“အညြန္႔တလူလူ တက္ေနတဲ့ သူ႔ဘ၀ကုိ သူ႔လုပ္ရပ္ေတြကပဲ ဖ်က္စီးပစ္လုိက္တာပါ၊ သူ႔ကုိယ္ကုိယ္သူ မထိန္းႏုိင္ေတာ့ ဘာမဟုတ္တဲ့ အရာေလးကုိ အေၾကာင္းျပဳၿပီး မလုပ္သင့္တာကုိ လုပ္လုိက္မိတာေပါ့။ ခုေတာ့ သူ႔ဘ၀ဟာ သြားၿပီ… ဘာမွ အဖက္ဆယ္လုိ႔ မရေတာ့ဘူး၊ ကုန္ကုန္ေျပာရရင္ သူ႔ဘ၀ဟာ အညြန္႔တုံးသြားတာပါပဲ၊ သူလုပ္ခဲ့တဲ့အလုပ္က သူ႔ကုိ အညြန္းတုံးသူတစ္ေယာက္ ျဖစ္ေစခဲ့တာပါပဲ…”စသည္ျဖင့္ ေအာင္ျမင္ေနသည့္ ဘ၀မွ က်႐ႈံးသြားၿပီး ဘ၀တက္လမ္း ေမွးမွိန္သြားသည့္ သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္ အေၾကာင္းကုိ စိတ္မေကာင္းစြာနဲ႔ စာေရးသူကုိ ရင္လာဖြင့္သြားသည့္ မိတ္ေဆြတစ္ေယာက္၏ စကားသံအခ်ိဳ႕ ျဖစ္ပါသည္။ ထုိမိတ္ေဆြ ျပန္သြားေသာ္လည္း သူခ်န္သြားသည့္ စကားမ်ားက စာေရးသူကုိ အေတြးနယ္ခ်ဲ႕ေစခဲ့၏။ အထူးသျဖင့္ သူေျပာသြားသည့္ “အညြန္႔တုံးသူ”ဟူေသာ စကားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းၿပီး စဥ္းစားေနမိ၏။ “အညြန္႔”ဟူေသာ စကားကုိ လုိသလုိစဲြယူ ေတြးေနမိ၏။
“အညြန္႔တလူလူတက္သည္၊ အညြန္႔က်ိဳးသည္၊ အညြန္႔တုံးသည္”စသည္ျဖင့္ အသုံးျပဳၾကသည့္ ျမန္မာစကား အညြန္႔ဟူေသာ ေ၀ါဟာရသည္ အေကာင္းဘက္ကုိညြန္းၿပီး ေအာင္ျမင္မႈကုိ ကုိယ္စားျပဳေန၏။ ေလာကေ၀ါဟာရ အသုံးအားျဖင့္ ေကာင္းသည့္အဓိပၸါယ္ကုိ ေဆာင္ေန၏။ လူတစ္ေယာက္၏ တက္လမ္းကုိ အညြန္႔ဟု ရည္ညြန္းကာ အညြန္႔တလူလူ တက္ေနျခင္းကုိပင္ ေအာင္ျမင္ေနသည္ဟု ဆုိၾက၏။ ထုိတက္ေနသည့္ အညြန္႔ကုိ မက်ိဳးေစရန္၊ တက္ေနသည့္ အညြန္႔ကုိ မတုံးေစရန္၊ ထုိအညြန္႔ကုိ ရွင္သန္ေနေစရန္ ၀ုိင္း၀န္းေစာင့္ေရွာက္ေလ့ ရွိၾက၏။ ဤသည္မွာ အညြန္႔ကုိ မတုံးေစလုိ၍ ျဖစ္ၿပီး အညြန္႔အေပၚ တြယ္တာေန၍ ျဖစ္၏။ ထုိအညြန္႔ ရွင္သန္ေနမႈကုိ လုိလားေန၍ ျဖစ္၏။ ေလာကသားတုိ႔ကား အညြန္႔ကုိ ရွင္သန္ေနေစ၏။ အညြန္႔ကုိ တြယ္တာေနေပ၏။
သုိ႔ေသာ္ ထုိအညြန္႔ကုိ မလုိလားသူမ်ား၊ အညြန္႔ကုိ မရွင္သန္ေစလုိသူမ်ား၊ အညြန္႔ကုိ တုံးေစလုိသူမ်ား၊ အညြန္႔ကုိ တုံးေအာင္ လုပ္ေနသူမ်ားကား ရွိေနျပန္၏။ ထုိသူတုိ႔သည္ အညြန္႔ရွင္သန္ေနမႈကုိ မလုိလားၾကေပ။ အားမေပးၾကေပ။ ထုိသူတုိ႔အျမင္ ေလာကသားတုိ႔ လုိလားၾကသည့္ အညြန္႔သည္ ၎တုိ႔အတြက္ အစစ္အမွန္ ၿငိမ္းခ်မ္းရာသုိ႔ သြားရာလမ္းတြင္ ဆူးေညာင့္ခလုပ္သာ ျဖစ္ေနေပ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အညြန္႔တက္ရန္ထက္ အညြန္ဖ်က္ရန္ အားထုတ္ၾက၏။ အညြန္႔ရွင္သန္ရန္ထက္ အညြန္႔တုံးရန္ ႀကိဳးစားၾက၏။ ထုိသုိ႔ ႀကိဳးစားသျဖင့္ အညြန္႔တုံးသြားလွ်င္ အညြန္႔တုံးသူအျဖစ္ ေက်ေက်နပ္နပ္ ခံယူၾက၏။ ထုိသူမ်ား၏ ရည္မွန္းခ်က္သည္ အညြန္႔ရွင္သန္ရန္မဟုတ္၊ အညြန္႔တုံးရန္ ျဖစ္၏။
သူတုိ႔အျမင္အရ ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ပင္ အညြန္႔တလူလူ တက္ေနသူမဟုတ္၊ အညြန္႔တုံးသူသာ ျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္လည္း ဘုရားရွင္ကုိ “အညြန္႔တုံးသူ”ဟု ေခၚေ၀ၚအသုံးျပဳၾက၏။ ဘုရားရွင္ ကုိယ္ေတာ္တုိင္ပင္ “အညြန္႔တုံးသူ”ဟု အေခၚခံခဲ့ရ၏။ ဘုရားရွင္ကုိ အညြန္႔တုံးသူဟု သမုတ္ၾကသူမ်ားကား အျခားသူမ်ားမဟုတ္၊ ပရိဗုိဇ္မ်ားပင္ ျဖစ္၏။ မာဂ႑ိယပရိဗုိဇ္ႏွင့္ ဘာရဒြါဇတုိ႔ပင္ ျဖစ္၏။
ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ကု႐ုတုိင္း၊ ကမၼာသဓမၼ အမည္ရွိသည့္ နိဂုံးတြင္ သီတင္းသုံး ေနေတာ္မူစဥ္က ျဖစ္၏။ ဘုရားရွင္သည္ ဘာရဒြါဇ ပုဏၰား၏ မီးတင္းကုတ္တြင္လည္း တရားေဟာခဲ့ရေသး၏။ တစ္ေန႔ ဘုရားရွင္ မရွိခုိက္ ဘာရဒြါဇ ပုဏၰားသည္ မိမိထံသုိ႔ ေရာက္လာေသာ မာဂ႑ိယပရိဗုိဇ္ႏွင့္ ဟုိဟုိဒီဒီ စကားမ်ား ေျပာဆုိျဖစ္ၾက၏။ သူတုိ႔ေျပာသည့္စကားမ်ားတြင္ ဗုဒၶအေၾကာင္းမ်ားလည္း ပါ၀င္၏။ ဗုဒၶသည္ ဂုဏ္ေတာ္ကုိးပါးႏွင့္ ျပည့္စုံသူျဖစ္ေၾကာင္းေျပာဆုိ၏။ ထုိအခါ မာဂ႑ိယက သူ႔အျမင္ေျပာရလွ်င္ ဗုဒၶသည္ အညြန္႔တုံးသူသာ ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာ၏။ ထုိသူတုိ႔ေျပာေနၾကသည့္ စကားသံကုိ မီးတင္းကုတ္အျပင္မွ ျမတ္ဗုဒၶက ၾကားေတာ္မူ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ သူတုိ႔ႏွစ္ဦး စကား၀ုိင္းအနီးသုိ႔ သြားေရာက္ကာ မာဂ႑ိယေျပာသည့္ “အညြန္႔တုံးသူ”ဟူေသာ စကားကုိ ေထာက္ခံေဟာၾကားေတာ္မူ၏။
