ဘုန္းဘုန္းတုိ႔ ကမၻာေအး သာသနာ့တကၠသုိလ္မွာ အေဆာင္မွဴးအျဖစ္နဲ႔ တာဝန္ထမ္းေနတုန္းက ႏွစ္စဥ္ သင္တန္းသား အသစ္မ်ား အေဆာင္ကုိ ေရာက္လာတုိင္း ဘုန္းဘုန္းအေနနဲ႔ ေရွာင္ရန္ေဆာင္ရန္ေလးမ်ားကုိ ေျပာဆုိဆုံးမေပးေလ့ ရွိခဲ့ဖူးပါတယ္။ အဲဒီလုိ ဆုံးမတဲ့အခါတုိင္း သင္တန္းသားမ်ားကုိ အၿမဲေျပာေလ့ရွိတဲ့ စကားေလးကေတာ့ “အရွင္ဘုရားတုိ႔ အေနနဲ႔ အထူးသတိျပဳသင့္တာက ေရာက္ခါစမွာ သူမ်ားေတြလုပ္တာကုိ လုိက္လုပ္ရင္း ဘာမသိ ညာမသိနဲ႔ အမွားေတြေနာက္ကုိ လုိက္မလုပ္ဖုိ႔လုိေၾကာင္း၊ အဲဒီလုိ လုိက္လုပ္တဲ့အခါ အထုိင္က်ၿပီး ကၽြမ္းက်င္ေနတဲ့ သူေတြအတြက္ ဘာမွမျဖစ္ႏုိင္ေပမယ့္ အသစ္ေရာက္လာတဲ့ အရွင္ဘုရားတုိ႔မွာေတာ့ ကၽြမ္းက်င္မႈ မရွိဘဲ အမွားေတြ ေတြ႕တတ္ေၾကာင္း၊ သူမ်ားေယာင္လုိ႔ေယာင္ အေမာင္ေတာင္မွန္း ေျမာက္မွန္းမသိ ျဖစ္တတ္ေၾကာင္း၊ ဒါေၾကာင့္ ဘာပဲလုပ္လုပ္ အေျခအေနနဲ႔ အခ်ိန္အခါကုိ ၾကည့္ၿပီး လုပ္သင့္မလုပ္သင့္ စဥ္းစားဆင္ျခင္ လုပ္ကုိင္သင့္ေၾကာင္း” စသျဖင့္ ေျပာဆုိဖူးပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ “သူမ်ားေယာင္လုိ႔ေယာင္ အေမာင္ေတာင္မွန္း ေျမာက္မွန္းမသိ” ဆုိတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အခ်ိန္ယူကာ သတိေပး ေျပာဆုိျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
အေမာင္ေတာင္မွန္း ေျမာက္မွန္းမသိဆုိတဲ့ ဒီစကားေလးကုိ အခုအခ်ိန္မွာလည္း ၾကဳံရင္ႀကဳံသလုိ ခုိင္းႏိႈင္းေျပာဆုိ ေနရတုန္းပါပဲ။ အခုေခတ္ လူငယ္အေတာ္ မ်ားမ်ားရဲ႕ ေတာင္မွန္းေျမာက္မွန္း မသိတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေလးေတြကလည္း ပုိပုိမ်ားလားေနေတာ့ ပုိလုိ႔ေတာင္ ေျပာဆုိသုံးႏႈန္း ျဖစ္ေနပါေသးတယ္။ ဒီႏွစ္ဘုန္းဘုန္းတုိ႔ ျမန္မာျပည္ ျပန္ၾကြသြားတုန္းကေတာင္ အေမာင္ေတာင္မွန္း ေျမာက္မွန္းမသိသူေလးေတြနဲ႔ ေတြ႕ခဲ့ရလုိ႔ ေျပာဆုိျပဳျပင္ေပးခဲ့ ရပါေသးတယ္။
ျမန္မာျပည္မွာရွိခုိက္ မုဒုံကုိ တရားေဟာဖုိ႔သြားရင္း ေနာင္ေတာ္ႀကီးတစ္ပါးရဲ႕ ေက်ာင္းမွာခဏ နားကာ ေန႔ဆြမ္းစားခဲ့ရပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက ဆြမ္းဝုိင္းအနားမွာ ယပ္ခပ္ေပးေနတဲ့ ကုိရင္လူထြက္ ေက်ာင္းသားေလး တစ္ေယာက္ကုိ ၾကည့္လုိက္ေတာ့ လည္ပင္းမွာ လက္ဝါးကပ္တုိင္ ဆဲြႀကိဳးကုိ ဆဲြထားတာ ေတြ႕လုိက္ရလုိ႔ သူ႔ကုိ ဘယ္သူေပးတာလဲလုိ႔ ေမးလုိက္ေတာ့ “လမ္းမွာေတြ႕လုိ႔ ဝယ္ၿပီးဆဲြထားတာ”လုိ႔ ေျဖပါတယ္။ ဘာအဓိပၸါယ္လဲဆုိတာေကာ သိလားလုိ႔ ေမးေတာ့ “မသိပါဘုရား မင္းသားမင္းသမီးေတြ ဆဲြထားတာေတြ႕လုိ႔ ဆဲြတာပါ”လုိ႔ ေျဖပါတယ္။ ဒါနဲ႔သူ႔ကုိ အဲဒီလက္ဝါးကပ္တုိင္ ဆဲြႀကိဳးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး လက္ဝါးကပ္တုိင္ရဲ႕ အဓိပၸါယ္ကုိ ေျပာျပခဲ့ရပါေသးတယ္။ အဲဒီလုိ ရွင္းျပေတာ့လည္း သူတုိ႔ေလးေတြ ေကာင္းေကာင္း သေဘာေပါက္သြားၿပီး ခ်က္ခ်င္းျဖဳတ္ပစ္လုိက္ၾကပါတယ္။
