“အူမ,ေတာင့္မွ သီလေစာင့္”ဆုိတဲ့ ျမန္မာစကားပုံကုိ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေျပာဆုိအသုံးျပဳေလ့ ရွိပါတယ္။ ေကာင္းတာေတြလုပ္ခ်င္ေပမယ့္ စား၀တ္ေနေရး အဆင္မေျပတဲ့အတြက္ မလုပ္ႏုိင္တဲ့ သေဘာကုိ ဒီစကားပုံေလး အသုံးျပဳၿပီး အေၾကာင္းျပေလ့ ရွိတတ္ပါတယ္။ သီလေစာင့္ခ်င္ေပမယ့္ စားစရာက မရွိေတာ့ သီလလည္း မေစာင့္ႏုိင္ဘူးလုိ႔ ဆုိခ်င္ၾကဟန္တူပါတယ္။ သီလေစာင့္တယ္၊ ကုသုိလ္လုပ္တယ္ဆုိတာ စား၀တ္ေနရင္း အဆင္ေျပမွပဲ လုပ္ႏုိင္တာ၊ စား၀တ္ေနေရး အဆင္မေျပရင္ေတာ့ သီလလည္း ေစာင့္ႏုိင္မွာ မဟုတ္ဘူးစသျဖင့္ ကုိယ္သီလမေစာင့္ႏုိင္တာ၊ ကုသုိလ္မလုပ္ႏုိင္တာကုိ အူမ,မေတာင့္တဲ့ အတြက္ မလုပ္ႏုိင္ဘဲ ျဖစ္ေနေၾကာင္း အေၾကာင္းျပလုိၾကဟန္ ရွိပါတယ္။ ဒီလုိဆုိရင္ ေမြးလာကတည္းက အူမေတာင့္ဖုိ႔ ႀကိဳးစားလာခဲ့ၾကတာ ဘယ္ေတာ့အူမေတာင့္လုိ႔ ဘယ္ေတာ့သီလ ေစာင့္ၾကမွာလဲလုိ႔ေတာင္ ေမးစရာ ျဖစ္လာပါတယ္။ အူမ,ေတာင့္မွ သီလေစာင့္ၾကမယ္ဆုိရင္ အူမ,မေတာင့္ခင္ တစ္ခုခု ျဖစ္သြားခဲ့ရင္ ဘယ္လုိလုပ္ၾကမလဲလုိ႔ ေစာဒကတက္စရာ ျဖစ္လာျပန္ပါတယ္။
ကတ္သီးကတ္သပ္ ေတြးၾကည့္မယ္ဆုိရင္ “အူမ,ေတာင့္မွ သီလေစာင့္”ဆုိတဲ့ ဒီစကားအရ အူမ,ေတာင့္ဖုိ႔က အဓိကျဖစ္ေနၿပီး သီလေစာင့္ဖုိ႔က ေနာက္ျဖစ္ေနပါတယ္။ အူမ,ေတာင့္ေအာင္ႀကိဳးစားဖုိ႔ အရင္လုိအပ္ၿပီး အူမ,ေကာင္းေကာင္းေတာင့္မွ သီလေစာင့္မယ္ ဆုိတဲ့သေဘာ သက္ေရာက္ေနျပန္ပါတယ္။ တကယ္လုိ႔ အဲဒီလုိ သေဘာမ်ိဳးနဲ႔သာ သီလကုိေနာက္မွေစာင့္ၿပီး အူမ,အရင္ေတာင့္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကမယ္ဆုိရင္ေတာ့ သီလေစာင့္ခ်ိန္ေရာက္မွာ မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆုိေတာ့ သမုဒၵရာ ၀မ္းတစ္ထြာ ဆုိတဲ့ စကားအတုိင္း ၀မ္းဟာတစ္ထြာေလာက္ ရွိေပမယ့္ သမုဒၵရာေလာက္အထိ က်ယ္ေနလုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သမုဒၵရာဟာ ဘယ္ေလာက္ပဲထည့္ထည့္ မျပည့္ႏုိင္သလုိ ၀မ္းဟာလည္း ဘယ္ေလာက္ပဲ ျဖည့္ျဖည့္ မျပည့္ႏုိင္ပါဘူး။ သံသရာအဆက္ဆက္ အူမ,ေတာင့္ေအာင္ ႀကိဳးစားခဲ့ၾကေပမယ့္ အခုအခ်ိန္ထိ မျပည့္ႏုိင္ၾကပါဘူး။ နိဗၺာန္မရေသးသမွ်ေတာ့ ျပည့္ႏုိင္မယ္ မထင္ပါဘူး။ ဒီလုိ ဘယ္္ေလာက္ပဲ အူမ,ေတာင့္ေအာင္ ႀကိဳးစားေနေပမယ့္ မေတာင့္ႏုိင္တဲ့ အူကုိ ေတာင့္ေအာင္ႀကိဳးစားၿပီးမွ သီလေစာင့္ၾကမယ္ ဆုိရင္ေတာ့ သီလေစာင့္ျဖစ္ဖုိ႔ မလြယ္ေတာ့ပါဘူး။ အူမ,ေတာင့္ေအာင္ ႀကိဳးစားရင္း အူမ,လည္းမေတာင့္ သီလလည္းမေစာင့္ႏုိင္တဲ့ အျဖစ္နဲ႔ပဲ ဘ၀ကုိ အဆုံးသတ္သြားဖုိ႔ မ်ားပါတယ္။
ဒီလုိ ဘယ္ေလာက္ပဲ ႀကိဳးစားႀကိဳးစား အူမ,ေတာင့္တယ္ဆုိတာ မျဖစ္ႏုိင္တဲ့အတြက္ အရိယာ သူေတာ္ေကာင္းေတြကေတာ့ အူမ,ေတာင့္ဖုိ႔ထက္ သီလေစာင့္ဖုိ႔ကုိ အဓိက အားထုတ္ၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ပုထုဇင္ေတြက အူမ,ေတာင့္ေရး ဦးစားေပး ျဖစ္ေနတတ္ၾကေပမယ့္ သူေတာ္ေကာင္းမ်ားကေတာ့ သီလေစာင့္ေရး ဦးစားေပးတတ္ၾကပါတယ္။ ပုထုဇင္ေတြက အူမ,ေတာင့္ဖုိ႔၊ စား၀တ္ေနရင္း အဆင္ေျပဖုုိ႔ဆုိရင္ သီလဖ်က္ဖုိ႔ ၀န္မေလးတတ္ေပမယ့္ သူေတာ္ေကာင္းေတြကေတာ့ သီလေစာင့္ဖုိ႔ဆုိရင္ အသက္ကုိ ေပးဆပ္ဖုိ႔အထိေတာင္ သတၱိရွိတတ္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း သီလဦးစားေပးတတ္တဲ့ သူေတာ္ေကာင္းေတြရဲ႕ ဘ၀ဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေနၿပီး အူမ,ေတာင့္ေရး ဦးစားေပးတတ္တဲ့ ပုထုဇင္ေတြရဲ႕ ဘ၀ဟာ မၿငိမ္းခ်မ္းဘဲ ဒီတစ္ထြာေလာက္ရွိတဲ့ ၀မ္းကုိျပည့္ေအာင္ ႀကိဳးစားရင္း ပူေလာင္မႈေတြနဲ႔သာ ၀မ္းမွာဟာေနၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေသခ်ာေတြးၾကည့္ရင္ သီလဦးစားေပးတတ္တဲ့ သူေတာ္ေကာင္းေတြဟာ အူမ,ကုိလည္း အလုိလုိ ေတာင့္ၿပီးသား ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ အူမ,ေတာင့္ေရး ႀကိဳးစားတဲ့ သူေတြကေတာ့ အူမ,မေတာင့္ႏုိင္တဲ့အျပင္ သီလလည္း မေစာင့္ႏုိင္တဲ့အတြက္ ဘ၀ဆက္တုိင္း ၀မ္းေဟာက္ပက္နဲ႔သာ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အူမ,ေတာင့္ဖုိ႔ထက္ သီလေစာင့္ၾကဖုိ႔ တုိက္တြန္းၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
အမွန္ေတာ့ သတၱ၀ါေတြရဲ႕ ဘ၀ကုိ ေသခ်ာျပန္ေတြးၾကည့္ရင္ အူမ,မေတာင့္လုိ႔၊ အူမ,ေတာင့္စရာမရွိလုိ႔ ႀကိဳးစား႐ုန္းကန္ေနရတဲ့ သူေတြဟာ ကမၼနိယာမ သေဘာတရား ႐ႈေထာင့္အရ အတိတ္က သီလမေစာင့္ခဲ့ၾကလုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အတိတ္က သီလမေစာင့္ခဲ့ပဲ မဟုတ္တာေတြ လုပ္ခဲ့ၾကေလေတာ့ ဒီဘ၀မွာ ဒုကၡေတြတုိးၿပီး အူမ,ေတာင့္ေရး အခက္အခဲေတြ ျဖစ္ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ သီလမေစာင့္လုိ႔ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ အက်ိဳးရလာဘ္ေၾကာင့္ ဒီဘ၀မွာ ဒုကၡေတြနဲ႔ႀကဳံၿပီး စား၀တ္ေနေရး အခက္အခဲေတြနဲ႔ ႀကဳံေတြ႕ေနရတဲ့ အေပၚမွာ တစ္ခါထပ္ၿပီး သီလမေစာင့္ဘဲ အူမ,ေတာင့္ေရး ဦးစားေပးၾကမယ္ ဆုိရင္ေတာ့ ဒီဘ၀မွာလည္း အူမ,ေတာင့္မွာ မဟုတ္သလုိ သီလမေစာင့္ႏုိင္တဲ့ အတြက္လည္း ေနာင္ဘ၀မွာ သုဂတိဘ၀နဲ႔ေ၀းကာ အူမ,ေတာင့္ဖုိ႔ဆုိတာ ပုိၿပီးမျဖစ္ႏုိင္ျပန္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ တစ္ဘ၀တစ္နပ္စာ အူမ,ေတာင့္ေရး ဦးစားမေပးၾကဘဲ သံသရာအတြက္ေတြးကာ သီလေစာင့္ေရး ဦးစားေပးၾကဖုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
