“အရွင္ဘုရားေရ အဲဒီတုန္းက အရွင္ဘုရား ေျပာတဲ့အတုိင္း မလုပ္မိဘဲ သူေျပာတဲ့အတုိင္း လုိက္လုပ္မိလုိ႔ အခုေတာ့ တပည့္ေတာ္ ဒုကၡလွလွႀကီး ေတြ႕ေနရတဲ့အျပင္ ဆင္းရဲေပါင္းစုံနဲ႔ ေနာင္တေတြပဲ ျဖစ္လုိ႔ေနပါတယ္ဘုရား…”ဆုိၿပီး လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ႏွစ္ေလာက္က အျဖစ္ေတြ ျပန္ေျပာကာ ျဖတ္သန္းခဲ့ရတဲ့ သူ႔ဘ၀ အေျခအေနေတြကုိ ရင္ဖြင့္သြားခဲ့တဲ့ ဘုန္းႀကီးလူထြက္ လူပ်ံေတာ္ သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္ရဲ႕ အေၾကာင္းကုိ နားေထာင္ရင္း အေတြးနယ္ခ်ဲ႕မိပါတယ္။ သူ႔လုပ္ရပ္အတြက္ ေနာင္တေတြျဖစ္ေနတဲ့ သူ႔ကုိၾကည့္ၿပီး သံေ၀ဂေတြ ျဖစ္မိျပန္ပါတယ္။ သူ႔အေျခအေနကုိၾကည့္ၿပီး ေနာင္တဆုိတာ လုပ္သင့္လုပ္ထုိက္တာကုိ မလုပ္လုိက္ရတဲ့အတြက္ ရတဲ့ေနာင္တနဲ႔ မလုပ္သင့္မလုပ္ထုိက္တာကုိ လုပ္လုိက္မိတဲ့အတြက္ ရတဲ့ေနာင္တရယ္လုိ႔ ရွိတတ္ေၾကာင္း ေကာင္းေကာင္းသေဘာ ေပါက္မိလုိက္ပါတယ္။ ဘယ္လုိေၾကာင့္ရတဲ့ ေနာင္တမ်ိဳးပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ေသခ်ာတာကေတာ့ ေနာင္တရဲ႕ေနာက္မွာ စုိရိမ္းပူေဆြး ငုိေၾကြးမႈေတြနဲ႔အတူ စိတ္အစဥ္ဟာ ေလးလံထုိင္းမႈိင္း ေနတတ္တယ္ဆုိတာပါပဲ။
တကယ္ေတာ့ ေလာကမွာ ရွိတဲ့ပုထုဇင္မွန္သမွ် ေနာင္တမရဖူးတဲ့သူ မရွိပါဘူး။ နဲနဲေလး၊ အခုိက္အတန္႔ေလးေလာက္ ျဖစ္ျဖစ္ ရဖူးတဲ့သူေတြခ်ည္းပါပဲ။ တစ္ခ်ိဳ႕က်ေတာ့ အခုိက္အတန္႔ျဖစ္တဲ့ ေနာင္တ၊ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ တစ္သက္လုံး စဲြထင္ေနတဲ့ ေနာင္တ၊ တစ္ခ်ိဳ႕က အခ်ိန္မီျပင္လုိ႔ရတဲ့ ေနာင္တ၊ တစ္ခ်ိဳ႕က ျပင္မရေတာ့ဘဲ ေနာက္ဆုံးအခ်ိန္မွရတဲ့ ေနာင္တ စသျဖင့္ အမည္အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ေနာင္တ အမ်ိဳးမ်ိဳးေတြ ျဖစ္ဖူးရဖူးၾကတဲ့ သူေတြ အမ်ားႀကီး ရွိမွာပါ။ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ အေျပာမွားမိလုိ႔ ေနာင္တျဖစ္ေနၾကသလုိ တစ္ခ်ိဳ႕က်ျပန္ေတာ့လည္း ကုိယ္ထိလက္ေရာက္ လုပ္ေဆာင္မိလုိ႔ ေနာင္တရေနတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဘယ္သူမဆုိ အနည္းနဲ႔အမ်ား ေနာင္တရဖူးၾကတာေတြ ရွိေပမယ့္ ကုိယ္ရတဲ့ ေနာင္တဟာ ျပင္မရတဲ့အခ်ိန္၊ ျပင္မရတဲ့ ေနာင္တမ်ိဳး မျဖစ္ဖုိ႔ေတာ့လုိပါတယ္။ အမွားတစ္ခုခုေၾကာင့္ ေနာင္တျပန္ရၿပီး ျပင္မယ္လုိ႔ ဆုံးျဖတ္တဲ့အခ်ိန္မွာ ေနာက္မက်ဖုိ႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ မွားလုိက္တဲ့အမွားဟာလည္း ေနာင္တရတဲ့အခ်ိန္မွာ ျပင္မရတဲ့ အမွားမ်ိဳးအထိ မမွားမိေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖုိ႔ လုိပါတယ္။ မွားတတ္တဲ့ သတၱ၀ါေတြျဖစ္လုိ႔ မွားမိၾကေပမယ့္ ဘယ္လုိမွ ျပဳျပင္လုိ႔ မရတဲ့ အမွားမ်ိဳး မျဖစ္ဖုိ႔ေတာ့ အေရးႀကီးပါတယ္။ အဲဒီလုိ ျပင္လုိ႔ရၿပီး ျပင္ခ်ိန္ရတဲ့ အမွားမ်ိဳးနဲ႔ ေနာင္တမ်ိဳးဆုိရင္ေတာ့ ပ်က္အစဥ္ ျပင္ခဏဆုိသလုိ ေနာင္တရလုိ႔ ျပင္လုိက္ႏုိင္ရင္ အေကာင္းျပန္ျဖစ္သြားမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ျပင္မရတဲ့အမွားေတြနဲ႔ ျပင္မရတဲ့ အခ်ိန္မွ ေနာင္တရမိတဲ့အတြက္ ေနာက္က်သြားၿပီး ဘုရားေတာင္ ကယ္လုိ႔မရတဲ့ သူေတြအေၾကာင္း စဥ္းစားမိေတာ့ ဘုရားလက္ထက္က နာမည္ႀကီး ေနာင္တရသူ ႏွစ္ေယာက္အေၾကာင္း သြားၿပီးသတိရမိ လုိက္ပါတယ္။ သူတုိ႔ကေတာ့ အားလုံးသိၿပီးသား ျဖစ္ၾကတဲ့ အရွင္ေဒ၀ဒတ္နဲ႔ အဇာတသက္ ဘုရင္တုိ႔ပါပဲ။ ရွင္ေဒ၀ဒတ္ဟာ သက္ရွိထင္ရွား ရွိစဥ္မွာ ဘုရားရွင္ကုိ အမ်ိဳးမ်ိဳး ေႏွာက္ယွက္ဖ်က္ဆီးခဲ့တဲ့အျပင္ အရမ္းအျပစ္ႀကီးတဲ့ ဘုရားကုိ ေသြးစိမ္းတည္ေအာင္လုပ္မိ၊ သံဃာကုိ သင္းခဲြမိတဲ့အထိ အနႏၲရိယကံႀကီးေတြကုိ က်ဴးလြန္မိခဲ့ပါတယ္။ သူက်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ အျပစ္ေတြကုိ ေနာက္ဆုံးမွာ ေနာင္တေတြ၊ သတိသံေ၀ဂေတြရၿပီး ဘုရားရွင္ကုိ ဖူးေမွ်ာ္ဖုိ႔နဲ႔ ၀န္ခ်ေတာင္းပန္ဖုိ႔အသြားမွာ က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ အမွားအျပစ္ေတြက အရမ္းႀကီးေလေတာ့ လမ္းမွာပဲ ေျမၿမိဳခံလုိက္ရပါတယ္။ အရွင္ေဒ၀ဒတ္ ရခဲ့တဲ့ ေနာင္တဟာ ျပင္မရတဲ့ ေနာင္တနဲ႔၊ ျပင္မရတဲ့အခ်ိန္မွာ ရခဲ့တဲ့ ေနာင္တျဖစ္ခဲ့ေလေတာ့ ဘုရားလည္းမကယ္ႏုိင္တဲ့ အမွားမ်ိဳးျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။
အဇာတသတ္ဘုရင္ဆုိလည္း ဒီအတုိင္းပါပဲ။ ဖခင္ဘုရင္ႀကီးကုိ သတ္မိခဲ့တဲ့ ေနာင္တဟာ သူကုိယ္တုိင္ သူ႔သားေလးေမြးေတာ့မွပဲ ဖခင္ေမတၱာကုိ အျပည့္အ၀ နားလည္ခဲ့ၿပီး အေဖရွိရာသြားခဲ့ေပမယ့္ အေဖက သူညွင္းစဲႏွိပ္စက္ခဲ့တဲ့ ဒဏ္ေတြနဲ႔ ေသသြားခဲ့ပါၿပီ။ အဲဒီေနာင္တေတြနဲ႔အတူ ေနာင္ပုိင္းသတိသံေ၀ဂရလုိ႔ ဘုရားသာသနာမွာ အႀကီးအက်ယ္ခ်ီးေျမွာက္ ေထာက္ပံ့၊ ဘုရားသာသနာကုိ နက္နက္နဲနဲ သက္၀င္ယုံၾကည္မႈ ရွိခဲ့ေပမယ့္ အေဖကုိသတ္ခဲ့တဲ့ ပိတုဃာတက ကံႀကီးက ရွိခဲ့ေလေတာ့ ဘုရားရွင္လည္း မကယ္ႏုိင္တဲ့ အထိျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။ အဇာတသက္ဘုရင္ဟာ အမွားအတြက္ အခ်ိန္မီ ေနာင္တရခဲ့ေပမယ့္ ျပင္မရတဲ့ အမွားျဖစ္ခဲ့လုိ႔ ျပင္မရတဲ့ ေနာင္တနဲ႔အတူ ငရဲက်သြားခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အမွားက်ဴးလြန္မိတတ္ေပမယ့္ က်ဴလြန္လုိက္တဲ့အမွားဟာ ေနာင္တရတဲ့အခ်ိန္မွာ ျပင္မရတဲ့ေနာင္တမျဖစ္ဖုိ႔၊ ေနာင္တရခ်ိန္ဟာ ေနာက္က်သြားခ်ိန္မျဖစ္ဖုိ႔ အေရးႀကီးတယ္လုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ေသခ်ာေတြးၾကည့္လုိက္ရင္ ဒီေနာင္တ အားလုံးရဲ႕ တရားခံဟာ လုပ္သင့္လုပ္ထုိက္တာကုိ မလုပ္မိလုိက္ျခင္းနဲ႔ မလုပ္သင့္ မလုပ္ထုိက္တာကုိ လုပ္မိလုိက္ျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အလြယ္ေျပာရရင္ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ရဲ႕ အလုပ္ေတြေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာင္တျဖစ္ေအာင္ လုပ္တာလည္း ကုိယ္ပဲျဖစ္သလုိ ေနာင္တမျဖစ္ေအာင္ လုပ္တာလည္း ကုိပဲျဖစ္ပါတယ္။ လုပ္သင့္တာကုိ မလုပ္မိတဲ့ ေနာင္တထက္ ပုိဆုိးတာက မလုပ္သင့္မလုပ္ထုိက္တဲ့ အမွားကုိ က်ဴးလြန္မိတဲ့အတြက္ ျဖစ္ခဲ့ရတဲ့ ေနာင္တက ပုိဆုိးပါတယ္။ အမွားလုပ္မိတယ္ဆုိတာ အမွားအမွန္ကုိ မခဲြျခားႏုိင္မိလုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ အမွားအမွန္ မခဲြျခားႏုိင္ျခင္းဟာ အၿငိဳးအေတး အာဃာတေတြနဲ႔ စိတ္ဆုိးစိတ္တုိတတ္တဲ့ ေဒါသစိတ္ေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဒါေသာ အတၳံ နဇာနာတိလုိ႔ ဆုိသလုိ ေဒါသျဖစ္ရင္ အေၾကာင္းအက်ိဳး၊ အေကာင္းအဆုိးကုိ မသိဘဲ၊ အမွားအမွန္ကုိ မခဲြျခားတတ္ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ အၿငိဳးအေတး အာဃာတေတြနဲ႔ မလုိမုန္းထားစိတ္ေတြေၾကာင့္ ျငင္းခုံခုိက္ရန္ျဖစ္ကာ ရန္ျဖစ္ၾကရာမွ ႐ုံးေရာက္ဂတ္ေရာက္၊ အခ်ဳပ္ေရာက္၊ ေထာင္ေရာက္ေတြ ျဖစ္ကုန္တတ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိအခ်ိန္က်ေတာ့မွ ေသြးအားသြားၿပီး ငါလုပ္ခဲ့တာ မွားပါလားလုိ႔ ေနာင္တရမိတတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီေနာင္တဟာ လြန္က်ဴးမိၿပီးမွ ျဖစ္တတ္ၾကတာဆုိေတာ့ ကုိယ့္လုပ္ရပ္အတြက္ ျပန္ေတာ့ေပးဆပ္ရပါတယ္။ တကယ္လုိ႔မ်ား ဒီေနာင္တေတြရဲ႕ အေၾကာင္းျဖစ္တဲ့ အမွားက်ဴးလြန္မႈကုိ မလုပ္ျဖစ္ခဲ့ရင္၊ အမွားမက်ဴးလြန္ခင္ စိတ္ကုိ ထိန္းႏုိင္ခဲ့မယ္ဆုိရင္ ဒီလုိ ေနာင္တရတဲ့အထိ ျဖစ္လာႏုိင္စရာ အေၾကာင္းမရွိပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ေနာင္တမျဖစ္ခ်င္ရင္ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ အမွားမက်ဴးလြန္မိခင္ ကုိယ့္စိတ္ကုိ ထိန္းၾကဖုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
အမွန္ေတာ့ စိတ္ဆုိတာက ေလက်င့္ေပးရင္ ထိန္းလာႏုိင္တတ္ပါတယ္။ စိတ္ဆုိးလြယ္တဲ့သူ၊ စိတ္တုိလြယ္တဲ့ သူေတြလည္း သတိေလးထားၿပီး ကုိယ့္ရဲ႕စိတ္ေလးကုိ ထိန္းေၾကာင္းေပးၾကည့္ရင္ တျဖည္းျဖည္း ရလာတတ္ပါတယ္။ ဘုန္းဘုန္းရဲ႕ ေက်ာင္းအက်ိဳးေဆာင္ ဒကာေလးတစ္ေယာက္ဆုိရင္ အရင္တုန္းက စိတ္ေတာ္ေတာ္ ျမန္တတ္ပါတယ္။ ႐ုိးေျဖာင့္ၿပီး မဟုတ္မခံ စိတ္ရွိတဲ့အတြက္ ေျပာဆုိတဲ့အခါလည္း ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ဒဲ့တုိးေျပာတတ္ပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္လည္း တစ္ခါတစ္ေလ အမ်ားအထင္ လဲြတာေလးေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူ႔ကုိလည္း တစ္ခါတစ္ေလ ဘုန္းဘုန္းက “သည္းခံတတ္တဲ့ အက်င့္ေလးေတြ လုပ္ေပးဖုိ႔၊ အမ်ားအတြက္ အလုပ္လုပ္တဲ့သူဟာ သူမ်ားထက္ပုိၿပီး စိတ္ရွည္ဖုိ႔၊ အလုပ္မလုပ္တဲ့ သူေတြအတြက္ ဘာသံမွ၊ ဘာတုိက္ခုိက္မႈမွ မရွိတတ္ေပမယ့္ အလုပ္လုပ္လာၿပီဆုိရင္ေတာ့ ေျပာတာဆုိတာ တုိက္ခုိက္တာေတြ ရွိတတ္တဲ့အတြက္ ကုိယ့္စိတ္ကုိ ေက်ာင္းအေပၚထားတဲ့ ေစတနာ၊ အမ်ားအတြက္ လုပ္ေပးတဲ့ ေစတနာေတြနဲ႔ အေကာင္းဆုံး သည္းခံႏုိင္ေအာင္ ေလ့က်င့္ၾကည့္ဖုိ႔..” ေျပာျပျဖစ္ပါတယ္။ ဒကာေလးကလည္း အရင္လုိမဟုတ္ေတာ့ဘဲ သူကုိယ္တုိင္ “ငါ့ကုိ ဦးဇင္းကလည္း ဒီလုိေျပာထားတယ္၊ ငါ့စိတ္ကုိ ငါထိန္းမွ ျဖစ္မယ္..”