တစ္ခါကလည္း ေက်ာင္းမွာဧည့္သည္နဲ႔ စကားေျပာေနတုန္း နယ္ကဧည့္သည္ေတြ ေရာက္လာၾကပါတယ္။ မေလးရွားကုိ သြားၿပီးအလုပ္လုပ္မယ့္ ကေလးတစ္ေယာက္ကုိ လုိက္ပုိ႔ၾကတာပါဆုိၿပီး ေက်ာင္းကုိ ေရာက္လာၾကတာ မိသားစုလုိက္ပါပဲ။ အလုပ္သြားလုပ္မယ့္ ေကာင္းေလးရဲ႕ သူငယ္ခ်င္းေလးေတြလည္း ပါပါတယ္။ ေက်ာင္းေရာက္ဘုန္းႀကီးကုိ ရွိခုိးေနတဲ့အခ်ိန္ သတိထားၾကည့္မိလုိက္ေတာ့ အတူပါလာတဲ့ အသက္၂၀အရြယ္ ေကာင္းေလးတစ္ေယာက္ရဲ႕ လည္ပင္းမွာဆဲြထားတဲ့ လက္ဝါးကပ္တုိင္ ဆဲြႀကိဳးကုိ အထင္သား ျမင္ေတြ႕လုိက္ရပါတယ္။ ၾကည့္လုိက္ေတာ့ အဲဒီေကာင္ေလးက ဘုရားနဲ႔ ဘုန္းႀကီးကုိ ရွိခုိးေနတာ ဝပ္ေနတာပါပဲ။ ဘုရားမရွိခုိး၊ ဘုန္းႀကီးမရွိခုိးပဲ ဒီအတုိင္း ထုိင္ေနတာဆုိရင္ေတာ့ ဒီကေလး ခရစ္ယာန္ဘာသာဝင္ ျဖစ္ႏုိင္တာမုိ႔ ဘာမွေျပာစရာ မရွိေပမယ့္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ကေလးတစ္ေယာက္က ဒီလုိ လက္ဝါးကပ္တုိင္ဆဲြႀကိဳးႀကီးနဲ႔ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမွာ ရွိေနတာကုိေတာ့ ေျပာျပေပးဖုိ႔ လုိအပ္လာပါတယ္။ ဒါနဲ႔ အဲဒီကေလးကုိ မင္းလည္ပင္းက ဆဲြႀကိဳးႀကီးက ဘယ္ကရတာလဲလုိ႔ ေမးေတာ့ သူမ်ားေပးထားတာတဲ့။ သူလည္း လွလုိ႔ဆုိၿပီး ဆဲြထားတာလုိ႔ ဆုိပါတယ္။ အဲဒီဆဲြႀကိဳးမွာပါတဲ့ လက္ဝါးကပ္တုိင္က ဘာအဓိပၸါယ္ဆုိတာေရာ သိလားလုိ႔ ေမးေတာ့ မသိတဲ့အေၾကာင္း ေျပာလာတဲ့အတြက္ အဲဒီကေလးကုိလည္း ရွင္းျပခဲ့ရပါေသးတယ္။ ဒီေကာင္းေလးလည္း ခုနလုိပဲ တမင္တကာ ဆဲြေနတာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ သူမ်ားဆဲြတာေတြ႕လုိ႔ ဆဲြတဲ့သေဘာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္အျဖစ္ေလးတစ္ခုက ကုိရီးယားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အလြန္ရင္းႏွီးတဲ့ ဒကာေလးတစ္ေယာက္ရဲ႕ အျဖစ္ပါ။ သူက တရားမဝင္ အလုပ္သမားဘဝနဲ႔ အလုပ္လုပ္ေနတဲ့ သူတစ္ေယာက္ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ေန႔ ဘုန္းဘုန္းလည္း ကိစၥရွိလုိ႔ တစ္ေနရာကုိ ၾကြေနတုန္း ဘူတာ႐ုံအေရွ႕မွာ သူ႔ကုိ ေတြ႕လုိက္ရပါတယ္။ ေတြ႕ေတြ႕ခ်င္း သူ႔လည္ပင္းမွာ ဆဲြထားတဲ့ လက္ဝါးကပ္တုိင္ ဆဲြႀကိဳးေလးကုိ သတိထားမိလုိက္ပါတယ္။ ဒါနဲ႔ “ေဟ့ မင္းကဘာလုိ႔ ဒီဆဲြႀကိဳးကုိ ဆဲြထားရတာလဲ…၊ မင္းလုိဘာသာတရား ကုိင္း႐ႈိင္းၿပီး ရဟန္းေတာ္မ်ားနဲ႔ တရင္းတႏွီး ရွိေနတဲ့သူတစ္ေယာက္က ပုိလုိ႔ေတာင္ မဆဲြသင့္ဘူး” စသျဖင့္ ေျပာဆုိျပဳျပင္ကာ ဘာလုိ႔ဒါကုိ ဆဲြထားရတာလဲလုိ႔ ေမးေတာ့ “ ဒီႏုိင္ငံမွာက ခရစ္ယာန္ သာသနာျပဳေတြ၊ လက္ကမ္းစာေစာင္ ေဝတဲ့သူေတြက ဟုိနားလည္းေတြ႕ရ၊ ဒီနားလည္း ေတြ႕ေနရၿပီး ေျမေအာက္ရထားေတြဆုိလည္း ေကာင္းေကာင္းကုိ မစီးရေၾကာင္း၊ အခုလုိ ဒါေလး ဆဲြထားတာေတြ႕ေတာ့ သူတုိ႔ေတြက ခရစ္ယာန္ တစ္ေယာက္လုိ႔ထင္ၿပီး ဘာမွေဝတာကမ္းတာ မလုပ္တဲ့အတြက္ သူတုိ႔ရဲ႕ အေႏွာက္အယွက္က ကင္းႏုိင္ေၾကာင္း၊ ဒါေၾကာင့္ ဒါေလးကုိ ဆဲြထားတာျဖစ္ေၾကာင္း” သူက ျပန္ေျပာလာပါတယ္။ သူေျပာတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္က