Q. I would like to know about Amitabha Buddha. Please write and post about story of Amitabha Buddha. I just want to get knowledge.
(thwin)
A. အမိတာဘာ ဘုရားဟာ မဟာယာန ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ား ကုိးကြယ္ၾကတဲ့ ဘုရားတစ္ဆူ ျဖစ္ပါတယ္။ မဟာယာန ဗုဒၶဘာသာဟာ လက္ရွိသက်မုနိဗုဒၶကုိလည္း ကုိးကြယ္ၾကသလုိ ထာဝရ ဘုရားပုံစံမ်ိဳး ဘုရားမ်ား၊ ပြင့္ေတာ္မမူေသးတဲ့ အရိေမတၱယ်လုိ ဘုရားမ်ား၊ ဘုရားေလာင္းမ်ား၊ ဘုရားရဲ႕မယ္ေတာ္မ်ား စသျဖင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားကုိလည္း ပုံေတာ္႐ုပ္ပြားေတာ္မ်ား ဖန္တီးကား ကုိးကြယ္ပူေဇာ္ေလ့ ရွိပါတယ္။ အဲဒီ ကုိးကြယ္ရာေတြထဲမွာ အမိတာဘာဘုရားဟာလည္း ထာဝရတည္တံ့ေနတဲ့ ဘုရားအျဖစ္ ကုိးကြယ္တဲ့ ဘုရားတစ္ဆူအျဖစ္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ပါဝင္ေနပါတယ္။
အမိတာဘာရဲ႕ အဓိပၸါယ္က အတုိင္းမရွိေသာ အေရာင္အလင္းလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ မဟာယာန ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြရဲ႕ အဆုိအရ အမိတာဘာ ဘုရားဟာ အေနာက္ဘက္အရပ္ရွိ သုခဝတီဘုံးနန္းမွာ ကိန္းဝပ္စံပါယ္ေတာ္မူတယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။ ထူးျခားခ်က္က ဒီအမိတာဘာ ဘုရားဟာ ပါရမီေတြဘာေတြ ျဖည့္က်င့္စရာမလုိဘဲ အစကတည္းက သူ႔အလုိလုိ ဘုရားအျဖစ္ကုိ ရရွိထားတဲ့ ဘုရားမ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အမိတာဘာဘုရားကုိ အာဒိဗုဒၶ (အစဘုရား)လုိ႔လည္း ေခၚေလ့ရွိၾကပါတယ္။
အမိတာဘာဘုရားရဲ႕ သမုိင္းေၾကာင္းအဆုိအရ အမိတာဘာဘုရားဟာ မဟာယာန ဗုဒၶဘာသာက ျပဳလုပ္ဖန္တီးထားတဲ့ ဘုရားတစ္ဆူပဲ ျဖစ္ၿပီး ေဗာဓိသတၱအယူအဆနဲ႔ ဆက္စပ္မႈ ရွိေနပါတယ္။ မဟာယာနတုိ႔ရဲ႕ ေဗာဓိသတၱအယူအဆဟာ အိႏၵိယႏုိင္ငံ ကနိသွ်ကမင္းလက္ထပ္မွာ အလြန္ထင္ရွားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအယူအဆဟာ ေနာက္ပုိင္းအိႏၵိယကေန တ႐ုတ္ျပည္ကုိ ေရာက္ရွိျပန္႔ႏွံ႔လာၿပီး သာသနာႏွစ္ ၉၀၀ေလာက္မွာ မဟာယာနဗုဒၶဘာသာမွာ ထင္ရွာေက်ာ္ၾကားတဲ့ ပညာရွင္ ရဟန္းေတာ္တစ္ပါးျဖစ္တဲ့ အရွင္နာဂဇၨဳနက ဂုဏ္ေတာ္အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ထင္ရွားထူးျခားတဲ့ ဘုရားတစ္ဆူအျဖစ္ ကုိးကြယ္ပူေဇာ္ႏုိင္ရန္ “အမိတာဘာ” အမည္ရွိတဲ့ ဘုရားတစ္ဆူကုိ တီထြင္ဖန္တီးခဲ့တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
အရွင္နာဂဇၨဳန တီထြင္ဖန္တီးလုိက္တဲ့ ဒီအမိတာဘုရားဟာ ထာဝရမပ်က္စီးတဲ့ ဘုရားတစ္ဆူအျဖစ္ အေကာင္းဆုံး နိဗၺာန္ဘုံျဖစ္တဲ့ သုခဝတီဘုံမွာ တည္ရွိေနၿပီး တ႐ုတ္ျပည္မွာ အလြန္ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားကာ လူအမ်ားယုံၾကည္ ကုိးကြယ္တဲ့ ဘုရားႀကီးတစ္ဆူ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီသုခဝတီ နိဗၺာန္ဘုံမွာ ရွိတဲ့ အမိတာဘာ ဘုရားႀကီးဟာ ေလာကနဲ႔ဆက္သြယ္ ကယ္ဆယ္မႈကုိ တုိက္႐ုိက္မလုပ္ဘဲ ၾကားခံအျဖစ္ ဘုရားေလာင္းမ်ားကုိထားကာ တစ္ဆင့္ခံ ဆက္သြယ္ ကယ္ဆယ္တယ္လုိ႔လည္း ဆုိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဝေလာကိေတသြာရ ဘုရားေလာင္းဆုိတာ ေပၚေပါက္လာျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အဝေလာကိေတသြာရကုိ တ႐ုတ္လုိေတာ့ ကြန္ယင္လုိ႔ ေခၚပါတယ္။ အဝေလာကိေတသြာရဟာ အမိတာဘာဘုရားႏွင့္ ၾကင္ယာေတာ္ ပါ႑ရာ ဘုရားမတုိ႔မွ ေမြးဖြားလာတဲ့သူလုိ႔ ဆုိပါတယ္။
ဒီလုိနဲ႔ မဟာယာန ဗုဒၶဘာသာမွာ အမိတာဘာဘုရား ႐ုပ္ပြားေတာ္၊ သက်မုနိ႐ုပ္ပြားေတာ္နဲ႔ အဝေလာကိေတသြာရ ႐ုပ္ပြားေတာ္ေတြကုိ ထား႐ွိကုိးလာမႈဟာ တျဖည္းျဖည္းထင္ရွားလာျခင္း ျဖစ္ၿပီး အမိတာဘာဘုရားႀကီးကုိ ေကာင္းကင္ဘုံဘုရားအျဖစ္ အလယ္တြင္ထား၍ ျဖစ္ေစ၊ တစ္ခါတေလ သက်မုနိ (ရွင္ေဂါတမ)ဘုရားရဲ႕ ျမင့္ျမတ္တဲ့ လက္ဝဲဘက္မွာျဖစ္ေစ ထားၿပီးကုိးကြယ္ေလ့ရွိပါတယ္။ ဒီေန႔ေခတ္မွာေတာ့ မဟာယာနဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြဟာ ေသခါနီးအခါမွာ တစ္ျခားအရာေတြကုိ အာ႐ုံမျပဳႏုိင္တာေတာင္မွ အမိတာဘာဘုရားကုိသာ အာ႐ုံျပဳႏုိင္မယ္ဆုိရင္ အမိတာဘာဘုရားရွိတဲ့ သုခဝတီဘုံကုိ ေရာက္ႏုိင္တယ္လုိ႔ ယုံၾကည္လက္ခံထားၾကပါတယ္။
မဟာယာန ဗုဒၶဘာသာရဲ႕ အယူအဆအရ ေဂါတမဘုရားဟာလည္း လူသားဘုရား မဟုတ္၊ သေဘာတရား ပရမတ္ ဘုရားသာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေဂါတမဘုရားအရင္ မေရတြက္ႏုိင္တဲ့ ဘုရားမ်ားရွိေၾကာင္း ေဂါတမဘုရားကုိလည္း ေကာင္းကင္ဘုံရွိ ပရမတ္ဘုရားအျဖစ္မွ ေလာကကုိကယ္ခၽြတ္ရန္ သိဒၶတၳအျဖစ္ လူ႔ျပည္ကုိ ေစလြတ္လုိက္ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ေလာကတြင္ ကိစၥၿပီးလုိ႔ ပရိနိဗၺာန္ျပဳတဲ့အခါ ေကာင္းကင္ဘုံကုိ ျပန္ၾကြသြာျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း စသျဖင့္ ဆုိေလ့ရွိပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ အမိတာဘာဘုရားဟာ ေလာကကုိ သက်မုနိဘုရားအျဖစ္ ေရာက္ရွိလာျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္းဆုိၿပီး တစ္ခ်ိဳ႕လည္း ဘုရားအားလုံးကုိ စုေပါင္းထားတဲ့ ပရမတ္ ဘုရားအျဖစ္သာ တည္ရွိေၾကာင္း စသျဖင့္ ဆုိပါတယ္။
အမိတာဘာ ဘုရားနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အမ်ိဳးမ်ိဳးေျပာဆုိၾကေပမယ့္ မဟာယာနဗုဒၶဘာသာမွာေတာ့ အလြန္ထင္ရွားတဲ့ ေကာင္းကင္ဘုံ ဘုရားတစ္ဆူပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ပညာရွင္ေတြကေတာ့ အမိတာဘာ ဘုရား အယူဝါဒဟာ ျဗဟၼဏဝါဒရဲ႕ ပုံတူကူးခ်ခ်က္သာ ျဖစ္ေၾကာင္း ေထာက္ျပၾကပါတယ္။ ျဗဟၼဏဝါဒအရ ေလာကႀကီးဟာ ဣႆရေခၚ ဖန္ဆင္းမႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာၿပီး တစ္ေလာကလုံးဟာ ဘုရားသခင္ရဲ႕ ဝိညာဥ္ေတာ္နဲ႔ တည္ေဆာက္ထားျခင္း ျဖစ္ကာ သတၱဝါတုိင္းရဲဲ႕ ခႏၶာကုိယ္တြင္းမွာ ထာဝရ မပ်က္စီးတဲ့ ဝိညဥ္ေခၚ အတၱေကာင္ေလးရွိၿပီး အဲဒီအတၱေလးဟာ ထာဝရဘုရားသခင္ရဲ႕ အတၱမာန္ အစိပ္အပုိင္းပင္ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆုိၾကပါတယ္။ ေနာက္ဆုံးမွာ အဲဒီအတၱအစိပ္အပုိင္းဟာ ထာဝရဘုရားသခင္ရဲ႕ အတၱမာန္ႀကီးနဲ႔ ေပါင္းစပ္ၿပီး ထာဝရၿငိမ္းခ်မ္းရာ သုခဘုံမွာ စံျမန္းသြားမွာျဖစ္ေၾကာင္း ယူဆၾကပါတယ္။ ဒီအယူအဆဟာ မဟာယာနဗုဒၶဘာသာလာ အမိတာဘာနဲ႔ သုခဝတိဘုံ အယူအဆအတုိင္း ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ ျဗဟၼဏဝါဒေနာက္မွ ေပၚေပါက္လာတဲ့ မဟာယာန အယူအဆဟာ ျဗဟၼဏဝါဒကုိ ပုံတူကူးခ်ထားျခင္း ဒါမွမဟုတ္ ျဗဟၼဏအယူအဆဟာ မဟာယာန အယူအဆထဲ ဝင္ေရာက္လာျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ပညာရွင္မ်ားက သုံးသပ္ၾကပါတယ္။
ျဗဟၼဏဝါဒ လႊမ္းမုိးျခင္းကုိ ခံရတဲ့ မဟာယာန ဗုဒၶဘာသာဟာ ျဗဟၼဏဝါဒကုိ အတုယူကာ အမိတာဘာဘုရားကုိ ျဗဟၼာႀကီးပုံစံ ဖန္တီးၿပီး အဝေလာကိေတသြာရနဲ႔ ေဂါတမဗုဒၶတုိ႔ကုိလည္း ျဗဟၼာႀကီးတစ္ျဖစ္လဲ အမိတာဘာက ဖန္ဆင္းၿပီး ေစလႊတ္ထားတဲ့ တမန္ေတာ္ပုံစံအျဖစ္ ပုံတူကူးခ်ထားျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဒါေၾကာင့္ ႐ုပ္ပြားဆင္းတုေတာ္မ်ား ထုလုပ္ကုိးကြယ္တဲ့ အခါမွာလည္း အမိတာဘာဘုရားကုိ အလယ္မွာထားၿပီး လက္ဝဲလက္ယာဘက္ေတြမွာ ေဂါတမဘုရားနဲ႔ အဝေလာကိေတသြာရကုိ ထားျခင္းျဖစ္ႏုိင္ေၾကာင္း အခ်ိဳ႕က ေကာက္ခ်က္ခ်ၾကပါတယ္။
