တရားပဲြတစ္ခုမွာ ကုသုိလ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အထူးျပဳ ေဟာေျပာျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ တရားေခါင္းစဥ္ေလး အမည္ေပးၿပီး အဲဒီေကာင္းစဥ္နဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ မေျပာခင္ တရားနာ ပရိတ္သတ္ေတြကုိ “ကုသုိလ္ဆိုတာ ဘာလဲ…”လုိ႔ အရင္ဆုံး ေမးစမ္းၾကည့္လုိက္ေတာ့ ထုံးစံအတုိင္း ျမန္မာတရားနာ ပရိတ္သတ္ရဲ႕ အေျဖက ဟုိလုိလုိ ဒီလုိလုိ ၀ါတားတားရယ္ပါ။ တစ္ခ်ိဳ႕က “ကုသုိလ္ဆုိတာ ေကာင္းမႈကုိေျပာတာပါဘုရား..” လုိ႔ ေျဖၾကသလုိ တစ္ခ်ိဳ႕က “ကုသုိလ္ဆုိတာ ေကာင္းတဲ့အလုပ္ကုိ ေျပာတာပါဘုရား..”လုိ႔ ေျပာတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ “ကုသုိလ္ဆုိတာ ဒါန၊ သီလ၊ ဘာ၀နာကုိ ေျပာတာပါဘုရား..” လုိ႔ ေျဖတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ သူတုိ႔ရဲ႕ အေျဖေတြဟာ မွားတယ္လုိ႔ မေျပာႏုိင္ေပမယ့္ ေသေသခ်ာခ်ာ သိလုိ႔ေျဖတာရယ္လုိ႔ မရွိၾကပါဘူး။ စိတ္အထင္နဲ႔ မွန္းၿပီးေျဖလုိက္ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေန႔ေခတ္မွာ အဲဒီလုိ အထင္နဲ႔ေျဖႏုိင္တာကုိက ေတာ္လွၿပီလုိ႔ ေျပာရမလုိ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဘုန္းဘုန္းကေတာ့ သိသင့္သိထုိက္တဲ့ ကုသုိလ္န႔ဲ အကုသုိလ္အေၾကာင္း အေျခခံက်က် ရွင္းျပေပးျဖစ္ပါတယ္္။
ကုသုိလ္၊ အကုသုိလ္လုိ႔ ျမန္မာလုိ ေျပာဆုိသုံးႏႈန္းေနၾကတဲ့ ဒီစကားလုံးေတြဟာ ပါဠိ ကုသလ၊ အကုသလဆုိတဲ့ စကားလုံးေတြကုိ ျမန္မာမႈျပဳထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီကုသုိလ္ အကုသုိလ္ဆုိတဲ့ စကားလုံးေတြရဲ႕ တုိက္႐ုိက္သေဘာ လကၡဏာကုိ စာေပက “ကုသုိလ္ဆုိတာ အျပစ္မရွိျခင္း၊ ေကာင္းေသာအက်ိဳးကုိ ေပးျခင္းလကၡဏာ (ကုသလံ အန၀ဇၨ သုခ၀ိပါက လကၡဏံ)” ရွိေၾကာင္းႏွင့္ “အကုသုိလ္ဆုိတာ အျပစ္ႏွင့္တကြျဖစ္ျခင္း၊ မေကာင္းေသာ အက်ိဳးကုိေပးျခင္း လကၡဏာ(အကုသလံ သာ၀ဇၨ ဒုကၡ၀ိပါက လကၡဏံ)” ရွိေၾကာင္း ဖြင့္ဆုိရွင္းျပပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီအဖြင့္ေတြအရ အျပစ္မရွိျခင္း၊ ေကာင္းတဲ့အက်ိဳးကုိ ေပးျခင္းသေဘာကုိ ကုသုိလ္လုိ႔ဆုိၿပီး အျပစ္ႏွင့္တကြျဖစ္ျခင္း၊ မေကာင္းတဲ့ အက်ိဳးကုိ ေပးျခင္းသေဘာကုိ အကုသုိလ္လုိ႔ ဆုိေၾကာင္း နားလည္ႏုိင္ပါတယ္။ ဆုိလုိတာက “အလုပ္တစ္ခုဟာ ကုိယ့္အတြက္ေရာ သူတပါးအတြက္ပါ အျပစ္မရွိဘဲ ေကာင္းတဲ့အက်ိဳးကုိ ေပးတယ္ဆုိရင္ ဒီအလုပ္ကုိ ကုသုိလ္”လုိ႔ ဆုိၿပီး “အလုပ္တစ္ခုဟာ ကုိယ့္အတြက္ေရာ သူတပါးအတြက္ပါ အျပစ္ျဖစ္ႏုိင္ကာ မေကာင္းတဲ့ အက်ိဳးကုိ ေပးႏုိင္တယ္ဆုိရင္ ဒီအလုပ္ကုိ အကုသုိလ္”လုိ႔ ဆုိေၾကာင္း ဆုိလုိရင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ ျမတ္ဗုဒၶကုိယ္ေတာ္တုိင္ ကာလာမသူတုိ႔သားတုိ႔ကုိ မိန္႔ေတာ္မူထားတဲ့ ကုသုိလ္အကုသုိလ္ အယူအဆကလည္း အထက္ပါ စာေပအဖြင့္ကုိ ပုိၿပီးျပည့္စုံေစပါတယ္။ ဘုရားရွင္က “ကာလာမမင္းတုိ႔ ဤတရားတို႔ကား ကုသိုလ္တရားတို႔တည္း၊ ဤတရားတို႔ကား အျပစ္မရွိေသာ တရားတို႔တည္း၊ ဤတရားတို႔ကား ပညာရွိတို႔ ခ်ီးမြမ္းအပ္ေသာ တရားတို႔တည္း၊ ဤတရားတို႔ကို ျပည့္စံုေစအပ္ ေဆာက္တည္ အပ္ကုန္ေသာ္ အစီးအပြါးရွိျခင္းငွါ ခ်မ္းသာျခင္းငွါ ျဖစ္ကုန္၏”ဟု သင္တို႔သည္ မိမိတို႔ ကိုယ္တိုင္ပင္ သိေသာ အခါ၌မူ ျပည့္စံုေစ၍ ေနကုန္ရာ၏။ “ကာလာမမင္းတုိ႔… ဤတရားတို႔ကား အကုသိုလ္တရားတို႔တည္း၊ ဤတရားတို႔ကား အျပစ္ရွိေသာ တရားတို႔တည္း၊ ဤတရားတို႔ကား ပညာရွိတို႔ ကဲ့ရဲ႕အပ္ေသာ တရားတို႔တည္း။ ဤတရားတို႔ကို ျပည့္စံုေစအပ္ ေဆာက္တည္ အပ္ကုန္သည္ရွိေသာ္ အစီးအပြားမဲ့ျခင္းငွါ ဆင္းရဲျခင္းငွါ ျဖစ္ကုန္၏” ဟု သင္တို႔သည္ မိမိတို႔ ကိုယ္တိုင္ပင္ သိေသာအခါ၌မူ ပယ္စြန္႔ကုန္ရာ၏။ (ေကသမုတၱိသုတ္)”လို႔ ယုတၱိရွိၿပီး အႏွစ္သာရပါတဲ့ ကုသုိလ္အကုသုိလ္ အယူအဆကုိ မိန္႔ေတာ္မူပါတယ္။
စာေပကေျပာတဲ့ ကုသုိလ္၊ အကုသုိလ္ေတြရဲ႕ အဓိပၸါယ္နဲ႔ ျမတ္ဗုဒၶမိန္႔ေတာ္မူတဲ့ အယူအဆေတြက ရွင္းပါတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ကုိယ္လုပ္တဲ့ အလုပ္တစ္ခုဟာ အက်ိဳးရွိၿပီး အျပစ္မရွိဘူးဆုိရင္ ကုသုိလ္အလုပ္ျဖစ္ေနၿပီး အက်ိဳးလည္း မရွိတဲ့အျပင္ အျပစ္ပါ ျဖစ္ေနတယ္ဆုိရင္ ဒါဟာ အကုသုိလ္အလုပ္ ျဖစ္ေနတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ အျပစ္ရွိတယ္၊ မရွိဘူး၊ အက်ိဳးရွိတယ္၊ မရွိဘူးဆုိတာေတြကုိ ကုိယ့္အတြက္ တစ္ခုတည္းကိုၾကည့္ၿပီး ေျပာလုိ႔မရပါဘူး။ တစ္ခါတစ္ေလ တစ္ခ်ိဳ႕အလုပ္ေတြဟာ ကုိယ့္အတြက္ေတာ့ အက်ိဳးရွိေနေပမယ့္ သူမ်ားအတြက္ေတာ့ ထိခုိက္ေနတဲ့ အလုပ္မ်ိဳး၊ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္လုံး အက်ိဳးရွိေနပမယ့္ သန္႔ရွင္းမႈမရွိ၊ အျပစ္ျဖစ္ေနတဲ့ အလုပ္မ်ိဳး ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိျဖစ္ေနမယ္ဆုိရင္္ ဒီလုိအလုပ္မ်ိဳးကုိ ကုသုိလ္လုိ႔ ေျပာလုိ႔မရပါဘူး။ တကယ့္ကုိ အျပစ္မရွိဘဲ ေကာင္းတဲ့အက်ိဳးကုိ ေပးတဲ့အလုပ္မ်ိဳးဆုိတာ ကုိယ့္အတြက္ေရာ သူတပါးအတြက္ပါ အျပစ္မရွိဘဲ ေကာင္းက်ိဳးကုိ ျဖစ္ေစတဲ့ အလုပ္မ်ိဳးကုိ ဆုိၿပီး အဲဒီလုိ အလုပ္မ်ိဳးကုိသာ ကုသိုလ္လုိ႔ ေခၚဆုိႏုိင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
အကုသုိလ္အလုပ္ကေတာ့ ရွင္းပါတယ္။ လုပ္မိၿပီးဆုိကတည္း အရင္ဆုံး ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ အက်ိဳးယုတ္ေစ၊ အျပစ္ျဖစ္ေစတာပဲ ျဖစ္ၿပီး ေနာက္သူတပါးကုိပါ ပတ္သက္ဆက္စပ္ကာ အျပစ္ျဖစ္ေစ၊ အက်ိဳးယုတ္ေစ ျပန္ပါတယ္။ အကုသုိလ္အလုပ္ကုိ လုပ္မိၿပီဆုိရင္ လုပ္ေနတဲ့ အခ်ိန္ကစၿပီး အျပစ္ျဖစ္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အကုသုိလ္အလုပ္မွာ ကုိယ့္အတြက္ အက်ိဳးရွိသြားတယ္၊ ေကာင္းက်ိဳးျဖစ္သြားတယ္ ဆုိတာ မရွိဘဲ ဘယ္သူပဲျဖစ္ျဖစ္ အကုသိုလ္အလုပ္ကုိ လုပ္မိတာနဲ႔ တၿပိဳင္တည္း အျပစ္ျဖစ္ေနၿပီး မေကာင္းတဲ့အက်ိဳးကုိ ေပးေစေတာ့တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕က အကုသုိလ္နဲ႔ အက်ိဳးေပးတယ္၊ ေလာင္းကစားနဲ႔ အက်ိဳးေပးတယ္လုိ႔ ဆုိကာ အကုသုိလ္အလုပ္၊ မေကာင္းတဲ့ အလုပ္ေတြကုိ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါး လုပ္ေနတတ္တာ ရွိပါတယ္။ ဒါဟာ အက်ိဳးေပးတာ မဟုတ္ပါဘူး။ အက်ိဳးယုတ္ေနေစတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အျပစ္ေတြ ျဖစ္ေနေစတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ိန္မတန္ေသးတဲ့အတြက္ ဒီအျပစ္ေတြကုိ မခံရေသးေပမယ့္ အခ်ိန္တန္ရင္ေတာ့ ဘုရားလည္း မကယ္ႏုိင္ေလာက္ေအာင္ အျပစ္နဲ႔အတူ မေကာင္းက်ိဳးကုိ ခံရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကုိယ့္လုပ္တဲ့အလုပ္ဟာ အျပစ္နဲ႔တကြျဖစ္ေနၿပီး မေကာင္းတဲ့အက်ိဳးကုိ ေပးေစတဲ့ အလုပ္ မျဖစ္ဖုိ႔လုိ႔ေၾကာင္း ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
တစ္ခါက အရက္ကုိႀကိဳက္လုိ႔ကုိ ေသာက္ေနၿပီး အရက္ေသာက္ၿပီးရင္လည္း ဘယ္သူ႔ကုိမွ ဒုကၡမေပးဘဲ သူဖာသာသူ တစ္ေယာက္တည္း အိပ္ေနတတ္တဲ့ ဒကာတစ္ေယာက္နဲ႔ ေတြ႕လုိ႔ သူေျပာတာေလး သတိရမိပါတယ္္။ “ဆရာေတာ္ဘုရား… တပည့္ေတာ္က အရက္ေသာက္တာကုိ မေကာင္းမွန္းေတာ့ သိပါတယ္၊ ဒါေပမယ့္ ႀကိဳက္လြန္းေတာ့ ဘယ္လုိမွကုိ ျဖတ္လုိ႔မရဘူးဘုရား..၊ ေနာက္တပည့္ေတာ္က ေသာက္သာေသာက္ေပမယ့္ ဘယ္သူ႔ကုိမွ ဒုကၡေပးေလ့ မရွိပါဘူးဘုရား၊ အဲဒီအတြက္ အကုသုိလ္အျပစ္ေတာ့ သက္သာမယ္လုိ႔ ထင္ပါတင္ဘုရား..”လုိ႔ သူက ေျပာလာပါတယ္။ “အင္း… ဒကာ့အျမင္နဲ႔ ဒကာကေတာ့ ဟုတ္ေနတာပဲ၊ တကယ္ေတာ့ အကုသုိလ္အျပစ္ဆုိတာ သူတပါးကုိ မထိခုိက္ေပမယ့္ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ ထိခုိက္ေနရင္လည္း အကုသုိလ္လုိ႔ ေျပာလုိ႔ရပါတယ္၊ ဒကာက အရက္ေသာက္ၿပီး ဘယ္သူ႔ကုိမွ ဒုကၡမေပးဘဲ အိပ္ေနေပမယ့္ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိေတာ့ အက်ိဳးယုတ္ေစ၊ အျပစ္ျဖစ္ေနေစတဲ့ အတြက္ ဒါဟာ အကုသုိလ္ပါပဲ၊ အရက္ေသာက္တဲ့ အတြက္ သီလသိကၡာပုဒ္ကုိ ခ်ိဳးေဖာက္ေနၿပီး အရက္ေသာက္ထားတဲ့ အတြက္ ေမ့ေလ်ာ့ေပါ့ဆမႈ ျဖစ္ေနတာေတြကုိက အကုသုိလ္ျဖစ္ေနတာပါ၊ ဒါေၾကာင့္ အရက္ေသာက္ၿပီး အိပ္ေနတတ္တဲ့ သူကုိလည္း အကုသိုလ္ျဖစ္ေနတဲ့သူလုိ႔ ေျပာတာျဖစ္ပါတယ္…” စသျဖင့္ အဲဒီဒကာကုိ ျပန္ေျပာျဖစ္ခဲ့ပါေသးတယ္။