ေကာင္းေပမယ့္ ဒီလုိကိစၥမ်ိဳးဆုိတာ တျခားနည္းနဲ႔ ေရွာင္တိမ္းသင့္ေၾကာင္း၊ ကုိယ္အေနအထုိင္ သက္သာဖုိ႔ လုပ္တာဆုိေပမယ့္ ေသခ်ာေတြးၾကည့္ရင္ ဒါဟာ သူ႔အယူဝါဒကုိ ကုိယ္ကျပန္လည္ ျဖန္႔ေဝေပးေနသလုိ ျဖစ္ေနေၾကာင္း၊ ဗုဒၶဘာသာဟာ လြတ္လပ္စြာ ကုိးကြယ္ႏုိင္ခြင့္ ရွိေပမယ့္ လဲြေနတာေလးေတြကုိေတာ့ ျပဳျပင္ေပးႏုိင္ေၾကာင္း စသျဖင့္ ေျပာဆုိကာ သူ႔ကုိ အေၾကာင္းနဲ႔အက်ိဳးနဲ႔ ေျပာျပေပးျဖစ္ခဲ့ပါေသးတယ္။
အဲဒါပါပဲ။ ဒီေန႔ေခတ္ လူငယ္အေတာ္မ်ားမ်ားရဲ႕ အေျခအေနက သူမ်ားလုပ္လုိ႔ လုိက္လုပ္၊ သူမ်ားေယာင္လုိ႔ လုိက္ေယာင္ေနၾကေပမယ့္ ဘာမွန္းမသိဘဲ ျဖစ္ေနၾကတဲ့ အေျခအေနေတြပါ။ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံက လူငယ္ေတြဟာ မ်က္စိပိတ္နားပိတ္ ျဖစ္ေနၾကတဲ့အျပင္ ႐ုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာ တုိးတက္မႈေတြက လႊမ္းမုိးထားတဲ့ အတြက္ ဒီလုိအရာေတြ ေနာက္ကုိလုိက္ရင္း အသိပညာ ဗဟုသုတေတြပါ ေလ်ာ့နည္းလာကုန္ေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံထဲကုိ စိမ့္ဝင္လာတဲ့ ႏုိင္ငံျခား ႐ုပ္ရွင္းကားေတြရဲ႕ လႊမ္းမုိးမႈေတြကလည္း သူတုိ႔ကုိ အတုလုိက္ၿပီး လုပ္ေစကုန္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ လွရင္၊ ေပၚျပဴလာျဖစ္ရင္ ၿပီးေရာဆုိတဲ့ စိတ္ေလးတစ္ခုတည္းနဲ႔ ဘာမွန္းမသိ ညာမွန္းမသိတာေတြကုိ လုိက္ယူလုိက္တု ေနၾကေတာ့ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ လဲြေနကုန္ေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ပုိဆုိးတာက ေတာေနလူတန္းစား အမ်ားစုျဖစ္တဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ေတာကလူေတြ ၾကည့္ေနၾကတဲ့ ႐ုပ္ရွင္ဒရာမာေတြရဲ႕ လႊမ္းမုိးသက္ေရာက္မႈေတြက ပုိဆုိးေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံျခားက စိမ့္ဝင္လာတဲ့ ဝတ္စားဆင္ယင္မႈ ဓေလ့စ႐ုိက္ေတြ၊ ဇာတ္လမ္းဇာတ္ကြက္ကုိ အေျခခံကာ အယူအဆ သြတ္သြင္းၾကတဲ့ ဝါဒျဖန္႔မႈေတြကုိ ျပည္တြင္းမွာရွိတဲ့ အႏုပညာရွင္ အခ်ိဳ႕ကလည္း ႏုိင္ငံျခားက နာမည္ႀကီးမင္းသား မင္းသမီးေတြေနာက္ အတုလုိက္ၿပီး လုပ္ျပၾကရာက ျမန္မာ႐ုပ္ရွင္ဇာတ္ကား အၾကည့္မ်ားၾကတဲ့ ေတာက ညီငယ္ေမာင္မယ္မ်ားအတြက္ အတုယူၿပီး လုိက္လုပ္စရာေတြအျဖစ္ ေျပာင္းလဲြကုန္ေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္မင္းသားက ဆဲြထားလုိ႔၊ ဘယ္မင္းသမီး ဝတ္ထားလုိ႔ဆုိၿပီး ဘာမသိညာမသိ လုိက္လုပ္မိတာေတြဟာ သူမ်ားေယာင္လုိ႔ေယာင္ အမွန္ေတာင္မွန္း ေျမာက္မွန္းမသိ ျဖစ္ကုန္တဲ့အျဖစ္ကုိ ေရာက္ကုန္ေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