ဘယ္လုိပဲ ျဖစ္ျဖစ္ မဟာယာနဗုဒၶဘာသာလာ အမိတာဘာဘုရားနဲ႔ သုခဝတီဘုံ အယူအဆဟာ ေထရဝါဒ ဗုဒၶမွာ မပါတဲ့ ေထရဝဒါနဲ႔ ဆန္႔က်င္တဲ့ ထာဝရဘုရားနဲ႔ ေကာင္းကင္ဘုံ အယူအဆ သက္သက္သာ ျဖစ္တယ္ဆုိတာေတာ့ အေသအခ်ာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အမိတာဘာဘုရားဟာ ျဗဟၼဏေတြရဲ႕ ဣႆရကုိ အမည္ေျပာင္းထားျခင္းျဖစ္ၿပီး ေလာက၌ အတၱရွိတယ္လုိ႔ ယူဆတဲ့ မဟာယာနတစ္ျဖစ္လဲ ျဗဟၼဏအယူအဆရဲ႕ လႊမ္းမုိးဖန္တီးထားခ်က္ ဘုရားတစ္ဆူသာ ျဖစ္တယ္ဆုိတာ ထင္ရွားတဲ့ အခ်က္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ အတၱဝါဒကုိပယ္ၿပီး အနတၱဝါဒအတုိင္း လက္ခံက်င့္သုံးၾကတဲ့ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာက ဒီအမိတာဘာဘုရား အယူအဆကုိ အသိအမွတ္ျပဳ လက္မခံျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ရွိေစေတာ့။ အမိတာဘာ ဘုရားနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေျပာမယ္ဆုိရင္ အယူအဆအမ်ိဳးမ်ိဳး။ ဖြင့္ဆုိခ်က္အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ျငင္းခုံမႈအမ်ိဳးမ်ိဳးကုိ ေတြ႕ရမွာျဖစ္ေပမယ့္ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာေတြ အေနနဲ႔ကေတာ့ အမိတာဘာ ဘုရားအယူအဆနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ယုတၱိက်မက် စဥ္းစားဆင္ျခင္ၿပီး ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ ေရြးခ်ယ္မႈနဲ႔ပဲ အမိတာဘာ ဘုရား အယူဝါဒကုိ စိစစ္ၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေသခ်ာတာကေတာ့ အမိတာဘာဗုဒၶသည္ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာမွ မပါတဲ့၊ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာက လက္မခံတဲ့၊ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသဝင္မ်ား မကုိးကြယ္တဲ့ ျဗဟၼဏဝါဒကုိ ပုံတူကူးခ်ထားတဲ့ မဟာယာနဗုဒၶဘာသာရဲ႕ ဖန္တီးမႈ အယူအဆသာ ျဖစ္တယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္ပဲ ျဖစ္ပါေၾကာင္း အမိတာဘာဘုရားအေၾကာင္း တစ္စိပ္တစ္ေဒသအျဖစ္ တင္ျပလုိက္ရပါတယ္။
က်မ္းကုိး = ျမတ္ဗုဒၶသာသနာ ပုံေတာ္သမုိင္း (ဆရာဝန္တင္ေရႊ)