ဆုိတဲ့ အေတြးေတြနဲ႔ စိတ္တုိတတ္တာ၊ သည္းမခံတတ္တာေတြကုိ သည္းခံလာႏုိင္ေအာင္၊ စိတ္ရွည္ေအာင္ ေလ့က်င့္ပါတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ စိတ္ဆုိးစိတ္တုိျဖစ္စရာ ေနရာေတြ၊ အလုပ္ေတြ၊ လူေတြကုိေရွာင္ၿပီး ေနလုိက္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ တကယ္လည္း သူအဲလုိျဖစ္ေအာင္ေနတာကုိ ဘုန္းဘုန္း သတိထားမိပါတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ေက်ာင္းအက်ိဳးေဆာင္ ဒကာေလးတစ္ေယာက္ အဲဒီလုိစိတ္ထားေလးေတြနဲ႔ သူ႔စိတ္ကုိ သူျပဳျပင္ လာတာေတြကေတာ့ သူ႔အတြက္ေရာ အမ်ားအတြက္ပါ ေနာင္တကင္းရာ ျဖစ္ေနမွာ အမွန္ပါပဲ။
ဆုိလုိတာက ေနာင္တဆုိတာ ပုထုဇင္တုိင္း ျဖစ္တတ္ေပမယ့္ အဲဒီေနာင္တကင္းေအာင္ ေနာင္တျဖစ္ရမယ့္ အလုပ္ေတြ မလုပ္ျဖစ္ခင္ စိတ္ကုိ ႀကိဳးစားေလ့က်င့္ၿပီး ထိန္ေၾကာင္းေပးၾကည့္ၾကဖုိ႔ ဆုိခ်င္တာပါ။ အကယ္၍ မထိန္းႏုိင္လုိ႔ က်ဴးလြန္မိခဲ့မယ္ ဆုိရင္လည္း ျပဳျပင္လုိ႔ မရတဲ့အခ်ိန္၊ ျပဳျပင္လုိ႔ မရတဲ့ ေနာင္တမ်ိဳးအထိ မျဖစ္ေအာင္ေတာ့ ကုိယ့္စိတ္ကုိ သတိကပ္ကာ ေလ့က်င့္ၾကည့္ဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ေနာင္တရတဲ့အခ်ိန္ဟာ ေနာက္မက်တဲ့အခ်ိန္ျဖစ္ဖုိ႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ အမွားအတြက္ ေနာင္တရတဲ့အခါမွာလည္း “မွားခဲ့မိေလျခင္း…”ဆုိၿပီး အမွားအေပၚမွာ ေနာင္တတရားေတြနဲ႔ ပူေဆြးေနဖုိ႔ မလုိပါဘူး။ မွားမွန္းသိတာနဲ႔ အဲဒီအမွားကုိ သခၤန္းစာယူၿပီး ေနာင္မမွားေအာင္ ႀကိဳးစားဖုိ႔ပဲ လုိပါတယ္။ ျပဳျပင္လုိ႔ ရတဲ့အမွားမ်ိဳးဆုိရင္ ေနာင္တရလုိ႔ ျပဳျပင္ႏုိင္တဲ့အခ်ိန္ဟာ ေနာက္က်တယ္ဆုိတာ မရွိပါဘူး။ အဓိကကေတာ့ ျဖစ္သမွ် ေနာင္တမ်ားဟာ လုပ္သမွ် အမွားမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အမွားမလုပ္မိေအာင္၊ အမွားလုပ္ခ်င္တဲ့ စိတ္ျဖစ္တဲ့အခါ အဲဒီစိတ္ကုိ စိတ္ေလးနဲ႔ ျမင္ေအာင္ၾကည့္ၿပီး တစ္မိနစ္ ႏွစ္မိနစ္စသျဖင့္ အာ႐ုံျပဳၿပီး ေနၾကည့္မယ္ဆုိရင္ ေသြးစူေနတဲ့စိတ္ဟာ တျဖည္းျဖည္း ၿငိမ္လာတတ္ပါတယ္။ စိတ္ၿငိမ္လာရင္ အမွားလုပ္မိေတာ့မယ့္ စိတ္ကုိလည္း မလုပ္မိေအာင္ ထိန္းလာႏုိင္ပါလိမ့္မယ္။ အမွားမလုပ္မိရင္ ေနာင္တဆုိတာလည္း မရွိႏုိင္ပါဘူး။