တစ္ဘက္က ျပန္ၾကည့္ေတာ့လည္း ဒီလုိျဖစ္လာတာေတြဟာ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြရဲ႕ သိသင့္သိထုိက္တာေတြကုိ မသိတာ၊ အမည္ခံ ဗုဒၶဘာသာေတြသာ မ်ားလာတာ၊ ဘာသာတရားအေပၚ စိတ္ဝင္စားမႈ နည္းလာတာ၊ ဆရာဒကာ ကြာဟမႈေတြမ်ားလာတာ၊ ဘာသာတရားနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လက္ဆင့္ကမ္း အေမြးေပးတာေတြ နည္းလာတာ စတာေတြေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ သူမ်ားဘာသာေတြရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြနဲ႔ ယွဥ္ၾကည့္ရင္ ဒီေန႔ေခတ္ ဗုဒၶဘာသာေတြရဲ႕ ဘာသာေရး အေမြးေပးမႈေတြဟာ စနစ္မက်သလုိ ျဖစ္ေနတာကုိ ေတြ႕ေၾကာင့္လည္း ပါပါတယ္။
ဟုိး အရင္တုန္းကေတာ့ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္း ပညာေရးကုိ ဦးစားေပးတဲ့ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းထြက္ေတြမ်ားၿပီး ဘာသာေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အေျခခံ အေၾကာင္းအရာ သိသင့္သိထုိက္တာေတြကုိ သိၾကတဲ့ သူေတြျဖစ္ၾကတဲ့အတြက္ အဲဒီေခတ္က ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြဟာ ဘာသာေရး အေျခခံ အားေကာင္းၾကေပမယ့္ ဒီေန႔ေခတ္မွာေတာ့ လူငယ္ေတြဟာ ဘာသာတရားလုိက္စားဖုိ႔ ေနေနသာ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းေတာင္ မသြားလုိၾကေတာ့ဘဲ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းေတြနဲ႔ကုိ အလွမ္းေဝးလာေနေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိနဲ႔ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းေတြနဲ႔ အလွမ္းေဝးေလ ဘာသာေရး အေျခခံေတြ အားနည္းေလ၊ ဘာသာေရး အသိတရားေတြနည္းေလ တျခားအယူဝါဒေတြကုိ အလြယ္တကူ လက္ခံယုံၾကည္မႈေတြ မ်ားေလ ျဖစ္လာကုန္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
တစ္ခါတေလက်ေတာ့လည္း ဘာရယ္မဟုတ္ လုိက္လုပ္မိတတ္တဲ့ သေဘာရွိေပမယ့္ ဒီလုိလုပ္မိတာကုိက မသိလုိ႔ လုပ္ျဖစ္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ သိရင္လုပ္မိမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ သိေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ကုိယ့္ဘာသာအေၾကာင္း၊ ကုိယ့္ယဥ္ေက်းမႈအေၾကာင္း၊ ကုိယ့္ဓေလ့ ထုံးစံမ်ား အေၾကာင္း စသျဖင့္ သိဖုိ႔လုိသလုိ သူမ်ားဘာသာ၊ သူမ်ားယဥ္ေက်းမႈ၊ သူမ်ား ဓေလ့ထုံးစံ ေလးေတြလည္း သိၾကဖုိ႔ လုိပါတယ္။ သိမွလည္း ေရွာင္ႏုိင္ေဆာင္ႏုိင္ က်င့္ႏုိင္ႀကံႏုိင္ၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ကား ဒါေတြကုိသိဖုိ႔ ဘယ္သူ႔မွာ တာဝန္ရွိတယ္၊ ဘယ္ဝါ့မွာတာဝန္ ရွိတယ္လုိ႔ ေျပာေနမယ့္အစား ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ရဲ႕ လက္ေတြ႕က်င့္ႀကံ ႀကိဳးစားလုပ္ေဆာင္မႈကလည္း အဓိက အခန္းက႑က ပါဝင္ပါတယ္။ လက္သည္ခ်ည္းပဲ အားကုိးလုိ႔မရဘဲ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္လည္း ညႇစ္ၾကဖုိ႔ လုိပါတယ္။ အဲဒီလုိသာ သူမ်ားအားနဲ႔ ကုိယ့္အား ေပါင္းစပ္ႏုိင္မယ္ဆုိရင္ေတာ့ အစစအရာရာ ေကာင္းျမတ္လာႏုိင္ၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ဒီေနရာမွာ ေျပာခ်င္တာက သဒၶါပညာဝိရိယ အားေတြ ယုတ္ေလ်ာ့လာတဲ့ အခုလုိ အခ်ိန္မ်ိဳးမွာ မသိလုိ႔ လုပ္မိၾကတဲ့ အလုပ္ေတြကလည္း ၾကာေလမ်ားေလ ျဖစ္လာႏုိင္တာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္က ဘာမွ သိမထားဘူးဆုိရင္ သူမ်ားလုပ္လုိ႔ လုိက္လုပ္တာ၊ သူမ်ားေျပာလုိ႔ လုိက္ေျပာတာေတြ ျဖစ္လာတတ္ၿပီး အသိမွား အျမင္မွား အလုပ္မွားေတြေၾကာင့္ အေသးအဖဲြေလးကစၿပီး မလုပ္သင့္တဲ့ အလုပ္ေတြအထိ လုပ္လာမိတတ္တယ္ဆုိတာ သတိျပဳ ဆင္ျခင္ၾကရင္း သူမ်ားေယာင္လုိ႔ေယာင္ အေမာင္ေတာင္မွန္း ေျမာက္မွန္းမသိ မျဖစ္ရေလေအာင္ လက္သည္လည္းအားကုိး ကုိယ္ကုိယ္တုိင္လည္း ညႇစ္ၾကပါလုိ႔ ေစတနာစကားနဲ႔ တုိက္တြန္းသမႈ ျပဳလုိက္ရပါတယ္။
အေမာင္ေတာင္မွန္း ေျမာက္မွန္းမသိဆုိတဲ့ ဒီစကားေလးကုိ အခုအခ်ိန္မွာလည္း ၾကဳံရင္ႀကဳံသလုိ ခုိင္းႏိႈင္းေျပာဆုိ ေနရတုန္းပါပဲ။ အခုေခတ္ လူငယ္အေတာ္ မ်ားမ်ားရဲ႕ ေတာင္မွန္းေျမာက္မွန္း မသိတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေလးေတြကလည္း ပုိပုိမ်ားလားေနေတာ့ ပုိလုိ႔ေတာင္ ေျပာဆုိသုံးႏႈန္း ျဖစ္ေနပါေသးတယ္။ ဒီႏွစ္ဘုန္းဘုန္းတုိ႔ ျမန္မာျပည္ ျပန္ၾကြသြားတုန္းကေတာင္ အေမာင္ေတာင္မွန္း ေျမာက္မွန္းမသိသူေလးေတြနဲ႔ ေတြ႕ခဲ့ရလုိ႔ ေျပာဆုိျပဳျပင္ေပးခဲ့ ရပါေသးတယ္။
ျမန္မာျပည္မွာရွိခုိက္ မုဒုံကုိ တရားေဟာဖုိ႔သြားရင္း ေနာင္ေတာ္ႀကီးတစ္ပါးရဲ႕ ေက်ာင္းမွာခဏ နားကာ ေန႔ဆြမ္းစားခဲ့ရပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက ဆြမ္းဝုိင္းအနားမွာ ယပ္ခပ္ေပးေနတဲ့ ကုိရင္လူထြက္ ေက်ာင္းသားေလး တစ္ေယာက္ကုိ ၾကည့္လုိက္ေတာ့ လည္ပင္းမွာ လက္ဝါးကပ္တုိင္ ဆဲြႀကိဳးကုိ ဆဲြထားတာ ေတြ႕လုိက္ရလုိ႔ သူ႔ကုိ ဘယ္သူေပးတာလဲလုိ႔ ေမးလုိက္ေတာ့ “လမ္းမွာေတြ႕လုိ႔ ဝယ္ၿပီးဆဲြထားတာ”လုိ႔ ေျဖပါတယ္။ ဘာအဓိပၸါယ္လဲဆုိတာေကာ သိလားလုိ႔ ေမးေတာ့ “မသိပါဘုရား မင္းသားမင္းသမီးေတြ ဆဲြထားတာေတြ႕လုိ႔ ဆဲြတာပါ”လုိ႔ ေျဖပါတယ္။ ဒါနဲ႔သူ႔ကုိ အဲဒီလက္ဝါးကပ္တုိင္ ဆဲြႀကိဳးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး လက္ဝါးကပ္တုိင္ရဲ႕ အဓိပၸါယ္ကုိ ေျပာျပခဲ့ရပါေသးတယ္။ အဲဒီလုိ ရွင္းျပေတာ့လည္း သူတုိ႔ေလးေတြ ေကာင္းေကာင္း သေဘာေပါက္သြားၿပီး ခ်က္ခ်င္းျဖဳတ္ပစ္လုိက္ၾကပါတယ္။
တစ္ခါကလည္း ေက်ာင္းမွာဧည့္သည္နဲ႔ စကားေျပာေနတုန္း နယ္ကဧည့္သည္ေတြ ေရာက္လာၾကပါတယ္။ မေလးရွားကုိ သြားၿပီးအလုပ္လုပ္မယ့္ ကေလးတစ္ေယာက္ကုိ လုိက္ပုိ႔ၾကတာပါဆုိၿပီး ေက်ာင္းကုိ ေရာက္လာၾကတာ မိသားစုလုိက္ပါပဲ။ အလုပ္သြားလုပ္မယ့္ ေကာင္းေလးရဲ႕ သူငယ္ခ်င္းေလးေတြလည္း ပါပါတယ္။ ေက်ာင္းေရာက္ဘုန္းႀကီးကုိ ရွိခုိးေနတဲ့အခ်ိန္ သတိထားၾကည့္မိလုိက္ေတာ့ အတူပါလာတဲ့ အသက္၂၀အရြယ္ ေကာင္းေလးတစ္ေယာက္ရဲ႕ လည္ပင္းမွာဆဲြထားတဲ့ လက္ဝါးကပ္တုိင္ ဆဲြႀကိဳးကုိ အထင္သား ျမင္ေတြ႕လုိက္ရပါတယ္။ ၾကည့္လုိက္ေတာ့ အဲဒီေကာင္ေလးက ဘုရားနဲ႔ ဘုန္းႀကီးကုိ ရွိခုိးေနတာ ဝပ္ေနတာပါပဲ။ ဘုရားမရွိခုိး၊ ဘုန္းႀကီးမရွိခုိးပဲ ဒီအတုိင္း ထုိင္ေနတာဆုိရင္ေတာ့ ဒီကေလး ခရစ္ယာန္ဘာသာဝင္ ျဖစ္ႏုိင္တာမုိ႔ ဘာမွေျပာစရာ မရွိေပမယ့္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ကေလးတစ္ေယာက္က ဒီလုိ လက္ဝါးကပ္တုိင္ဆဲြႀကိဳးႀကီးနဲ႔ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမွာ ရွိေနတာကုိေတာ့ ေျပာျပေပးဖုိ႔ လုိအပ္လာပါတယ္။ ဒါနဲ႔ အဲဒီကေလးကုိ မင္းလည္ပင္းက ဆဲြႀကိဳးႀကီးက ဘယ္ကရတာလဲလုိ႔ ေမးေတာ့ သူမ်ားေပးထားတာတဲ့။ သူလည္း လွလုိ႔ဆုိၿပီး ဆဲြထားတာလုိ႔ ဆုိပါတယ္။ အဲဒီဆဲြႀကိဳးမွာပါတဲ့ လက္ဝါးကပ္တုိင္က ဘာအဓိပၸါယ္ဆုိတာေရာ သိလားလုိ႔ ေမးေတာ့ မသိတဲ့အေၾကာင္း ေျပာလာတဲ့အတြက္ အဲဒီကေလးကုိလည္း ရွင္းျပခဲ့ရပါေသးတယ္။ ဒီေကာင္းေလးလည္း ခုနလုိပဲ တမင္တကာ ဆဲြေနတာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ သူမ်ားဆဲြတာေတြ႕လုိ႔ ဆဲြတဲ့သေဘာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္အျဖစ္ေလးတစ္ခုက ကုိရီးယားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အလြန္ရင္းႏွီးတဲ့ ဒကာေလးတစ္ေယာက္ရဲ႕ အျဖစ္ပါ။ သူက တရားမဝင္ အလုပ္သမားဘဝနဲ႔ အလုပ္လုပ္ေနတဲ့ သူတစ္ေယာက္ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ေန႔ ဘုန္းဘုန္းလည္း ကိစၥရွိလုိ႔ တစ္ေနရာကုိ ၾကြေနတုန္း ဘူတာ႐ုံအေရွ႕မွာ သူ႔ကုိ ေတြ႕လုိက္ရပါတယ္။ ေတြ႕ေတြ႕ခ်င္း သူ႔လည္ပင္းမွာ ဆဲြထားတဲ့ လက္ဝါးကပ္တုိင္ ဆဲြႀကိဳးေလးကုိ သတိထားမိလုိက္ပါတယ္။ ဒါနဲ႔ “ေဟ့ မင္းကဘာလုိ႔ ဒီဆဲြႀကိဳးကုိ ဆဲြထားရတာလဲ…၊ မင္းလုိဘာသာတရား ကုိင္း႐ႈိင္းၿပီး ရဟန္းေတာ္မ်ားနဲ႔ တရင္းတႏွီး ရွိေနတဲ့သူတစ္ေယာက္က ပုိလုိ႔ေတာင္ မဆဲြသင့္ဘူး” စသျဖင့္ ေျပာဆုိျပဳျပင္ကာ ဘာလုိ႔ဒါကုိ ဆဲြထားရတာလဲလုိ႔ ေမးေတာ့ “ ဒီႏုိင္ငံမွာက ခရစ္ယာန္ သာသနာျပဳေတြ၊ လက္ကမ္းစာေစာင္ ေဝတဲ့သူေတြက ဟုိနားလည္းေတြ႕ရ၊ ဒီနားလည္း ေတြ႕ေနရၿပီး ေျမေအာက္ရထားေတြဆုိလည္း ေကာင္းေကာင္းကုိ မစီးရေၾကာင္း၊ အခုလုိ ဒါေလး ဆဲြထားတာေတြ႕ေတာ့ သူတုိ႔ေတြက ခရစ္ယာန္ တစ္ေယာက္လုိ႔ထင္ၿပီး ဘာမွေဝတာကမ္းတာ မလုပ္တဲ့အတြက္ သူတုိ႔ရဲ႕ အေႏွာက္အယွက္က ကင္းႏုိင္ေၾကာင္း၊ ဒါေၾကာင့္ ဒါေလးကုိ ဆဲြထားတာျဖစ္ေၾကာင္း” သူက ျပန္ေျပာလာပါတယ္။ သူေျပာတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္က ေကာင္းေပမယ့္ ဒီလုိကိစၥမ်ိဳးဆုိတာ တျခားနည္းနဲ႔ ေရွာင္တိမ္းသင့္ေၾကာင္း၊ ကုိယ္အေနအထုိင္ သက္သာဖုိ႔ လုပ္တာဆုိေပမယ့္ ေသခ်ာေတြးၾကည့္ရင္ ဒါဟာ သူ႔အယူဝါဒကုိ ကုိယ္ကျပန္လည္ ျဖန္႔ေဝေပးေနသလုိ ျဖစ္ေနေၾကာင္း၊ ဗုဒၶဘာသာဟာ လြတ္လပ္စြာ ကုိးကြယ္ႏုိင္ခြင့္ ရွိေပမယ့္ လဲြေနတာေလးေတြကုိေတာ့ ျပဳျပင္ေပးႏုိင္ေၾကာင္း စသျဖင့္ ေျပာဆုိကာ သူ႔ကုိ အေၾကာင္းနဲ႔အက်ိဳးနဲ႔ ေျပာျပေပးျဖစ္ခဲ့ပါေသးတယ္။
အဲဒါပါပဲ။ ဒီေန႔ေခတ္ လူငယ္အေတာ္မ်ားမ်ားရဲ႕ အေျခအေနက သူမ်ားလုပ္လုိ႔ လုိက္လုပ္၊ သူမ်ားေယာင္လုိ႔ လုိက္ေယာင္ေနၾကေပမယ့္ ဘာမွန္းမသိဘဲ ျဖစ္ေနၾကတဲ့ အေျခအေနေတြပါ။ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံက လူငယ္ေတြဟာ မ်က္စိပိတ္နားပိတ္ ျဖစ္ေနၾကတဲ့အျပင္ ႐ုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာ တုိးတက္မႈေတြက လႊမ္းမုိးထားတဲ့ အတြက္ ဒီလုိအရာေတြ ေနာက္ကုိလုိက္ရင္း အသိပညာ ဗဟုသုတေတြပါ ေလ်ာ့နည္းလာကုန္ေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံထဲကုိ စိမ့္ဝင္လာတဲ့ ႏုိင္ငံျခား ႐ုပ္ရွင္းကားေတြရဲ႕ လႊမ္းမုိးမႈေတြကလည္း သူတုိ႔ကုိ အတုလုိက္ၿပီး လုပ္ေစကုန္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ လွရင္၊ ေပၚျပဴလာျဖစ္ရင္ ၿပီးေရာဆုိတဲ့ စိတ္ေလးတစ္ခုတည္းနဲ႔ ဘာမွန္းမသိ ညာမွန္းမသိတာေတြကုိ လုိက္ယူလုိက္တု ေနၾကေတာ့ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ လဲြေနကုန္ေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ပုိဆုိးတာက ေတာေနလူတန္းစား အမ်ားစုျဖစ္တဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ေတာကလူေတြ ၾကည့္ေနၾကတဲ့ ႐ုပ္ရွင္ဒရာမာေတြရဲ႕ လႊမ္းမုိးသက္ေရာက္မႈေတြက ပုိဆုိးေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံျခားက စိမ့္ဝင္လာတဲ့ ဝတ္စားဆင္ယင္မႈ ဓေလ့စ႐ုိက္ေတြ၊ ဇာတ္လမ္းဇာတ္ကြက္ကုိ အေျခခံကာ အယူအဆ သြတ္သြင္းၾကတဲ့ ဝါဒျဖန္႔မႈေတြကုိ ျပည္တြင္းမွာရွိတဲ့ အႏုပညာရွင္ အခ်ိဳ႕ကလည္း ႏုိင္ငံျခားက နာမည္ႀကီးမင္းသား မင္းသမီးေတြေနာက္ အတုလုိက္ၿပီး လုပ္ျပၾကရာက ျမန္မာ႐ုပ္ရွင္ဇာတ္ကား အၾကည့္မ်ားၾကတဲ့ ေတာက ညီငယ္ေမာင္မယ္မ်ားအတြက္ အတုယူၿပီး လုိက္လုပ္စရာေတြအျဖစ္ ေျပာင္းလဲြကုန္ေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္မင္းသားက ဆဲြထားလုိ႔၊ ဘယ္မင္းသမီး ဝတ္ထားလုိ႔ဆုိၿပီး ဘာမသိညာမသိ လုိက္လုပ္မိတာေတြဟာ သူမ်ားေယာင္လုိ႔ေယာင္ အမွန္ေတာင္မွန္း ေျမာက္မွန္းမသိ ျဖစ္ကုန္တဲ့အျဖစ္ကုိ ေရာက္ကုန္ေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
တစ္ဘက္က ျပန္ၾကည့္ေတာ့လည္း ဒီလုိျဖစ္လာတာေတြဟာ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြရဲ႕ သိသင့္သိထုိက္တာေတြကုိ မသိတာ၊ အမည္ခံ ဗုဒၶဘာသာေတြသာ မ်ားလာတာ၊ ဘာသာတရားအေပၚ စိတ္ဝင္စားမႈ နည္းလာတာ၊ ဆရာဒကာ ကြာဟမႈေတြမ်ားလာတာ၊ ဘာသာတရားနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လက္ဆင့္ကမ္း အေမြးေပးတာေတြ နည္းလာတာ စတာေတြေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ သူမ်ားဘာသာေတြရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြနဲ႔ ယွဥ္ၾကည့္ရင္ ဒီေန႔ေခတ္ ဗုဒၶဘာသာေတြရဲ႕ ဘာသာေရး အေမြးေပးမႈေတြဟာ စနစ္မက်သလုိ ျဖစ္ေနတာကုိ ေတြ႕ေၾကာင့္လည္း ပါပါတယ္။
