။ ရွိလည္းရွိ သိလည္းသိတဲ့သူ အနည္းငယ္နဲ႔လည္း ပတ္သက္ဖူးပါတယ္။ ဒီလုိ လူအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ႀကဳံဖူးတဲ့အထဲမွာ မသိတဲ့သူေတြနဲ႔ ေပါင္းရသင္းရ ႀကဳံရဆုံရတာကေတာ့ တကယ့္ကုိပဲ အခက္ဆုံး ျဖစ္ပါတယ္။ မသိလုိ႔ သိေအာင္လုပ္မလား ဆုိေတာ့လည္း မဟုတ္၊ သိတဲ့သူက ေျပာျပျပန္ေတာ့လည္း လက္မခံ ဘယ္လုိမွကုိ လုိက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္ေအာင္ ဆက္ဆံေပါင္းသင္းလုိ႔ မရတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ လုိအပ္တဲ့သူခ်င္း အတူတူ မရွိတဲ့သူထက္ မသိတဲ့သူက ပုိခက္ၿပီး ပုိသနားစရာ ေကာင္းေနသလုိ ျဖစ္ေနတယ္လုိ႔ ဆုိၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း မရွိတာထက္ မသိတာခက္လုိ႔ ေျပာတာေနမွာပါ။
ဘာသာတရား ႐ႈေဒါင့္က ေျပာမယ္ဆုိရင္ မရွိတာဟာ ဒါနေၾကာင့္ျဖစ္ၿပီး မသိတာဟာ ပညာေၾကာင့္လုိ႔ ေျပာႏုိင္ပါတယ္။ ဒါနမပါေတာ့ မရွိျဖစ္ေနၿပီး ပညာမပါေတာ့ မသိျဖစ္ေနတတ္တဲ့ သေဘာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါနမပါတဲ့သူေတြဟာ ျဖစ္ေလရာဘ၀ေတြမွာ မဲြေနတတ္ၿပီး ပညာမပါတဲ့ သူေတြကေတာ့ ျဖစ္ေလရာဘ၀မွာ အသိမရွိျဖစ္ကာ ေမာဟအေမွာင္ ဖုံးေနတတ္ပါတယ္။ အမွားကုိ အမွန္ထင္၊ အမွန္ကုိ အမွားထင္ၿပီး စိတ္ထင္ရာ လုပ္ေနမိတတ္ပါတယ္။ ပုိဆုိးတာက ကုသုိလ္ကုိ ကုသုိလ္လုိ႔ မသိ၊ အကုသုိလ္ကုိ အကုသုိလ္လုိ႔ မသိတာက ပုိဆုိးပါတယ္။ တစ္ျခားအရာေတြမွာ မသိတာထက္ ကုသုိလ္အကုသုိလ္ကုိ မသိတာက အဆုိးဆုံးျဖစ္ၿပီး အျပစ္ပုိႀကီးေၾကာင္း ဗုဒၶအဘိဓမၼာ သေဘာအရ ေလ့လာ စမ္းစစ္ၾကည့္ႏုိင္ပါတယ္။
အဘိဓမၼာ သေဘာအရ အကုသုိလ္တစ္ခုကုိ မသိလုိ႔လုပ္တာနဲ႔ သိၿပီးလုပ္တာမွာ မသိလုိ႔ လုပ္တာက ပုိအျပစ္ႀကီးတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ေလာက ဥပေဒေတြမွာေတာ့ တမင္တကာ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိနဲ႔ သိၿပီး လုပ္တာနဲ႔ မသိလုိ႔ လုပ္မိတာမွာ မသိလုိ႔ လုပ္မိတာက အျပစ္ေပါ့ၿပီး သိၿပီးလုပ္တာက ပုိအျပစ္ႀကီးေလးေၾကာင္း သတ္မွတ္ၾကပါတယ္။ အဘိဓမၼာမွာေတာ့ မသိလုိ႔လုပ္တာက ပုိအျပစ္ႀကီးတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဒီသေဘာကုိ ဥပမာေလးနဲ႔လည္း ရွင္းျပထားပါတယ္။ တစ္ရွိန္ရွိန္ပူျပင္းေနတဲ့ ျပာဖုံးထားတဲ့ မီးက်ီးခဲကုိ ကုိင္တဲ့ေနရာမွာ မသိလုိ႔ ကုိင္တဲ့သူနဲ႔ သိၿပီး ကုိင္တဲ့သူမွာ မသိတဲ့သူက မီးက်ီးခဲကုိ မက်ီးခဲမွန္း မသိေတာ့ အားရပါးရ အမိအရ ကုိင္လုိက္တဲ့အတြက္ ပုိၿပီးပူေလာင္တတ္ၿပီး သိၿပီးကုိင္တဲ့သူကေတာ့ မျဖစ္မေန ကုိင္ရေပမယ့္ မီးက်ီးခဲမွန္း သိတဲ့အတြက္ သက္သာေအာင္ ကုိင္မွာျဖစ္လုိ႔ မီးပူသက္သာတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ အဲဒီလုိပဲ အကုသုိလ္ကုိ အကုသုိလ္လုိ႔ မသိဘဲ လုပ္တဲ့သူနဲ႔ သိၿပီးလုပ္တဲ့သူမွာ မသိဘဲ လုပ္တဲ့သူက အကုသိုလ္မွန္း၊ မေကာင္းမႈမွန္း မသိတဲ့အတြက္ အားရပါးရ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါး ေစတနာ အျပည့္နဲ႔ လုပ္မိေနတတ္တဲ့အတြက္ အက်ိဳးေပးတဲ့အခါ အျပစ္ပုိႀကီးေလးတတ္ၿပီး အကုသုိလ္ကုိ အကုသုိလ္လုိ႔ သိထားၿပီး အေျခအေနအရ လုပ္ရတဲ့သူကေတာ့ လုပ္သာလုပ္ေနရေပမယ့္ ေၾကာက္ေၾကာက္လန္႔လန္႔နဲ႔ လုပ္ေနရတဲ့အတြက္ ေစတနာ အားနည္းၿပီး အက်ိဳးေပးလည္း သက္သာတဲ့သေဘာ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ အမွန္ေတာ့ အကုသုိလ္ကုိ အကုသုိလ္လုိ႔ မသိတာကုိက အျပစ္ႀကီးတစ္ခု ျဖစ္ေနျခင္း ျဖစ္တယ္လုိ႔ ရွင္းျပပါတယ္။ ဒါက ေစတနာသာ အဓိကျဖစ္တယ္ဆုိတဲ့ အေပၚမွာ ေဖာ္ညြန္းေပးတဲ့ အဘိဓမၼာအျမင္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ေသခ်ာေတြးၾကည့္မယ္ဆုိရင္ မရွိတဲ့သေဘာနဲ႔ မသိတဲ့သေဘာမွာ မသိတဲ့သေဘာက တကယ့္ကုိပဲ ဘ၀သံသရာ ဒုကၡအသြယ္သြယ္ ျဖစ္ေစတာဟာ အမွန္ပါပဲ။ ရွိျခင္းမရွိျခင္း သေဘာဟာ အခုိက္အတန္႔ သေဘာျဖစ္တဲ့ အတြက္ အခုမရွိေပမယ့္ ေနာင္ရွိရင္ ရွိလာႏုိင္သလုိ အခုရွိေနေပမယ့္လည္း ေနာင္မရွိတဲ့ အခါလည္း ရွိတတ္ပါတယ္။ ဒါနအားေကာင္းရင္ ရွိေနမွာျဖစ္ၿပီး ဒါန အားနည္းရင္ မရွိဘဲ ျဖစ္ေနမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ရွိျခင္းမရွိျခင္းဟာ သတၱ၀ါေတြအတြက္ မၿမဲတဲ့ ေလာကဓံ တစ္ခုျဖစ္တဲ့အတြက္ မျဖစ္မေန ႀကဳံေနရမွာျဖစ္ၿပီး သိပ္ၿပီး အေရးႀကီးတဲ့ သေဘာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ပညာမပါလုိ႔ မသိတဲ့သူတစ္ေယာက္ ျဖစ္ေနခဲ့မယ္ ဆုိရင္ေတာ့ ဒီမသိမႈ အ၀ိဇၨာက အခုိက္အတန္႔ ကာလေလာက္သာ မဟုတ္ေတာ့ဘဲ ဘ၀သံသရာနဲ႔ခ်ီၿပီး ေမ်ာေနေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ မသိမႈ အ၀ိဇၨာေၾကာင့္ အမွားအမွန္မသိ၊ ရတနာသုံးပါးနဲ႔ ကံကံရဲ႕ အက်ိဳးမသိ ျဖစ္ေနတတ္ၿပီး ဒီမသိမႈေၾကာင့္ပဲ အမွားေတြကုိ ဆက္တုိက္လုပ္မိရာက ဘ၀သံသရာမွာ တစ္ဘ၀ၿပီး တစ္ဘ၀ က်င္လည္ေနၾကရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဆုိလုိတာက မရွိတာနဲ႔ မသိတာဟာ ႏွစ္ခုလုံး မေကာင္းေပမယ့္ မရွိတာကေတာ့ အခုိက္အတန္႔ သေဘာျဖစ္တဲ့ အတြက္ တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္မွာ ရွိလာႏုိင္မွာျဖစ္လုိ႔ ေျဖဆည္လုိ႔ ရႏုိင္ေပမယ့္ မသိတာကေတာ့ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ အေၾကာင္းအက်ိဳး အေကာင္းအဆုိးကုိ မခဲြျခားႏုိင္တဲ့အတြက္ မသိတာေတြ မ်ားလာရင္ ပစၥဳပၸန္ သံသရာ ဒုကၡေတြလည္း ပုိမ်ားလာမွာ ျဖစ္ေၾကာင္းဆုိလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သိမႈမသိမႈဟာ လက္ေတြ႕က်င့္ႀကံ အားထုတ္မႈနဲ႔လည္း သက္ဆုိင္ေနတာေၾကာင့္ သိၿပီးမက်င့္ျပန္ရင္လည္း မသိတာနဲ႔ အတူတူလုိ ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ အသိေနာက္ကုိ အက်င့္လုိက္ဖုိ႔ လုိတာလည္း သတိျပဳဖုိ႔ လုိပါတယ္။ မရွိတာကုိ ရွိေအာင္လုပ္ႏုိင္သလုိ မသိတာကုိလည္း သတိကပ္ၿပီး က်င့္ႀကံ အားထုတ္ျခင္းျဖင့္ သိေအာင္လုပ္ႏုိင္ကာ သိၿပီးက်င့္တဲ့အတြက္ ရရွိလာတဲ့ အသိတစ္ခု ျဖစ္လာမယ္ဆုိရင္ေတာ့ မရွိတာထက္ သိလာတာက ပုိေကာင္းတယ္လုိ႔ ဆုိရမွာျဖစ္ေၾကာင္း သိေစလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေျပာမယ့္သာ ေျပာရတာ မသိတာကုိ သိေအာင္လုပ္ဖုိ႔က ထင္သေလာက္ မလြယ္တဲ့ ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။ ကာယကံရွင္ ကုိယ္တုိင္က ျပဳျပင္လုိတဲ့စိတ္နဲ႔ ျပဳျပင္ႏုိင္တဲ့ အသိရွိမွလည္း ျပဳျပင္ေပးရတာ လြယ္တာပါ။ တစ္ခါက စည္းစိမ္ဥစၥာ ခ်မ္းသာတဲ့ ဒကာတစ္ေယာက္နဲ႔ ဆုံဖူးပါတယ္။ ဒီဒကာဟာ ခ်မ္းသာတဲ့အတြက္ ခ်မ္းသာဂုဏ္ေမာက္ၿပီး အသိေပ်ာက္ေနတယ္ဆုိတာကုိ သူနဲ႔မၾကာမၾကာ ဆုံျဖစ္တဲ့အခါ သိလာရပါတယ္။ ခ်မ္းသာေပမယ့္ ကုသုိလ္အကုသုိလ္ကုိ မသိဘဲျဖစ္ေနတာဟာ သူ႔ရဲ႕ အႀကီးမားဆုံး ဆင္းရဲမႈ တစ္ခုျဖစ္ေနတာကုိ ခံစားရပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ခ်မ္းသာမႈေတြဟာ ေကာင္းတဲ့အလုပ္ေတြနဲ႔ ခ်မ္းသာမႈေတြ မဟုတ္ဘဲ မေကာင္းတဲ့ အလုပ္ေတြနဲ႔ ခ်မ္းသာမႈ ျဖစ္ေနတဲ့အျပင္ ဒီလုိ မေကာင္းတဲ့ အလုပ္ေတြကုိ လုပ္ၿပီးခ်မ္းသာ ေနတာကုိ အကုသုိလ္လုိ႔ သူကုိယ္တုိင္ မသိဘဲ ျဖစ္ေနတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ပုိက္ဆံရမယ္ဆုိရင္ ပါဏာတိပါတနဲ႔ ရင္းၿပီးစီးပြား ရွာရမွာလည္း ၀န္မေလးတတ္သလုိ ေမွာင္ခုိအလုပ္ေတြနဲ႔ ကုန္သြယ္ရမွာလည္း ၀န္မေလးသူ တစ္ေယာက္လုိ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ အရက္ဆုိင္တုိ႔ အႏွိပ္ခန္းတုိ႔၊ ျပည့္တန္ဆာ လုပ္ငန္းတုိ႔ စတဲ့အလုပ္ေတြလုပ္ၿပီး စီးပြားရွာရမွာလည္း မေၾကာက္မရြံ႕ ျဖစ္ေနတဲ့ သူတစ္ေယာက္ျဖစ္ပါတယ္။
ဘုန္းဘုန္းတုိ႔က သူနဲ႔ေတြ႕တဲ့အခါ တစ္ခါတစ္ေလ “ဒကာႀကီး ဒီလုပ္ငန္းေတြဟာ သမၼာအာဇီ၀က်တဲ့ အလုပ္ေတြ မဟုတ္သလုိ အကုသုိလ္ အလုပ္ေတြျဖစ္ပါတယ္၊ တစ္ျခားနည္းေတြနဲ႔ စီးပြားရွာႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားတာ ေကာင္းပါတယ္”လုိ႔ အႀကံေပးေျပာဆုိတဲ့အခါ “ဟာ… ကုိယ္ေတာ္တုိ႔က ဘာသိလုိ႔လဲ၊ ဒီေန႔ေခတ္မွာ ဒီလုိမွ စီးပြားမရွာရင္ ခ်မ္းသာဖုိ႔ မလြယ္ဘူး၊ ကုိယ္ေတာ္တုိ႔ေျပာတဲ့ သမၼာအာဇီ၀ အလုပ္ဆုိတာ တကယ္လက္ေတြ႕မွာ ဘာမွအသုံး မတဲ့ေတာ့ဘူး၊ တပည့္ေတာ္ကေတာ့ ဒီဘ၀ ခ်မ္းသာဖုိ႔ပဲသိတယ္၊ အဲဒီ ေကာင္းေရာင္း ေကာင္း၀ယ္ေတြဆုိတာ ယုံလည္းမယုံဘူး၊ တပည့္ေတာ္ယုံထားတာက ႀကိဳးစားရင္ ႀကိဳးစားသလုိ ရတယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္ပဲ၊ အခု တပည့္ေတာ္ ခ်မ္းသာတယ္ဆုိတာ တပည့္ေတာ္ ႀကိဳးစားလုိ႔ ခ်မ္းသာတာ၊ ဘယ္သူေတြ ဘာျဖစ္တယ္ဆုိတာ တပည့္ေတာ္နဲ႔ မဆုိင္ဘူး…” စတဲ့ အေျပာေတြနဲ႔ အသိေခါက္ခက္ အ၀င္နက္တဲ့ သေဘာနဲ႔ပဲ ျပန္တုံ႔ျပန္တတ္ပါတယ္။ ေနာက္ဆုံးေတာ့ ဘုန္းဘုန္းတုိ႔မွာ ျမန္မာဆုိ႐ုိး စကားလုိပဲ “မရွိတာထက္ မသိတာခက္” ဆုိတာ တကယ့္ အမွန္ပါလားလုိ႔သာ ကုိယ္ကုိယ္ကုိ ေျဖလုိက္ရပါတယ္။