ေရွ႕ဘဝေနာက္ဘဝ ဗုဒၶမေဝဘန္ (ဝင္းသိန္းဦး)
(thwin)
A. အမိတာဘာ ဘုရားဟာ မဟာယာန ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ား ကုိးကြယ္ၾကတဲ့ ဘုရားတစ္ဆူ ျဖစ္ပါတယ္။ မဟာယာန ဗုဒၶဘာသာဟာ လက္ရွိသက်မုနိဗုဒၶကုိလည္း ကုိးကြယ္ၾကသလုိ ထာဝရ ဘုရားပုံစံမ်ိဳး ဘုရားမ်ား၊ ပြင့္ေတာ္မမူေသးတဲ့ အရိေမတၱယ်လုိ ဘုရားမ်ား၊ ဘုရားေလာင္းမ်ား၊ ဘုရားရဲ႕မယ္ေတာ္မ်ား စသျဖင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားကုိလည္း ပုံေတာ္႐ုပ္ပြားေတာ္မ်ား ဖန္တီးကား ကုိးကြယ္ပူေဇာ္ေလ့ ရွိပါတယ္။ အဲဒီ ကုိးကြယ္ရာေတြထဲမွာ အမိတာဘာဘုရားဟာလည္း ထာဝရတည္တံ့ေနတဲ့ ဘုရားအျဖစ္ ကုိးကြယ္တဲ့ ဘုရားတစ္ဆူအျဖစ္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ပါဝင္ေနပါတယ္။
အမိတာဘာရဲ႕ အဓိပၸါယ္က အတုိင္းမရွိေသာ အေရာင္အလင္းလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ မဟာယာန ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြရဲ႕ အဆုိအရ အမိတာဘာ ဘုရားဟာ အေနာက္ဘက္အရပ္ရွိ သုခဝတီဘုံးနန္းမွာ ကိန္းဝပ္စံပါယ္ေတာ္မူတယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။ ထူးျခားခ်က္က ဒီအမိတာဘာ ဘုရားဟာ ပါရမီေတြဘာေတြ ျဖည့္က်င့္စရာမလုိဘဲ အစကတည္းက သူ႔အလုိလုိ ဘုရားအျဖစ္ကုိ ရရွိထားတဲ့ ဘုရားမ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အမိတာဘာဘုရားကုိ အာဒိဗုဒၶ (အစဘုရား)လုိ႔လည္း ေခၚေလ့ရွိၾကပါတယ္။
အမိတာဘာဘုရားရဲ႕ သမုိင္းေၾကာင္းအဆုိအရ အမိတာဘာဘုရားဟာ မဟာယာန ဗုဒၶဘာသာက ျပဳလုပ္ဖန္တီးထားတဲ့ ဘုရားတစ္ဆူပဲ ျဖစ္ၿပီး ေဗာဓိသတၱအယူအဆနဲ႔ ဆက္စပ္မႈ ရွိေနပါတယ္။ မဟာယာနတုိ႔ရဲ႕ ေဗာဓိသတၱအယူအဆဟာ အိႏၵိယႏုိင္ငံ ကနိသွ်ကမင္းလက္ထပ္မွာ အလြန္ထင္ရွားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအယူအဆဟာ ေနာက္ပုိင္းအိႏၵိယကေန တ႐ုတ္ျပည္ကုိ ေရာက္ရွိျပန္႔ႏွံ႔လာၿပီး သာသနာႏွစ္ ၉၀၀ေလာက္မွာ မဟာယာနဗုဒၶဘာသာမွာ ထင္ရွာေက်ာ္ၾကားတဲ့ ပညာရွင္ ရဟန္းေတာ္တစ္ပါးျဖစ္တဲ့ အရွင္နာဂဇၨဳနက ဂုဏ္ေတာ္အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ထင္ရွားထူးျခားတဲ့ ဘုရားတစ္ဆူအျဖစ္ ကုိးကြယ္ပူေဇာ္ႏုိင္ရန္ “အမိတာဘာ” အမည္ရွိတဲ့ ဘုရားတစ္ဆူကုိ တီထြင္ဖန္တီးခဲ့တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
အရွင္နာဂဇၨဳန တီထြင္ဖန္တီးလုိက္တဲ့ ဒီအမိတာဘုရားဟာ ထာဝရမပ်က္စီးတဲ့ ဘုရားတစ္ဆူအျဖစ္ အေကာင္းဆုံး နိဗၺာန္ဘုံျဖစ္တဲ့ သုခဝတီဘုံမွာ တည္ရွိေနၿပီး တ႐ုတ္ျပည္မွာ အလြန္ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားကာ လူအမ်ားယုံၾကည္ ကုိးကြယ္တဲ့ ဘုရားႀကီးတစ္ဆူ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီသုခဝတီ နိဗၺာန္ဘုံမွာ ရွိတဲ့ အမိတာဘာ ဘုရားႀကီးဟာ ေလာကနဲ႔ဆက္သြယ္ ကယ္ဆယ္မႈကုိ တုိက္႐ုိက္မလုပ္ဘဲ ၾကားခံအျဖစ္ ဘုရားေလာင္းမ်ားကုိထားကာ တစ္ဆင့္ခံ ဆက္သြယ္ ကယ္ဆယ္တယ္လုိ႔လည္း ဆုိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဝေလာကိေတသြာရ ဘုရားေလာင္းဆုိတာ ေပၚေပါက္လာျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အဝေလာကိေတသြာရကုိ တ႐ုတ္လုိေတာ့ ကြန္ယင္လုိ႔ ေခၚပါတယ္။ အဝေလာကိေတသြာရဟာ အမိတာဘာဘုရားႏွင့္ ၾကင္ယာေတာ္ ပါ႑ရာ ဘုရားမတုိ႔မွ ေမြးဖြားလာတဲ့သူလုိ႔ ဆုိပါတယ္။
ဒီလုိနဲ႔ မဟာယာန ဗုဒၶဘာသာမွာ အမိတာဘာဘုရား ႐ုပ္ပြားေတာ္၊ သက်မုနိ႐ုပ္ပြားေတာ္နဲ႔ အဝေလာကိေတသြာရ ႐ုပ္ပြားေတာ္ေတြကုိ ထား႐ွိကုိးလာမႈဟာ တျဖည္းျဖည္းထင္ရွားလာျခင္း ျဖစ္ၿပီး အမိတာဘာဘုရားႀကီးကုိ ေကာင္းကင္ဘုံဘုရားအျဖစ္ အလယ္တြင္ထား၍ ျဖစ္ေစ၊ တစ္ခါတေလ သက်မုနိ (ရွင္ေဂါတမ)ဘုရားရဲ႕ ျမင့္ျမတ္တဲ့ လက္ဝဲဘက္မွာျဖစ္ေစ ထားၿပီးကုိးကြယ္ေလ့ရွိပါတယ္။ ဒီေန႔ေခတ္မွာေတာ့ မဟာယာနဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြဟာ ေသခါနီးအခါမွာ တစ္ျခားအရာေတြကုိ အာ႐ုံမျပဳႏုိင္တာေတာင္မွ အမိတာဘာဘုရားကုိသာ အာ႐ုံျပဳႏုိင္မယ္ဆုိရင္ အမိတာဘာဘုရားရွိတဲ့ သုခဝတီဘုံကုိ ေရာက္ႏုိင္တယ္လုိ႔ ယုံၾကည္လက္ခံထားၾကပါတယ္။
မဟာယာန ဗုဒၶဘာသာရဲ႕ အယူအဆအရ ေဂါတမဘုရားဟာလည္း လူသားဘုရား မဟုတ္၊ သေဘာတရား ပရမတ္ ဘုရားသာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေဂါတမဘုရားအရင္ မေရတြက္ႏုိင္တဲ့ ဘုရားမ်ားရွိေၾကာင္း ေဂါတမဘုရားကုိလည္း ေကာင္းကင္ဘုံရွိ ပရမတ္ဘုရားအျဖစ္မွ ေလာကကုိကယ္ခၽြတ္ရန္ သိဒၶတၳအျဖစ္ လူ႔ျပည္ကုိ ေစလြတ္လုိက္ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ေလာကတြင္ ကိစၥၿပီးလုိ႔ ပရိနိဗၺာန္ျပဳတဲ့အခါ ေကာင္းကင္ဘုံကုိ ျပန္ၾကြသြာျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း