ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား ေစာင့္ထိန္းၾကတဲ့ သီလကုိ ကုိယ္က်င့္သီလလုိ႔လည္း ေခၚပါတယ္။ ဒီစကားလုံးေလးဟာ အဓိပၸါယ္ သိပ္ေလးနက္ပါတယ္။ “ကုိယ္က်င့္သီလ”တဲ့။ ဟုတ္တယ္။ ကုိယ္က်င့္မွ ကုိယ္ရမွာကုိး။ ကုိယ္မက်င့္ဘဲ ဘုရားေရွ႕မွာ ဘယ္ေလာက္ပဲ သီလေတြယူယူ၊ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေတြက ဘယ္ေလာက္ပဲ သီလေတြေပးေပး ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ မက်င့္ရင္ ပါးစပ္ေပးေပးၿပီး၊ ပါးစပ္ယူ ယူတာပဲ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။
ဗုဒၶဘာသာေတြရဲ႕ ေနာက္ဆုံးပန္းတုိင္ဟာ နိဗၺာန္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီနိဗၺာန္ကုိ သြားဖုိ႔အတြက္ အေျခခံ ေလွခါးကေတာ့ သီလပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဘုရားရွင္အဆုံးအမေတြကုိ လုိက္နာက်င့္သုံးတဲ့ သူေတြဟာ ဒီနိဗၺာန္ကုိ မ်က္ေမွာက္ျပဳႏုိင္ပါတယ္။ ဘုရားအဆုံးအမဆုိတာ တစ္ျခားမဟုတ္ပါဘူး၊ သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာ သိကၡာသုံးရပ္ အက်င့္ျမတ္ကုိပဲ ေျပာတာပါ။ ဒီသိကၡာသုံးရပ္ကုိ မဂၢင္ရွစ္ပါးပဲလုိ႔ အလြယ္နားလည္ႏုိင္ပါတယ္။ မဂၢင္ရွစ္ပါးဟာ နိဗၺာန္သြားဖုိ႔အတြက္ တစ္ခုတည္းေသာ လမ္းေျဖာင့္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလမ္းမွာ သီလတည္မႈ၊ သမာဓိရွိမႈ၊ ပညာျပည့္မႈေတြ ပါ၀င္ေနပါတယ္။ သီလတည္မွ သမာဓိတည္ႏုိင္ၿပီး၊ သမာဓိတည္မွလည္း ပညာရႏုိင္ပါတယ္။ ဒီသုံးမ်ိဳးလုံးဟာ တစ္ခုတည္း၊ တစ္စပ္တည္းပါး။ ဒါေၾကာင့္ သုံးမ်ိဳးလုံးေပါင္းၿပီး တစ္ေၾကာင္းတည္းေသာ လမ္းအျဖစ္ရွိေနတာပါ။ အေရအတြက္အားျဖင့္ မဂၢင္ရွစ္ပါးလုိ႔ ေျပာေပမယ့္ အခ်ဳပ္အားျဖင့္ သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာပါပဲ။ ဒါကုိ သိကၡာသုံးရပ္ အက်င့္ျမတ္လုိ႔ေျပာႏုိင္ၿပီး ဗုဒၶရဲ႕ အဆုံးအမ အႏွစ္ခ်ဳပ္လုိ႔လည္း ေျပာႏုိင္ပါတယ္။
မွန္ပါတယ္။ ဒီလုိ ဘုရားရွင္ရဲ႕ အဆုံးအမေတြ တည္ေနဖုိ႔အတြက္ ဆုေတာင္းေနလုိ႔ မရပါဘူး။ တည္ေအာင္က်င့္ယူမွ ရပါတယ္။ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ က်င့္ယူရပါတယ္။ အဲဒီလုိက်င့္တဲ့အခါ အေျခခံျဖစ္တဲ့ ကုိယ္က်င့္ သီလကုိ အရင္ဆုံးလုံၿခဳံေအာင္ က်င့္ဖုိ႔လုိပါတယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႔လည္းဆုိေတာ့ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြ အတြက္ သီလဟာ အေျခခံ အက်ဆုံးျဖစ္လုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သီလမလုံျခဳံပဲ အထက္လုပ္ငန္းေတြ ျဖစ္တဲ့ ဘာ၀နာ အလုပ္ေတြ လုပ္ေနလုိ႔ကေတာ့ ဆရာေတာ္ႀကီးတစ္ပါး ဆုံးမသလုိ “အေပၚပုိင္းကေတာ့ တုိက္ပုံအက်ႌ၊ ေခါင္းေပါင္းစ တလူလူနဲ႔ ေအာက္ပုိင္းက်ေတာ့ ပုဆုိးမပါတဲ့သူ“ လုိပဲ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ေအာက္ပုိင္းလုံၿခဳံေအာင္ ေစာင့္ထိန္းေစဖုိ႔ ငါးပါးသီလဟာ ခါး၀တ္ပုဆုိးလုိ ၿမဲေနရမယ္လုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
သီလဟာ အလြန္အေရးႀကီးတဲ့အတြက္ ဒီသီလကုိ ေစာင့္ထိန္းၾကဖုိ႔ ဆရာသမားမ်ားက အၿမဲဆုံးမေလ့ ရွိပါတယ္။ ဆုံးမတဲ့အခါမွာလည္း ဥပမာေလးမ်ားေပးၿပီး ဆုံးမေလ့ရွိပါတယ္။ ေကာင္းက်ိဳးဆုိးျပစ္ေတြကုိ ျပၿပီးလည္း ဆုံးမေလ့ရွိပါတယ္။ သီလနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဆုံးမၾကတဲ့ ဆုံးမမႈေတြထဲက ပထမေရႊက်င္ ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးရဲ႕ သိႆေကာ၀ါဒ ဆုံးမစာမွာ ဆုံးမထားတဲ့ သီလဆုိင္ရာ အဆုံးအမေတြကေတာ့ ဥပမာဥပေမယ် စုံလင္လွပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ အလ်ဥ္းသင့္လုိ႔ ဆရာေတာ္ႀကီးရဲ႕ အဆုံးအမေလးမ်ားကုိ တစ္ဆင့္မွ်ေ၀ရင္း ကုိယ္က်င့္သီလျဖစ္တဲ့အတြက္ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ က်င့္သုံးရယူၾကဖုိ႔ ထပ္မံ တုိက္တြန္းလုိက္ပါတယ္။
”ဗီလုံးငွက္ေသာ္လည္း ကၽြဲေျခရာခြက္ကုိ အမွီရလွ်င္ ဂဠဳံႏွင့္တူ၏၊ အႏၲရာယ္မရွိ။
ပုထုဇဥ္ေသာ္လည္း သီလရွိလွ်င္ အရိယာႏွင့္တူ၏၊ အပါယ္မေရာက္။
ေရရွိမွ ၾကာပြားသည္၊ သီလရွိမွ သမာဓိမ်ားသည္။
ဗဟုသုတရွိလ်က္ သီလမရွိလွ်င္ ေရမတည္ေသာ ကန္ႏွင့္တူ၏။
ပညာရွိလ်က္ သီလမရွိလွ်င္ အသီးမရွိေသာ သစ္ပင္ႏွင့္တူ၏။
စာေပပုိ႔ခ်ႏုိင္လ်က္ သီလမရွိလွ်င္ အသီးမခ်ိဳေသာ သစ္ပင္ႏွင့္တူ၏။
တရားေဟာေကာင္းလ်က္ သီလမရွိလွ်င္ အနံ႔မေမႊးေသာ ပန္းႏွင့္တူ၏။
က်မ္းဂန္တတ္လ်က္ သီလမရွိလွ်င္ အဆိပ္သီးပင္ႏွင့္တူ၏။
ဘုန္းႀကီးလ်က္ သီလမရွိလွ်င္ အႏွစ္မရွိေသာ သစ္ပင္ႏွင့္တူ၏။
သီလရွိမွ ဒါနႏွင့္ဘာ၀နာ အက်ိဳးေပးသန္၏။
