A. ဘုန္းဘုန္း
တပည့္ေတာ္ စီေဘာက္ကေန ေမးရင္ မသင့္ေတာ္ဘူးထင္လုိ႔ အီးေမးနဲ႔ပဲ တုိက္႐ုိက္ ေမးပါတယ္။
(၁) ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြ ဘုန္းၾကီး သီလရွင္ မဝတ္ႏုိင္ရင္ အိမ္ေထာင္ျပဳရမယ္၊ ဒါမွ ကုသုိလ္ရတယ္ဆုိတာ မွန္မမွန္ သိခ်င္လုိ႔ပါ။ ေရးသားတဲ့ ဦးဇင္းက သဂၤါေလာဝါဒသုတ္ပါ ဘုရားရွင္ အဆံုးအမ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆုိထားပါတယ္။
အိမ္ေထာင္မရွိေသးသူမ်ား ႐ုိးရုိးငါးပါးသီလထဲက ကာေမသု ေနရာမွာ အျဗဟၼစရိယာ ေဝရာမဏိ ဆုိျပီး ေစာင့္ထိန္းရင္ ျဗဟၼစရိယ ငါးပါးသီလ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ပုိျပီး မြန္ျမတ္တယ္ဆုိတဲ့ ဆရာေတာ္တစ္ပါးရဲ႕ ေရးသားခ်က္ကုိ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၀ ႏွစ္ေက်ာ္က တပည့္ေတာ္ ဖတ္ရႈရျပီး အဲဒီကတည္းက ေစာင့္ထိန္းလာခဲ့တာ ခ်ခ်င္စိတ္ မရွိေတာ့ပါ။ သန္႔ျပန္႔တဲ့ အဝတ္ ဝတ္ရရင္ အဝတ္ညစ္ မဝတ္ခ်င္ေတာ့သလုိမ်ိဳး အက်င့္ျဖစ္သြားတဲ့ သီလတစ္ခုကုိ မပယ္စြန္႔ခ်င္ေတာ့ဘူး ျဖစ္သြားပါတယ္။ အခု လူပ်ိဳၾကီး အပ်ိဳၾကီးဝတ္ရယ္လုိ႔ ဘုရားေဟာထားတာ မရွိ၊ ဘုန္းၾကီး သီလရွင္ မဝတ္ခ်င္ရင္ အိမ္ေထာင္ျပဳ ဆုိတဲ့ အဆံုးအမကုိ ဖတ္ရေတာ့ တပည့္ေတာ္ ထိန္းသိမ္းလာတာနဲ႔ ေျပာင္းျပန္ ျဖစ္ေနပါတယ္။ အရွင္ဘုရားထံက အဆံုးအျဖတ္ကုိ လုိခ်င္ပါတယ္။
တပည့္ေတာ္ကုိ သူငယ္ခ်င္းေတြက အိမ္ေထာင္ျပဳဖုိ႔ တုိက္တြန္းပါတယ္။ ျပဳဖုိ႔ စကားစလာတာ၊ ေအာင္သြယ္လာတာ အားလံုးကုိ တပည့္ေတာ္ ျငင္းခဲ့ပါတယ္။ ရိပ္သာဝင္ တရားအားထုတ္ျပီး ျပန္ထြက္လာေတာ့ ပုိျပီး ဒီကိစၥကုိ ဘယ္လုိမွ စိတ္ဝင္စားလုိ႔မရ ျဖစ္သြားပါတယ္။ တပည့္ေတာ္အတြက္ေတာ့ တရားထုိင္တာနဲ႔ အျဗဟၼစရိယ ဒီႏွစ္ခုကုိ ဘယ္လုိမွ တြဲလုပ္လုိ႔ ရမယ္ မထင္ပါ။
သားသမီး ေမြးတာ သာသနာျပဳကုသုိလ္ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဖတ္ရပါတယ္။ တပည့္ေတာ္ တရားဓမၼအရာမွာ အရင့္က်က္ၾကီး မဟုတ္ေသးပါ။ သုိ႔ေသာ္လည္း တတ္ႏုိင္သေလာက္ေလး ေလွ်ာက္ေနတဲ့လမ္း ျဖစ္လုိ႔ အိမ္ေထာင္ျပဳ၊ သားသမီးေတြ ေမြးမယ္ဆုိ ဒီလမ္းကုိ ဆက္မေလွ်ာက္ႏုိင္ ျဖစ္မွာေၾကာင့္ ျပဳခ်င္စိတ္၊ သားသမီး ယူခ်င္စိတ္ မရွိပါ။ ဒါဟာ သဂၤါေလာဝါဒသုတ္နဲ႔ ဆန္႔က်င္ပါသလားဘုရား။
တပည့္ေတာ္ တရားအလုပ္ကုိ အေႏွာင့္အယွက္ မျဖစ္ေအာင္ အခန္းသီးျခား ငွားေနရပါတယ္။ သူငယ္ခ်င္းနဲ႔ တြဲေနရင္ သူက သီခ်င္းနားေထာင္ခ်င္၊ တီဗီြဖြင့္ခ်င္ရင္ ကုိယ္က တရားထုိင္ေနေတာ့ သူလဲ အားနာ၊ သူ သြားခ်င္တဲ့ အရက္ဆုိင္လုိ ေနရာေတြ ကုိယ္က အေဖာ္မလုိက္ရင္ ၾကာေတာ့ အဖုအထစ္ေတြ ျဖစ္ မျဖစ္ေစခ်င္လုိ႔ တရားထုိင္တာ ဝိေဝကနဲ႔ဆုိ ပုိလြတ္လပ္ ဘာမွ အားမနာရလုိ႔ပါ။ အေပ်ာ္အပါးမက္တဲ့ သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႔ေတာင္ အတူေနလုိ႔ မရရင္ အိမ္ေထာင္သားေမြးမယ္ဆုိ မျဖစ္ႏုိင္ဘူးလုိ႔လဲ ျမင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေရးသားတဲ့ ဆရာေတာ္ကလဲ တရားျပ ကမၼဌာနာစရိယ ျဖစ္ေနပါတယ္။
တပည့္ေတာ္ ဘဝနဲ႔ လက္ေတြ႔ သက္ဆုိင္ေနတဲ့ ကိစၥျုဖစ္လုိ႔ ဘုန္းဘုန္းထံမွ အျမင္ကုိ ရယူလုိပါတယ္။ ရွင္းျပေပးပါဘုန္းဘုန္း။
