အေျခခံ ၀ိပႆနာတရား အားထုတ္နည္းမ်ားကုိဖတ္ၿပီး တတ္ႏုိင္သမွ် အခ်ိန္ယူကာ တရားအားထုတ္ၾကည့္ၾကတဲ့ ေယာဂီအခ်ိဳ႕ထံက သူတုိ႔သူတုိ႔ရဲ႕ အေတြ႕အႀကဳံေလးေတြကုိ ေမးေလွ်ာက္လာတာေတြ ရွိပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ စိတ္မတည္မၿငိမ္ ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း၊ မွတ္ကာစမွာပဲ စိတ္ကအေတြးေတြ ၀င္လာတဲ့အေၾကာင္း၊ အျပင္ကုိထြက္သြားတတ္တဲ့ အေၾကာင္း စတာေတြပါပဲ။ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ ေကာင္းေကာင္းမမွတ္ႏုိင္တဲ့အျပင္ ခဏခဏ အိပ္ငုိက္ေနတတ္ေၾကာင္း၊ တရားထုိင္ဖုိ႔ မ်က္စိကုိ မွိတ္လုိက္တာနဲ႔ အိပ္ခ်င္စိတ္က ၀င္လာေၾကာင္း ေျပာလာပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ကလည္း သမာဓိ မတည္တဲ့အျပင္ ခႏၶာကုိယ္မွာ ဟုိယားဒီယား ဟုိနာဒီနာျဖစ္ျဖစ္ေနၿပီး ဘယ္လုိ႐ႈမွတ္ရမွန္းမသိ အမွတ္အာ႐ုံ ေပ်ာက္ေနေၾကာင္း စသျဖင့္ ဆုိလာပါတယ္။
သူတုိ႔သူတုိ႔ရဲ႕ အသံေတြ နားေထာင္ၾကည့္ေတာ့ ၀ိပႆနာတရားကုိ စတင္အားထုတ္တဲ့ ေယာဂီမ်ား ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထရွိတဲ့ အေၾကာင္းအရာ အေတြ႕အႀကဳံေတြပါပဲ။ အရင္တုန္းက စိတ္ကုိအလုိလုိက္ သြားခ်င္ရာသြား ေရာက္ခ်င္ရာေရာက္၊ စိတ္ကူးယဥ္ရာယဥ္ လြတ္ထားရာက အခုလုိ ထိန္းခ်ဳပ္လုိက္ေတာ့ အထိန္းရ ခက္ေနတာေပါ့။ ပင္ကုိယ္ကတည္းက ထိန္းရခက္တဲ့ စိတ္ကုိ ခုမွ ေကာက္ခါငင္ကာ တရားမွတ္ၿပီး ထိန္းၾကည့္ေတာ့ သမာဓိမရွိ၊ အေလ့အက်င့္ မရွိျဖစ္ကာ ထိန္းရခက္ေနျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ မွတ္ကာစမွာ စိတ္ကုိေကာင္းေကာင္း ထိန္းၿပီး မွတ္ဖုိ႔အသာထား အမွတ္အာ႐ုံကုိ သိေအာင္၊ ထင္ရွားေအာင္ မွတ္ဖုိ႔ေတာင္ မလြယ္လွပါဘူး။ တစ္ခါတစ္ေလ ၀င္ေလထြက္ေလ မွတ္ေနရင္း ထြက္ေလပဲ ထင္ရွားၿပီး၊ ၀င္ေလက မထင္ရွားတာ ရွိတတ္သလုိ၊ တစ္ခါတစ္ေလေတာ့လည္း ၀င္ေလကထင္ရွားၿပီး ထြက္ေလက မထင္ရွားတာ ရွိျပန္ပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလ ထြက္ေလ၀င္ေလ ႏွစ္ခုလုံး မထင္ရွားတာ ရွိတတ္သလုိ တစ္ခါတစ္ေလ ႏွာေခါင္းေပါက္ တစ္ခုတည္းကပဲ အ၀င္အထြက္ျဖစ္ေနသလုိ ရွိေနတာလည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဘယ္လုိပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ဒါဟာ အမွတ္အာ႐ုံမွာ မကၽြမ္းက်င္၊ မပုိင္ႏုိင္ေသးလုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ မ်ားမ်ားေလ့က်င့္ေပးရင္ ေနာက္ေတာ့ တျဖည္းျဖည္း ထင္ရွားလာ သိလာပါလိမ့္မယ္။
အဓိကကေတာ့ ျဖစ္ေနတဲ့အေပၚမွာ သူ႔သေဘာအတုိင္း အလုိက္သင့္ ကုိယ္သိသလုိ၊ ကုိယ္ခံစားရသလုိ လုိက္ၿပီး သိမွတ္ေပးေနဖုိ႔ပါပဲ။ ထြက္ေလထင္ရွားၿပီး ၀င္ေလမထင္ရွားတဲ့ အခါမွာလည္း ထင္ရွားတဲ့ ထြက္ေလကုိ ထင္ရွားတဲ့အတုိင္း သိမွတ္ေပးၿပီး ၀င္ေလမထင္ရွားေပမယ့္ ၀င္ေလရွဴေနတာကုိေတာ့ သိေနတတ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ သိေနရင္ကုိပဲ ဒါမွတ္ေနတယ္လုိ ေျပာႏုိင္ပါတယ္။ မထင္ရွားေပမယ့္ ေလ႐ႈသြင္းတယ္၊ ေလ၀င္လာတယ္ဆုိတဲ့ သေဘာကုိ စိတ္ကေတာ့ သိေနတတ္ပါတယ္။ အဲဒီအတုိင္း သိေနရင္ ရပါတယ္။ ဒီလုိပဲ ၀င္ေလထင္ရွားၿပီး ထြက္ေလမထင္ရွားတဲ့ အခါမ်ိဳး၊ ၀င္ေလေရာ ထြက္ေလပါ မထင္ရွားတဲ့ အခါမ်ိဳး၊ ႏွာေခါင္းေပါက္တစ္ခုတည္းပဲ ထင္ရွားေနတဲ့အခါမ်ိဳး စသျဖင့္ ဘယ္ေလအေျခအေနမ်ိဳးပဲ ျဖစ္ျဖစ္ မထင္ရွားေပမယ့္ အသိရွိေန၊ အသက္႐ွဴေနတဲ့ သေဘာအသိကုိပဲ လုိက္ၿပီးသိေနေပးရင္ အဆင္ေျပပါတယ္။ ေနာက္ေတာ့ ေလ့က်င့္ရင္းေလ့က်င့္ရင္း တျဖည္းျဖည္း အမွတ္အာ႐ုံထင္ရွား လာပါလိမ့္မယ္။ ထင္ရွားလာ႐ုံတင္ မဟုတ္ဘဲ သမာဓိေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ အာနာပါနရဲ႕ နိမိတ္ေတြလည္း ေတြ႕လာပါလိမ့္မယ္။ ၀င္ေလထြက္ေလဟာ ႏူးည့ံလာတာ၊ ေအးပူလာတာ၊ အသက္႐ႈတဲ့ေလဟာ ထင္ရွားၿပီး ထုတ္ေခ်ာင္းတစ္ခုသဖြယ္ အရာ၀တၳဳ တစ္ခုသဖြယ္ အတန္းလုိက္၀င္လာ ထြက္လာတာ စသျဖင့္ ေယာဂီတစ္ဦးခ်င္းရဲ႕ သမာဓိအေပၚလိုက္ၿပီး နိမိတ္အမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။ ဒါက အာနာပါန အမွတ္ကုိ ေကာင္းေကာင္းႏုိင္ၿပီး အထုိက္အေလ်ာက္ သမာဓိနိမိတ္ တည္လာတဲ့အခါ ျဖစ္တတ္တဲ့ သေဘာပါ။
စမွတ္ကာစ ေယာဂီေတြမွာ သူတုိ႔ေမးသလုိပဲ စိတ္ကေတာ့ တည္မွာမဟုတ္ေသးပါဘူး။ တစ္ခါတစ္ေလ မွတ္မယ္မွ မႀကံရေသးဘူး အေတြးေတြက ၀င္လာပါေတာ့တယ္။ ပုံမွန္ေနရင္ တစ္ခါမွ မေတြးျဖစ္တဲ့ ႏွစ္ေပါင္းေတာ္ေတာ္ၾကာခဲ့ၿပီး ျဖစ္တဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြက အစ ေပၚလာတတ္၊ သတိရလာတတ္ပါတယ္။ မေရာက္ေသးတဲ့ အနာဂတ္အတြက္လည္း စိတ္ကူးေတြ ယဥ္ေနတတ္ပါတယ္။ ပုိဆုိးတာက တစ္ခုခုမ်ား လုပ္ဖုိ႔ရည္ရြယ္ထားရင္ အဲဒီအလုပ္အေပၚမွာ အမ်ိဳးမ်ိဳး စိတ္ကူးေတြ လုိက္ယဥ္ေနတတ္တာပါ။ သမာဓိမရွိေသးတဲ့ စိတ္အစဥ္ကုိ သတိမကပ္မိဘဲ ျဖစ္ခုိက္ကုိ မသိျဖစ္ကာ စိတ္ရဲ႕ဆဲြရာေနာက္ကုိ လုိက္သြားတတ္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလ အခ်ိန္ေတာ္ေတာ္ ၾကာၾကာေလးအထိ မသိလုိက္ဘဲ စိတ္ကူးအေတြးမ်ားေနာက္ကုိ လုိက္ေနမိတတ္ပါတယ္။ ဒီလုိ အေျခအေနမ်ိဳးမွာလည္း မွတ္မရေကာင္းလာလုိ႔ အားမပ်က္ပါနဲ။ အေတြးစိတ္ကူးေတြကို မသိလုိက္ေပမယ့္ သတိျပန္၀င္လုိ႔ သိလုိက္တဲ့အခါမွာေတာ့ ခ်က္ခ်င္း အမွတ္အာ႐ုံျဖစ္တဲ့ ၀င္ေလထြက္ေလကုိ ျပန္မွတ္ျဖစ္ေအာင္ အစကပဲျဖစ္ျဖစ္ ျပန္ႀကိဳးစားရပါမယ္။ ရသေလာက္ေပါ့။ လြတ္သြားလုိက္ ျပန္မွတ္လုိက္၊ လြတ္သြားလုိက္ ျပန္မွတ္လုိက္ စသျဖင့္ ေလ့က်င့္ေပးရင္ မွတ္လုိ႔ ရလာပါလိမ့္မယ္။ မွတ္မရပါဘူးဆုိၿပီး လြတ္ထားတာထက္ စာရင္ ရသေလာက္ ႀကိဳးစားမွတ္ေပးရင္ အမွတ္ေကာင္းလာပါလိမ့္မယ္။ သမာဓိ မတည္ေသးခ်ိန္မွာေတာ့ လြတ္လုိက္မွတ္လုိက္ လုပ္ေပးတဲ့ ႀကိဳးစားအားထုတ္မႈ ၀ီရိယကုိ ပုိထုတ္ေပးရပါတယ္။ တမင္လုပ္ၿပီး ေတြးေနတာ မျဖစ္ေစဘဲ မသိလုိ႔ ေတြးေနမိတဲ့အေပၚမွာ သိတဲ့အခ်ိန္ ျပန္ေလ့က်င့္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားေပးရပါတယ္။ ဒီလုိဆုိရင္ သမာဓိေတြ ပုိပုိေကာင္းလာပါလိမ့္မယ္။ အဓိကကေတာ့ လြတ္လြတ္သြားတဲ့ စိတ္ကုိ သတိရတုိင္း ျပန္ျပန္ထိမ္းၿပီး ေလ့က်င့္ေပးႏုိင္ဖုိ႔ပါပဲ။
တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ တရားစမွတ္ၿပီး မၾကာခင္မွာပဲ အိပ္ငုိက္တတ္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဒါဟာ ဘ၀င္စိတ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘ၀င္စိတ္က အမွတ္တစ္မွတ္နဲ႔ တစ္မွတ္ၾကား လြတ္လြတ္သြားေစေအာင္လည္း ျဖစ္ေစတတ္ပါတယ္။ ေလာဘေဒါသစတဲ့ စိတ္မ်ားမျဖစ္ဘဲ ႏွစ္ႏွစ္ၿခိဳက္ၿခိဳက္ အိပ္ေပ်ာ္သြားတဲ့ သူတစ္ေယာက္ ျဖစ္သလုိ စိတ္မ်ိဳးကုိ ဘ၀င္စိတ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဒီလုိ ခဏခဏ အိပ္ငုိက္မႈဟာ ဘ၀င္စိတ္မ်ားလုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကလည္း သတိအားမေကာင္းလုိ႔ ျဖစ္တဲ့သေဘာပါပဲ။ တစ္ခါတစ္ေလမွာ ခႏၶာကုိယ္ အရမ္းပင္ပန္းလုိ႔၊ အိပ္ခ်င္စိတ္၊ ငုိက္ျမည္းစိတ္ေတြ ျဖစ္တတ္ေပမယ့္ ဘ၀စိတ္မ်ားတဲ့အခါ ခႏၶာကုိုယ္ မပင္ပန္းလည္း အိပ္ငိုက္တာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒီလုိအခါမ်ိဳးမွာလည္း သတိကုိ အတတ္ႏုိင္ဆုံး ထိမ္းၿပီး မငုိက္ေအာင္၊ မလြတ္ေအာင္ မွယ္မယ္ဆုိတဲ့ အဓိ႒ာန္ေလးနဲ႔ မွတ္ၾကည့္ရင္ ငုိက္တဲ့သေဘာေတြ ေလ်ာ့ေလ်ာ့လာတတ္ပါတယ္။ သတိထားၿပီး ႀကိဳးစားမွတ္ၾကည့္ရင္ အိပ္ငုိက္တာေတြ ေပ်ာက္လာၿပီး အမွတ္အာ႐ုံမွာ ေပ်ာ္လာတတ္ပါတယ္။ အမွတ္အာ႐ုံ အားေကာင္းလာရင္ ငုိက္ခ်င္စိတ္ဟာ အလုိလုိ ပါးလာတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မသိလုိ႔ အိပ္ငိုက္တဲ့အခါမွာ သတိ၀င္လာတုိင္း ျပန္ျပန္မွတ္ေပးရင္း ေလ့က်င့္ဖုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္ တရားအားထုတ္တဲ့အခါ ေပၚလာတတ္တဲ့ ေ၀ဒနာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေ၀ဒနာကုိ မွတ္ပုံေလးလည္း သိထားဖုိ႔ လုိပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ ေယာဂီေတြဟာ စမွတ္ၿပီး ဆယ္မိနစ္ ဆယ့္ငါးမိနစ္ေလာက္မွာပဲ ခႏၶာကုိယ္မွာ ေ၀ဒနာေတြ ေပၚလာတတ္ပါတယ္။ ခႏၶာကုိယ္တစ္ေနရာရာမွာ ယားလာတာတုိ႔၊ ဟုိေနရာက ရြစိရြစိ၊ ဒီေနရာက ရြစိရြစိ ျဖစ္တာတုိ႔၊ ေျခေထာက္က်င္လာတာတုိ႔၊ တင္ပါးပူလာတာတုိ႔ စသျဖင့္ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အမွန္ေတာ့ ဒါဟာ ႐ုပ္တရားရဲ႕ ေဖာက္ျပန္တတ္တဲ့ သေဘာပါ။ တရားအားမထုတ္ဘဲ ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ခႏၶာကုိယ္ရဲ႕ ေဖာက္ျပန္မႈကုိ တစ္ျခားအာ႐ုံေတြက ဖုံးလႊမ္းထားေတာ့ ေကာင္းေကာင္း မသိဘဲ ျဖစ္ေနေပမယ့္ တရားမွတ္တဲ့အခါ စိတ္က ခႏၶာကုိယ္ရဲ႕ ေဖာက္ျပန္မႈကုိ အလြယ္တကူ သိလာတဲ့ သေဘာပါပဲ။ ေယာဂီဟာ အာနပါနကုိ မွတ္ေနရင္း ကုိယ္မွာ ေ၀ဒနာ တစ္ခုခု ေပၚလာတဲ့အခါ ေပၚလာတဲ့ ေ၀ဒနာကုိ ေျပာင္းၿပီး မွတ္ၾကည့္ႏုိင္ပါတယ္။ ယားတဲ့ေနရာ၊ ရြစိရြစိ ျဖစ္တဲ့ေနရာ၊ ပူေအးတဲ့ေနရာ စသျဖင့္ ဘယ္လုိေနရာမ်ိဳးမွာ ဘယ္လုိ ခံစားမႈမ်ိဳးပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ျဖစ္တဲ့ေနရာကုိ စိတ္နဲ႔ျမင္ေအာင္ ၾကည့္ၿပီး သူျဖစ္ေနတဲ့ သေဘာအတုိင္း သတိနဲ႔ လုိက္သိေပးရပါတယ္။ ေ၀ဒနာက ေပၚေတာ့ေပၚတယ္ သိပ္မထင္ရွားလုိ႔ မွတ္ဖုိ႔ခက္ေနတယ္ဆုိရင္လည္း ေ၀ဒနာကုိ မမွတ္ေသးဘဲ ၀င္ေလထြက္ေလမွာပဲ မွတ္ေနႏုိင္ပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလေတာ့လည္း