စသျဖင့္ ဆုိေလ့ရွိပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ အမိတာဘာဘုရားဟာ ေလာကကုိ သက်မုနိဘုရားအျဖစ္ ေရာက္ရွိလာျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္းဆုိၿပီး တစ္ခ်ိဳ႕လည္း ဘုရားအားလုံးကုိ စုေပါင္းထားတဲ့ ပရမတ္ ဘုရားအျဖစ္သာ တည္ရွိေၾကာင္း စသျဖင့္ ဆုိပါတယ္။
အမိတာဘာ ဘုရားနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အမ်ိဳးမ်ိဳးေျပာဆုိၾကေပမယ့္ မဟာယာနဗုဒၶဘာသာမွာေတာ့ အလြန္ထင္ရွားတဲ့ ေကာင္းကင္ဘုံ ဘုရားတစ္ဆူပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ပညာရွင္ေတြကေတာ့ အမိတာဘာ ဘုရား အယူဝါဒဟာ ျဗဟၼဏဝါဒရဲ႕ ပုံတူကူးခ်ခ်က္သာ ျဖစ္ေၾကာင္း ေထာက္ျပၾကပါတယ္။ ျဗဟၼဏဝါဒအရ ေလာကႀကီးဟာ ဣႆရေခၚ ဖန္ဆင္းမႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာၿပီး တစ္ေလာကလုံးဟာ ဘုရားသခင္ရဲ႕ ဝိညာဥ္ေတာ္နဲ႔ တည္ေဆာက္ထားျခင္း ျဖစ္ကာ သတၱဝါတုိင္းရဲဲ႕ ခႏၶာကုိယ္တြင္းမွာ ထာဝရ မပ်က္စီးတဲ့ ဝိညဥ္ေခၚ အတၱေကာင္ေလးရွိၿပီး အဲဒီအတၱေလးဟာ ထာဝရဘုရားသခင္ရဲ႕ အတၱမာန္ အစိပ္အပုိင္းပင္ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆုိၾကပါတယ္။ ေနာက္ဆုံးမွာ အဲဒီအတၱအစိပ္အပုိင္းဟာ ထာဝရဘုရားသခင္ရဲ႕ အတၱမာန္ႀကီးနဲ႔ ေပါင္းစပ္ၿပီး ထာဝရၿငိမ္းခ်မ္းရာ သုခဘုံမွာ စံျမန္းသြားမွာျဖစ္ေၾကာင္း ယူဆၾကပါတယ္။ ဒီအယူအဆဟာ မဟာယာနဗုဒၶဘာသာလာ အမိတာဘာနဲ႔ သုခဝတိဘုံ အယူအဆအတုိင္း ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ ျဗဟၼဏဝါဒေနာက္မွ ေပၚေပါက္လာတဲ့ မဟာယာန အယူအဆဟာ ျဗဟၼဏဝါဒကုိ ပုံတူကူးခ်ထားျခင္း ဒါမွမဟုတ္ ျဗဟၼဏအယူအဆဟာ မဟာယာန အယူအဆထဲ ဝင္ေရာက္လာျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ပညာရွင္မ်ားက သုံးသပ္ၾကပါတယ္။
ျဗဟၼဏဝါဒ လႊမ္းမုိးျခင္းကုိ ခံရတဲ့ မဟာယာန ဗုဒၶဘာသာဟာ ျဗဟၼဏဝါဒကုိ အတုယူကာ အမိတာဘာဘုရားကုိ ျဗဟၼာႀကီးပုံစံ ဖန္တီးၿပီး အဝေလာကိေတသြာရနဲ႔ ေဂါတမဗုဒၶတုိ႔ကုိလည္း ျဗဟၼာႀကီးတစ္ျဖစ္လဲ အမိတာဘာက ဖန္ဆင္းၿပီး ေစလႊတ္ထားတဲ့ တမန္ေတာ္ပုံစံအျဖစ္ ပုံတူကူးခ်ထားျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဒါေၾကာင့္ ႐ုပ္ပြားဆင္းတုေတာ္မ်ား ထုလုပ္ကုိးကြယ္တဲ့ အခါမွာလည္း အမိတာဘာဘုရားကုိ အလယ္မွာထားၿပီး လက္ဝဲလက္ယာဘက္ေတြမွာ ေဂါတမဘုရားနဲ႔ အဝေလာကိေတသြာရကုိ ထားျခင္းျဖစ္ႏုိင္ေၾကာင္း အခ်ိဳ႕က ေကာက္ခ်က္ခ်ၾကပါတယ္။