(၂) ေရာမေရာက္တုိင္း ေရာမလုိ က်င့္သင့္ မက်င့္သင့္ ေဆာင္းပါးလဲ ဖတ္ရပါတယ္။ တပည့္ေတာ္ အရက္မေသာက္၊ မကခုန္တတ္လုိ႔ ကလပ္ေတြ ဒစ္စကုိေတြ ဘားေတြ သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႔ မသြားေတာ့ မိတ္ေဆြဖြဲ႕စရာ သူမ်ားထက္ နည္းျပီး တစ္ခါတစ္ရံ အထီးက်န္ ျဖစ္ရပါတယ္။ အရက္မေသာက္ရင္ မရဘူး (ခင္မင္မႈကုိ အရက္ဝုိင္းမွာသာ ရွာရျပီး အရက္ဝုိင္းမွာသာ တစ္ခ်ိဳ႕ အလုပ္စကားေတြ ေျပာရလုိ႔) ဆုိတဲ့ အၾကံေပးစကားမ်ိဳးလဲ ၾကားရပါတယ္။ ကလပ္နဲ႔ ဒစၥကုိေတြ သြားရင္ အရက္နဲ႔ (မိန္းမ) အေပ်ာ္အပါးေတြ လုပ္ရတဲ့ေနရာဆုိေတာ့ တတ္သမွ် မွတ္သမွ် ေစာင့္ထိန္းေနတဲ့ သီလက်ိဳးပဲ့သြားမွာ စုိးလုိ႔ မလုိက္ရဲပါ။ သူငယ္ခ်င္းေတြ သြားတုိင္း မလုိက္ဘူး ျငင္းေတာ့ အခုေတာ့ မေခၚေတာ့ပါဘူး။ မိတ္ေဆြအေပါင္းအသင္း နည္းပါးျပီး အထီးက်န္ ျဖစ္လာမွာလဲ ေၾကာက္ပါတယ္။ ဘယ္လုိ လုပ္သင့္တယ္ နည္းေပးေစလုိပါတယ္ဘုရား။ မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္း တုိးပြားရရွိေစမယ့္ တရား၊ နည္းလမ္းရွိရင္ သိခ်င္ပါတယ္။
႐ုိေသစြာျဖင့္
စုိင္းစုိင္း
Q. ေမးခြန္းေတြကေတာ့ အေတာ္ေလးကုိ အစြန္းလြတ္ေအာင္ ေျဖေပးရမယ့္ အေနအထားျဖစ္ပါတယ္။ ေမးခြန္းရွင္မ်ား အေနျဖင့္ ဆရာေတာ္သံဃာေတာ္မ်ား ေဟာတဲ့တရားကုိပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေရးသားတဲ့ ေဆာင္းပါးကုိပဲျဖစ္ျဖစ္ နားယူဖတ္႐ႈတဲ့အခါ အစအဆုံးနာယူဖတ္႐ႈဖုိ႔ လုိသလုိ ေရွ႕ေနာက္ဆက္စပ္ စဥ္းစားတတ္ၾကဖုိ႔လည္း လုိပါတယ္။ ဘုရားရွင္ရဲ႕ တရားေတာ္ေတြမွာလည္း အေၾကာင္းအရာ တစ္ခုတည္းကုိပဲ တစ္ခါတစ္ရံ နာယူတဲ့ေ၀ေနယ်တုိ႔ကုိ လုိက္ၿပီးစကားလုံး ပရိယာယ္ေျပာင္းလဲ ေဟာၾကားမႈေတြ ရွိတာကုိ ပိဋကတ္စာေပေတြမွာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ထားပါေတာ့ ဒီေနရာမွာလည္း စကားလုံးမ်ားကုိ အတိအက် တစ္ထစ္ခ် စဲြယူမမွတ္သားေစလုိပါ။ ေမးခြန္းရွင္ရဲ႕ ေမးလာတဲ့ ေမးခြန္အရသာ နားလည္သလုိ ေျဖၾကားေပးလုိက္ပါတယ္။ ဘယ္ဆရာေတာ္ ဘယ္အရွင္ရဲ႕ ေဟာေျပာေရးသားမႈကုိ ဆန္႔က်င္လုိ၍ မဟုတ္ေၾကာင္း ႀကိဳတင္၀န္ခံပါရေစ။
(၁) ``ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြ ဘုန္းၾကီး သီလရွင္ မဝတ္ႏုိင္ရင္ အိမ္ေထာင္ျပဳရမယ္၊ ဒါမွ ကုသုိလ္ရတယ္`` ဆုိတဲ့ အဓိပၸါယ္ကုိ ``လူ၀တ္ေၾကာင္ေတြ အိမ္ေထာင္မျပဳရင္ မျဖစ္မေန သာသနာ့ေဘာင္၀င္ရမယ္၊ မ၀င္ရင္ လူ႔ဘ၀နဲ႔ ဘာကုသုိလ္မွမရဘူး၊ အလကားအခ်ည္းနည္းပဲ၊ အိမ္ေထာင္ျပဳကုိျပဳမွ ကုသုိလ္ရမယ္``ဆုိတဲ့ သေဘာမ်ိဳး မမွတ္ၾကေစလုိပါ။ အိမ္ေထာင္မျပဳဘဲ လူ၀တ္ေၾကာင္ဘ၀နဲ႔ ကုသုိလ္ရေအာင္ ေနလုိ႔လုပ္လုိ႔ ရပါတယ္။ လူ႔ဘ၀မွာ ေနတဲ့အခုိက္အတန္႔ အိမ္ေထာင္ျပဳျခင္း မျပဳျခင္းက အဓိကမက်ပါ။ အကုသုိလ္မျဖစ္ေအာင္ ေနျခင္း၊ မေနျခင္း၊ ကုိယ္က်င့္သီလ ျပည့္စုံျခင္း၊ မျပည့္စုံျခင္း၊ ေလာကေၾကာင္းအရ ျဖည့္က်င့္ရမယ့္ ၀တၱရားမ်ား ေက်ျခင္း၊ မေက်းျခင္း စတာေတြက အဓိကက်ပါတယ္။ အိမ္ေထာင္ျပဳၿပီး အျပစ္ေတြ၊ အကုသုိလ္ေတြ တစ္ပုံတစ္ပင္ႀကီး ျဖစ္ေနရင္ ဘယ္ေလာက္ပဲ အိမ္ေထာင္ျပဳျပဳ ကုသုိလ္မရဘဲ အကုသုိလ္ေတြသာ ရတတ္ပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာရဲ႕ ေနာက္ဆုံးပန္းတုိင္ျဖစ္တဲ့ အာသေ၀ါကုန္ၿပီး နိဗၺာန္ရေရးနဲ႔ ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ အိမ္ေထာင္ျပဳျခင္း မျပဳျခင္းထက္ သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာ၀ိပႆနာ ဘာ၀နာ မည္မွ်တုိးတက္မႈရွိတယ္၊ က်င့္ႀကံအားထုတ္ ႏုိင္စြမ္းရွိတယ္ ဆုိတာက ပုိၿပီး အဓိကက်ပါတယ္။