ဗုဒၶက “မာဂ႑ိယ မ်က္စိသည္ အဆင္း႐ူပါ႐ုံ၌ ေမြ႕ေလ်ာ္၏၊ ႐ူပါ႐ုံ၌ ေပ်ာ္ပုိက္၏၊ ႐ူပါ႐ုံ၌ ႏွစ္ျခိဳက္၏၊ ထုိမ်က္စိကုိ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဆုံးမထားၿပီ၊ လုံေအာင္ျပဳထားၿပီ၊ ေစာင့္ေရွာက္ထားၿပီ၊ ပိတ္ဆုိထားၿပီ၊ ထုိမ်က္စိကုိ ပိတ္ဆုိ႔ျခင္းငွါလည္း တရားေဟာၿပီ စသည္ျဖင့္ ဤအေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္ ျမတ္စြာဘုရားသည္ အညြန္႔တုံးသူ ျဖစ္သည္ဟု သင္ဆုိျခင္း ျဖစ္သည္မဟုတ္ေလာ၊ ထုိ႔အတူ နားသည္ အသံဟူေသာ သဒၵါရုံ၊ ႏွာေခါင္းသည္ အနံ႔ဟူေသာ ဂႏၶာ႐ုံ၊ လွ်ာသည္ အရသာဟူေသာ ရသာ႐ုံ၊ ကုိယ္သည္ အေတြ႕ဟူေသာ ေဗာ႒ဗၺာ႐ုံႏွင့္ စိတ္သည္ သေဘာတရားဟူေသာ ဓမၼ႐ုံ၌ ေမြ႕ေလ်ာ္၏၊ ေပ်ာက္ပုိက္၏၊ ႏွစ္ျခိဳက္၏၊ ထုိ နား၊ ႏွာေခါင္း၊ လွ်ာ၊ ကုိယ္၊ စိတ္ကုိ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဆုံးမထားၿပီ၊ လုံေအာင္ျပဳထားၿပီ၊ ေစာင့္ေရွာက္ထားၿပီ၊ ပိတ္ဆုိ႔ထားၿပီ၊ ထုိနား၊ ႏွာေခါင္း၊ လွ်ာ၊ ကုိယ္၊ စိတ္ကုိ ပိတ္ဆုိ႔ျခင္းငွါလည္း တရားေဟာၿပီ စသည္ျဖင့္ ဤအေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္ ျမတ္စြာဘုရားသည္ အညြန္႔တုံးသူ ျဖစ္သည္ဟု သင္ဆုိျခင္း ျဖစ္သည္မဟုတ္ေလာ”ဟု ေမးေတာ္မူ၏။ မာဂ႑ိယကလည္း “မွန္ပါ အရွင္ဘုရားမိန္႔ေတာ္မူသည့္ အေၾကာင္းကုိပဲ ရည္ရြယ္ၿပီး အညြန္႔တုံးသူဟု ဆုိျခင္းျဖစ္ပါသည္ဘုရား..” (မာဂ႑ိယသုတ္) ဟု ေလွ်ာက္ထား၏။ ျမတ္စြာဘုရားသည္ အထက္ပါအတုိင္း မာဂ႑ိယ၏ စကားကုိ ေထာက္ခံကာ တရားစကား ေဟာၾကားေတာ္မူ၏။ ဤစကားျဖင့္ “အညြန္႔တုံးသူ”ဟူေသာ အဓိပၸါယ္ကုိ ရွင္းျပေတာ္မူ၏။
