ဗုုဒၶဘာသာဟာ တကယ္ေတာ့ ေရြးခ်ယ္ပုိင္ခြင့္ရွိတဲ့ ဘာသာပါ။ ၿပီးေတာ့ အဲဒီ ေရြးခ်ယ္မႈကုိလည္း ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ပဲ ရယူခံစားႏုုိင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာမွာ အမိန္႔ေပးၿပီး ျပ႒ာန္းသတ္မွတ္ထားတာ မရွိပါဘူး။ ေၾကာင္းက်ိဳး ဆက္စပ္ျပထားတာပဲ ရွိပါတယ္။ ဘုရားရွင္ ကုိယ္တုိင္လည္း ဘာလုပ္ေပးမယ္၊ ဘယ္လုိကယ္တင္ေပးမယ္၊ ဘယ္လုုိ ဖန္တီးေပးမယ္ဆုိတဲ့ ကယ္တင္ရွင္မ်ိဳး မဟုုတ္ဘဲ ဒီလုိလမ္းမ်ိဳးရွိတယ္၊ ဒါကုိေရြးခ်ယ္ရင္ ဒီလုိဆုိးက်ိဳးရွိၿပီး ဒါကုိ ေရြးခ်ယ္ရင္ေတာ့ ဒီလုိေကာင္းက်ိဳးေတြ ရႏုိင္တယ္ဆုိတဲ့ မွန္ကန္တဲ့ လမ္းကုိညြန္ျပေပးေတာ္မူတဲ့ လမ္းညြန္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ လမ္းညြန္မႈကို ခံယူၿပီး ေရြးခ်ယ္မႈ အပုိင္းကေတာ့ ကုိယ္ရဲ႕ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ ဆုုံးျဖတ္ခ်က္နဲ႔ ေရြးခ်ယ္ၿပီးရင္လည္း ဒီသက္ေရာက္မႈကေတာ့ ကုိယ့္ထံကုုိပဲ ေရာက္ရွိလာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကလည္း ဘယ္သူကမွ ျပ႒ာန္းသတ္မွတ္ေပးလုိ႔ မဟုုတ္ဘဲ ကုိယ္ကုိယ္တုုိင္ရဲ႕ ေရြးခ်ယ္မႈေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေရြးခ်ယ္မႈဟာ သိပ္ကုုိ အေရးႀကီးတယ္လုုိ႔ ဆုုိတာျဖစ္ပါတယ္။
ဒီလုုိေရြးခ်ယ္မႈဟာ အေရးႀကီးတဲ့အတြက္ ေရြးခ်ယ္မႈ မွန္ကန္ဖုုိ႔လည္း လုုိလာျပန္ပါတယ္။ ေရြးခ်ယ္မႈမွန္ကန္ဖုုိ႔အတြက္ အမွန္ကုုိ ျမင္တတ္ဖုုိ႔လည္း လုုိလာျပန္ပါတယ္။ အဲဒါကုုိ ဗုုဒၶဘာသာမွာေတာ့ သမၼာဒိ႒ိလုုိ႔ ေခၚပါတယ္။ မွန္ကန္တဲ့ အျမင္ရွိဖုုိ႔အတြက္ ပညာရွိဖုုိ႔လည္း လုုိပါတယ္။ အဲဒီပညာက သစၥာကုုိ သိႏုုိင္တဲ့ ပညာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကုုိ ျမတ္ဗုုဒၶက ဆင္းရဲေၾကာင္း အမွန္တရားကုိ သိႏုုိင္တဲ့ ပညာ၊ ဆင္းရဲျဖစ္ေၾကာင္း အမွန္တရားကုိ သိႏုုိင္တဲ့ ပညာ၊ ဆင္းရဲ ခ်ဳပ္ရာ အမွန္တရားကုိ သိႏုုိင္တဲ့ ပညာနဲ႔ ဆင္းရဲခ်ဳပ္ရာသုုိ႔ သြားရာလမ္းမွန္ကုုိ သိႏုိင္တဲ့ ပညာလုုိ႔ ညြန္ျပေတာ္မူပါတယ္။ ဒီလုုိ ပညာမ်ိဳးရွိမွပဲ စစ္မွန္တဲ့ အျမင္မွန္မႈလုုိ႔ ဆုုိႏုုိင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအျမင္ဟာ ေရြးခ်ယ္မႈအတြက္ အေရးႀကီးဆုုံးနဲ႔ အေျခခံအက်ဆုုံးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္ ေရြးခ်ယ္မႈအပုိင္းမွာ အေရးႀကီးတဲ့ အခ်က္တစ္ခုုက ကုိယ့္ရဲ႕အလုပ္ေတြမွာ တာဝန္ယူႏုိင္မႈပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကုိယ့္ရဲ႕ အေကာင္းအဆုိး အလုုပ္ေတြဟာ ကုိယ့္ရဲ႕ ပုံေဖာ္မႈပဲဆုုိတဲ့ အခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ စာလုုိေျပာေတာ့ ကမၼႆကတာ သမၼာဒိ႒ိပါပဲ။ ကံသာလွ်င္ မိမိရဲ႕ ကုိယ္ပုိင္ျဖစ္တယ္လုုိ႔ အမွန္အတုုိင္း ျမင္ျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီစကားရပ္က ကုိယ္လုုပ္တဲ့ အလုုပ္၊ ကုုိယ္ေရြးခ်ယ္တဲ့ ေရြးခ်ယ္မႈေတြဟာ ကုိယ္အေပၚမွာပဲ သက္ေရာက္ေစၿပီး အေကာင္းအဆုိး ခံစားမႈကုိ ျဖစ္ေစေၾကာင္း ေဖာ္ညြန္းခ်က္ တစ္ခုပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကုိေရြးခ်ယ္ၿပီးလုုပ္တဲ့ အလုုပ္ဟာ မွားရင္လည္း အဲဒီအမွားရဲ႕ သက္ေရာက္မႈ၊ မွန္ရင္လည္း အဲဒီအမွန္ရဲ႕ သက္ေရာက္မႈကုိ ကုိယ္ကုိယ္တုုိင္ပဲ ရပုုိင္ခံစားခြင့္ ရွိတဲ့သေဘာမ်ိဳးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဆုိေတာ့ကား ဗုုဒၶဘာသာ ႐ႈေထာင့္က ေျပာရင္ သတၱဝါတုိင္းဟာ လြတ္လပ္တဲ့ ေရြးခ်ယ္ပုိင္ခြင့္ရွိၿပီး အဲဒီ ေရြးခ်ယ္မႈရဲ႕ သက္ေရာက္မႈကုုိလည္း ကုိယ္ကုုိယ္တုုိင္ ရရွိခံစားႏုုိင္တာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အေကာင္းေရြးမလား၊ အဆုိးေရြးမလား ဆုုိတာဟာ ကုိယ့္အေပၚမွာပဲ မူတည္ေနေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲ ေရြးခ်ယ္ၿပီးရင္လည္း တာဝန္ယူမႈကုိ ကုုိယ္ကပဲ ျပဳလုုပ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကုုိယ္ဘာေရြးၿပီး ဘာယူမယ္ဆုုိတာကုိ သိဖုုိ႔အတြက္ ပညာကုုိ အသုုံးခ်ရင္း အမွန္ေရြးၿပီး အမွန္ယူႏုုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အေရြးမွားရင္ နိဗၺာန္ကေန အေဝးသြားတတ္ၿပီး အေရြးမွန္မွ နိဗၺာန္ကုုိ မေႏွးအျမန္ နီးေစႏုိင္မွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ မွန္ကန္တဲ့ ေရြးခ်ယ္မႈနဲ႔ မွန္ကန္တဲ့ ရယူမႈကုုိ အမွန္အသိ ဉာဏ္နဲ႔ညွိၾကဖုုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