ၿပီးေတာ့ ဘုရားရွင္ ေဟာေတာ္မူတဲ့ သိဂၤါလသုတ္ (သိဂၤါေလာ၀ါဒသုတ္) ကုိၾကည့္မယ္ဆုိရင္ လူ၀တ္ေၾကာင္ ျဖစ္တဲ့ သားသမီးမ်ား၊ အိမ္ေထာင္ရွင္ လင္ေယာက်္ား၊ ဇနီးမယားတုိ႔ရဲ႕ က်င့္၀တ္ေတြကုိ ေအာက္ပါအတုိင္း ေဟာထားတာကုိ ေတြ႕ရပါမယ္။
သားသမီး၀တၱရား (၅)ပါး
၁။ မိဘတုိ႔ကုိျပန္၍ ျပဳစုလုပ္ေကၽြး ေမြးျမဴျခင္း
၂။ မိဘတုိ႔၏ အမႈကိစၥကုိ ျပဳလုပ္ေပးျခင္း
၃။ မိဘတုိ႔၏ ဥစၥာကုိ မေပ်ာက္ေအာင္ ေစာင့္ထိန္ျခင္း၊ အစဥ္အဆက္မွလာေသာ ကုသုိလ္၀တ္ကုိျပဳျခင္းျဖင့္ အမ်ိဳးအႏြယ္ကုိ တည္ေစျခင္း
၄။ အေမြခံထုိက္ေအာင္ က်င့္ႀကံလုိက္နာျခင္း
၅။ ကဲြကြာေသလြန္ေသာ မိဘတုိ႔၏အလုိ႔ငွါ အလွဴဒါနျပဳလုပ္ေပးျခင္း
လင့္၀တၱရား (၅)ပါး
၁။ အျမတ္တႏုိး ေခၚဆုိျခင္း
၂။ ႏွိမ့္ခ်၍ မေခၚဆုိျခင္း
၃။ မိမိမယားတပါး အျခားမိန္းမတုိ႔ႏွင့္ မေပ်ာ္ပါးျခင္း
၄။ စားဖုိေဆာင္ အုပ္စုိးမႈကုိ လြဲအပ္ျခင္း
၅။ အ၀တ္တန္ဆာ ဆင္ေပးျခင္း
မယား၀တၱရား (၅)ပါး
၁။ အမႈႀကီးငယ္ကုိ ေကာင္းစြာစီရင္ျခင္း
၂။ ႏွစ္ဘက္ေသာ ေဆြမ်ိဳးမ်ားအား ခ်ီးေျမွာက္ျခင္း
၃။ မိမိလင္မွတပါး အျခားေယာက္်ားတုိ႔ႏွင့္ မေပ်ာ္ပါးျခင္း
၄။ ရွာေဖြစုေစာင္းခဲ့ေသာ ဥစၥာကုိ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ျခင္း
၅။ အလုံးစုံေသာ ကိစၥတုိ႔၌ လိမၼာ၍ ပ်င္းရိျခင္းမွကင္းျခင္း
ဒီ၀တၱရားေတြထဲမွာ ၾကည့္ရင္ မျဖစ္မေန အိမ္ေထာင္ျပဳရျခင္း ဆုိတာ တုိက္႐ုိက္ေဟာထားတာ မရွိပါဘူး။ သားသမီး၀တ္ထဲမွာပါတဲ့ ေစာင့္ေလမ်ိဳးႏြယ္ ဆုိတဲ့က်င့္၀တ္ကုိ နားလည္မႈ လဲြေနတာလုိ႔ ဆုိရမလုိ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ေစာင့္ေလမ်ိဳးႏြယ္ဆိုတာ အမ်ိဳးအႏြယ္ မပ်က္သုဥ္းေအာင္ အိမ္ေထာင္ျပဳ သားသမီးေတြ အမ်ားႀကီးေမြးၿပီး ေဆြမ်ိဳးအင္အားကုိ ေတာင့္တင္းေအာင္ လုပ္ခုိင္းတာထက္ ပါဠိေတာ္မွာ တုိက္႐ုိက္လာတဲ့ စကားက `` မိဘတုိ႔၏ ဥစၥာကုိ မေပ်ာက္ေအာင္ ေစာင့္ထိန္ျခင္း၊ အစဥ္အဆက္မွလာေသာ ကုသုိလ္၀တ္ကုိျပဳျခင္းျဖင့္ အမ်ိဳးအႏြယ္ကုိ တည္ေစျခင္း`` ဆုိတဲ့ အဓိပၸါယ္ပါ။ ဒီအဓိပၸါယ္ကုိ ၾကည့္ရင္ရွင္းပါတယ္။ အစဥ္အဆက္ မိဘတုိ႔ျပဳလုပ္လာတဲ့ ကုသုိလ္၀တ္ေတြ၊ ေကာင္းတဲ့လုပ္ရပ္ေတြကုိ ကုိယ့္လက္ထက္္၊ ကုိယ့္မ်ိဳးဆက္လက္ထက္မွာ မေပ်ာက္သြားေအာင္ ဆက္လက္ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ျခင္း၊ မိဘတုိ႔ရဲ႕ သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာလုံၿခဳံေအာင္ ေစာင့္ထိန္းသြားတဲ့ ပုံစံေတြအတုိင္း ကုိယ္လည္းသူတုိ႔လုိ အက်င့္သီလေကာင္းမြန္ေအာင္ ေနထုိင္ျပလုိက္ျခင္း စတာေတြကုိ ဆုိလုိတာပါ။
အိမ္ေထာင္ျပဳရင္ ကုသုိလ္ရတယ္၊ သာသနာျပဳရာ ေရာက္တယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္က ဘုရားရွင္လက္ထက္က ၀ိသာခါတုိ႔ အနာထပိဏ္တုိ႔လုိ လူပုဂၢဳိလ္မ်ားလုိ ျဖစ္ေစခ်င္လုိ႔ တင္စားတာမ်ိဳးဆုိရင္ ျဖစ္ႏုိင္တယ္လုိ႔ တစ္ဘက္က ေတြးလုိ႔ရပါတယ္။ ၀ိသာခါတုိ႔ၾကေတာ့ ေသာတာပန္လည္း ျဖစ္ေန၊ စီးပြားေရးအရလည္း ျပည့္စုံေနၿပီဆုိေတာ ေျမာက္မ်ားစြာေသာ သားသမီးေျမးျမစ္ေတြနဲ႔ ဘုရားေက်ာင္းကန္ သြားႏုိင္တဲ့အထိ မ်ိဳးဆက္ေကာင္းခဲ့ၾကပါတယ္။ ေမြးလာသမွ် သားသမီေျမးျမစ္ေတြကုိလည္း သူလုိျဖစ္ေအာင္ သြန္သင္ဆုံးမႏုိင္ပါတယ္။ ဘုရားရွင္ရဲ႕ အဆုံးအမေတြကုိ သူလုိတည္ႏုိင္ေအာင္ မ်ိဳးႏြယ္ဆက္ကုိ ဆက္ခံေစပါတယ္။ အဲလုိမ်ိဳး လုပ္ႏုိင္မယ္ဆုိရင္ေတာ့ အိမ္ေထာင္ျပဳ၊ သားသမီးေမြးတာဟာ သာသနာျပဳရာ ေရာက္ပါတယ္။ ဒီလုိမဟုတ္ဘဲ သာသနာကုိ ဖ်က္မဲ့၊ မိဘကုိေဆာ္ကားမဲ့၊ အမ်ိဳးကုိ ဖ်က္မဲ့သားသမီး ေမြးေပးလုိက္မယ္ဆုိရင္ သာသနာျပဳရာ မေရာက္ႏုိင္ပါဘူး။
သိဂၤါလသုတ္ဆုိတာ သိဂၤါလသတုိးသားကုိ အေၾကာင္းျပဳၿပီး ေနာင္းလူမ်ား ေလာကက်င့္၀တ္မ်ား ေက်ေအာင္က်င့္ေဆာင္ႏုိင္ဖုိ႔နဲ႔ ထုိမွတစ္ဆင့္ သုဂတိဘ၀၊ သုဂတိဘ၀မွတစ္ဆင့္ မဂ္ဖုိလ္နိဗၺာန္အထိ တက္လွမ္းႏုိင္ေစလုိေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ား ေလာကေကာင္းက်ိဳးကုိ ေရွး႐ႈေဟာၾကားထာတာလည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒီက်င့္၀တ္ေတြနဲ႔ ညီညႊတ္ခ်င္လုိ႔ အိမ္ေထာင္ မျပဳခ်င္ဘဲ ေလာကီအလုပ္ေတြ မလုပ္ခ်င္ဘဲ လုပ္ရတဲ့ပုံစံမ်ိဳး မျဖစ္သင့္ပါဘူး။ အိမ္ေထာင္မျပဳဘဲ ကုသုိလ္ရေအာင္၊ သာသနာျပဳႏုိင္ေအာင္ မိမိရဲ႕ကုိယ္က်င့္သီလမ်ားကုိ လုံၿခဳံေအာင္ထိန္း၊ ၀ိပႆနာတရားမ်ား ရေအာင္ႀကိဳးစားၿပီး ကုိယ္သိထားတာေတြကုိ အျခားသူမ်ား သိေအာင္ျပန္လည္ ျဖန္႔ေ၀ေဟာေျပာကာ အျခားသူမ်ားကုိပါ သာသနာတည္ေစမယ္ဆုိရင္ သာသနာျပဳရာ ေရာက္ပါတယ္။ ဘုရားေဟာ ဇာတ္ေတာ္ေတြထဲမွာ ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ အေလာင္းေတာ္မ်ားဟာ အိမ္ေထာင္မျပဳဘဲ ေတာထြက္ကာ ရေသ့ရဟန္းျပဳၾကတဲ့ သာဓကမ်ား၊ မိဘမ်ား မရွိတ့ဲေနာက္မွာ မိဘရဲ႕ က်န္ခဲ့တဲ့ အေမြေတြကုိ လွဴဒါန္းၿပီး ေတာထြက္ကာ တစ္ကုိယ္တည္း တရားဓမၼက်င့္ႀကံ ေနထုိင္သြားၾကတဲ့ သာဓကေတြ ရွိပါတယ္။ က်န္တ့ဲအေၾကာင္းမ်ားကုိ မေျပာဘဲ ဗုဒၶဘာသာရဲ႕ အဓိကပန္းတုိင္ျဖစ္တဲ့ ကိေလသာကုန္ခမ္းၿပီး နိဗၺာန္ကုိ မ်က္ေမွာက္ျပဳေရးလမ္းစဥ္မွာ အိမ္ေထာင္ျပဳၿပီး ကုသုိလ္ရေစတာထက္ သီလသမာဓိပညာ ၀ိပႆနာဘာ၀နာတရား အားထုတ္၍ ကိေလသာ အာသေ၀ါ ကုန္ခမ္းေအာင္လုပ္တာက ပုိၿပီးအေရးႀကီးတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အိမ္ေထာင္ရွင္ျဖစ္ေစ၊ အိမ္ေထာင္ရွင္ မဟုတ္တဲ့သူေတြျဖစ္ေစ အဓိကကေတာ့ လူ႔ဘ၀ရတဲ့အခုိက္မွာ နိဗၺာန္ကုိ မ်က္ေမွာက္ျပဳႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားအားထုတ္လုိက္ျခင္းက ပုိၿပီးေကာင္းပါတယ္လုိ႔ပဲ ဘုန္းဘုန္းရဲ႕ ကုိယ္ပုိင္အျမင္ကုိ ေျပာလုိပါတယ္။
(၂) မိတ္ေဆြအေပါင္းအသင္း ေပါျခင္း၊ မေပါျခင္းဟာ ေလာကဓံေတြပါ။ တစ္ခါတစ္ရံ မိတ္ေဆြအေပါင္းအသင္း မရွိ တစ္ေယာက္တည္းျဖစ္ေနျခင္းက တရားအားထုတ္တဲ့သူ၊ ဘာသာေရးလုိက္စားတဲ့ သူေတြအတြက္ ပုိၿပီးေကာင္းတဲ့ အေနအထား ရွိပါတယ္။ မိတ္ေကာင္းေဆြေကာင္းဆုိတာ ေကာင္းတဲ့ဘက္မွာ အကူအညီ ျဖစ္ေစတာ၊ ေကာင္းေအာင္သြန္သင္ဆုံးမေပးတာ၊ ပစၥဳပၸန္သံသရာ ေကာင္းေအာင္လုပ္ေပးတာကုိ ဆုိလုိတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ မေကာင္းတဲ့ မိတ္ေဆြအေပါင္းအသင္း ေပါမ်ားတာထက္ အဲလုိမေကာင္းတဲ့ မိတ္ေဆြမ်ိဳးမရွိ တစ္ေယာက္တည္း ျဖစ္ျခင္းက ပုိေကာင္းပါတယ္။ အဲလုိမွ မဟုတ္ ေကာင္းတာေတြလည္း လုပ္ခ်င္တယ္ မိတ္ေဆြအေပါင္းအသင္းလည္း ရွိခ်င္တယ္ဆုိရင္ေတာ့ ကုိယ္နဲ႔စိတ္တူ၊ ကုိယ္တူ၊ အက်င့္စာရိတၱတူ၊ ၀ါသနာတူတဲ့သူေတြကုိ ရွာေဖြေပါင္းသင္းပါဟု အႀကံျပဳပါရေစ။ မိတ္ေဆြအေပါင္းအသင္း ေပါေစဖုိ႔အတြက္ေတာ့ ကုိယ္က်င့္သီလကုိ အပ်က္မခံပါနဲ႔လုိ႔ တုိက္တြန္းလုိပါတယ္။
တပည့္ေတာ္ စီေဘာက္ကေန ေမးရင္ မသင့္ေတာ္ဘူးထင္လုိ႔ အီးေမးနဲ႔ပဲ တုိက္႐ုိက္ ေမးပါတယ္။
(၁) ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြ ဘုန္းၾကီး သီလရွင္ မဝတ္ႏုိင္ရင္ အိမ္ေထာင္ျပဳရမယ္၊ ဒါမွ ကုသုိလ္ရတယ္ဆုိတာ မွန္မမွန္ သိခ်င္လုိ႔ပါ။ ေရးသားတဲ့ ဦးဇင္းက သဂၤါေလာဝါဒသုတ္ပါ ဘုရားရွင္ အဆံုးအမ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆုိထားပါတယ္။
အိမ္ေထာင္မရွိေသးသူမ်ား ႐ုိးရုိးငါးပါးသီလထဲက ကာေမသု ေနရာမွာ အျဗဟၼစရိယာ ေဝရာမဏိ ဆုိျပီး ေစာင့္ထိန္းရင္ ျဗဟၼစရိယ ငါးပါးသီလ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ပုိျပီး မြန္ျမတ္တယ္ဆုိတဲ့ ဆရာေတာ္တစ္ပါးရဲ႕ ေရးသားခ်က္ကုိ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၀ ႏွစ္ေက်ာ္က တပည့္ေတာ္ ဖတ္ရႈရျပီး အဲဒီကတည္းက ေစာင့္ထိန္းလာခဲ့တာ ခ်ခ်င္စိတ္ မရွိေတာ့ပါ။ သန္႔ျပန္႔တဲ့ အဝတ္ ဝတ္ရရင္ အဝတ္ညစ္ မဝတ္ခ်င္ေတာ့သလုိမ်ိဳး အက်င့္ျဖစ္သြားတဲ့ သီလတစ္ခုကုိ မပယ္စြန္႔ခ်င္ေတာ့ဘူး ျဖစ္သြားပါတယ္။ အခု လူပ်ိဳၾကီး အပ်ိဳၾကီးဝတ္ရယ္လုိ႔ ဘုရားေဟာထားတာ မရွိ၊ ဘုန္းၾကီး သီလရွင္ မဝတ္ခ်င္ရင္ အိမ္ေထာင္ျပဳ ဆုိတဲ့ အဆံုးအမကုိ ဖတ္ရေတာ့ တပည့္ေတာ္ ထိန္းသိမ္းလာတာနဲ႔ ေျပာင္းျပန္ ျဖစ္ေနပါတယ္။ အရွင္ဘုရားထံက အဆံုးအျဖတ္ကုိ လုိခ်င္ပါတယ္။
တပည့္ေတာ္ကုိ သူငယ္ခ်င္းေတြက အိမ္ေထာင္ျပဳဖုိ႔ တုိက္တြန္းပါတယ္။ ျပဳဖုိ႔ စကားစလာတာ၊ ေအာင္သြယ္လာတာ အားလံုးကုိ တပည့္ေတာ္ ျငင္းခဲ့ပါတယ္။ ရိပ္သာဝင္ တရားအားထုတ္ျပီး ျပန္ထြက္လာေတာ့ ပုိျပီး ဒီကိစၥကုိ ဘယ္လုိမွ စိတ္ဝင္စားလုိ႔မရ ျဖစ္သြားပါတယ္။ တပည့္ေတာ္အတြက္ေတာ့ တရားထုိင္တာနဲ႔ အျဗဟၼစရိယ ဒီႏွစ္ခုကုိ ဘယ္လုိမွ တြဲလုပ္လုိ႔ ရမယ္ မထင္ပါ။
သားသမီး ေမြးတာ သာသနာျပဳကုသုိလ္ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဖတ္ရပါတယ္။ တပည့္ေတာ္ တရားဓမၼအရာမွာ အရင့္က်က္ၾကီး မဟုတ္ေသးပါ။ သုိ႔ေသာ္လည္း တတ္ႏုိင္သေလာက္ေလး ေလွ်ာက္ေနတဲ့လမ္း ျဖစ္လုိ႔ အိမ္ေထာင္ျပဳ၊ သားသမီးေတြ ေမြးမယ္ဆုိ ဒီလမ္းကုိ ဆက္မေလွ်ာက္ႏုိင္ ျဖစ္မွာေၾကာင့္ ျပဳခ်င္စိတ္၊ သားသမီး ယူခ်င္စိတ္ မရွိပါ။ ဒါဟာ သဂၤါေလာဝါဒသုတ္နဲ႔ ဆန္႔က်င္ပါသလားဘုရား။
တပည့္ေတာ္ တရားအလုပ္ကုိ အေႏွာင့္အယွက္ မျဖစ္ေအာင္ အခန္းသီးျခား ငွားေနရပါတယ္။ သူငယ္ခ်င္းနဲ႔ တြဲေနရင္ သူက သီခ်င္းနားေထာင္ခ်င္၊ တီဗီြဖြင့္ခ်င္ရင္ ကုိယ္က တရားထုိင္ေနေတာ့ သူလဲ အားနာ၊ သူ သြားခ်င္တဲ့ အရက္ဆုိင္လုိ ေနရာေတြ ကုိယ္က အေဖာ္မလုိက္ရင္ ၾကာေတာ့ အဖုအထစ္ေတြ ျဖစ္ မျဖစ္ေစခ်င္လုိ႔ တရားထုိင္တာ ဝိေဝကနဲ႔ဆုိ ပုိလြတ္လပ္ ဘာမွ အားမနာရလုိ႔ပါ။ အေပ်ာ္အပါးမက္တဲ့ သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႔ေတာင္ အတူေနလုိ႔ မရရင္ အိမ္ေထာင္သားေမြးမယ္ဆုိ မျဖစ္ႏုိင္ဘူးလုိ႔လဲ ျမင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေရးသားတဲ့ ဆရာေတာ္ကလဲ တရားျပ ကမၼဌာနာစရိယ ျဖစ္ေနပါတယ္။
တပည့္ေတာ္ ဘဝနဲ႔ လက္ေတြ႔ သက္ဆုိင္ေနတဲ့ ကိစၥျုဖစ္လုိ႔ ဘုန္းဘုန္းထံမွ အျမင္ကုိ ရယူလုိပါတယ္။ ရွင္းျပေပးပါဘုန္းဘုန္း။