ေ၀ဒနာက ခႏၶာကုိယ္မွာ ဟုိမွာေပၚလုိက္ ဒီမွာေပၚလုိက္ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ အခါမ်ိဳးမွာ အထင္ရွားဆုံး ေ၀ဒနာတစ္ခုကုိပဲ သူ႔သေဘာအတုိင္း လုိက္သိမွတ္ေပးႏုိင္ပါတယ္။ ေ၀ဒနာဟာ ပုိပုိျပင္းလာတဲ့အခါလည္း ရွိတတ္သလုိ ေလ်ာ့ၿပီးေပ်ာက္သြားတဲ့ အခါလည္း ရွိတတ္ပါတယ္။ ဘယ္လုိသေဘာမ်ိဳးပဲ ရွိရွိ အရွိအတုိင္း သူျဖစ္ေနတဲ့ အတုိင္းလုိက္မွတ္ေပး ေန႐ုံပါပဲ။
တစ္ခ်ိဳ႕လည္း ေ၀ဒနာကုိ မွတ္ရတာ အားရတာရွိသလုိ တစ္ခ်ိဳ႕က်ေတာ့ ေ၀ဒနာကုိ ေက်ာ္ေအာင္မမွတ္ ႏုိင္တာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ျဖစ္ႏုိင္ရင္ေတာ့ ေ၀ဒနာကုိ အတတ္ႏုိင္ဆုံး သီးခံၿပီး မွတ္ႏုိင္ရင္ ေကာင္းပါတယ္။ ေ၀ဒနာရဲ႕ ျပင္းထန္တဲ့ ခံစားမႈကုိ အလြယ္တကူ လက္မေလ်ာ့ဘဲ အၿပိဳင္မွတ္ႏုိင္လုိက္ရင္ေတာ့ ေနာက္ပုိင္းမွာ ဘာေ၀ဒနာပဲလာလာ သီးခံႏုိင္၊ မွတ္ႏုိင္လာပါလိမ့္မယ္။ ေနာက္ဆုိ ေ၀ဒနာကုိ မွတ္ရတာ ပုိၿပီး အမွတ္ေကာင္းသလုိ ျဖစ္လာတဲ့အထိ သေဘာက်သြားတတ္ပါတယ္။ တရားမွတ္ရင္း ေပၚလာတတ္တဲ့ ေ၀ဒနာကုိ အလြယ္တကူ လက္ေလ်ာ့ၿပီး ခႏၶာကုိယ္ အေနအထား ေျပာင္းတာျပင္တာေတြ လုပ္လုိက္ရင္ သမာဓိ တည္ဖုိ႔ခဲရင္းတတ္ၿပီး တည္ၿပီးသား သမာဓိလည္း ပ်က္တတ္တဲ့အတြက္ ေ၀ဒနာကုိ အတတ္ႏုိင္ဆုံး သီးခံၿပီး မွတ္ေစခ်င္ပါတယ္။ ေ၀ဒနာကုိ ခြာႏုိင္တဲ့အထိ မွတ္ႏုိင္ရင္ေတာ့ အေကာင္းဆုံးေပါ့။ တစ္ခ်ိဳ႕ေယာဂီေတြ ေမးဖူးပါတယ္။ ေ၀ဒနာခြာတယ္ဆုိတာ ဘယ္လုိလဲလုိ႔။ ေ၀ဒနာခြါတဲ့အထိ မွတ္တယ္ဆုိတာ ခနေျပာသလုိ ေ၀ဒနာကုိ အ႐ႈံးမေပးဘဲ ေပၚသမွ်ေ၀ဒနာကုိ ေပၚလာတဲ့အတုိင္း ခံႏုိင္ရည္ေအာင္၊ ေနာက္ဆုံး ေ၀ဒနာရဲ႕ နာက်င္ကုိက္ခဲမႈေတြကုိ နာမႈက်င္မႈကုိက္မႈ သေဘာသက္သက္ေလာက္ အျဖစ္ သိရွိကာ အလုိက္သင့္ လုိက္မွတ္ေနႏုိင္ေအာင္ အသိသတိ ရွိေနမႈကုိ ဆုိႏုိင္ပါတယ္။ ဒါကလည္း အေလ့အက်င့္မ်ားၿပီး သီးခံမႈ ၀ီရိယ အားေကာင္းလာရင္ မွတ္ႏုိင္မႈ သတိအားနည္းေနေပမယ့္ ေ၀ဒနာအေပၚမွာ ခဏခဏ ေျပာင္းတာျပင္တာေတြ ေလ်ာ့သြားတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အတတ္ႏုိင္ဆုံး ခႏၶာကုိယ္ ဣရိယာပုတ္ကုိ မျပင္ဘဲ မွတ္ႏုိင္ေအာင္ ေ၀ဒနာကုိ သီးခံၾကဖုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ အဓိက ေျပာခ်င္တာက ၀ိပႆနာ အလုပ္ကုိ စတင္ေလ့က်င့္ၿပီး အားထုတ္ၾကည့္ၾကတဲ့ ေယာဂီမ်ားအေနနဲ႔ သမာဓိ အားနည္းခ်ိန္၊ အမွတ္သတိ မခုိင္ေသးခ်ိန္မွာေတာ့ ေယာဂီတုိ႔ အခုေတြ႕ႀကဳံၾကသလုိ စိတ္ပ်ံ႕လြင့္တာ၊ အေတြးစိတ္ကူးေတြမ်ားတာ၊ အိပ္ငုိက္တာ၊ ေ၀ဒနာကုိ သီးမခံႏုိင္တာ၊ အမွတ္အာ႐ုံ မထင္ရွားတာ စတာစတာေတြ ျဖစ္တတ္ေပမယ့္ စိတ္မပ်က္၊ အားမေလ်ာ့ဘဲ ရသေလာက္၊ မွတ္ႏုိင္သေလာက္၊ တစ္မွတ္ပဲ ရရ သတိရတုိင္းျပန္မွတ္၊ သတိရတုိင္း ျပန္မွတ္တဲ့ အက်င့္ေလးမ်ားနဲ႔ သမာဓိ တည္ေအာင္ ၀ိရီယနဲ႔ သီးခံမႈ ခႏၲီတရား လက္ကုိင္ထားၿပီး ႀကိဳးစားအားထုတ္ၾကဖုိ႔ အထူးတုိက္တြန္းလုိပါတယ္။ ေက်နပ္စရာေကာင္းတာက သမာဓိတည္တာ မတည္တာ၊ မွတ္လုိ႔ရတာ၊ မရတာ အသာထား မွတ္ၾကည့္ေနတယ္ ဆုိတာကုိက ေက်နပ္စရာျဖစ္ေန၊ ကုသုိလ္ျဖစ္ေနတာပါပဲ။ ဒီလုိနည္းနဲ႔ပဲ မရတာကေန ရေအာင္၊ မတည္တာကေန တည္ေအာင္ ႀကိဳးစားအားထုတ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ိန္မရေပမယ့္ ရသမွ်ေလးနဲ႔ နဲနဲနဲနဲ စစေပးရင္ ေနာက္ပုိင္း အားေကာင္းလာၿပီး မွတ္ေကာင္းလာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကုိယ့္သႏၲာန္မွာရွိတဲ့ မတရားတဲ့အားေတြကုိ တရားအားထုတ္ျခင္းျဖင့္ ပါးပါးလာေအာင္ ရႏုိင္သမွ် ႀကိဳးစားမွတ္ၾကည့္ၾကပါလုိ႔ ထပ္မံတုိက္တြန္းလုိက္ပါတယ္။
သူတုိ႔သူတုိ႔ရဲ႕ အသံေတြ နားေထာင္ၾကည့္ေတာ့ ၀ိပႆနာတရားကုိ စတင္အားထုတ္တဲ့ ေယာဂီမ်ား ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထရွိတဲ့ အေၾကာင္းအရာ အေတြ႕အႀကဳံေတြပါပဲ။ အရင္တုန္းက စိတ္ကုိအလုိလုိက္ သြားခ်င္ရာသြား ေရာက္ခ်င္ရာေရာက္၊ စိတ္ကူးယဥ္ရာယဥ္ လြတ္ထားရာက အခုလုိ ထိန္းခ်ဳပ္လုိက္ေတာ့ အထိန္းရ ခက္ေနတာေပါ့။ ပင္ကုိယ္ကတည္းက ထိန္းရခက္တဲ့ စိတ္ကုိ ခုမွ ေကာက္ခါငင္ကာ တရားမွတ္ၿပီး ထိန္းၾကည့္ေတာ့ သမာဓိမရွိ၊ အေလ့အက်င့္ မရွိျဖစ္ကာ ထိန္းရခက္ေနျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ မွတ္ကာစမွာ စိတ္ကုိေကာင္းေကာင္း ထိန္းၿပီး မွတ္ဖုိ႔အသာထား အမွတ္အာ႐ုံကုိ သိေအာင္၊ ထင္ရွားေအာင္ မွတ္ဖုိ႔ေတာင္ မလြယ္လွပါဘူး။ တစ္ခါတစ္ေလ ၀င္ေလထြက္ေလ မွတ္ေနရင္း ထြက္ေလပဲ ထင္ရွားၿပီး၊ ၀င္ေလက မထင္ရွားတာ ရွိတတ္သလုိ၊ တစ္ခါတစ္ေလေတာ့လည္း ၀င္ေလကထင္ရွားၿပီး ထြက္ေလက မထင္ရွားတာ ရွိျပန္ပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလ ထြက္ေလ၀င္ေလ ႏွစ္ခုလုံး မထင္ရွားတာ ရွိတတ္သလုိ တစ္ခါတစ္ေလ ႏွာေခါင္းေပါက္ တစ္ခုတည္းကပဲ အ၀င္အထြက္ျဖစ္ေနသလုိ ရွိေနတာလည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဘယ္လုိပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ဒါဟာ အမွတ္အာ႐ုံမွာ မကၽြမ္းက်င္၊ မပုိင္ႏုိင္ေသးလုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ မ်ားမ်ားေလ့က်င့္ေပးရင္ ေနာက္ေတာ့ တျဖည္းျဖည္း ထင္ရွားလာ သိလာပါလိမ့္မယ္။
အဓိကကေတာ့ ျဖစ္ေနတဲ့အေပၚမွာ သူ႔သေဘာအတုိင္း အလုိက္သင့္ ကုိယ္သိသလုိ၊ ကုိယ္ခံစားရသလုိ လုိက္ၿပီး သိမွတ္ေပးေနဖုိ႔ပါပဲ။ ထြက္ေလထင္ရွားၿပီး ၀င္ေလမထင္ရွားတဲ့ အခါမွာလည္း ထင္ရွားတဲ့ ထြက္ေလကုိ ထင္ရွားတဲ့အတုိင္း သိမွတ္ေပးၿပီး ၀င္ေလမထင္ရွားေပမယ့္ ၀င္ေလရွဴေနတာကုိေတာ့ သိေနတတ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ သိေနရင္ကုိပဲ ဒါမွတ္ေနတယ္လုိ ေျပာႏုိင္ပါတယ္။ မထင္ရွားေပမယ့္ ေလ႐ႈသြင္းတယ္၊ ေလ၀င္လာတယ္ဆုိတဲ့ သေဘာကုိ စိတ္ကေတာ့ သိေနတတ္ပါတယ္။ အဲဒီအတုိင္း သိေနရင္ ရပါတယ္။ ဒီလုိပဲ ၀င္ေလထင္ရွားၿပီး ထြက္ေလမထင္ရွားတဲ့ အခါမ်ိဳး၊ ၀င္ေလေရာ ထြက္ေလပါ မထင္ရွားတဲ့ အခါမ်ိဳး၊ ႏွာေခါင္းေပါက္တစ္ခုတည္းပဲ ထင္ရွားေနတဲ့အခါမ်ိဳး စသျဖင့္ ဘယ္ေလအေျခအေနမ်ိဳးပဲ ျဖစ္ျဖစ္ မထင္ရွားေပမယ့္ အသိရွိေန၊ အသက္႐ွဴေနတဲ့ သေဘာအသိကုိပဲ လုိက္ၿပီးသိေနေပးရင္ အဆင္ေျပပါတယ္။ ေနာက္ေတာ့ ေလ့က်င့္ရင္းေလ့က်င့္ရင္း တျဖည္းျဖည္း အမွတ္အာ႐ုံထင္ရွား လာပါလိမ့္မယ္။ ထင္ရွားလာ႐ုံတင္ မဟုတ္ဘဲ သမာဓိေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ အာနာပါနရဲ႕ နိမိတ္ေတြလည္း ေတြ႕လာပါလိမ့္မယ္။ ၀င္ေလထြက္ေလဟာ ႏူးည့ံလာတာ၊ ေအးပူလာတာ၊ အသက္႐ႈတဲ့ေလဟာ ထင္ရွားၿပီး ထုတ္ေခ်ာင္းတစ္ခုသဖြယ္ အရာ၀တၳဳ တစ္ခုသဖြယ္ အတန္းလုိက္၀င္လာ ထြက္လာတာ စသျဖင့္ ေယာဂီတစ္ဦးခ်င္းရဲ႕ သမာဓိအေပၚလိုက္ၿပီး နိမိတ္အမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။ ဒါက အာနာပါန အမွတ္ကုိ ေကာင္းေကာင္းႏုိင္ၿပီး အထုိက္အေလ်ာက္ သမာဓိနိမိတ္ တည္လာတဲ့အခါ ျဖစ္တတ္တဲ့ သေဘာပါ။
စမွတ္ကာစ ေယာဂီေတြမွာ သူတုိ႔ေမးသလုိပဲ စိတ္ကေတာ့ တည္မွာမဟုတ္ေသးပါဘူး။ တစ္ခါတစ္ေလ မွတ္မယ္မွ မႀကံရေသးဘူး အေတြးေတြက ၀င္လာပါေတာ့တယ္။ ပုံမွန္ေနရင္ တစ္ခါမွ မေတြးျဖစ္တဲ့ ႏွစ္ေပါင္းေတာ္ေတာ္ၾကာခဲ့ၿပီး ျဖစ္တဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြက အစ ေပၚလာတတ္၊ သတိရလာတတ္ပါတယ္။ မေရာက္ေသးတဲ့ အနာဂတ္အတြက္လည္း စိတ္ကူးေတြ ယဥ္ေနတတ္ပါတယ္။ ပုိဆုိးတာက တစ္ခုခုမ်ား လုပ္ဖုိ႔ရည္ရြယ္ထားရင္ အဲဒီအလုပ္အေပၚမွာ အမ်ိဳးမ်ိဳး စိတ္ကူးေတြ လုိက္ယဥ္ေနတတ္တာပါ။ သမာဓိမရွိေသးတဲ့ စိတ္အစဥ္ကုိ သတိမကပ္မိဘဲ ျဖစ္ခုိက္ကုိ မသိျဖစ္ကာ စိတ္ရဲ႕ဆဲြရာေနာက္ကုိ လုိက္သြားတတ္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလ အခ်ိန္ေတာ္ေတာ္ ၾကာၾကာေလးအထိ မသိလုိက္ဘဲ စိတ္ကူးအေတြးမ်ားေနာက္ကုိ လုိက္ေနမိတတ္ပါတယ္။ ဒီလုိ အေျခအေနမ်ိဳးမွာလည္း မွတ္မရေကာင္းလာလုိ႔ အားမပ်က္ပါနဲ။ အေတြးစိတ္ကူးေတြကို မသိလုိက္ေပမယ့္ သတိျပန္၀င္လုိ႔ သိလုိက္တဲ့အခါမွာေတာ့ ခ်က္ခ်င္း အမွတ္အာ႐ုံျဖစ္တဲ့ ၀င္ေလထြက္ေလကုိ ျပန္မွတ္ျဖစ္ေအာင္ အစကပဲျဖစ္ျဖစ္ ျပန္ႀကိဳးစားရပါမယ္။ ရသေလာက္ေပါ့။ လြတ္သြားလုိက္ ျပန္မွတ္လုိက္၊ လြတ္သြားလုိက္ ျပန္မွတ္လုိက္ စသျဖင့္ ေလ့က်င့္ေပးရင္ မွတ္လုိ႔ ရလာပါလိမ့္မယ္။ မွတ္မရပါဘူးဆုိၿပီး လြတ္ထားတာထက္ စာရင္ ရသေလာက္ ႀကိဳးစားမွတ္ေပးရင္ အမွတ္ေကာင္းလာပါလိမ့္မယ္။ သမာဓိ မတည္ေသးခ်ိန္မွာေတာ့ လြတ္လုိက္မွတ္လုိက္ လုပ္ေပးတဲ့ ႀကိဳးစားအားထုတ္မႈ ၀ီရိယကုိ ပုိထုတ္ေပးရပါတယ္။ တမင္လုပ္ၿပီး ေတြးေနတာ မျဖစ္ေစဘဲ မသိလုိ႔ ေတြးေနမိတဲ့အေပၚမွာ သိတဲ့အခ်ိန္ ျပန္ေလ့က်င့္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားေပးရပါတယ္။ ဒီလုိဆုိရင္ သမာဓိေတြ ပုိပုိေကာင္းလာပါလိမ့္မယ္။ အဓိကကေတာ့ လြတ္လြတ္သြားတဲ့ စိတ္ကုိ သတိရတုိင္း ျပန္ျပန္ထိမ္းၿပီး ေလ့က်င့္ေပးႏုိင္ဖုိ႔ပါပဲ။
တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ တရားစမွတ္ၿပီး မၾကာခင္မွာပဲ အိပ္ငုိက္တတ္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဒါဟာ ဘ၀င္စိတ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘ၀င္စိတ္က အမွတ္တစ္မွတ္နဲ႔ တစ္မွတ္ၾကား လြတ္လြတ္သြားေစေအာင္လည္း ျဖစ္ေစတတ္ပါတယ္။ ေလာဘေဒါသစတဲ့ စိတ္မ်ားမျဖစ္ဘဲ ႏွစ္ႏွစ္ၿခိဳက္ၿခိဳက္ အိပ္ေပ်ာ္သြားတဲ့ သူတစ္ေယာက္ ျဖစ္သလုိ စိတ္မ်ိဳးကုိ ဘ၀င္စိတ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဒီလုိ ခဏခဏ အိပ္ငုိက္မႈဟာ ဘ၀င္စိတ္မ်ားလုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကလည္း သတိအားမေကာင္းလုိ႔ ျဖစ္တဲ့သေဘာပါပဲ။ တစ္ခါတစ္ေလမွာ ခႏၶာကုိယ္ အရမ္းပင္ပန္းလုိ႔၊ အိပ္ခ်င္စိတ္၊ ငုိက္ျမည္းစိတ္ေတြ ျဖစ္တတ္ေပမယ့္ ဘ၀စိတ္မ်ားတဲ့အခါ ခႏၶာကုိုယ္ မပင္ပန္းလည္း အိပ္ငိုက္တာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒီလုိအခါမ်ိဳးမွာလည္း သတိကုိ အတတ္ႏုိင္ဆုံး ထိမ္းၿပီး မငုိက္ေအာင္၊ မလြတ္ေအာင္ မွယ္မယ္ဆုိတဲ့ အဓိ႒ာန္ေလးနဲ႔ မွတ္ၾကည့္ရင္ ငုိက္တဲ့သေဘာေတြ ေလ်ာ့ေလ်ာ့လာတတ္ပါတယ္။ သတိထားၿပီး ႀကိဳးစားမွတ္ၾကည့္ရင္ အိပ္ငုိက္တာေတြ ေပ်ာက္လာၿပီး အမွတ္အာ႐ုံမွာ ေပ်ာ္လာတတ္ပါတယ္။ အမွတ္အာ႐ုံ အားေကာင္းလာရင္ ငုိက္ခ်င္စိတ္ဟာ အလုိလုိ ပါးလာတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မသိလုိ႔ အိပ္ငိုက္တဲ့အခါမွာ သတိ၀င္လာတုိင္း ျပန္ျပန္မွတ္ေပးရင္း ေလ့က်င့္ဖုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္ တရားအားထုတ္တဲ့အခါ ေပၚလာတတ္တဲ့ ေ၀ဒနာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေ၀ဒနာကုိ မွတ္ပုံေလးလည္း သိထားဖုိ႔ လုိပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ ေယာဂီေတြဟာ စမွတ္ၿပီး ဆယ္မိနစ္ ဆယ့္ငါးမိနစ္ေလာက္မွာပဲ ခႏၶာကုိယ္မွာ ေ၀ဒနာေတြ ေပၚလာတတ္ပါတယ္။ ခႏၶာကုိယ္တစ္ေနရာရာမွာ ယားလာတာတုိ႔၊ ဟုိေနရာက ရြစိရြစိ၊ ဒီေနရာက ရြစိရြစိ ျဖစ္တာတုိ႔၊ ေျခေထာက္က်င္လာတာတုိ႔၊ တင္ပါးပူလာတာတုိ႔ စသျဖင့္ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အမွန္ေတာ့ ဒါဟာ ႐ုပ္တရားရဲ႕ ေဖာက္ျပန္တတ္တဲ့ သေဘာပါ။ တရားအားမထုတ္ဘဲ ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ခႏၶာကုိယ္ရဲ႕ ေဖာက္ျပန္မႈကုိ တစ္ျခားအာ႐ုံေတြက ဖုံးလႊမ္းထားေတာ့ ေကာင္းေကာင္း မသိဘဲ ျဖစ္ေနေပမယ့္ တရားမွတ္တဲ့အခါ စိတ္က ခႏၶာကုိယ္ရဲ႕ ေဖာက္ျပန္မႈကုိ အလြယ္တကူ သိလာတဲ့ သေဘာပါပဲ။ ေယာဂီဟာ အာနပါနကုိ မွတ္ေနရင္း ကုိယ္မွာ ေ၀ဒနာ တစ္ခုခု ေပၚလာတဲ့အခါ ေပၚလာတဲ့ ေ၀ဒနာကုိ ေျပာင္းၿပီး မွတ္ၾကည့္ႏုိင္ပါတယ္။ ယားတဲ့ေနရာ၊ ရြစိရြစိ ျဖစ္တဲ့ေနရာ၊ ပူေအးတဲ့ေနရာ စသျဖင့္ ဘယ္လုိေနရာမ်ိဳးမွာ ဘယ္လုိ ခံစားမႈမ်ိဳးပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ျဖစ္တဲ့ေနရာကုိ စိတ္နဲ႔ျမင္ေအာင္ ၾကည့္ၿပီး သူျဖစ္ေနတဲ့ သေဘာအတုိင္း သတိနဲ႔ လုိက္သိေပးရပါတယ္။ ေ၀ဒနာက ေပၚေတာ့ေပၚတယ္ သိပ္မထင္ရွားလုိ႔ မွတ္ဖုိ႔ခက္ေနတယ္ဆုိရင္လည္း ေ၀ဒနာကုိ မမွတ္ေသးဘဲ ၀င္ေလထြက္ေလမွာပဲ မွတ္ေနႏုိင္ပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလေတာ့လည္း ေ၀ဒနာက ခႏၶာကုိယ္မွာ ဟုိမွာေပၚလုိက္ ဒီမွာေပၚလုိက္ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ အခါမ်ိဳးမွာ အထင္ရွားဆုံး ေ၀ဒနာတစ္ခုကုိပဲ သူ႔သေဘာအတုိင္း လုိက္သိမွတ္ေပးႏုိင္ပါတယ္။ ေ၀ဒနာဟာ ပုိပုိျပင္းလာတဲ့အခါလည္း ရွိတတ္သလုိ ေလ်ာ့ၿပီးေပ်ာက္သြားတဲ့ အခါလည္း ရွိတတ္ပါတယ္။ ဘယ္လုိသေဘာမ်ိဳးပဲ ရွိရွိ အရွိအတုိင္း သူျဖစ္ေနတဲ့ အတုိင္းလုိက္မွတ္ေပး ေန႐ုံပါပဲ။