ဟုတ္ပါတယ္။ လူတုိင္းလူတုိင္း ကုိယ္လုပ္တဲ့ အလုပ္ေတြ အေပၚမွာ အျပစ္ျဖစ္မျဖစ္ စိစစ္ၾကည့္ၾကဖုိ႔ လိုပါတယ္။ ကုိယ္လုပ္တဲ့အလုပ္ဟာ ကုိယ့္အတြက္ေရာ သူတပါးအတြက္ပါ အျပစ္ကင္းတယ္၊ အက်ိဳးရွိတယ္ဆုိရင္ ဒီအလုပ္ဟာ ေကာင္းတဲ့အလုပ္ျဖစ္ၿပီး ကုိယ္လုပ္တဲ့အလုပ္ဟာ ကုိယ့္အတြက္လည္း အက်ိဳးမရွိ၊ သူမ်ားအတြက္လည္း အက်ိဳးမရွိတဲ့အျပင္ လုပ္သမွ် အျပစ္ေတြပဲ ျဖစ္ေနတယ္ဆုိရင္ ဒါဟာ မေကာင္းတဲ့ အလုပ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အလုပ္တစ္ခုဟာ ေကာင္းရင္ကုသုိလ္ျဖစ္ၿပီး မေကာင္းရင္ အကုသုိလ္ျဖစ္ပါတယ္။ အေကာင္းလုပ္ရင္ အျပစ္ကင္းၿပီး မေကာင္းလုပ္ရင္ အျပစ္တြင္း ျဖစ္ေနမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အျပစ္မကင္းဘဲ မေကာင္းက်ိဳးေပးတတ္တဲ့ အကုသုိလ္ အလုပ္ေတြကုိ ေရွာင္ၾကဥ္ၿပီး အျပစ္ကင္းကာ ေကာင္းက်ိဳးျဖာေစမယ့္ ကုသုိလ္အလုပ္ေတြမွာ တတ္ႏုိင္သမွ် ႀကိဳးစားအားထုတ္ၾကဖုိ႔ တုိက္တြန္းၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ဆုိလုိတာက ကုသုိလ္၊ အကုသုိလ္ဆုိတာ လုပ္တဲ့သူေတြ အေနနဲ႔ ကုိယ့္အတြက္ေရာ အျခားသူေတြ အတြက္ပါ အျပစ္ရွိမရွိ အက်ိဳးရွိမရွိဆုိတဲ့ သက္ေရာက္မႈေတြနဲ႔ သက္ဆုိင္တဲ့ အလုပ္ေတြကုိ ဆုိလုိတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ကုိယ္လုပ္တဲ့ အလုပ္တစ္ခုဟာ ကုသုိလ္ျဖစ္လား၊ အကုသုိလ္ျဖစ္လား ဆုိတာကုိ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ စိစစ္ၿပီး ကုသုိလ္ျဖစ္တယ္ဆုိရင္ စဲြစဲြၿမဲၿမဲလုပ္ဖုိ႔နဲ႔ အကုသုိလ္ျဖစ္တယ္ဆုိရင္ မလုပ္ဘဲ ေရွာင္ရွားကာ လုပ္မိေနရင္လည္း အျမန္ဆုံး စြန္႔လႊတ္ၾကဖုိ႔ ဆုိလုိရင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ကံကံရဲ႕ သက္ေရာက္မႈ သေဘာအရလည္း ကုိယ္လုပ္တဲ့အလုပ္ဟာ ကုိယ့္ဆီပဲ ျပန္ေရာက္လာမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ကုိယ္လုပ္တဲ့ အလုပ္ေတြကုိ အျပစ္ကင္းေအာင္နဲ႔ အက်ိဳးရွိေအာင္ လုပ္ၾကဖုိ႔ တုိက္တြန္းလုိရင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဗုဒၶအလုိေတာ္အရ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟတရားမ်ား ဦးစီးၿပီး လုပ္ေလ့ရွိတဲ့ အလုပ္မ်ားဟာ မ်ားေသာအားျဖင့္ အျပစ္မကင္းဘဲ အကုသုိလ္ျဖစ္တတ္တာ မ်ားတဲ့အတြက္ ဒီလုိအလုပ္မ်ားကုိ ေရွာင္ရွားၿပီး အျပစ္ကင္းတဲ့ အလုပ္ေတြကုိ ရွာေဖြလုပ္ၾကဖုိ႔ အသိေပးလုိရင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ အခ်ဳပ္ေျပာလုိတာက ေလာကမွာ ေျပာေျပာေနၾကတဲ့ ကုသုိလ္အကုသုိလ္ဆုိတဲ့ စကားေတြရဲ႕ တကယ့္ဆုိလုိရင္းမွာ ကုသိုလ္ဆုိတာ အျပစ္မရွိဘဲ ေကာင္းက်ိဳးျဖစ္ေစတဲ့ သေဘာျဖစ္ၿပီး အကုသုိလ္ဆုိတာ အျပစ္နဲ႔အတူ မေကာင္းက်ိဳးကုိ ျဖစ္ေစတဲ့ သေဘာျဖစ္တဲ့အတြက္ ဘယ္သူပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ကုိယ္လုပ္တဲ့ အလုပ္တစ္ခုဟာ ကုိယ့္အတြက္ေရာ သူတပါးအတြက္ပါ အျပစ္ကင္းမကင္း၊ အက်ိဳးရွိမရွိ စဥ္းစားသုံးသပ္ၿပီး ႏွစ္ဦးလုံးအတြက္ အျပစ္ကင္းၿပီး အက်ိဳးရွိတယ္ဆုိရင္ ဒီအလုပ္ကုိ ႀကိဳးစားလုပ္ဖုိ႔နဲ႔ ႏွစ္ဦးလုံးအတြက္ အျပစ္မကင္းဘဲ အက်ိဳးယုတ္ေစတယ္ဆုိရင္ ဒီအလုပ္ကုိ မလုပ္ဘဲ ေရွာင္ရွားဖုိ႔၊ အဲဒီလုိ အျပစ္ကင္းၿပီး အက်ိဳးရွိတဲ့ အလုပ္ကုိ လုပ္ေနျခင္းဟာ ကုသုိလ္လုပ္ေနျခင္း ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီ ကုသုိလ္တရားေတြကုိ မ်ားမ်ားလုပ္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖုိ႔ ေျပာလုိရင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ အျပစ္ကင္းၿပီး အက်ိဳးရွိတဲ့ အလုပ္ေတြကုိ လုပ္ေဆာင္ရင္းနဲ႔ပဲ ကုိယ့္ရဲ႕ဘ၀ ေကာင္းက်ိဳးခ်မ္းသာကုိ ႀကိဳးစားရွာေဖြၾကဖုိ႔လည္း အသိေပးစကား ေျပာၾကားရင္း ကုသုိလ္နဲ႔ အကုသုိလ္ဆုိတဲ့ ဒီစာစုေလးကုိ အဆုံးသတ္လုိက္ရပါေတာ့တယ္။
ကုသုိလ္၊ အကုသုိလ္လုိ႔ ျမန္မာလုိ ေျပာဆုိသုံးႏႈန္းေနၾကတဲ့ ဒီစကားလုံးေတြဟာ ပါဠိ ကုသလ၊ အကုသလဆုိတဲ့ စကားလုံးေတြကုိ ျမန္မာမႈျပဳထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီကုသုိလ္ အကုသုိလ္ဆုိတဲ့ စကားလုံးေတြရဲ႕ တုိက္႐ုိက္သေဘာ လကၡဏာကုိ စာေပက “ကုသုိလ္ဆုိတာ အျပစ္မရွိျခင္း၊ ေကာင္းေသာအက်ိဳးကုိ ေပးျခင္းလကၡဏာ (ကုသလံ အန၀ဇၨ သုခ၀ိပါက လကၡဏံ)” ရွိေၾကာင္းႏွင့္ “အကုသုိလ္ဆုိတာ အျပစ္ႏွင့္တကြျဖစ္ျခင္း၊ မေကာင္းေသာ အက်ိဳးကုိေပးျခင္း လကၡဏာ(အကုသလံ သာ၀ဇၨ ဒုကၡ၀ိပါက လကၡဏံ)” ရွိေၾကာင္း ဖြင့္ဆုိရွင္းျပပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီအဖြင့္ေတြအရ အျပစ္မရွိျခင္း၊ ေကာင္းတဲ့အက်ိဳးကုိ ေပးျခင္းသေဘာကုိ ကုသုိလ္လုိ႔ဆုိၿပီး အျပစ္ႏွင့္တကြျဖစ္ျခင္း၊ မေကာင္းတဲ့ အက်ိဳးကုိ ေပးျခင္းသေဘာကုိ အကုသုိလ္လုိ႔ ဆုိေၾကာင္း နားလည္ႏုိင္ပါတယ္။ ဆုိလုိတာက “အလုပ္တစ္ခုဟာ ကုိယ့္အတြက္ေရာ သူတပါးအတြက္ပါ အျပစ္မရွိဘဲ ေကာင္းတဲ့အက်ိဳးကုိ ေပးတယ္ဆုိရင္ ဒီအလုပ္ကုိ ကုသုိလ္”လုိ႔ ဆုိၿပီး “အလုပ္တစ္ခုဟာ ကုိယ့္အတြက္ေရာ သူတပါးအတြက္ပါ အျပစ္ျဖစ္ႏုိင္ကာ မေကာင္းတဲ့ အက်ိဳးကုိ ေပးႏုိင္တယ္ဆုိရင္ ဒီအလုပ္ကုိ အကုသုိလ္”လုိ႔ ဆုိေၾကာင္း ဆုိလုိရင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ ျမတ္ဗုဒၶကုိယ္ေတာ္တုိင္ ကာလာမသူတုိ႔သားတုိ႔ကုိ မိန္႔ေတာ္မူထားတဲ့ ကုသုိလ္အကုသုိလ္ အယူအဆကလည္း အထက္ပါ စာေပအဖြင့္ကုိ ပုိၿပီးျပည့္စုံေစပါတယ္။ ဘုရားရွင္က “ကာလာမမင္းတုိ႔ ဤတရားတို႔ကား ကုသိုလ္တရားတို႔တည္း၊ ဤတရားတို႔ကား အျပစ္မရွိေသာ တရားတို႔တည္း၊ ဤတရားတို႔ကား ပညာရွိတို႔ ခ်ီးမြမ္းအပ္ေသာ တရားတို႔တည္း၊ ဤတရားတို႔ကို ျပည့္စံုေစအပ္ ေဆာက္တည္ အပ္ကုန္ေသာ္ အစီးအပြါးရွိျခင္းငွါ ခ်မ္းသာျခင္းငွါ ျဖစ္ကုန္၏”ဟု သင္တို႔သည္ မိမိတို႔ ကိုယ္တိုင္ပင္ သိေသာ အခါ၌မူ ျပည့္စံုေစ၍ ေနကုန္ရာ၏။ “ကာလာမမင္းတုိ႔… ဤတရားတို႔ကား အကုသိုလ္တရားတို႔တည္း၊ ဤတရားတို႔ကား အျပစ္ရွိေသာ တရားတို႔တည္း၊ ဤတရားတို႔ကား ပညာရွိတို႔ ကဲ့ရဲ႕အပ္ေသာ တရားတို႔တည္း။ ဤတရားတို႔ကို ျပည့္စံုေစအပ္ ေဆာက္တည္ အပ္ကုန္သည္ရွိေသာ္ အစီးအပြားမဲ့ျခင္းငွါ ဆင္းရဲျခင္းငွါ ျဖစ္ကုန္၏” ဟု သင္တို႔သည္ မိမိတို႔ ကိုယ္တိုင္ပင္ သိေသာအခါ၌မူ ပယ္စြန္႔ကုန္ရာ၏။ (ေကသမုတၱိသုတ္)”လို႔ ယုတၱိရွိၿပီး အႏွစ္သာရပါတဲ့ ကုသုိလ္အကုသုိလ္ အယူအဆကုိ မိန္႔ေတာ္မူပါတယ္။
စာေပကေျပာတဲ့ ကုသုိလ္၊ အကုသုိလ္ေတြရဲ႕ အဓိပၸါယ္နဲ႔ ျမတ္ဗုဒၶမိန္႔ေတာ္မူတဲ့ အယူအဆေတြက ရွင္းပါတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ကုိယ္လုပ္တဲ့ အလုပ္တစ္ခုဟာ အက်ိဳးရွိၿပီး အျပစ္မရွိဘူးဆုိရင္ ကုသုိလ္အလုပ္ျဖစ္ေနၿပီး အက်ိဳးလည္း မရွိတဲ့အျပင္ အျပစ္ပါ ျဖစ္ေနတယ္ဆုိရင္ ဒါဟာ အကုသုိလ္အလုပ္ ျဖစ္ေနတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ အျပစ္ရွိတယ္၊ မရွိဘူး၊ အက်ိဳးရွိတယ္၊ မရွိဘူးဆုိတာေတြကုိ ကုိယ့္အတြက္ တစ္ခုတည္းကိုၾကည့္ၿပီး ေျပာလုိ႔မရပါဘူး။ တစ္ခါတစ္ေလ တစ္ခ်ိဳ႕အလုပ္ေတြဟာ ကုိယ့္အတြက္ေတာ့ အက်ိဳးရွိေနေပမယ့္ သူမ်ားအတြက္ေတာ့ ထိခုိက္ေနတဲ့ အလုပ္မ်ိဳး၊ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္လုံး အက်ိဳးရွိေနပမယ့္ သန္႔ရွင္းမႈမရွိ၊ အျပစ္ျဖစ္ေနတဲ့ အလုပ္မ်ိဳး ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိျဖစ္ေနမယ္ဆုိရင္္ ဒီလုိအလုပ္မ်ိဳးကုိ ကုသုိလ္လုိ႔ ေျပာလုိ႔မရပါဘူး။ တကယ့္ကုိ အျပစ္မရွိဘဲ ေကာင္းတဲ့အက်ိဳးကုိ ေပးတဲ့အလုပ္မ်ိဳးဆုိတာ ကုိယ့္အတြက္ေရာ သူတပါးအတြက္ပါ အျပစ္မရွိဘဲ ေကာင္းက်ိဳးကုိ ျဖစ္ေစတဲ့ အလုပ္မ်ိဳးကုိ ဆုိၿပီး အဲဒီလုိ အလုပ္မ်ိဳးကုိသာ ကုသိုလ္လုိ႔ ေခၚဆုိႏုိင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
အကုသုိလ္အလုပ္ကေတာ့ ရွင္းပါတယ္။ လုပ္မိၿပီးဆုိကတည္း အရင္ဆုံး ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ အက်ိဳးယုတ္ေစ၊ အျပစ္ျဖစ္ေစတာပဲ ျဖစ္ၿပီး ေနာက္သူတပါးကုိပါ ပတ္သက္ဆက္စပ္ကာ အျပစ္ျဖစ္ေစ၊ အက်ိဳးယုတ္ေစ ျပန္ပါတယ္။ အကုသုိလ္အလုပ္ကုိ လုပ္မိၿပီဆုိရင္ လုပ္ေနတဲ့ အခ်ိန္ကစၿပီး အျပစ္ျဖစ္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အကုသုိလ္အလုပ္မွာ ကုိယ့္အတြက္ အက်ိဳးရွိသြားတယ္၊ ေကာင္းက်ိဳးျဖစ္သြားတယ္ ဆုိတာ မရွိဘဲ ဘယ္သူပဲျဖစ္ျဖစ္ အကုသိုလ္အလုပ္ကုိ လုပ္မိတာနဲ႔ တၿပိဳင္တည္း အျပစ္ျဖစ္ေနၿပီး မေကာင္းတဲ့အက်ိဳးကုိ ေပးေစေတာ့တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕က အကုသုိလ္နဲ႔ အက်ိဳးေပးတယ္၊ ေလာင္းကစားနဲ႔ အက်ိဳးေပးတယ္လုိ႔ ဆုိကာ အကုသုိလ္အလုပ္၊ မေကာင္းတဲ့ အလုပ္ေတြကုိ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါး လုပ္ေနတတ္တာ ရွိပါတယ္။ ဒါဟာ အက်ိဳးေပးတာ မဟုတ္ပါဘူး။ အက်ိဳးယုတ္ေနေစတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အျပစ္ေတြ ျဖစ္ေနေစတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ိန္မတန္ေသးတဲ့အတြက္ ဒီအျပစ္ေတြကုိ မခံရေသးေပမယ့္ အခ်ိန္တန္ရင္ေတာ့ ဘုရားလည္း မကယ္ႏုိင္ေလာက္ေအာင္ အျပစ္နဲ႔အတူ မေကာင္းက်ိဳးကုိ ခံရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကုိယ့္လုပ္တဲ့အလုပ္ဟာ အျပစ္နဲ႔တကြျဖစ္ေနၿပီး မေကာင္းတဲ့အက်ိဳးကုိ ေပးေစတဲ့ အလုပ္ မျဖစ္ဖုိ႔လုိ႔ေၾကာင္း ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
တစ္ခါက အရက္ကုိႀကိဳက္လုိ႔ကုိ ေသာက္ေနၿပီး အရက္ေသာက္ၿပီးရင္လည္း ဘယ္သူ႔ကုိမွ ဒုကၡမေပးဘဲ သူဖာသာသူ တစ္ေယာက္တည္း အိပ္ေနတတ္တဲ့ ဒကာတစ္ေယာက္နဲ႔ ေတြ႕လုိ႔ သူေျပာတာေလး သတိရမိပါတယ္္။ “ဆရာေတာ္ဘုရား… တပည့္ေတာ္က အရက္ေသာက္တာကုိ မေကာင္းမွန္းေတာ့ သိပါတယ္၊ ဒါေပမယ့္ ႀကိဳက္လြန္းေတာ့ ဘယ္လုိမွကုိ ျဖတ္လုိ႔မရဘူးဘုရား..၊ ေနာက္တပည့္ေတာ္က ေသာက္သာေသာက္ေပမယ့္ ဘယ္သူ႔ကုိမွ ဒုကၡေပးေလ့ မရွိပါဘူးဘုရား၊ အဲဒီအတြက္ အကုသုိလ္အျပစ္ေတာ့ သက္သာမယ္လုိ႔ ထင္ပါတင္ဘုရား..”လုိ႔ သူက ေျပာလာပါတယ္။ “အင္း… ဒကာ့အျမင္နဲ႔ ဒကာကေတာ့ ဟုတ္ေနတာပဲ၊ တကယ္ေတာ့ အကုသုိလ္အျပစ္ဆုိတာ သူတပါးကုိ မထိခုိက္ေပမယ့္ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ ထိခုိက္ေနရင္လည္း အကုသုိလ္လုိ႔ ေျပာလုိ႔ရပါတယ္၊ ဒကာက အရက္ေသာက္ၿပီး ဘယ္သူ႔ကုိမွ ဒုကၡမေပးဘဲ အိပ္ေနေပမယ့္ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိေတာ့ အက်ိဳးယုတ္ေစ၊ အျပစ္ျဖစ္ေနေစတဲ့ အတြက္ ဒါဟာ အကုသုိလ္ပါပဲ၊ အရက္ေသာက္တဲ့ အတြက္ သီလသိကၡာပုဒ္ကုိ ခ်ိဳးေဖာက္ေနၿပီး အရက္ေသာက္ထားတဲ့ အတြက္ ေမ့ေလ်ာ့ေပါ့ဆမႈ ျဖစ္ေနတာေတြကုိက အကုသုိလ္ျဖစ္ေနတာပါ၊ ဒါေၾကာင့္ အရက္ေသာက္ၿပီး အိပ္ေနတတ္တဲ့ သူကုိလည္း အကုသိုလ္ျဖစ္ေနတဲ့သူလုိ႔ ေျပာတာျဖစ္ပါတယ္…” စသျဖင့္ အဲဒီဒကာကုိ ျပန္ေျပာျဖစ္ခဲ့ပါေသးတယ္။
ဟုတ္ပါတယ္။ လူတုိင္းလူတုိင္း ကုိယ္လုပ္တဲ့ အလုပ္ေတြ အေပၚမွာ အျပစ္ျဖစ္မျဖစ္ စိစစ္ၾကည့္ၾကဖုိ႔ လိုပါတယ္။ ကုိယ္လုပ္တဲ့အလုပ္ဟာ ကုိယ့္အတြက္ေရာ သူတပါးအတြက္ပါ အျပစ္ကင္းတယ္၊ အက်ိဳးရွိတယ္ဆုိရင္ ဒီအလုပ္ဟာ ေကာင္းတဲ့အလုပ္ျဖစ္ၿပီး ကုိယ္လုပ္တဲ့အလုပ္ဟာ ကုိယ့္အတြက္လည္း အက်ိဳးမရွိ၊ သူမ်ားအတြက္လည္း အက်ိဳးမရွိတဲ့အျပင္ လုပ္သမွ် အျပစ္ေတြပဲ ျဖစ္ေနတယ္ဆုိရင္ ဒါဟာ မေကာင္းတဲ့ အလုပ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အလုပ္တစ္ခုဟာ ေကာင္းရင္ကုသုိလ္ျဖစ္ၿပီး မေကာင္းရင္ အကုသုိလ္ျဖစ္ပါတယ္။ အေကာင္းလုပ္ရင္ အျပစ္ကင္းၿပီး မေကာင္းလုပ္ရင္ အျပစ္တြင္း ျဖစ္ေနမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အျပစ္မကင္းဘဲ မေကာင္းက်ိဳးေပးတတ္တဲ့ အကုသုိလ္ အလုပ္ေတြကုိ ေရွာင္ၾကဥ္ၿပီး အျပစ္ကင္းကာ ေကာင္းက်ိဳးျဖာေစမယ့္ ကုသုိလ္အလုပ္ေတြမွာ တတ္ႏုိင္သမွ် ႀကိဳးစားအားထုတ္ၾကဖုိ႔ တုိက္တြန္းၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ဆုိလုိတာက ကုသုိလ္၊ အကုသုိလ္ဆုိတာ လုပ္တဲ့သူေတြ အေနနဲ႔ ကုိယ့္အတြက္ေရာ အျခားသူေတြ အတြက္ပါ အျပစ္ရွိမရွိ အက်ိဳးရွိမရွိဆုိတဲ့ သက္ေရာက္မႈေတြနဲ႔ သက္ဆုိင္တဲ့ အလုပ္ေတြကုိ ဆုိလုိတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ကုိယ္လုပ္တဲ့ အလုပ္တစ္ခုဟာ ကုသုိလ္ျဖစ္လား၊ အကုသုိလ္ျဖစ္လား ဆုိတာကုိ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ စိစစ္ၿပီး ကုသုိလ္ျဖစ္တယ္ဆုိရင္ စဲြစဲြၿမဲၿမဲလုပ္ဖုိ႔နဲ႔ အကုသုိလ္ျဖစ္တယ္ဆုိရင္ မလုပ္ဘဲ ေရွာင္ရွားကာ လုပ္မိေနရင္လည္း အျမန္ဆုံး စြန္႔လႊတ္ၾကဖုိ႔ ဆုိလုိရင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ကံကံရဲ႕ သက္ေရာက္မႈ သေဘာအရလည္း ကုိယ္လုပ္တဲ့အလုပ္ဟာ ကုိယ့္ဆီပဲ ျပန္ေရာက္လာမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ကုိယ္လုပ္တဲ့ အလုပ္ေတြကုိ အျပစ္ကင္းေအာင္နဲ႔ အက်ိဳးရွိေအာင္ လုပ္ၾကဖုိ႔ တုိက္တြန္းလုိရင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဗုဒၶအလုိေတာ္အရ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟတရားမ်ား ဦးစီးၿပီး လုပ္ေလ့ရွိတဲ့ အလုပ္မ်ားဟာ မ်ားေသာအားျဖင့္ အျပစ္မကင္းဘဲ အကုသုိလ္ျဖစ္တတ္တာ မ်ားတဲ့အတြက္ ဒီလုိအလုပ္မ်ားကုိ ေရွာင္ရွားၿပီး အျပစ္ကင္းတဲ့ အလုပ္ေတြကုိ ရွာေဖြလုပ္ၾကဖုိ႔ အသိေပးလုိရင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ အခ်ဳပ္ေျပာလုိတာက ေလာကမွာ ေျပာေျပာေနၾကတဲ့ ကုသုိလ္အကုသုိလ္ဆုိတဲ့ စကားေတြရဲ႕ တကယ့္ဆုိလုိရင္းမွာ ကုသိုလ္ဆုိတာ အျပစ္မရွိဘဲ ေကာင္းက်ိဳးျဖစ္ေစတဲ့ သေဘာျဖစ္ၿပီး အကုသုိလ္ဆုိတာ အျပစ္နဲ႔အတူ မေကာင္းက်ိဳးကုိ ျဖစ္ေစတဲ့ သေဘာျဖစ္တဲ့အတြက္ ဘယ္သူပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ကုိယ္လုပ္တဲ့ အလုပ္တစ္ခုဟာ ကုိယ့္အတြက္ေရာ သူတပါးအတြက္ပါ အျပစ္ကင္းမကင္း၊ အက်ိဳးရွိမရွိ စဥ္းစားသုံးသပ္ၿပီး ႏွစ္ဦးလုံးအတြက္ အျပစ္ကင္းၿပီး အက်ိဳးရွိတယ္ဆုိရင္ ဒီအလုပ္ကုိ ႀကိဳးစားလုပ္ဖုိ႔နဲ႔ ႏွစ္ဦးလုံးအတြက္ အျပစ္မကင္းဘဲ အက်ိဳးယုတ္ေစတယ္ဆုိရင္ ဒီအလုပ္ကုိ မလုပ္ဘဲ ေရွာင္ရွားဖုိ႔၊ အဲဒီလုိ အျပစ္ကင္းၿပီး အက်ိဳးရွိတဲ့ အလုပ္ကုိ လုပ္ေနျခင္းဟာ ကုသုိလ္လုပ္ေနျခင္း ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီ ကုသုိလ္တရားေတြကုိ မ်ားမ်ားလုပ္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖုိ႔ ေျပာလုိရင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ အျပစ္ကင္းၿပီး အက်ိဳးရွိတဲ့ အလုပ္ေတြကုိ လုပ္ေဆာင္ရင္းနဲ႔ပဲ ကုိယ့္ရဲ႕ဘ၀ ေကာင္းက်ိဳးခ်မ္းသာကုိ ႀကိဳးစားရွာေဖြၾကဖုိ႔လည္း အသိေပးစကား ေျပာၾကားရင္း ကုသုိလ္နဲ႔ အကုသုိလ္ဆုိတဲ့ ဒီစာစုေလးကုိ အဆုံးသတ္လုိက္ရပါေတာ့တယ္။