(၂) ေရာမေရာက္တုိင္း ေရာမလုိ က်င့္သင့္ မက်င့္သင့္ ေဆာင္းပါးလဲ ဖတ္ရပါတယ္။ တပည့္ေတာ္ အရက္မေသာက္၊ မကခုန္တတ္လုိ႔ ကလပ္ေတြ ဒစ္စကုိေတြ ဘားေတြ သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႔ မသြားေတာ့ မိတ္ေဆြဖြဲ႕စရာ သူမ်ားထက္ နည္းျပီး တစ္ခါတစ္ရံ အထီးက်န္ ျဖစ္ရပါတယ္။ အရက္မေသာက္ရင္ မရဘူး (ခင္မင္မႈကုိ အရက္ဝုိင္းမွာသာ ရွာရျပီး အရက္ဝုိင္းမွာသာ တစ္ခ်ိဳ႕ အလုပ္စကားေတြ ေျပာရလုိ႔) ဆုိတဲ့ အၾကံေပးစကားမ်ိဳးလဲ ၾကားရပါတယ္။ ကလပ္နဲ႔ ဒစၥကုိေတြ သြားရင္ အရက္နဲ႔ (မိန္းမ) အေပ်ာ္အပါးေတြ လုပ္ရတဲ့ေနရာဆုိေတာ့ တတ္သမွ် မွတ္သမွ် ေစာင့္ထိန္းေနတဲ့ သီလက်ိဳးပဲ့သြားမွာ စုိးလုိ႔ မလုိက္ရဲပါ။ သူငယ္ခ်င္းေတြ သြားတုိင္း မလုိက္ဘူး ျငင္းေတာ့ အခုေတာ့ မေခၚေတာ့ပါဘူး။ မိတ္ေဆြအေပါင္းအသင္း နည္းပါးျပီး အထီးက်န္ ျဖစ္လာမွာလဲ ေၾကာက္ပါတယ္။ ဘယ္လုိ လုပ္သင့္တယ္ နည္းေပးေစလုိပါတယ္ဘုရား။ မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္း တုိးပြားရရွိေစမယ့္ တရား၊ နည္းလမ္းရွိရင္ သိခ်င္ပါတယ္။
႐ုိေသစြာျဖင့္
စုိင္းစုိင္း
Q. ေမးခြန္းေတြကေတာ့ အေတာ္ေလးကုိ အစြန္းလြတ္ေအာင္ ေျဖေပးရမယ့္ အေနအထားျဖစ္ပါတယ္။ ေမးခြန္းရွင္မ်ား အေနျဖင့္ ဆရာေတာ္သံဃာေတာ္မ်ား ေဟာတဲ့တရားကုိပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေရးသားတဲ့ ေဆာင္းပါးကုိပဲျဖစ္ျဖစ္ နားယူဖတ္႐ႈတဲ့အခါ အစအဆုံးနာယူဖတ္႐ႈဖုိ႔ လုိသလုိ ေရွ႕ေနာက္ဆက္စပ္ စဥ္းစားတတ္ၾကဖုိ႔လည္း လုိပါတယ္။ ဘုရားရွင္ရဲ႕ တရားေတာ္ေတြမွာလည္း အေၾကာင္းအရာ တစ္ခုတည္းကုိပဲ တစ္ခါတစ္ရံ နာယူတဲ့ေ၀ေနယ်တုိ႔ကုိ လုိက္ၿပီးစကားလုံး ပရိယာယ္ေျပာင္းလဲ ေဟာၾကားမႈေတြ ရွိတာကုိ ပိဋကတ္စာေပေတြမွာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ထားပါေတာ့ ဒီေနရာမွာလည္း စကားလုံးမ်ားကုိ အတိအက် တစ္ထစ္ခ် စဲြယူမမွတ္သားေစလုိပါ။ ေမးခြန္းရွင္ရဲ႕ ေမးလာတဲ့ ေမးခြန္အရသာ နားလည္သလုိ ေျဖၾကားေပးလုိက္ပါတယ္။ ဘယ္ဆရာေတာ္ ဘယ္အရွင္ရဲ႕ ေဟာေျပာေရးသားမႈကုိ ဆန္႔က်င္လုိ၍ မဟုတ္ေၾကာင္း ႀကိဳတင္၀န္ခံပါရေစ။
(၁) ``ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြ ဘုန္းၾကီး သီလရွင္ မဝတ္ႏုိင္ရင္ အိမ္ေထာင္ျပဳရမယ္၊ ဒါမွ ကုသုိလ္ရတယ္`` ဆုိတဲ့ အဓိပၸါယ္ကုိ ``လူ၀တ္ေၾကာင္ေတြ အိမ္ေထာင္မျပဳရင္ မျဖစ္မေန သာသနာ့ေဘာင္၀င္ရမယ္၊ မ၀င္ရင္ လူ႔ဘ၀နဲ႔ ဘာကုသုိလ္မွမရဘူး၊ အလကားအခ်ည္းနည္းပဲ၊ အိမ္ေထာင္ျပဳကုိျပဳမွ ကုသုိလ္ရမယ္``ဆုိတဲ့ သေဘာမ်ိဳး မမွတ္ၾကေစလုိပါ။ အိမ္ေထာင္မျပဳဘဲ လူ၀တ္ေၾကာင္ဘ၀နဲ႔ ကုသုိလ္ရေအာင္ ေနလုိ႔လုပ္လုိ႔ ရပါတယ္။ လူ႔ဘ၀မွာ ေနတဲ့အခုိက္အတန္႔ အိမ္ေထာင္ျပဳျခင္း မျပဳျခင္းက အဓိကမက်ပါ။ အကုသုိလ္မျဖစ္ေအာင္ ေနျခင္း၊ မေနျခင္း၊ ကုိယ္က်င့္သီလ ျပည့္စုံျခင္း၊ မျပည့္စုံျခင္း၊ ေလာကေၾကာင္းအရ ျဖည့္က်င့္ရမယ့္ ၀တၱရားမ်ား ေက်ျခင္း၊ မေက်းျခင္း စတာေတြက အဓိကက်ပါတယ္။ အိမ္ေထာင္ျပဳၿပီး အျပစ္ေတြ၊ အကုသုိလ္ေတြ တစ္ပုံတစ္ပင္ႀကီး ျဖစ္ေနရင္ ဘယ္ေလာက္ပဲ အိမ္ေထာင္ျပဳျပဳ ကုသုိလ္မရဘဲ အကုသုိလ္ေတြသာ ရတတ္ပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာရဲ႕ ေနာက္ဆုံးပန္းတုိင္ျဖစ္တဲ့ အာသေ၀ါကုန္ၿပီး နိဗၺာန္ရေရးနဲ႔ ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ အိမ္ေထာင္ျပဳျခင္း မျပဳျခင္းထက္ သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာ၀ိပႆနာ ဘာ၀နာ မည္မွ်တုိးတက္မႈရွိတယ္၊ က်င့္ႀကံအားထုတ္ ႏုိင္စြမ္းရွိတယ္ ဆုိတာက ပုိၿပီး အဓိကက်ပါတယ္။