ဒီလုိ ဒကာမ်ိဳးက တစ္ေယာက္မဟုတ္ပါဘူး။ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေတြ႕ဖူးပါတယ္။ သူတုိ႔စိတ္ထဲမွာ ရွိဖုိ႔ပဲ အာ႐ုံထားၿပီး သိဖုိ႔အာ႐ုံ မထားတဲ့အတြက္ စည္းစိမ္ဥစၥာ ရွိလာမယ္၊ ပုိက္ဆံရွိလာမယ္ဆုိရင္ ကုသုိလ္အကုသုိလ္လည္း မသိ၊ လုပ္သင့္မလုပ္သင့္လည္း မသိေတာ့ဘဲ သိဖုိ႔ထက္ ရွိဖုိ႔ကုိပဲ ႀကိဳးစားေနေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ မရွိမႈနဲ႔ မသိမႈမွာ မရွိမွာကုိေၾကာက္ၿပီး မသိတာေတြ ေရာက္လာတာကုိလည္း မစဥ္းစားမိေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိနဲ႔ပဲ ဘ၀ဟာ မသိမႈေတြနဲ႔ အခ်ိန္ကုန္ေနၿပီး ေသခါနီးအခါက်ေတာ့မွ မသိဘဲ လုပ္ခဲ့တဲ့ အျပစ္ေတြေၾကာင့္ ပူပူေဆြးေဆြး ေသာကေလးေတြနဲ႔ ေသရေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ ရွိခ်င္တာေတြကုိ ဦးစားေပးၿပီး သိသင့္တာကုိ မသိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မရွိရင္ေနပါေစ မသိတာေတာ့ မျဖစ္ၾကေစနဲ႔လုိ႔ ဆုိဆုံးမၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ မရွိတာထက္ မသိတာက သတၱ၀ါေတြကုိ ဘ၀သံသရာ က်င္လည္ေနမႈနဲ႔ ဆင္းရဲဒုကၡကုိ ပုိၿပီး ျဖစ္ေစတယ္ဆုိတာ အမွန္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္ေလာက္ပဲ ရွိရွိ အသိတစ္ခု မရွိဘူးဆုိရင္ ရွိေပမယ့္လည္း တန္ဘုိးမရွိ ျဖစ္တတ္တယ္ဆုိတာ သတိျပဳဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ရွိတယ္ဆုိတာဟာ ေသရင္ထားခဲ့ရမွာျဖစ္လုိ႔ ရွိတာေတြကုိရင္းၿပီး သိေအာင္ႀကိဳးစားၾကဖုိ႔လည္း လုိပါတယ္။ အဲဒီလုိမွမဟုတ္ဘဲ ရွိတာလည္း ယူမသြားႏုိင္ သိတာလည္း တစ္ခုမွ ရွိမသြား၊ ရမသြားႏုိင္ဘူး ဆုိရင္ေတာ့ ဘ၀ဟာ အ႐ႈံးႀကီးရႈံးတဲ့ ဘ၀ျဖစ္ေနမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘယ္သူမဆုိ မရွိလုိ႔ ရွိေအာင္ႀကိဳးစားရင္း ရွိဖုိ႔ေနာက္ကုိခ်ည္း လုိက္ေနခဲ့မယ္ဆုိရင္္ အႏွစ္သာရကုိ မသိတဲ့သူအျဖစ္၊ ရွိလာေပမယ့္ အသိမပါတဲ့သူအျဖစ္ ေျပာင္းလဲသြားႏုိင္တဲ့အတြက္ ရွိဖုိ႔ထက္ သိဖုိ႔အရင္ ႀကိဳးစားဖုိ႔လုိၿပီး မရွိတာထက္ မသိတာခက္ မျဖစ္ရေအာင္ ရွိေအာင္လည္းလုပ္ သိေအာင္လည္း လုပ္ၾကဖုိ႔ ေစတနာစကား ေမတၱာအားနဲ႔ အသိေပးစကား ပါးလုိက္ရပါေတာ့တယ္။
0 မွတ္ခ်က္မ်ား (...ေရးရန္):
Post a Comment