တစ္ခ်ိဳ႕လည္း ေ၀ဒနာကုိ မွတ္ရတာ အားရတာရွိသလုိ တစ္ခ်ိဳ႕က်ေတာ့ ေ၀ဒနာကုိ ေက်ာ္ေအာင္မမွတ္ ႏုိင္တာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ျဖစ္ႏုိင္ရင္ေတာ့ ေ၀ဒနာကုိ အတတ္ႏုိင္ဆုံး သီးခံၿပီး မွတ္ႏုိင္ရင္ ေကာင္းပါတယ္။ ေ၀ဒနာရဲ႕ ျပင္းထန္တဲ့ ခံစားမႈကုိ အလြယ္တကူ လက္မေလ်ာ့ဘဲ အၿပိဳင္မွတ္ႏုိင္လုိက္ရင္ေတာ့ ေနာက္ပုိင္းမွာ ဘာေ၀ဒနာပဲလာလာ သီးခံႏုိင္၊ မွတ္ႏုိင္လာပါလိမ့္မယ္။ ေနာက္ဆုိ ေ၀ဒနာကုိ မွတ္ရတာ ပုိၿပီး အမွတ္ေကာင္းသလုိ ျဖစ္လာတဲ့အထိ သေဘာက်သြားတတ္ပါတယ္။ တရားမွတ္ရင္း ေပၚလာတတ္တဲ့ ေ၀ဒနာကုိ အလြယ္တကူ လက္ေလ်ာ့ၿပီး ခႏၶာကုိယ္ အေနအထား ေျပာင္းတာျပင္တာေတြ လုပ္လုိက္ရင္ သမာဓိ တည္ဖုိ႔ခဲရင္းတတ္ၿပီး တည္ၿပီးသား သမာဓိလည္း ပ်က္တတ္တဲ့အတြက္ ေ၀ဒနာကုိ အတတ္ႏုိင္ဆုံး သီးခံၿပီး မွတ္ေစခ်င္ပါတယ္။ ေ၀ဒနာကုိ ခြာႏုိင္တဲ့အထိ မွတ္ႏုိင္ရင္ေတာ့ အေကာင္းဆုံးေပါ့။ တစ္ခ်ိဳ႕ေယာဂီေတြ ေမးဖူးပါတယ္။ ေ၀ဒနာခြာတယ္ဆုိတာ ဘယ္လုိလဲလုိ႔။ ေ၀ဒနာခြါတဲ့အထိ မွတ္တယ္ဆုိတာ ခနေျပာသလုိ ေ၀ဒနာကုိ အ႐ႈံးမေပးဘဲ ေပၚသမွ်ေ၀ဒနာကုိ ေပၚလာတဲ့အတုိင္း ခံႏုိင္ရည္ေအာင္၊ ေနာက္ဆုံး ေ၀ဒနာရဲ႕ နာက်င္ကုိက္ခဲမႈေတြကုိ နာမႈက်င္မႈကုိက္မႈ သေဘာသက္သက္ေလာက္ အျဖစ္ သိရွိကာ အလုိက္သင့္ လုိက္မွတ္ေနႏုိင္ေအာင္ အသိသတိ ရွိေနမႈကုိ ဆုိႏုိင္ပါတယ္။ ဒါကလည္း အေလ့အက်င့္မ်ားၿပီး သီးခံမႈ ၀ီရိယ အားေကာင္းလာရင္ မွတ္ႏုိင္မႈ သတိအားနည္းေနေပမယ့္ ေ၀ဒနာအေပၚမွာ ခဏခဏ ေျပာင္းတာျပင္တာေတြ ေလ်ာ့သြားတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အတတ္ႏုိင္ဆုံး ခႏၶာကုိယ္ ဣရိယာပုတ္ကုိ မျပင္ဘဲ မွတ္ႏုိင္ေအာင္ ေ၀ဒနာကုိ သီးခံၾကဖုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ အဓိက ေျပာခ်င္တာက ၀ိပႆနာ အလုပ္ကုိ စတင္ေလ့က်င့္ၿပီး အားထုတ္ၾကည့္ၾကတဲ့ ေယာဂီမ်ားအေနနဲ႔ သမာဓိ အားနည္းခ်ိန္၊ အမွတ္သတိ မခုိင္ေသးခ်ိန္မွာေတာ့ ေယာဂီတုိ႔ အခုေတြ႕ႀကဳံၾကသလုိ စိတ္ပ်ံ႕လြင့္တာ၊ အေတြးစိတ္ကူးေတြမ်ားတာ၊ အိပ္ငုိက္တာ၊ ေ၀ဒနာကုိ သီးမခံႏုိင္တာ၊ အမွတ္အာ႐ုံ မထင္ရွားတာ စတာစတာေတြ ျဖစ္တတ္ေပမယ့္ စိတ္မပ်က္၊ အားမေလ်ာ့ဘဲ ရသေလာက္၊ မွတ္ႏုိင္သေလာက္၊ တစ္မွတ္ပဲ ရရ သတိရတုိင္းျပန္မွတ္၊ သတိရတုိင္း ျပန္မွတ္တဲ့ အက်င့္ေလးမ်ားနဲ႔ သမာဓိ တည္ေအာင္ ၀ိရီယနဲ႔ သီးခံမႈ ခႏၲီတရား လက္ကုိင္ထားၿပီး ႀကိဳးစားအားထုတ္ၾကဖုိ႔ အထူးတုိက္တြန္းလုိပါတယ္။ ေက်နပ္စရာေကာင္းတာက သမာဓိတည္တာ မတည္တာ၊ မွတ္လုိ႔ရတာ၊ မရတာ အသာထား မွတ္ၾကည့္ေနတယ္ ဆုိတာကုိက ေက်နပ္စရာျဖစ္ေန၊ ကုသုိလ္ျဖစ္ေနတာပါပဲ။ ဒီလုိနည္းနဲ႔ပဲ မရတာကေန ရေအာင္၊ မတည္တာကေန တည္ေအာင္ ႀကိဳးစားအားထုတ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ိန္မရေပမယ့္ ရသမွ်ေလးနဲ႔ နဲနဲနဲနဲ စစေပးရင္ ေနာက္ပုိင္း အားေကာင္းလာၿပီး မွတ္ေကာင္းလာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကုိယ့္သႏၲာန္မွာရွိတဲ့ မတရားတဲ့အားေတြကုိ တရားအားထုတ္ျခင္းျဖင့္ ပါးပါးလာေအာင္ ရႏုိင္သမွ် ႀကိဳးစားမွတ္ၾကည့္ၾကပါလုိ႔ ထပ္မံတုိက္တြန္းလုိက္ပါတယ္။