ၿပီးေတာ့ ဘုရားရွင္ ေဟာေတာ္မူတဲ့ သိဂၤါလသုတ္ (သိဂၤါေလာ၀ါဒသုတ္) ကုိၾကည့္မယ္ဆုိရင္ လူ၀တ္ေၾကာင္ ျဖစ္တဲ့ သားသမီးမ်ား၊ အိမ္ေထာင္ရွင္ လင္ေယာက်္ား၊ ဇနီးမယားတုိ႔ရဲ႕ က်င့္၀တ္ေတြကုိ ေအာက္ပါအတုိင္း ေဟာထားတာကုိ ေတြ႕ရပါမယ္။
သားသမီး၀တၱရား (၅)ပါး
၁။ မိဘတုိ႔ကုိျပန္၍ ျပဳစုလုပ္ေကၽြး ေမြးျမဴျခင္း
၂။ မိဘတုိ႔၏ အမႈကိစၥကုိ ျပဳလုပ္ေပးျခင္း
၃။ မိဘတုိ႔၏ ဥစၥာကုိ မေပ်ာက္ေအာင္ ေစာင့္ထိန္ျခင္း၊ အစဥ္အဆက္မွလာေသာ ကုသုိလ္၀တ္ကုိျပဳျခင္းျဖင့္ အမ်ိဳးအႏြယ္ကုိ တည္ေစျခင္း
၄။ အေမြခံထုိက္ေအာင္ က်င့္ႀကံလုိက္နာျခင္း
၅။ ကဲြကြာေသလြန္ေသာ မိဘတုိ႔၏အလုိ႔ငွါ အလွဴဒါနျပဳလုပ္ေပးျခင္း
လင့္၀တၱရား (၅)ပါး
၁။ အျမတ္တႏုိး ေခၚဆုိျခင္း
၂။ ႏွိမ့္ခ်၍ မေခၚဆုိျခင္း
၃။ မိမိမယားတပါး အျခားမိန္းမတုိ႔ႏွင့္ မေပ်ာ္ပါးျခင္း
၄။ စားဖုိေဆာင္ အုပ္စုိးမႈကုိ လြဲအပ္ျခင္း
၅။ အ၀တ္တန္ဆာ ဆင္ေပးျခင္း
မယား၀တၱရား (၅)ပါး
၁။ အမႈႀကီးငယ္ကုိ ေကာင္းစြာစီရင္ျခင္း
၂။ ႏွစ္ဘက္ေသာ ေဆြမ်ိဳးမ်ားအား ခ်ီးေျမွာက္ျခင္း
၃။ မိမိလင္မွတပါး အျခားေယာက္်ားတုိ႔ႏွင့္ မေပ်ာ္ပါးျခင္း
၄။ ရွာေဖြစုေစာင္းခဲ့ေသာ ဥစၥာကုိ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ျခင္း
၅။ အလုံးစုံေသာ ကိစၥတုိ႔၌ လိမၼာ၍ ပ်င္းရိျခင္းမွကင္းျခင္း
ဒီ၀တၱရားေတြထဲမွာ ၾကည့္ရင္ မျဖစ္မေန အိမ္ေထာင္ျပဳရျခင္း ဆုိတာ တုိက္႐ုိက္ေဟာထားတာ မရွိပါဘူး။ သားသမီး၀တ္ထဲမွာပါတဲ့ ေစာင့္ေလမ်ိဳးႏြယ္ ဆုိတဲ့က်င့္၀တ္ကုိ နားလည္မႈ လဲြေနတာလုိ႔ ဆုိရမလုိ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ေစာင့္ေလမ်ိဳးႏြယ္ဆိုတာ အမ်ိဳးအႏြယ္ မပ်က္သုဥ္းေအာင္ အိမ္ေထာင္ျပဳ သားသမီးေတြ အမ်ားႀကီးေမြးၿပီး ေဆြမ်ိဳးအင္အားကုိ ေတာင့္တင္းေအာင္ လုပ္ခုိင္းတာထက္ ပါဠိေတာ္မွာ တုိက္႐ုိက္လာတဲ့ စကားက `` မိဘတုိ႔၏ ဥစၥာကုိ မေပ်ာက္ေအာင္ ေစာင့္ထိန္ျခင္း၊ အစဥ္အဆက္မွလာေသာ ကုသုိလ္၀တ္ကုိျပဳျခင္းျဖင့္ အမ်ိဳးအႏြယ္ကုိ တည္ေစျခင္း`` ဆုိတဲ့ အဓိပၸါယ္ပါ။ ဒီအဓိပၸါယ္ကုိ ၾကည့္ရင္ရွင္းပါတယ္။ အစဥ္အဆက္ မိဘတုိ႔ျပဳလုပ္လာတဲ့ ကုသုိလ္၀တ္ေတြ၊ ေကာင္းတဲ့လုပ္ရပ္ေတြကုိ ကုိယ့္လက္ထက္္၊ ကုိယ့္မ်ိဳးဆက္လက္ထက္မွာ မေပ်ာက္သြားေအာင္ ဆက္လက္ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ျခင္း၊ မိဘတုိ႔ရဲ႕ သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာလုံၿခဳံေအာင္ ေစာင့္ထိန္းသြားတဲ့ ပုံစံေတြအတုိင္း ကုိယ္လည္းသူတုိ႔လုိ အက်င့္သီလေကာင္းမြန္ေအာင္ ေနထုိင္ျပလုိက္ျခင္း စတာေတြကုိ ဆုိလုိတာပါ။
အိမ္ေထာင္ျပဳရင္ ကုသုိလ္ရတယ္၊ သာသနာျပဳရာ ေရာက္တယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္က ဘုရားရွင္လက္ထက္က ၀ိသာခါတုိ႔ အနာထပိဏ္တုိ႔လုိ လူပုဂၢဳိလ္မ်ားလုိ ျဖစ္ေစခ်င္လုိ႔ တင္စားတာမ်ိဳးဆုိရင္ ျဖစ္ႏုိင္တယ္လုိ႔ တစ္ဘက္က ေတြးလုိ႔ရပါတယ္။ ၀ိသာခါတုိ႔ၾကေတာ့ ေသာတာပန္လည္း ျဖစ္ေန၊ စီးပြားေရးအရလည္း ျပည့္စုံေနၿပီဆုိေတာ ေျမာက္မ်ားစြာေသာ သားသမီးေျမးျမစ္ေတြနဲ႔ ဘုရားေက်ာင္းကန္ သြားႏုိင္တဲ့အထိ မ်ိဳးဆက္ေကာင္းခဲ့ၾကပါတယ္။ ေမြးလာသမွ် သားသမီေျမးျမစ္ေတြကုိလည္း သူလုိျဖစ္ေအာင္ သြန္သင္ဆုံးမႏုိင္ပါတယ္။ ဘုရားရွင္ရဲ႕ အဆုံးအမေတြကုိ သူလုိတည္ႏုိင္ေအာင္ မ်ိဳးႏြယ္ဆက္ကုိ ဆက္ခံေစပါတယ္။ အဲလုိမ်ိဳး လုပ္ႏုိင္မယ္ဆုိရင္ေတာ့ အိမ္ေထာင္ျပဳ၊ သားသမီးေမြးတာဟာ သာသနာျပဳရာ ေရာက္ပါတယ္။ ဒီလုိမဟုတ္ဘဲ သာသနာကုိ ဖ်က္မဲ့၊ မိဘကုိေဆာ္ကားမဲ့၊ အမ်ိဳးကုိ ဖ်က္မဲ့သားသမီး ေမြးေပးလုိက္မယ္ဆုိရင္ သာသနာျပဳရာ မေရာက္ႏုိင္ပါဘူး။