ဘယ္လုိပဲ ျဖစ္ျဖစ္ မဟာယာနဗုဒၶဘာသာလာ အမိတာဘာဘုရားနဲ႔ သုခဝတီဘုံ အယူအဆဟာ ေထရဝါဒ ဗုဒၶမွာ မပါတဲ့ ေထရဝဒါနဲ႔ ဆန္႔က်င္တဲ့ ထာဝရဘုရားနဲ႔ ေကာင္းကင္ဘုံ အယူအဆ သက္သက္သာ ျဖစ္တယ္ဆုိတာေတာ့ အေသအခ်ာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အမိတာဘာဘုရားဟာ ျဗဟၼဏေတြရဲ႕ ဣႆရကုိ အမည္ေျပာင္းထားျခင္းျဖစ္ၿပီး ေလာက၌ အတၱရွိတယ္လုိ႔ ယူဆတဲ့ မဟာယာနတစ္ျဖစ္လဲ ျဗဟၼဏအယူအဆရဲ႕ လႊမ္းမုိးဖန္တီးထားခ်က္ ဘုရားတစ္ဆူသာ ျဖစ္တယ္ဆုိတာ ထင္ရွားတဲ့ အခ်က္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ အတၱဝါဒကုိပယ္ၿပီး အနတၱဝါဒအတုိင္း လက္ခံက်င့္သုံးၾကတဲ့ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာက ဒီအမိတာဘာဘုရား အယူအဆကုိ အသိအမွတ္ျပဳ လက္မခံျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ရွိေစေတာ့။ အမိတာဘာ ဘုရားနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေျပာမယ္ဆုိရင္ အယူအဆအမ်ိဳးမ်ိဳး။ ဖြင့္ဆုိခ်က္အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ျငင္းခုံမႈအမ်ိဳးမ်ိဳးကုိ ေတြ႕ရမွာျဖစ္ေပမယ့္ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာေတြ အေနနဲ႔ကေတာ့ အမိတာဘာ ဘုရားအယူအဆနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ယုတၱိက်မက် စဥ္းစားဆင္ျခင္ၿပီး ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ ေရြးခ်ယ္မႈနဲ႔ပဲ အမိတာဘာ ဘုရား အယူဝါဒကုိ စိစစ္ၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေသခ်ာတာကေတာ့ အမိတာဘာဗုဒၶသည္ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာမွ မပါတဲ့၊ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာက လက္မခံတဲ့၊ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသဝင္မ်ား မကုိးကြယ္တဲ့ ျဗဟၼဏဝါဒကုိ ပုံတူကူးခ်ထားတဲ့ မဟာယာနဗုဒၶဘာသာရဲ႕ ဖန္တီးမႈ အယူအဆသာ ျဖစ္တယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္ပဲ ျဖစ္ပါေၾကာင္း အမိတာဘာဘုရားအေၾကာင္း တစ္စိပ္တစ္ေဒသအျဖစ္ တင္ျပလုိက္ရပါတယ္။
က်မ္းကုိး = ျမတ္ဗုဒၶသာသနာ ပုံေတာ္သမုိင္း (ဆရာဝန္တင္ေရႊ)
ေရွ႕ဘဝေနာက္ဘဝ ဗုဒၶမေဝဘန္ (ဝင္းသိန္းဦး)