ဟုိး အရင္တုန္းကေတာ့ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္း ပညာေရးကုိ ဦးစားေပးတဲ့ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းထြက္ေတြမ်ားၿပီး ဘာသာေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အေျခခံ အေၾကာင္းအရာ သိသင့္သိထုိက္တာေတြကုိ သိၾကတဲ့ သူေတြျဖစ္ၾကတဲ့အတြက္ အဲဒီေခတ္က ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြဟာ ဘာသာေရး အေျခခံ အားေကာင္းၾကေပမယ့္ ဒီေန႔ေခတ္မွာေတာ့ လူငယ္ေတြဟာ ဘာသာတရားလုိက္စားဖုိ႔ ေနေနသာ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းေတာင္ မသြားလုိၾကေတာ့ဘဲ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းေတြနဲ႔ကုိ အလွမ္းေဝးလာေနေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိနဲ႔ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းေတြနဲ႔ အလွမ္းေဝးေလ ဘာသာေရး အေျခခံေတြ အားနည္းေလ၊ ဘာသာေရး အသိတရားေတြနည္းေလ တျခားအယူဝါဒေတြကုိ အလြယ္တကူ လက္ခံယုံၾကည္မႈေတြ မ်ားေလ ျဖစ္လာကုန္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
တစ္ခါတေလက်ေတာ့လည္း ဘာရယ္မဟုတ္ လုိက္လုပ္မိတတ္တဲ့ သေဘာရွိေပမယ့္ ဒီလုိလုပ္မိတာကုိက မသိလုိ႔ လုပ္ျဖစ္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ သိရင္လုပ္မိမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ သိေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ကုိယ့္ဘာသာအေၾကာင္း၊ ကုိယ့္ယဥ္ေက်းမႈအေၾကာင္း၊ ကုိယ့္ဓေလ့ ထုံးစံမ်ား အေၾကာင္း စသျဖင့္ သိဖုိ႔လုိသလုိ သူမ်ားဘာသာ၊ သူမ်ားယဥ္ေက်းမႈ၊ သူမ်ား ဓေလ့ထုံးစံ ေလးေတြလည္း သိၾကဖုိ႔ လုိပါတယ္။ သိမွလည္း ေရွာင္ႏုိင္ေဆာင္ႏုိင္ က်င့္ႏုိင္ႀကံႏုိင္ၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ကား ဒါေတြကုိသိဖုိ႔ ဘယ္သူ႔မွာ တာဝန္ရွိတယ္၊ ဘယ္ဝါ့မွာတာဝန္ ရွိတယ္လုိ႔ ေျပာေနမယ့္အစား ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ရဲ႕ လက္ေတြ႕က်င့္ႀကံ ႀကိဳးစားလုပ္ေဆာင္မႈကလည္း အဓိက အခန္းက႑က ပါဝင္ပါတယ္။ လက္သည္ခ်ည္းပဲ အားကုိးလုိ႔မရဘဲ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္လည္း ညႇစ္ၾကဖုိ႔ လုိပါတယ္။ အဲဒီလုိသာ သူမ်ားအားနဲ႔ ကုိယ့္အား ေပါင္းစပ္ႏုိင္မယ္ဆုိရင္ေတာ့ အစစအရာရာ ေကာင္းျမတ္လာႏုိင္ၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ဒီေနရာမွာ ေျပာခ်င္တာက သဒၶါပညာဝိရိယ အားေတြ ယုတ္ေလ်ာ့လာတဲ့ အခုလုိ အခ်ိန္မ်ိဳးမွာ မသိလုိ႔ လုပ္မိၾကတဲ့ အလုပ္ေတြကလည္း ၾကာေလမ်ားေလ ျဖစ္လာႏုိင္တာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္က ဘာမွ သိမထားဘူးဆုိရင္ သူမ်ားလုပ္လုိ႔ လုိက္လုပ္တာ၊ သူမ်ားေျပာလုိ႔ လုိက္ေျပာတာေတြ ျဖစ္လာတတ္ၿပီး အသိမွား အျမင္မွား အလုပ္မွားေတြေၾကာင့္ အေသးအဖဲြေလးကစၿပီး မလုပ္သင့္တဲ့ အလုပ္ေတြအထိ လုပ္လာမိတတ္တယ္ဆုိတာ သတိျပဳ ဆင္ျခင္ၾကရင္း သူမ်ားေယာင္လုိ႔ေယာင္ အေမာင္ေတာင္မွန္း ေျမာက္မွန္းမသိ မျဖစ္ရေလေအာင္ လက္သည္လည္းအားကုိး ကုိယ္ကုိယ္တုိင္လည္း ညႇစ္ၾကပါလုိ႔ ေစတနာစကားနဲ႔ တုိက္တြန္းသမႈ ျပဳလုိက္ရပါတယ္။
ဘာသာေရးအတြက္ အလြန္ကုိ သတိျပဳရမယ့္အခ်က္ေတြပါဘုရား။