သတၱ၀ါေတြဟာ မေကာင္းတဲ့အက်င့္၊ မေကာင္းတဲ့ လုပ္ရပ္ေတြေၾကာင့္ မေကာင္းက်ိဳးေတြျဖစ္ကာ သံသရာအဆက္ဆက္ ဒုကၡေတြႀကဳံေတြ႕ခဲ့ရတဲ့ အျဖစ္ကုိ သတိမျပဳမိဘဲ ကုိယ္က်င့္တရား ေကာင္းေရးထက္ စား၀တ္ေနေရး အဆင္ေျပေရး အဓိကထားေနတဲ့အတြက္လည္း မေကာင္းတဲ့ အက်ိဳးဆက္ေတြက ပုိၿပီးတုိးတက္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘုရားအစရွိတဲ့ အရိယာသူေတာ္ေကာင္းေတြက အဓိကက်တဲ့ အရာကုိ ေရြးခ်ယ္ၾကဖုိ႔ မိန္႔မွာေတာ္မူျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ “ပစၥည္းဥစၥာနဲ႔ ေျခလက္အဂၤါေတြ ယွဥ္လာရင္ ပစၥည္းဥစၥာကုိ စြန္႔ၿပီး ေျခလက္အဂၤါကုိ ေရြးခ်ယ္ဖုိ႔၊ ေျခလက္အဂၤါေတြနဲ႔ အသက္ ရွင္လာရင္ ေျခလက္အဂၤါကုိ စြန္႔ၿပီး အသက္ကုိ ေရြးခ်ယ္ဖုိ႔၊ အသက္နဲ႔ သီလ ယွဥ္လာရင္ အသက္ကုိစြန္႔ၿပီး သီလကုိ ေရြးခ်ယ္ကာ သီလလုံေအာင္ ထိန္းဖုိ႔” သတိေပး ဆုံးမေတာ္မူျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ခဏတာ အဆင္ေျပမႈကုိ မၾကည့္ဘဲ သံသရာနဲ႔ခ်ီတဲ့ အက်ိဳးဆက္ကုိ ၾကည့္ၿပီး ေရြးခ်ယ္ၾကဖုိ႔ ဆုိျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ျမတ္စြာဘုရားရွင္ကလည္း “သီလမလုံၿခဳံဘဲ ႏွစ္ေပါင္းတစ္ရာေက်ာ္ အသက္ရွင္ၿပီး ေနရတာထက္ သီလလုံၿခဳံၿပီး တစ္ေန႔တစ္ရက္ တစ္မနက္မွ် အသက္ရွင္၍ ေနရတာက ပုိျမတ္ေၾကာင္း…” မိန္႔ေတာ္မူပါတယ္။ ဘုရားရွင္အလုိအရ အူမ,ေတာင့္ေအာင္ ႀကိဳးစားရင္း အူမ, ေတာင္လာတဲ့အတြက္ အသက္ေတြ ရာေထာင္မက ရွည္ေနေပမယ့္ သီလမလုံၿခဳံရင္ အဲဒီပုဂၢိဳလ္ရဲ႕ အသက္ရွင္ေနမႈဟာ အႏွစ္မရွိတဲ့ အသက္ရွင္ေနမႈပဲ ျဖစ္ၿပီး အူမ,မေတာင့္လုိ႔ အသက္မရွည္ေပမယ့္ သီလလုံၿခဳံၿပီး ေနသြားရမယ္ဆုိရင္ အဲဒီေနရတဲ့ အခိုက္ဟာ အႏွစ္ရွိတဲ့အခုိက္၊ တန္ဘုိးရွိတဲ့အခုိက္လုိ႔ နားလည္သေဘာ ေပါက္ႏုိင္ပါတယ္။ အက်င့္သီလလုံၿခဳံေရးဟာ အဓိကျဖစ္ၿပီး စား၀တ္ေနေရးဟာ တဒဂၤအခုိက္အတန္႔မွ်သာ ျဖစ္ပါတယ္။ သီလနဲ႔ယွဥ္လာရင္ အသက္ပင္ စြန္႔လြတ္တဲ့အထိ ထိန္းသိမ္းသင့္ပါတယ္။ ေသခ်ာေတြးၾကည့္ရင္ သံသရာအဆက္ဆက္၊ ငတ္ခဲ့တာေတြ မ်ားခဲ့သလုိ အႀကိမ္ႀကိမ္ ေသခဲ့ေပါင္းလည္း မ်ားခဲ့ပါၿပီ။ အူမ,မေတာင့္လုိ႔ ေသမယ္ဆုိရင္လည္း အႀကိမ္ႀကိမ္ ေသခဲ့ဖူးၿပီးသား ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီတစ္ဘ၀ ထပ္ေသလည္း မထူးပါဘူးလုိ႔ေတာင္ ဆုိႏုိင္ပါတယ္။ သီလမလုံဘဲ သီလေသရင္ေတာ့ အူမ,မေတာင့္လုိ႔ ဒီဘ၀မွာ ေသရတာထက္ အဆေပါင္းေျမာက္မ်ားစြာ မေကာင္းတဲ့အက်ိဳးေတြနဲ႔ ပုိလုိ႔ေတာင္ အူမ,မေတာင့္ ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ သီလကုိ ဦးစားေပးၾကဖုိ႔ ဆုံးမေတာ္မူျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ဆုိလုိတာက အူမ,ေတာင့္မွ သီလေစာင့္ၾကတာထက္ သီလေစာင့္ရင္း အူမ,ေတာင္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖုိ႔ ဆုိလုိရင္းျဖစ္ပါတယ္။ အူမ,မေတာင့္လုိ႔ ေသခဲ့ရင္ တစ္ဘ၀ထက္ ပုိၿပီး ေသစရာအေၾကာင္း မရွိေပမယ့္ သီလမေစာင့္ဘဲ ေသခဲ့ရင္ေတာ့ သံသရာနဲ႔ခ်ီၿပီး မေကာင္းတဲ့ဘ၀မွာ ခံေနရမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ စား၀တ္ေနေရး အဆင္ေျပေရးထက္ ကုိယ္က်င့္သီလ မပ်က္စီးေရး အေလးေပးသင့္တယ္လုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္က ပုထုဇင္ေတြမွာ အူမ,ေတာင့္တယ္ဆုိတာ မရွိႏုိင္တဲ့အတြက္ အူမ,ေတာင့္မွ သီလေစာင့္မယ္ဆုိရင္ သီလေစာင့္ဖုိ႔ အခ်ိန္ဆုိတာလည္း ရွိမွာမဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အူမ,ေတာင့္သည္ျဖစ္ေစ မေတာင့္သည္ျဖစ္ေစ လက္ရွိ ရွိေနတဲ့ အခ်ိန္အခုိက္အတန္႔ဟာ အေကာင္းဆုံး ျဖစ္တဲ့အတြက္ အေကာင္းဆုံး၊ အေသခ်ာဆုံး အခ်ိန္မွာပဲ သီလေစာင့္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားသင့္ပါတယ္။
တစ္ခ်ိဳ႕က သီလမေစာင့္ႏုိင္တာဟာ ေခတ္ကာလေၾကာင့္လုိ႔ ပုံခ်တတ္ၾကပါတယ္။ တကယ္လုိ႔ ေခတ္ကာလ အေျခအေနအရ အူမ,ေတာင့္မွ က်န္တဲ့အရာေတြ အစစအရာရာ ေအာင္ျမင္ေအာင္ လုပ္ႏုိင္မယ္ဆုိရင္လည္း အူမ,ေတာင့္ေအာင္ ႀကိဳးစားရင္း သီလေစာင့္ႏုိင္ေအာင္ အားထုတ္သင့္ပါတယ္။ စား၀တ္ေနေရးအတြက္ ႀကိဳးစားအားထုတ္ၾကတဲ့အခါ ကုိယ္က်င့္တရား ပ်က္ျပားေစမယ့္ အလုပ္ေတြကုိ မလုပ္ဘဲ သီလကုိ မထိခုိက္ေစတဲ့ အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းမ်ားနဲ႔ အူမ,ေတာင့္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္သင့္ပါတယ္။ စီပြားေရး လုပ္ငန္းေတြ လုပ္တဲ့အခါမွာလည္း မတရားလုိခ်င္တဲ့ ၀ိသမေလာဘေတြ မျဖစ္ေစဘဲ သီလကုိမထိခုိက္ေစတဲ့ စီးပြားေရးေတြနဲ႔ အူမ,ေတာင့္ေအာင္ ႀကိဳးစားသင့္ပါတယ္။ ခ်မ္းသာရင္ၿပီးေရာဆုိတဲ့ အေတြးနဲ႔ သီလေတြ ဘာေတြဂ႐ုမစုိက္ဘဲ လုပ္မိတတ္ရင္ေတာ့ အဲဒီခ်မ္းသာမႈဟာ မတရားတဲ့ ခ်မ္းသာမႈျဖစ္ၿပီး ကုိယ္ကုိယ္တုိင္လည္း ေနာင္တခ်ိန္မွာ ေနာင္တတရားေတြနဲ႔ စိတ္မွာဒုကၡ ျဖစ္ေစတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သီလပ်က္ေစႏုိင္တဲ့ ခ်မ္းသာမႈကုိ ေရွာင္ရွားၾကဖုိ႔ ဆုိၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒီေနရာမွာ ေနာက္ဆုံးအေနနဲ႔ အထူးေျပာလုိတာက ေလာကႀကီးမွာ စား၀တ္ေနေရး၊ အူမ,ေတာင့္ေရးဟာ အေရးႀကီးေပမယ့္ သီလအပ်က္ခံရတဲ့ အထိ အေရးမႀကီးၾကဖုိ႔လုိေၾကာင္း၊ အူမေတာင့္ေရးထက္ သီလေစာင့္ေရးက ပုိအေရးႀကီးေၾကာင္း၊ အူမေတာင့္ေရးဟာ ဘ၀အဆက္ဆက္ ျပည့္တယ္ဆုိတာ ဘယ္ေတာ့မွ မရွိတဲ့အတြက္ အူမေတာင့္ၿပီးမွ သီလေစာင့္မယ္ဆုိရင္ သီလေစာင့္တဲ့အခ်ိန္ မေရာက္ႏုိင္ေတာ့ေၾကာင္း၊ အူမေတာင့္ေရး ဦးစားေပးထားတဲ့အတြက္ သီလဘက္မွာ မေစာင့္ႏုိင္ေတာ့ဘဲ မေကာင္းတဲ့နည္းေတြနဲ႔ အူမေတာင့္ေအာင္ ႀကိဳးစားႏုိင္ေၾကာင္း၊ သီလအပ်က္ခံၿပီး ႀကိဳးစားထားတဲ့ အူမေတာင့္မႈဆုိရင္လည္း ဘယ္လုိမွ စိတ္ခ်မ္းသာမွာ မဟုတ္ေၾကာင္း၊ အေကာင္းဆုံးက သီလေစာင့္ရင္း အူမေတာင့္ေစတဲ့ နည္းကသာ အေကာင္းဆုံး ျဖစ္ေၾကာင္း စသျဖင့္ တုိက္တြန္းလုိရင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အခ်ိန္မေႏွာင္းခင္ အူမ,ေတာင့္တဲ့အထိ ေစာင့္မေနၾကဘဲ သီလလည္းေစာင့္ အူမ,လည္းေတာင့္ေအာင္သာ ႀကိဳးစားၾကပါစုိ႔လုိ႔ ေစတနာစကားနဲ႔ အသိပါးလုိက္ရပါတယ္။ အားလုံး သီလေစာင့္ရင္း အူမ,ေတာင့္ႏုိင္ၾကပါေစ…
ကတ္သီးကတ္သပ္ ေတြးၾကည့္မယ္ဆုိရင္ “အူမ,ေတာင့္မွ သီလေစာင့္”ဆုိတဲ့ ဒီစကားအရ အူမ,ေတာင့္ဖုိ႔က အဓိကျဖစ္ေနၿပီး သီလေစာင့္ဖုိ႔က ေနာက္ျဖစ္ေနပါတယ္။ အူမ,ေတာင့္ေအာင္ႀကိဳးစားဖုိ႔ အရင္လုိအပ္ၿပီး အူမ,ေကာင္းေကာင္းေတာင့္မွ သီလေစာင့္မယ္ ဆုိတဲ့သေဘာ သက္ေရာက္ေနျပန္ပါတယ္။ တကယ္လုိ႔ အဲဒီလုိ သေဘာမ်ိဳးနဲ႔သာ သီလကုိေနာက္မွေစာင့္ၿပီး အူမ,အရင္ေတာင့္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကမယ္ဆုိရင္ေတာ့ သီလေစာင့္ခ်ိန္ေရာက္မွာ မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆုိေတာ့ သမုဒၵရာ ၀မ္းတစ္ထြာ ဆုိတဲ့ စကားအတုိင္း ၀မ္းဟာတစ္ထြာေလာက္ ရွိေပမယ့္ သမုဒၵရာေလာက္အထိ က်ယ္ေနလုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သမုဒၵရာဟာ ဘယ္ေလာက္ပဲထည့္ထည့္ မျပည့္ႏုိင္သလုိ ၀မ္းဟာလည္း ဘယ္ေလာက္ပဲ ျဖည့္ျဖည့္ မျပည့္ႏုိင္ပါဘူး။ သံသရာအဆက္ဆက္ အူမ,ေတာင့္ေအာင္ ႀကိဳးစားခဲ့ၾကေပမယ့္ အခုအခ်ိန္ထိ မျပည့္ႏုိင္ၾကပါဘူး။ နိဗၺာန္မရေသးသမွ်ေတာ့ ျပည့္ႏုိင္မယ္ မထင္ပါဘူး။ ဒီလုိ ဘယ္္ေလာက္ပဲ အူမ,ေတာင့္ေအာင္ ႀကိဳးစားေနေပမယ့္ မေတာင့္ႏုိင္တဲ့ အူကုိ ေတာင့္ေအာင္ႀကိဳးစားၿပီးမွ သီလေစာင့္ၾကမယ္ ဆုိရင္ေတာ့ သီလေစာင့္ျဖစ္ဖုိ႔ မလြယ္ေတာ့ပါဘူး။ အူမ,ေတာင့္ေအာင္ ႀကိဳးစားရင္း အူမ,လည္းမေတာင့္ သီလလည္းမေစာင့္ႏုိင္တဲ့ အျဖစ္နဲ႔ပဲ ဘ၀ကုိ အဆုံးသတ္သြားဖုိ႔ မ်ားပါတယ္။
ဒီလုိ ဘယ္ေလာက္ပဲ ႀကိဳးစားႀကိဳးစား အူမ,ေတာင့္တယ္ဆုိတာ မျဖစ္ႏုိင္တဲ့အတြက္ အရိယာ သူေတာ္ေကာင္းေတြကေတာ့ အူမ,ေတာင့္ဖုိ႔ထက္ သီလေစာင့္ဖုိ႔ကုိ အဓိက အားထုတ္ၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ပုထုဇင္ေတြက အူမ,ေတာင့္ေရး ဦးစားေပး ျဖစ္ေနတတ္ၾကေပမယ့္ သူေတာ္ေကာင္းမ်ားကေတာ့ သီလေစာင့္ေရး ဦးစားေပးတတ္ၾကပါတယ္။ ပုထုဇင္ေတြက အူမ,ေတာင့္ဖုိ႔၊ စား၀တ္ေနရင္း အဆင္ေျပဖုုိ႔ဆုိရင္ သီလဖ်က္ဖုိ႔ ၀န္မေလးတတ္ေပမယ့္ သူေတာ္ေကာင္းေတြကေတာ့ သီလေစာင့္ဖုိ႔ဆုိရင္ အသက္ကုိ ေပးဆပ္ဖုိ႔အထိေတာင္ သတၱိရွိတတ္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း သီလဦးစားေပးတတ္တဲ့ သူေတာ္ေကာင္းေတြရဲ႕ ဘ၀ဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေနၿပီး အူမ,ေတာင့္ေရး ဦးစားေပးတတ္တဲ့ ပုထုဇင္ေတြရဲ႕ ဘ၀ဟာ မၿငိမ္းခ်မ္းဘဲ ဒီတစ္ထြာေလာက္ရွိတဲ့ ၀မ္းကုိျပည့္ေအာင္ ႀကိဳးစားရင္း ပူေလာင္မႈေတြနဲ႔သာ ၀မ္းမွာဟာေနၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေသခ်ာေတြးၾကည့္ရင္ သီလဦးစားေပးတတ္တဲ့ သူေတာ္ေကာင္းေတြဟာ အူမ,ကုိလည္း အလုိလုိ ေတာင့္ၿပီးသား ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ အူမ,ေတာင့္ေရး ႀကိဳးစားတဲ့ သူေတြကေတာ့ အူမ,မေတာင့္ႏုိင္တဲ့အျပင္ သီလလည္း မေစာင့္ႏုိင္တဲ့အတြက္ ဘ၀ဆက္တုိင္း ၀မ္းေဟာက္ပက္နဲ႔သာ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အူမ,ေတာင့္ဖုိ႔ထက္ သီလေစာင့္ၾကဖုိ႔ တုိက္တြန္းၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
အမွန္ေတာ့ သတၱ၀ါေတြရဲ႕ ဘ၀ကုိ ေသခ်ာျပန္ေတြးၾကည့္ရင္ အူမ,မေတာင့္လုိ႔၊ အူမ,ေတာင့္စရာမရွိလုိ႔ ႀကိဳးစား႐ုန္းကန္ေနရတဲ့ သူေတြဟာ ကမၼနိယာမ သေဘာတရား ႐ႈေထာင့္အရ အတိတ္က သီလမေစာင့္ခဲ့ၾကလုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အတိတ္က သီလမေစာင့္ခဲ့ပဲ မဟုတ္တာေတြ လုပ္ခဲ့ၾကေလေတာ့ ဒီဘ၀မွာ ဒုကၡေတြတုိးၿပီး အူမ,ေတာင့္ေရး အခက္အခဲေတြ ျဖစ္ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ သီလမေစာင့္လုိ႔ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ အက်ိဳးရလာဘ္ေၾကာင့္ ဒီဘ၀မွာ ဒုကၡေတြနဲ႔ႀကဳံၿပီး စား၀တ္ေနေရး အခက္အခဲေတြနဲ႔ ႀကဳံေတြ႕ေနရတဲ့ အေပၚမွာ တစ္ခါထပ္ၿပီး သီလမေစာင့္ဘဲ အူမ,ေတာင့္ေရး ဦးစားေပးၾကမယ္ ဆုိရင္ေတာ့ ဒီဘ၀မွာလည္း အူမ,ေတာင့္မွာ မဟုတ္သလုိ သီလမေစာင့္ႏုိင္တဲ့ အတြက္လည္း ေနာင္ဘ၀မွာ သုဂတိဘ၀နဲ႔ေ၀းကာ အူမ,ေတာင့္ဖုိ႔ဆုိတာ ပုိၿပီးမျဖစ္ႏုိင္ျပန္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ တစ္ဘ၀တစ္နပ္စာ အူမ,ေတာင့္ေရး ဦးစားမေပးၾကဘဲ သံသရာအတြက္ေတြးကာ သီလေစာင့္ေရး ဦးစားေပးၾကဖုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
သတၱ၀ါေတြဟာ မေကာင္းတဲ့အက်င့္၊ မေကာင္းတဲ့ လုပ္ရပ္ေတြေၾကာင့္ မေကာင္းက်ိဳးေတြျဖစ္ကာ သံသရာအဆက္ဆက္ ဒုကၡေတြႀကဳံေတြ႕ခဲ့ရတဲ့ အျဖစ္ကုိ သတိမျပဳမိဘဲ ကုိယ္က်င့္တရား ေကာင္းေရးထက္ စား၀တ္ေနေရး အဆင္ေျပေရး အဓိကထားေနတဲ့အတြက္လည္း မေကာင္းတဲ့ အက်ိဳးဆက္ေတြက ပုိၿပီးတုိးတက္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘုရားအစရွိတဲ့ အရိယာသူေတာ္ေကာင္းေတြက အဓိကက်တဲ့ အရာကုိ ေရြးခ်ယ္ၾကဖုိ႔ မိန္႔မွာေတာ္မူျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ “ပစၥည္းဥစၥာနဲ႔ ေျခလက္အဂၤါေတြ ယွဥ္လာရင္ ပစၥည္းဥစၥာကုိ စြန္႔ၿပီး ေျခလက္အဂၤါကုိ ေရြးခ်ယ္ဖုိ႔၊ ေျခလက္အဂၤါေတြနဲ႔ အသက္ ရွင္လာရင္ ေျခလက္အဂၤါကုိ စြန္႔ၿပီး အသက္ကုိ ေရြးခ်ယ္ဖုိ႔၊ အသက္နဲ႔ သီလ ယွဥ္လာရင္ အသက္ကုိစြန္႔ၿပီး သီလကုိ ေရြးခ်ယ္ကာ သီလလုံေအာင္ ထိန္းဖုိ႔” သတိေပး ဆုံးမေတာ္မူျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ခဏတာ အဆင္ေျပမႈကုိ မၾကည့္ဘဲ သံသရာနဲ႔ခ်ီတဲ့ အက်ိဳးဆက္ကုိ ၾကည့္ၿပီး ေရြးခ်ယ္ၾကဖုိ႔ ဆုိျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ျမတ္စြာဘုရားရွင္ကလည္း “သီလမလုံၿခဳံဘဲ ႏွစ္ေပါင္းတစ္ရာေက်ာ္ အသက္ရွင္ၿပီး ေနရတာထက္ သီလလုံၿခဳံၿပီး တစ္ေန႔တစ္ရက္ တစ္မနက္မွ် အသက္ရွင္၍ ေနရတာက ပုိျမတ္ေၾကာင္း…” မိန္႔ေတာ္မူပါတယ္။ ဘုရားရွင္အလုိအရ အူမ,ေတာင့္ေအာင္ ႀကိဳးစားရင္း အူမ, ေတာင္လာတဲ့အတြက္ အသက္ေတြ ရာေထာင္မက ရွည္ေနေပမယ့္ သီလမလုံၿခဳံရင္ အဲဒီပုဂၢိဳလ္ရဲ႕ အသက္ရွင္ေနမႈဟာ အႏွစ္မရွိတဲ့ အသက္ရွင္ေနမႈပဲ ျဖစ္ၿပီး အူမ,မေတာင့္လုိ႔ အသက္မရွည္ေပမယ့္ သီလလုံၿခဳံၿပီး ေနသြားရမယ္ဆုိရင္ အဲဒီေနရတဲ့ အခိုက္ဟာ အႏွစ္ရွိတဲ့အခုိက္၊ တန္ဘုိးရွိတဲ့အခုိက္လုိ႔ နားလည္သေဘာ ေပါက္ႏုိင္ပါတယ္။ အက်င့္သီလလုံၿခဳံေရးဟာ အဓိကျဖစ္ၿပီး စား၀တ္ေနေရးဟာ တဒဂၤအခုိက္အတန္႔မွ်သာ ျဖစ္ပါတယ္။ သီလနဲ႔ယွဥ္လာရင္ အသက္ပင္ စြန္႔လြတ္တဲ့အထိ ထိန္းသိမ္းသင့္ပါတယ္။ ေသခ်ာေတြးၾကည့္ရင္ သံသရာအဆက္ဆက္၊ ငတ္ခဲ့တာေတြ မ်ားခဲ့သလုိ အႀကိမ္ႀကိမ္ ေသခဲ့ေပါင္းလည္း မ်ားခဲ့ပါၿပီ။ အူမ,မေတာင့္လုိ႔ ေသမယ္ဆုိရင္လည္း အႀကိမ္ႀကိမ္ ေသခဲ့ဖူးၿပီးသား ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီတစ္ဘ၀ ထပ္ေသလည္း မထူးပါဘူးလုိ႔ေတာင္ ဆုိႏုိင္ပါတယ္။ သီလမလုံဘဲ သီလေသရင္ေတာ့ အူမ,မေတာင့္လုိ႔ ဒီဘ၀မွာ ေသရတာထက္ အဆေပါင္းေျမာက္မ်ားစြာ မေကာင္းတဲ့အက်ိဳးေတြနဲ႔ ပုိလုိ႔ေတာင္ အူမ,မေတာင့္ ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ သီလကုိ ဦးစားေပးၾကဖုိ႔ ဆုံးမေတာ္မူျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ဆုိလုိတာက အူမ,ေတာင့္မွ သီလေစာင့္ၾကတာထက္ သီလေစာင့္ရင္း အူမ,ေတာင္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖုိ႔ ဆုိလုိရင္းျဖစ္ပါတယ္။ အူမ,မေတာင့္လုိ႔ ေသခဲ့ရင္ တစ္ဘ၀ထက္ ပုိၿပီး ေသစရာအေၾကာင္း မရွိေပမယ့္ သီလမေစာင့္ဘဲ ေသခဲ့ရင္ေတာ့ သံသရာနဲ႔ခ်ီၿပီး မေကာင္းတဲ့ဘ၀မွာ ခံေနရမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ စား၀တ္ေနေရး အဆင္ေျပေရးထက္ ကုိယ္က်င့္သီလ မပ်က္စီးေရး အေလးေပးသင့္တယ္လုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္က ပုထုဇင္ေတြမွာ အူမ,ေတာင့္တယ္ဆုိတာ မရွိႏုိင္တဲ့အတြက္ အူမ,ေတာင့္မွ သီလေစာင့္မယ္ဆုိရင္ သီလေစာင့္ဖုိ႔ အခ်ိန္ဆုိတာလည္း ရွိမွာမဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အူမ,ေတာင့္သည္ျဖစ္ေစ မေတာင့္သည္ျဖစ္ေစ လက္ရွိ ရွိေနတဲ့ အခ်ိန္အခုိက္အတန္႔ဟာ အေကာင္းဆုံး ျဖစ္တဲ့အတြက္ အေကာင္းဆုံး၊ အေသခ်ာဆုံး အခ်ိန္မွာပဲ သီလေစာင့္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားသင့္ပါတယ္။
တစ္ခ်ိဳ႕က သီလမေစာင့္ႏုိင္တာဟာ ေခတ္ကာလေၾကာင့္လုိ႔ ပုံခ်တတ္ၾကပါတယ္။ တကယ္လုိ႔ ေခတ္ကာလ အေျခအေနအရ အူမ,ေတာင့္မွ က်န္တဲ့အရာေတြ အစစအရာရာ ေအာင္ျမင္ေအာင္ လုပ္ႏုိင္မယ္ဆုိရင္လည္း အူမ,ေတာင့္ေအာင္ ႀကိဳးစားရင္း သီလေစာင့္ႏုိင္ေအာင္ အားထုတ္သင့္ပါတယ္။ စား၀တ္ေနေရးအတြက္ ႀကိဳးစားအားထုတ္ၾကတဲ့အခါ ကုိယ္က်င့္တရား ပ်က္ျပားေစမယ့္ အလုပ္ေတြကုိ မလုပ္ဘဲ သီလကုိ မထိခုိက္ေစတဲ့ အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းမ်ားနဲ႔ အူမ,ေတာင့္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္သင့္ပါတယ္။ စီပြားေရး လုပ္ငန္းေတြ လုပ္တဲ့အခါမွာလည္း မတရားလုိခ်င္တဲ့ ၀ိသမေလာဘေတြ မျဖစ္ေစဘဲ သီလကုိမထိခုိက္ေစတဲ့ စီးပြားေရးေတြနဲ႔ အူမ,ေတာင့္ေအာင္ ႀကိဳးစားသင့္ပါတယ္။ ခ်မ္းသာရင္ၿပီးေရာဆုိတဲ့ အေတြးနဲ႔ သီလေတြ ဘာေတြဂ႐ုမစုိက္ဘဲ လုပ္မိတတ္ရင္ေတာ့ အဲဒီခ်မ္းသာမႈဟာ မတရားတဲ့ ခ်မ္းသာမႈျဖစ္ၿပီး ကုိယ္ကုိယ္တုိင္လည္း ေနာင္တခ်ိန္မွာ ေနာင္တတရားေတြနဲ႔ စိတ္မွာဒုကၡ ျဖစ္ေစတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သီလပ်က္ေစႏုိင္တဲ့ ခ်မ္းသာမႈကုိ ေရွာင္ရွားၾကဖုိ႔ ဆုိၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒီေနရာမွာ ေနာက္ဆုံးအေနနဲ႔ အထူးေျပာလုိတာက ေလာကႀကီးမွာ စား၀တ္ေနေရး၊ အူမ,ေတာင့္ေရးဟာ အေရးႀကီးေပမယ့္ သီလအပ်က္ခံရတဲ့ အထိ အေရးမႀကီးၾကဖုိ႔လုိေၾကာင္း၊ အူမေတာင့္ေရးထက္ သီလေစာင့္ေရးက ပုိအေရးႀကီးေၾကာင္း၊ အူမေတာင့္ေရးဟာ ဘ၀အဆက္ဆက္ ျပည့္တယ္ဆုိတာ ဘယ္ေတာ့မွ မရွိတဲ့အတြက္ အူမေတာင့္ၿပီးမွ သီလေစာင့္မယ္ဆုိရင္ သီလေစာင့္တဲ့အခ်ိန္ မေရာက္ႏုိင္ေတာ့ေၾကာင္း၊ အူမေတာင့္ေရး ဦးစားေပးထားတဲ့အတြက္ သီလဘက္မွာ မေစာင့္ႏုိင္ေတာ့ဘဲ မေကာင္းတဲ့နည္းေတြနဲ႔ အူမေတာင့္ေအာင္ ႀကိဳးစားႏုိင္ေၾကာင္း၊ သီလအပ်က္ခံၿပီး ႀကိဳးစားထားတဲ့ အူမေတာင့္မႈဆုိရင္လည္း ဘယ္လုိမွ စိတ္ခ်မ္းသာမွာ မဟုတ္ေၾကာင္း၊ အေကာင္းဆုံးက သီလေစာင့္ရင္း အူမေတာင့္ေစတဲ့ နည္းကသာ အေကာင္းဆုံး ျဖစ္ေၾကာင္း စသျဖင့္ တုိက္တြန္းလုိရင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အခ်ိန္မေႏွာင္းခင္ အူမ,ေတာင့္တဲ့အထိ ေစာင့္မေနၾကဘဲ သီလလည္းေစာင့္ အူမ,လည္းေတာင့္ေအာင္သာ ႀကိဳးစားၾကပါစုိ႔လုိ႔ ေစတနာစကားနဲ႔ အသိပါးလုိက္ရပါတယ္။ အားလုံး သီလေစာင့္ရင္း အူမ,ေတာင့္ႏုိင္ၾကပါေစ…