သိဂၤါလသုတ္ဆုိတာ သိဂၤါလသတုိးသားကုိ အေၾကာင္းျပဳၿပီး ေနာင္းလူမ်ား ေလာကက်င့္၀တ္မ်ား ေက်ေအာင္က်င့္ေဆာင္ႏုိင္ဖုိ႔နဲ႔ ထုိမွတစ္ဆင့္ သုဂတိဘ၀၊ သုဂတိဘ၀မွတစ္ဆင့္ မဂ္ဖုိလ္နိဗၺာန္အထိ တက္လွမ္းႏုိင္ေစလုိေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ား ေလာကေကာင္းက်ိဳးကုိ ေရွး႐ႈေဟာၾကားထာတာလည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒီက်င့္၀တ္ေတြနဲ႔ ညီညႊတ္ခ်င္လုိ႔ အိမ္ေထာင္ မျပဳခ်င္ဘဲ ေလာကီအလုပ္ေတြ မလုပ္ခ်င္ဘဲ လုပ္ရတဲ့ပုံစံမ်ိဳး မျဖစ္သင့္ပါဘူး။ အိမ္ေထာင္မျပဳဘဲ ကုသုိလ္ရေအာင္၊ သာသနာျပဳႏုိင္ေအာင္ မိမိရဲ႕ကုိယ္က်င့္သီလမ်ားကုိ လုံၿခဳံေအာင္ထိန္း၊ ၀ိပႆနာတရားမ်ား ရေအာင္ႀကိဳးစားၿပီး ကုိယ္သိထားတာေတြကုိ အျခားသူမ်ား သိေအာင္ျပန္လည္ ျဖန္႔ေ၀ေဟာေျပာကာ အျခားသူမ်ားကုိပါ သာသနာတည္ေစမယ္ဆုိရင္ သာသနာျပဳရာ ေရာက္ပါတယ္။ ဘုရားေဟာ ဇာတ္ေတာ္ေတြထဲမွာ ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ အေလာင္းေတာ္မ်ားဟာ အိမ္ေထာင္မျပဳဘဲ ေတာထြက္ကာ ရေသ့ရဟန္းျပဳၾကတဲ့ သာဓကမ်ား၊ မိဘမ်ား မရွိတ့ဲေနာက္မွာ မိဘရဲ႕ က်န္ခဲ့တဲ့ အေမြေတြကုိ လွဴဒါန္းၿပီး ေတာထြက္ကာ တစ္ကုိယ္တည္း တရားဓမၼက်င့္ႀကံ ေနထုိင္သြားၾကတဲ့ သာဓကေတြ ရွိပါတယ္။ က်န္တ့ဲအေၾကာင္းမ်ားကုိ မေျပာဘဲ ဗုဒၶဘာသာရဲ႕ အဓိကပန္းတုိင္ျဖစ္တဲ့ ကိေလသာကုန္ခမ္းၿပီး နိဗၺာန္ကုိ မ်က္ေမွာက္ျပဳေရးလမ္းစဥ္မွာ အိမ္ေထာင္ျပဳၿပီး ကုသုိလ္ရေစတာထက္ သီလသမာဓိပညာ ၀ိပႆနာဘာ၀နာတရား အားထုတ္၍ ကိေလသာ အာသေ၀ါ ကုန္ခမ္းေအာင္လုပ္တာက ပုိၿပီးအေရးႀကီးတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အိမ္ေထာင္ရွင္ျဖစ္ေစ၊ အိမ္ေထာင္ရွင္ မဟုတ္တဲ့သူေတြျဖစ္ေစ အဓိကကေတာ့ လူ႔ဘ၀ရတဲ့အခုိက္မွာ နိဗၺာန္ကုိ မ်က္ေမွာက္ျပဳႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားအားထုတ္လုိက္ျခင္းက ပုိၿပီးေကာင္းပါတယ္လုိ႔ပဲ ဘုန္းဘုန္းရဲ႕ ကုိယ္ပုိင္အျမင္ကုိ ေျပာလုိပါတယ္။
(၂) မိတ္ေဆြအေပါင္းအသင္း ေပါျခင္း၊ မေပါျခင္းဟာ ေလာကဓံေတြပါ။ တစ္ခါတစ္ရံ မိတ္ေဆြအေပါင္းအသင္း မရွိ တစ္ေယာက္တည္းျဖစ္ေနျခင္းက တရားအားထုတ္တဲ့သူ၊ ဘာသာေရးလုိက္စားတဲ့ သူေတြအတြက္ ပုိၿပီးေကာင္းတဲ့ အေနအထား ရွိပါတယ္။ မိတ္ေကာင္းေဆြေကာင္းဆုိတာ ေကာင္းတဲ့ဘက္မွာ အကူအညီ ျဖစ္ေစတာ၊ ေကာင္းေအာင္သြန္သင္ဆုံးမေပးတာ၊ ပစၥဳပၸန္သံသရာ ေကာင္းေအာင္လုပ္ေပးတာကုိ ဆုိလုိတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ မေကာင္းတဲ့ မိတ္ေဆြအေပါင္းအသင္း ေပါမ်ားတာထက္ အဲလုိမေကာင္းတဲ့ မိတ္ေဆြမ်ိဳးမရွိ တစ္ေယာက္တည္း ျဖစ္ျခင္းက ပုိေကာင္းပါတယ္။ အဲလုိမွ မဟုတ္ ေကာင္းတာေတြလည္း လုပ္ခ်င္တယ္ မိတ္ေဆြအေပါင္းအသင္းလည္း ရွိခ်င္တယ္ဆုိရင္ေတာ့ ကုိယ္နဲ႔စိတ္တူ၊ ကုိယ္တူ၊ အက်င့္စာရိတၱတူ၊ ၀ါသနာတူတဲ့သူေတြကုိ ရွာေဖြေပါင္းသင္းပါဟု အႀကံျပဳပါရေစ။ မိတ္ေဆြအေပါင္းအသင္း ေပါေစဖုိ႔အတြက္ေတာ့ ကုိယ္က်င့္သီလကုိ အပ်က္မခံပါနဲ႔လုိ႔ တုိက္တြန္းလုိပါတယ္။