ပင္လယ္ကူးလုိလွ်င္ ေလွသေဘၤာတည္၊ နတ္ျပည္တက္လုိလွ်င္ သီလေလွကားေထာင္။
အကုသုိလ္သည္ သတၱ၀ါကုိ အပါယ္ဆဲြခ်၏၊ သီလရွိသူကုိ မဆဲြခ်ႏုိင္။
ပင္လယ္ကူးလုိလွ်င္ သေဘၤာလုံေအာင္ဖာ၊ သံသရာကူးလုိလွ်င္ သီလလုံေအာင္ဖာ။
ေလာကီဥစၥာေစာင့္လွ်င္ တစ္သက္ခ်မ္းသာ၏၊ သီလေစာင့္လွ်င္ ဘ၀အဆက္ဆက္ခ်မ္းသာ၏။
ဆီမီးသည္ လင္းခုိက္ လူလယ္တင့္၏၊ ၿငိမ္းလွ်င္ေမွာင္၏၊ ေညွာ္နံ႔ထြက္၏။
သီလသည္ ေစာင့္ထိန္းခုိက္ လူလယ္တင့္၏၊ ပ်က္လွ်င္ေမွာင္၏၊ ေညႇာ္နံ႔ထြက္၏။ ”
အထက္ပါ သီလဆုိင္ရာ အဆုံးအမမ်ားမွာ ပထမေရႊက်င္ ဆရာေတာ္ႀကီး၏ အဆုံးအမ တစ္စိတ္တစ္ေဒသပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာေတာ္ႀကီး၏ အဆုံးအမမ်ားကုိၾကည့္လွ်င္ သီလရဲ႕ အေရးပါမႈကုိ အလြယ္တကူ သိႏုိင္ပါတယ္။ အေျခခံျဖစ္တဲ့ သီလမလုံံၿခဳံလွ်င္ က်န္တဲ့ဒါနဘာ၀နာ အလုပ္မ်ားမွာ အက်ိဳးေပးအားနည္းၿပီး ေနာက္ဆုံးပန္းတုိင္ျဖစ္တဲ့ နိဗၺာန္နဲ႔ အလွမ္းေ၀းေနတတ္ပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တစ္ေယာက္ အတြက္ အေျခခံျဖစ္တဲ့ ငါးပါးသီလေလာက္ေတာ့ လုံၿခဳံမွကုိ ျဖစ္မွာပါ။ နိဗၺာန္မရေသးတာေတာင္ ဘ၀ကူးေကာင္းဖုိ႔၊ သံသရာခရီးမွာ အပါယ္မလားဖုိ႔ အနည္းဆုံး ငါးပါးသီလေလာက္ေတာ့ လုံၿခဳံဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္။ သီလမလုံၿခဳံပဲ ဒါနေတြ ဘယ္ေလာက္ပဲ လုပ္လုပ္အပါယ္ တံခါးပိတ္ဖုိ႔ မလြယ္လွပါဘူး။ ဘာျဖစ္လုိ႔လည္း ဆုိေတာ့ ဒါနဟာ စည္းစိမ္ဥစၥာ ခ်မ္းသာမႈ သက္သက္ကုိသာ အက်ိဳးေပးႏုိင္လုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိပဲ သီလမလုံၿခဳံပဲ ဘာ၀နာ အားထုတ္ေနရင္လည္း သမာဓိတည္ဖုိ႔ ခဲရင္းသလုိ သမာဓိ မတည္ရင္လည္း အထက္မဂ္ဉာဏ္ကုိ ရဖုိ႔ခဲရင္းလွပါတယ္။ အခ်ဳပ္ၾကည့္ရင္ ဒါနအက်ိဳးေပးသန္ဖုိ႔နဲ႔ ဘာ၀နာဉာဏ္ေတြျမင့္ဖုိ႔ သီလသည္သာ ပဓာနက်တယ္ဆုိတာ သေဘာေပါက္ႏုိင္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ကုိယ္ျဖစ္ကုိယ္ခံ၊ ကုိယ္လုပ္ကုိယ္စံ၊ ကုိယ္က်င့္ကုိယ္ရဆုိတဲ့ စကားအတုိင္း ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ပဲ ကုိယ့္ဘ၀ အတက္အက် အ႐ႈံးအနိမ့္ကုိ ဖန္တီးႏုိင္တာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ပစၥဳပၸန္ သံသရာ ခ်မ္းသာေစတတ္တဲ့ ဒီသီလကုိ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္က်င့္ၿပီး ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ ရယူႏုိင္ေအာင္ ကုိယ္က်င့္သီလရဲ႕ အေရးပါမႈ တစ္စိတ္တစ္ပုိင္းကုိ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ သူေတာ္စင္မ်ားအတြက္ သတိေပးရင္း ပုဆုိးထမီလုံေအာင္ ၀တ္ၾကဖုိ႔ တုိက္တြန္းလုိက္ရပါတယ္။