ဒါေၾကာင့္ အၾကြင္းမဲ့ ေနာင္တကင္းဖုိ႔ဆုိတာ အာသေ၀ါကုန္ခမ္း ရဟႏၲာျဖစ္မွပဲ ျဖစ္ႏုိင္ေပမယ့္ ပုထုဇင္မ်ား အေနနဲ႔လည္း ေနာင္တနည္းေအာင္၊ ျပဳျပင္မရတဲ့ ေနာင္တမ်ိဳးမျဖစ္ေအာင္၊ ေနာင္တရခ်ိန္ဟာ ေနာက္က်တဲ့ အခ်ိန္မျဖစ္ရေလေအာင္ လက္ရွိ ကုိယ့္ရဲ႕ အေျပာအဆုိ၊ အျပဳအမူ အေနအထုိင္မ်ားကုိ သတိနဲ႔ ထိန္းသိမ္းၾကဖုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ကုိယ့္ရဲ႕စိတ္ကုိ ေဒါသတရား၊ အၿငိဳးအေတးမ်ားနဲ႔ မလႊမ္းမိုးမိေစဘဲ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ျဖစ္ေနတဲ့စိတ္ကုိ သိေအာင္ႀကိဳးစားၿပီး အမွားကင္းေအာင္၊ အမွားနည္းေအာင္ ေလ့က်င့္ၾကဖုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိနည္းနဲပဲ ေနာင္တကင္းရာလမ္းမွန္ကုိ ေလွ်ာက္လမ္းၾကပါစုိ႔လုိ႔ တုိက္တြန္းလုိက္ပါတယ္။ အားလုံးအမွားကင္းၿပီး ေနာင္တရွင္းၾကပါေစ…
တကယ္ေတာ့ ေလာကမွာ ရွိတဲ့ပုထုဇင္မွန္သမွ် ေနာင္တမရဖူးတဲ့သူ မရွိပါဘူး။ နဲနဲေလး၊ အခုိက္အတန္႔ေလးေလာက္ ျဖစ္ျဖစ္ ရဖူးတဲ့သူေတြခ်ည္းပါပဲ။ တစ္ခ်ိဳ႕က်ေတာ့ အခုိက္အတန္႔ျဖစ္တဲ့ ေနာင္တ၊ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ တစ္သက္လုံး စဲြထင္ေနတဲ့ ေနာင္တ၊ တစ္ခ်ိဳ႕က အခ်ိန္မီျပင္လုိ႔ရတဲ့ ေနာင္တ၊ တစ္ခ်ိဳ႕က ျပင္မရေတာ့ဘဲ ေနာက္ဆုံးအခ်ိန္မွရတဲ့ ေနာင္တ စသျဖင့္ အမည္အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ေနာင္တ အမ်ိဳးမ်ိဳးေတြ ျဖစ္ဖူးရဖူးၾကတဲ့ သူေတြ အမ်ားႀကီး ရွိမွာပါ။ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ အေျပာမွားမိလုိ႔ ေနာင္တျဖစ္ေနၾကသလုိ တစ္ခ်ိဳ႕က်ျပန္ေတာ့လည္း ကုိယ္ထိလက္ေရာက္ လုပ္ေဆာင္မိလုိ႔ ေနာင္တရေနတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဘယ္သူမဆုိ အနည္းနဲ႔အမ်ား ေနာင္တရဖူးၾကတာေတြ ရွိေပမယ့္ ကုိယ္ရတဲ့ ေနာင္တဟာ ျပင္မရတဲ့အခ်ိန္၊ ျပင္မရတဲ့ ေနာင္တမ်ိဳး မျဖစ္ဖုိ႔ေတာ့လုိပါတယ္။ အမွားတစ္ခုခုေၾကာင့္ ေနာင္တျပန္ရၿပီး ျပင္မယ္လုိ႔ ဆုံးျဖတ္တဲ့အခ်ိန္မွာ ေနာက္မက်ဖုိ႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ မွားလုိက္တဲ့အမွားဟာလည္း ေနာင္တရတဲ့အခ်ိန္မွာ ျပင္မရတဲ့ အမွားမ်ိဳးအထိ မမွားမိေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖုိ႔ လုိပါတယ္။ မွားတတ္တဲ့ သတၱ၀ါေတြျဖစ္လုိ႔ မွားမိၾကေပမယ့္ ဘယ္လုိမွ ျပဳျပင္လုိ႔ မရတဲ့ အမွားမ်ိဳး မျဖစ္ဖုိ႔ေတာ့ အေရးႀကီးပါတယ္။ အဲဒီလုိ ျပင္လုိ႔ရၿပီး ျပင္ခ်ိန္ရတဲ့ အမွားမ်ိဳးနဲ႔ ေနာင္တမ်ိဳးဆုိရင္ေတာ့ ပ်က္အစဥ္ ျပင္ခဏဆုိသလုိ ေနာင္တရလုိ႔ ျပင္လုိက္ႏုိင္ရင္ အေကာင္းျပန္ျဖစ္သြားမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ျပင္မရတဲ့အမွားေတြနဲ႔ ျပင္မရတဲ့ အခ်ိန္မွ ေနာင္တရမိတဲ့အတြက္ ေနာက္က်သြားၿပီး ဘုရားေတာင္ ကယ္လုိ႔မရတဲ့ သူေတြအေၾကာင္း စဥ္းစားမိေတာ့ ဘုရားလက္ထက္က နာမည္ႀကီး ေနာင္တရသူ ႏွစ္ေယာက္အေၾကာင္း သြားၿပီးသတိရမိ လုိက္ပါတယ္။ သူတုိ႔ကေတာ့ အားလုံးသိၿပီးသား ျဖစ္ၾကတဲ့ အရွင္ေဒ၀ဒတ္နဲ႔ အဇာတသက္ ဘုရင္တုိ႔ပါပဲ။ ရွင္ေဒ၀ဒတ္ဟာ သက္ရွိထင္ရွား ရွိစဥ္မွာ ဘုရားရွင္ကုိ အမ်ိဳးမ်ိဳး ေႏွာက္ယွက္ဖ်က္ဆီးခဲ့တဲ့အျပင္ အရမ္းအျပစ္ႀကီးတဲ့ ဘုရားကုိ ေသြးစိမ္းတည္ေအာင္လုပ္မိ၊ သံဃာကုိ သင္းခဲြမိတဲ့အထိ အနႏၲရိယကံႀကီးေတြကုိ က်ဴးလြန္မိခဲ့ပါတယ္။ သူက်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ အျပစ္ေတြကုိ ေနာက္ဆုံးမွာ ေနာင္တေတြ၊ သတိသံေ၀ဂေတြရၿပီး ဘုရားရွင္ကုိ ဖူးေမွ်ာ္ဖုိ႔နဲ႔ ၀န္ခ်ေတာင္းပန္ဖုိ႔အသြားမွာ က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ အမွားအျပစ္ေတြက အရမ္းႀကီးေလေတာ့ လမ္းမွာပဲ ေျမၿမိဳခံလုိက္ရပါတယ္။ အရွင္ေဒ၀ဒတ္ ရခဲ့တဲ့ ေနာင္တဟာ ျပင္မရတဲ့ ေနာင္တနဲ႔၊ ျပင္မရတဲ့အခ်ိန္မွာ ရခဲ့တဲ့ ေနာင္တျဖစ္ခဲ့ေလေတာ့ ဘုရားလည္းမကယ္ႏုိင္တဲ့ အမွားမ်ိဳးျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။
အဇာတသတ္ဘုရင္ဆုိလည္း ဒီအတုိင္းပါပဲ။ ဖခင္ဘုရင္ႀကီးကုိ သတ္မိခဲ့တဲ့ ေနာင္တဟာ သူကုိယ္တုိင္ သူ႔သားေလးေမြးေတာ့မွပဲ ဖခင္ေမတၱာကုိ အျပည့္အ၀ နားလည္ခဲ့ၿပီး အေဖရွိရာသြားခဲ့ေပမယ့္ အေဖက သူညွင္းစဲႏွိပ္စက္ခဲ့တဲ့ ဒဏ္ေတြနဲ႔ ေသသြားခဲ့ပါၿပီ။ အဲဒီေနာင္တေတြနဲ႔အတူ ေနာင္ပုိင္းသတိသံေ၀ဂရလုိ႔ ဘုရားသာသနာမွာ အႀကီးအက်ယ္ခ်ီးေျမွာက္ ေထာက္ပံ့၊ ဘုရားသာသနာကုိ နက္နက္နဲနဲ သက္၀င္ယုံၾကည္မႈ ရွိခဲ့ေပမယ့္ အေဖကုိသတ္ခဲ့တဲ့ ပိတုဃာတက ကံႀကီးက ရွိခဲ့ေလေတာ့ ဘုရားရွင္လည္း မကယ္ႏုိင္တဲ့ အထိျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။ အဇာတသက္ဘုရင္ဟာ အမွားအတြက္ အခ်ိန္မီ ေနာင္တရခဲ့ေပမယ့္ ျပင္မရတဲ့ အမွားျဖစ္ခဲ့လုိ႔ ျပင္မရတဲ့ ေနာင္တနဲ႔အတူ ငရဲက်သြားခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အမွားက်ဴးလြန္မိတတ္ေပမယ့္ က်ဴလြန္လုိက္တဲ့အမွားဟာ ေနာင္တရတဲ့အခ်ိန္မွာ ျပင္မရတဲ့ေနာင္တမျဖစ္ဖုိ႔၊ ေနာင္တရခ်ိန္ဟာ ေနာက္က်သြားခ်ိန္မျဖစ္ဖုိ႔ အေရးႀကီးတယ္လုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ေသခ်ာေတြးၾကည့္လုိက္ရင္ ဒီေနာင္တ အားလုံးရဲ႕ တရားခံဟာ လုပ္သင့္လုပ္ထုိက္တာကုိ မလုပ္မိလုိက္ျခင္းနဲ႔ မလုပ္သင့္ မလုပ္ထုိက္တာကုိ လုပ္မိလုိက္ျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အလြယ္ေျပာရရင္ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ရဲ႕ အလုပ္ေတြေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာင္တျဖစ္ေအာင္ လုပ္တာလည္း ကုိယ္ပဲျဖစ္သလုိ ေနာင္တမျဖစ္ေအာင္ လုပ္တာလည္း ကုိပဲျဖစ္ပါတယ္။ လုပ္သင့္တာကုိ မလုပ္မိတဲ့ ေနာင္တထက္ ပုိဆုိးတာက မလုပ္သင့္မလုပ္ထုိက္တဲ့ အမွားကုိ က်ဴးလြန္မိတဲ့အတြက္ ျဖစ္ခဲ့ရတဲ့ ေနာင္တက ပုိဆုိးပါတယ္။ အမွားလုပ္မိတယ္ဆုိတာ အမွားအမွန္ကုိ မခဲြျခားႏုိင္မိလုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ အမွားအမွန္ မခဲြျခားႏုိင္ျခင္းဟာ အၿငိဳးအေတး အာဃာတေတြနဲ႔ စိတ္ဆုိးစိတ္တုိတတ္တဲ့ ေဒါသစိတ္ေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဒါေသာ အတၳံ နဇာနာတိလုိ႔ ဆုိသလုိ ေဒါသျဖစ္ရင္ အေၾကာင္းအက်ိဳး၊ အေကာင္းအဆုိးကုိ မသိဘဲ၊ အမွားအမွန္ကုိ မခဲြျခားတတ္ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ အၿငိဳးအေတး အာဃာတေတြနဲ႔ မလုိမုန္းထားစိတ္ေတြေၾကာင့္ ျငင္းခုံခုိက္ရန္ျဖစ္ကာ ရန္ျဖစ္ၾကရာမွ ႐ုံးေရာက္ဂတ္ေရာက္၊ အခ်ဳပ္ေရာက္၊ ေထာင္ေရာက္ေတြ ျဖစ္ကုန္တတ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိအခ်ိန္က်ေတာ့မွ ေသြးအားသြားၿပီး ငါလုပ္ခဲ့တာ မွားပါလားလုိ႔ ေနာင္တရမိတတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီေနာင္တဟာ လြန္က်ဴးမိၿပီးမွ ျဖစ္တတ္ၾကတာဆုိေတာ့ ကုိယ့္လုပ္ရပ္အတြက္ ျပန္ေတာ့ေပးဆပ္ရပါတယ္။ တကယ္လုိ႔မ်ား ဒီေနာင္တေတြရဲ႕ အေၾကာင္းျဖစ္တဲ့ အမွားက်ဴးလြန္မႈကုိ မလုပ္ျဖစ္ခဲ့ရင္၊ အမွားမက်ဴးလြန္ခင္ စိတ္ကုိ ထိန္းႏုိင္ခဲ့မယ္ဆုိရင္ ဒီလုိ ေနာင္တရတဲ့အထိ ျဖစ္လာႏုိင္စရာ အေၾကာင္းမရွိပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ေနာင္တမျဖစ္ခ်င္ရင္ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ အမွားမက်ဴးလြန္မိခင္ ကုိယ့္စိတ္ကုိ ထိန္းၾကဖုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
အမွန္ေတာ့ စိတ္ဆုိတာက ေလက်င့္ေပးရင္ ထိန္းလာႏုိင္တတ္ပါတယ္။ စိတ္ဆုိးလြယ္တဲ့သူ၊ စိတ္တုိလြယ္တဲ့ သူေတြလည္း သတိေလးထားၿပီး ကုိယ့္ရဲ႕စိတ္ေလးကုိ ထိန္းေၾကာင္းေပးၾကည့္ရင္ တျဖည္းျဖည္း ရလာတတ္ပါတယ္။ ဘုန္းဘုန္းရဲ႕ ေက်ာင္းအက်ိဳးေဆာင္ ဒကာေလးတစ္ေယာက္ဆုိရင္ အရင္တုန္းက စိတ္ေတာ္ေတာ္ ျမန္တတ္ပါတယ္။ ႐ုိးေျဖာင့္ၿပီး မဟုတ္မခံ စိတ္ရွိတဲ့အတြက္ ေျပာဆုိတဲ့အခါလည္း ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ဒဲ့တုိးေျပာတတ္ပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္လည္း တစ္ခါတစ္ေလ အမ်ားအထင္ လဲြတာေလးေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူ႔ကုိလည္း တစ္ခါတစ္ေလ ဘုန္းဘုန္းက “သည္းခံတတ္တဲ့ အက်င့္ေလးေတြ လုပ္ေပးဖုိ႔၊ အမ်ားအတြက္ အလုပ္လုပ္တဲ့သူဟာ သူမ်ားထက္ပုိၿပီး စိတ္ရွည္ဖုိ႔၊ အလုပ္မလုပ္တဲ့ သူေတြအတြက္ ဘာသံမွ၊ ဘာတုိက္ခုိက္မႈမွ မရွိတတ္ေပမယ့္ အလုပ္လုပ္လာၿပီဆုိရင္ေတာ့ ေျပာတာဆုိတာ တုိက္ခုိက္တာေတြ ရွိတတ္တဲ့အတြက္ ကုိယ့္စိတ္ကုိ ေက်ာင္းအေပၚထားတဲ့ ေစတနာ၊ အမ်ားအတြက္ လုပ္ေပးတဲ့ ေစတနာေတြနဲ႔ အေကာင္းဆုံး သည္းခံႏုိင္ေအာင္ ေလ့က်င့္ၾကည့္ဖုိ႔..” ေျပာျပျဖစ္ပါတယ္။ ဒကာေလးကလည္း အရင္လုိမဟုတ္ေတာ့ဘဲ သူကုိယ္တုိင္ “ငါ့ကုိ ဦးဇင္းကလည္း ဒီလုိေျပာထားတယ္၊ ငါ့စိတ္ကုိ ငါထိန္းမွ ျဖစ္မယ္..”ဆုိတဲ့ အေတြးေတြနဲ႔ စိတ္တုိတတ္တာ၊ သည္းမခံတတ္တာေတြကုိ သည္းခံလာႏုိင္ေအာင္၊ စိတ္ရွည္ေအာင္ ေလ့က်င့္ပါတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ စိတ္ဆုိးစိတ္တုိျဖစ္စရာ ေနရာေတြ၊ အလုပ္ေတြ၊ လူေတြကုိေရွာင္ၿပီး ေနလုိက္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ တကယ္လည္း သူအဲလုိျဖစ္ေအာင္ေနတာကုိ ဘုန္းဘုန္း သတိထားမိပါတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ေက်ာင္းအက်ိဳးေဆာင္ ဒကာေလးတစ္ေယာက္ အဲဒီလုိစိတ္ထားေလးေတြနဲ႔ သူ႔စိတ္ကုိ သူျပဳျပင္ လာတာေတြကေတာ့ သူ႔အတြက္ေရာ အမ်ားအတြက္ပါ ေနာင္တကင္းရာ ျဖစ္ေနမွာ အမွန္ပါပဲ။