ဗုဒၶဘာသာေတြရဲ႕ ေနာက္ဆုံးပန္းတုိင္ဟာ နိဗၺာန္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီနိဗၺာန္ကုိ သြားဖုိ႔အတြက္ အေျခခံ ေလွခါးကေတာ့ သီလပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဘုရားရွင္အဆုံးအမေတြကုိ လုိက္နာက်င့္သုံးတဲ့ သူေတြဟာ ဒီနိဗၺာန္ကုိ မ်က္ေမွာက္ျပဳႏုိင္ပါတယ္။ ဘုရားအဆုံးအမဆုိတာ တစ္ျခားမဟုတ္ပါဘူး၊ သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာ သိကၡာသုံးရပ္ အက်င့္ျမတ္ကုိပဲ ေျပာတာပါ။ ဒီသိကၡာသုံးရပ္ကုိ မဂၢင္ရွစ္ပါးပဲလုိ႔ အလြယ္နားလည္ႏုိင္ပါတယ္။ မဂၢင္ရွစ္ပါးဟာ နိဗၺာန္သြားဖုိ႔အတြက္ တစ္ခုတည္းေသာ လမ္းေျဖာင့္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလမ္းမွာ သီလတည္မႈ၊ သမာဓိရွိမႈ၊ ပညာျပည့္မႈေတြ ပါ၀င္ေနပါတယ္။ သီလတည္မွ သမာဓိတည္ႏုိင္ၿပီး၊ သမာဓိတည္မွလည္း ပညာရႏုိင္ပါတယ္။ ဒီသုံးမ်ိဳးလုံးဟာ တစ္ခုတည္း၊ တစ္စပ္တည္းပါး။ ဒါေၾကာင့္ သုံးမ်ိဳးလုံးေပါင္းၿပီး တစ္ေၾကာင္းတည္းေသာ လမ္းအျဖစ္ရွိေနတာပါ။ အေရအတြက္အားျဖင့္ မဂၢင္ရွစ္ပါးလုိ႔ ေျပာေပမယ့္ အခ်ဳပ္အားျဖင့္ သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာပါပဲ။ ဒါကုိ သိကၡာသုံးရပ္ အက်င့္ျမတ္လုိ႔ေျပာႏုိင္ၿပီး ဗုဒၶရဲ႕ အဆုံးအမ အႏွစ္ခ်ဳပ္လုိ႔လည္း ေျပာႏုိင္ပါတယ္။
မွန္ပါတယ္။ ဒီလုိ ဘုရားရွင္ရဲ႕ အဆုံးအမေတြ တည္ေနဖုိ႔အတြက္ ဆုေတာင္းေနလုိ႔ မရပါဘူး။ တည္ေအာင္က်င့္ယူမွ ရပါတယ္။ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ က်င့္ယူရပါတယ္။ အဲဒီလုိက်င့္တဲ့အခါ အေျခခံျဖစ္တဲ့ ကုိယ္က်င့္ သီလကုိ အရင္ဆုံးလုံၿခဳံေအာင္ က်င့္ဖုိ႔လုိပါတယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႔လည္းဆုိေတာ့ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြ အတြက္ သီလဟာ အေျခခံ အက်ဆုံးျဖစ္လုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သီလမလုံျခဳံပဲ အထက္လုပ္ငန္းေတြ ျဖစ္တဲ့ ဘာ၀နာ အလုပ္ေတြ လုပ္ေနလုိ႔ကေတာ့ ဆရာေတာ္ႀကီးတစ္ပါး ဆုံးမသလုိ “အေပၚပုိင္းကေတာ့ တုိက္ပုံအက်ႌ၊ ေခါင္းေပါင္းစ တလူလူနဲ႔ ေအာက္ပုိင္းက်ေတာ့ ပုဆုိးမပါတဲ့သူ“ လုိပဲ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ေအာက္ပုိင္းလုံၿခဳံေအာင္ ေစာင့္ထိန္းေစဖုိ႔ ငါးပါးသီလဟာ ခါး၀တ္ပုဆုိးလုိ ၿမဲေနရမယ္လုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
သီလဟာ အလြန္အေရးႀကီးတဲ့အတြက္ ဒီသီလကုိ ေစာင့္ထိန္းၾကဖုိ႔ ဆရာသမားမ်ားက အၿမဲဆုံးမေလ့ ရွိပါတယ္။ ဆုံးမတဲ့အခါမွာလည္း ဥပမာေလးမ်ားေပးၿပီး ဆုံးမေလ့ရွိပါတယ္။ ေကာင္းက်ိဳးဆုိးျပစ္ေတြကုိ ျပၿပီးလည္း ဆုံးမေလ့ရွိပါတယ္။ သီလနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဆုံးမၾကတဲ့ ဆုံးမမႈေတြထဲက ပထမေရႊက်င္ ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးရဲ႕ သိႆေကာ၀ါဒ ဆုံးမစာမွာ ဆုံးမထားတဲ့ သီလဆုိင္ရာ အဆုံးအမေတြကေတာ့ ဥပမာဥပေမယ် စုံလင္လွပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ အလ်ဥ္းသင့္လုိ႔ ဆရာေတာ္ႀကီးရဲ႕ အဆုံးအမေလးမ်ားကုိ တစ္ဆင့္မွ်ေ၀ရင္း ကုိယ္က်င့္သီလျဖစ္တဲ့အတြက္ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ က်င့္သုံးရယူၾကဖုိ႔ ထပ္မံ တုိက္တြန္းလုိက္ပါတယ္။
”ဗီလုံးငွက္ေသာ္လည္း ကၽြဲေျခရာခြက္ကုိ အမွီရလွ်င္ ဂဠဳံႏွင့္တူ၏၊ အႏၲရာယ္မရွိ။
ပုထုဇဥ္ေသာ္လည္း သီလရွိလွ်င္ အရိယာႏွင့္တူ၏၊ အပါယ္မေရာက္။
ေရရွိမွ ၾကာပြားသည္၊ သီလရွိမွ သမာဓိမ်ားသည္။
ဗဟုသုတရွိလ်က္ သီလမရွိလွ်င္ ေရမတည္ေသာ ကန္ႏွင့္တူ၏။
ပညာရွိလ်က္ သီလမရွိလွ်င္ အသီးမရွိေသာ သစ္ပင္ႏွင့္တူ၏။
စာေပပုိ႔ခ်ႏုိင္လ်က္ သီလမရွိလွ်င္ အသီးမခ်ိဳေသာ သစ္ပင္ႏွင့္တူ၏။
တရားေဟာေကာင္းလ်က္ သီလမရွိလွ်င္ အနံ႔မေမႊးေသာ ပန္းႏွင့္တူ၏။
က်မ္းဂန္တတ္လ်က္ သီလမရွိလွ်င္ အဆိပ္သီးပင္ႏွင့္တူ၏။
ဘုန္းႀကီးလ်က္ သီလမရွိလွ်င္ အႏွစ္မရွိေသာ သစ္ပင္ႏွင့္တူ၏။
သီလရွိမွ ဒါနႏွင့္ဘာ၀နာ အက်ိဳးေပးသန္၏။
ပင္လယ္ကူးလုိလွ်င္ ေလွသေဘၤာတည္၊ နတ္ျပည္တက္လုိလွ်င္ သီလေလွကားေထာင္။
အကုသုိလ္သည္ သတၱ၀ါကုိ အပါယ္ဆဲြခ်၏၊ သီလရွိသူကုိ မဆဲြခ်ႏုိင္။
ပင္လယ္ကူးလုိလွ်င္ သေဘၤာလုံေအာင္ဖာ၊ သံသရာကူးလုိလွ်င္ သီလလုံေအာင္ဖာ။
ေလာကီဥစၥာေစာင့္လွ်င္ တစ္သက္ခ်မ္းသာ၏၊ သီလေစာင့္လွ်င္ ဘ၀အဆက္ဆက္ခ်မ္းသာ၏။