ဆုိလုိတာက ေနာင္တဆုိတာ ပုထုဇင္တုိင္း ျဖစ္တတ္ေပမယ့္ အဲဒီေနာင္တကင္းေအာင္ ေနာင္တျဖစ္ရမယ့္ အလုပ္ေတြ မလုပ္ျဖစ္ခင္ စိတ္ကုိ ႀကိဳးစားေလ့က်င့္ၿပီး ထိန္ေၾကာင္းေပးၾကည့္ၾကဖုိ႔ ဆုိခ်င္တာပါ။ အကယ္၍ မထိန္းႏုိင္လုိ႔ က်ဴးလြန္မိခဲ့မယ္ ဆုိရင္လည္း ျပဳျပင္လုိ႔ မရတဲ့အခ်ိန္၊ ျပဳျပင္လုိ႔ မရတဲ့ ေနာင္တမ်ိဳးအထိ မျဖစ္ေအာင္ေတာ့ ကုိယ့္စိတ္ကုိ သတိကပ္ကာ ေလ့က်င့္ၾကည့္ဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ေနာင္တရတဲ့အခ်ိန္ဟာ ေနာက္မက်တဲ့အခ်ိန္ျဖစ္ဖုိ႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ အမွားအတြက္ ေနာင္တရတဲ့အခါမွာလည္း “မွားခဲ့မိေလျခင္း…”ဆုိၿပီး အမွားအေပၚမွာ ေနာင္တတရားေတြနဲ႔ ပူေဆြးေနဖုိ႔ မလုိပါဘူး။ မွားမွန္းသိတာနဲ႔ အဲဒီအမွားကုိ သခၤန္းစာယူၿပီး ေနာင္မမွားေအာင္ ႀကိဳးစားဖုိ႔ပဲ လုိပါတယ္။ ျပဳျပင္လုိ႔ ရတဲ့အမွားမ်ိဳးဆုိရင္ ေနာင္တရလုိ႔ ျပဳျပင္ႏုိင္တဲ့အခ်ိန္ဟာ ေနာက္က်တယ္ဆုိတာ မရွိပါဘူး။ အဓိကကေတာ့ ျဖစ္သမွ် ေနာင္တမ်ားဟာ လုပ္သမွ် အမွားမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အမွားမလုပ္မိေအာင္၊ အမွားလုပ္ခ်င္တဲ့ စိတ္ျဖစ္တဲ့အခါ အဲဒီစိတ္ကုိ စိတ္ေလးနဲ႔ ျမင္ေအာင္ၾကည့္ၿပီး တစ္မိနစ္ ႏွစ္မိနစ္စသျဖင့္ အာ႐ုံျပဳၿပီး ေနၾကည့္မယ္ဆုိရင္ ေသြးစူေနတဲ့စိတ္ဟာ တျဖည္းျဖည္း ၿငိမ္လာတတ္ပါတယ္။ စိတ္ၿငိမ္လာရင္ အမွားလုပ္မိေတာ့မယ့္ စိတ္ကုိလည္း မလုပ္မိေအာင္ ထိန္းလာႏုိင္ပါလိမ့္မယ္။ အမွားမလုပ္မိရင္ ေနာင္တဆုိတာလည္း မရွိႏုိင္ပါဘူး။
ဒါေၾကာင့္ အၾကြင္းမဲ့ ေနာင္တကင္းဖုိ႔ဆုိတာ အာသေ၀ါကုန္ခမ္း ရဟႏၲာျဖစ္မွပဲ ျဖစ္ႏုိင္ေပမယ့္ ပုထုဇင္မ်ား အေနနဲ႔လည္း ေနာင္တနည္းေအာင္၊ ျပဳျပင္မရတဲ့ ေနာင္တမ်ိဳးမျဖစ္ေအာင္၊ ေနာင္တရခ်ိန္ဟာ ေနာက္က်တဲ့ အခ်ိန္မျဖစ္ရေလေအာင္ လက္ရွိ ကုိယ့္ရဲ႕ အေျပာအဆုိ၊ အျပဳအမူ အေနအထုိင္မ်ားကုိ သတိနဲ႔ ထိန္းသိမ္းၾကဖုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ကုိယ့္ရဲ႕စိတ္ကုိ ေဒါသတရား၊ အၿငိဳးအေတးမ်ားနဲ႔ မလႊမ္းမိုးမိေစဘဲ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ျဖစ္ေနတဲ့စိတ္ကုိ သိေအာင္ႀကိဳးစားၿပီး အမွားကင္းေအာင္၊ အမွားနည္းေအာင္ ေလ့က်င့္ၾကဖုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိနည္းနဲပဲ ေနာင္တကင္းရာလမ္းမွန္ကုိ ေလွ်ာက္လမ္းၾကပါစုိ႔လုိ႔ တုိက္တြန္းလုိက္ပါတယ္။ အားလုံးအမွားကင္းၿပီး ေနာင္တရွင္းၾကပါေစ…
ဘုန္းဘုန္းဘုရာ... အခုလုိ သတိေပး ဆုံးမေပးတာ အရမ္းေက်းဇူးတင္ပါတယ္ဘုရား.. ဘုန္းဘုန္းအမိန္႔ရွိသလုိ ေနာင္တကင္းေအာင္ ႀကိဳးစာပါမယ္ဘုရား... ဘုန္းဘုန္းက်န္းမာခ်မ္းသာပါေစ..