ဆီမီးသည္ လင္းခုိက္ လူလယ္တင့္၏၊ ၿငိမ္းလွ်င္ေမွာင္၏၊ ေညွာ္နံ႔ထြက္၏။
သီလသည္ ေစာင့္ထိန္းခုိက္ လူလယ္တင့္၏၊ ပ်က္လွ်င္ေမွာင္၏၊ ေညႇာ္နံ႔ထြက္၏။ ”
အထက္ပါ သီလဆုိင္ရာ အဆုံးအမမ်ားမွာ ပထမေရႊက်င္ ဆရာေတာ္ႀကီး၏ အဆုံးအမ တစ္စိတ္တစ္ေဒသပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာေတာ္ႀကီး၏ အဆုံးအမမ်ားကုိၾကည့္လွ်င္ သီလရဲ႕ အေရးပါမႈကုိ အလြယ္တကူ သိႏုိင္ပါတယ္။ အေျခခံျဖစ္တဲ့ သီလမလုံံၿခဳံလွ်င္ က်န္တဲ့ဒါနဘာ၀နာ အလုပ္မ်ားမွာ အက်ိဳးေပးအားနည္းၿပီး ေနာက္ဆုံးပန္းတုိင္ျဖစ္တဲ့ နိဗၺာန္နဲ႔ အလွမ္းေ၀းေနတတ္ပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တစ္ေယာက္ အတြက္ အေျခခံျဖစ္တဲ့ ငါးပါးသီလေလာက္ေတာ့ လုံၿခဳံမွကုိ ျဖစ္မွာပါ။ နိဗၺာန္မရေသးတာေတာင္ ဘ၀ကူးေကာင္းဖုိ႔၊ သံသရာခရီးမွာ အပါယ္မလားဖုိ႔ အနည္းဆုံး ငါးပါးသီလေလာက္ေတာ့ လုံၿခဳံဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္။ သီလမလုံၿခဳံပဲ ဒါနေတြ ဘယ္ေလာက္ပဲ လုပ္လုပ္အပါယ္ တံခါးပိတ္ဖုိ႔ မလြယ္လွပါဘူး။ ဘာျဖစ္လုိ႔လည္း ဆုိေတာ့ ဒါနဟာ စည္းစိမ္ဥစၥာ ခ်မ္းသာမႈ သက္သက္ကုိသာ အက်ိဳးေပးႏုိင္လုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိပဲ သီလမလုံၿခဳံပဲ ဘာ၀နာ အားထုတ္ေနရင္လည္း သမာဓိတည္ဖုိ႔ ခဲရင္းသလုိ သမာဓိ မတည္ရင္လည္း အထက္မဂ္ဉာဏ္ကုိ ရဖုိ႔ခဲရင္းလွပါတယ္။ အခ်ဳပ္ၾကည့္ရင္ ဒါနအက်ိဳးေပးသန္ဖုိ႔နဲ႔ ဘာ၀နာဉာဏ္ေတြျမင့္ဖုိ႔ သီလသည္သာ ပဓာနက်တယ္ဆုိတာ သေဘာေပါက္ႏုိင္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ကုိယ္ျဖစ္ကုိယ္ခံ၊ ကုိယ္လုပ္ကုိယ္စံ၊ ကုိယ္က်င့္ကုိယ္ရဆုိတဲ့ စကားအတုိင္း ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ပဲ ကုိယ့္ဘ၀ အတက္အက် အ႐ႈံးအနိမ့္ကုိ ဖန္တီးႏုိင္တာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ပစၥဳပၸန္ သံသရာ ခ်မ္းသာေစတတ္တဲ့ ဒီသီလကုိ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္က်င့္ၿပီး ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ ရယူႏုိင္ေအာင္ ကုိယ္က်င့္သီလရဲ႕ အေရးပါမႈ တစ္စိတ္တစ္ပုိင္းကုိ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ သူေတာ္စင္မ်ားအတြက္ သတိေပးရင္း ပုဆုိးထမီလုံေအာင္ ၀တ္ၾကဖုိ႔ တုိက္တြန္းလုိက္ရပါတယ္။