ဤေနရာတြင္ အဓိကေျပာလုိသည္မွာ “အညြန္႔တုံးသူ”ဟူေသာ စကားႏွင့္စပ္လ်ဥ္းသည့္ အေၾကာင္းပင္ျဖစ္၏။ ေလာကသားမ်ားျမင္သည့္ အညြန္႔ႏွင့္ အရိယာသူေတာ္ေကာင္းမ်ား ျမင္သည့္ အညြန္႔မတူညီမႈကုိ ထင္ရွားေစလုိရင္းျဖစ္၏။ အရိယာသူေတာ္ေကာင္းမ်ား ဆုိလုိသည့္ အညြန္႔ကား ကိေလသာတရားမ်ား ျဖစ္၏။ ကိေလသာမ်ား ျဖစ္ပြားရာ အာ႐ုံတရား အညြန္႔မ်ားပင္ ျဖစ္၏။ အာ႐ုံမ်ား ျဖစ္ပြားေစသည့္ အရာမ်ားႏွင့္ ထုိအရာမ်ား ေပ်ာ္ေမြ႕ရာမ်ားကုိ တုံးေအာင္ ျပဳလုပ္ေစလုိျခင္း ျဖစ္၏။ ထုိအာ႐ုံမ်ား မျဖစ္ေပၚေစရန္၊ ဆက္ၿပီး ရွင္သန္တုိးတက္မႈ မရွိေစရန္ မ်က္စိ၊ နား၊ ႏွာ၊ လွ်ာ၊ ကုိယ္၊ စိတ္တုိ႔ကုိ ဆုံးမၾကရန္၊ ပိတ္ဆုိ႔ၾကရန္၊ ေစာင့္ေရွာက္ၾကရန္ တုိက္တြန္းေတာ္မူျခင္း ျဖစ္၏။ မ်က္စိ၊ နား၊ ႏွာ၊ လွ်ာ၊ ကုိယ္၊ စိတ္တုိ႔သည္ ဖြင့္ထားလွ်င္၊ မထိန္းခ်ဳပ္ဘဲ လြတ္ထားလွ်င္ အဆင္း၊ အသံ၊ အန႔ံ၊ အရသာ၊ အေတြ႕အထိ၊ သေဘာတရား ဟူေသာအာ႐ုံေနာက္သုိ႔ ပါသြားကာ အကုသုိလ္ အညြန္႔မ်ားသာ တက္တက္လာမည္ ျဖစ္သျဖင့္ ထုိအညြန္႔မ်ား မျဖစ္ေစရန္၊ ထုိအညြန္႔မ်ား တုံးေစရန္ မိမိတုိ႔၏ မ်က္စိ၊ နား၊ ႏွာ၊ လွ်ာ၊ ကုိယ္၊ စိတ္တုိ႔ကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ၾကရန္ ဆုိျခင္းျဖစ္၏။ စင္စစ္ လြတ္ေျမာက္ရာလမ္းသုိ႔ တက္လွမ္းႏုိင္ေစရန္သည္ အရိယာ သူေတာ္ေကာင္းမ်ား ျမင္သည့္အျမင္ျဖင့္ ေလွ်ာက္လွမ္းရမည္သာ ျဖစ္၏။ အရိယာတုိ႔က အညြန္႔ကုိ တုံးေအာင္၊ အညြန္႔တုံးသူျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားေစလုိၾက၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္လည္း အညြန္႔မွန္သမွ် ျဖတ္ခုိင္ျခင္း ျဖစ္၏။
စင္စစ္ ေလာကသားမ်ား ျမင္သည့္အညြန္႔သည္ ပူေလာင္မႈႏွင့္ သံသရာ ရွည္မႈကုိ ျဖစ္ေစသည့္ သေဘာရွိ၏။ အညြန္႔တလူလူ တက္ေလေလ အပူဒုကၡေတြက တျဖည္းျဖည္း မ်ားေလေလ ျဖစ္ေပ၏။ အခန္႔မသင့္လွ်င္ ထုိအညြန္႔ေၾကာင့္ပင္ အမွားမ်ားစြာျဖင့္ ပစၥဳပၸန္ သံသရာအထိ ဒုကၡေရာက္ေစတတ္၏။ တက္ေနသည့္ အညြန္႔မ်ားေၾကာင့္ပင္ မိမိကုိယ္ကုိ အမွားကုိ အမွန္ထင္၊ အမွန္ကုိ အမွားထင္ေစလွ်က္ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ မာန စသည္မ်ားျဖင့္ အေၾကာင္းအက်ိဳး မခဲြျခားႏုိင္ပဲ ျဖစ္ေစတတ္၏။ အညြန္႔တတ္ေနသည့္အခိုက္ သတိမစုိက္ႏုိင္လွ်င္ ထုိအညြန္႔အရွိန္ေၾကာင့္ မာန၀င္ကာ သူတစ္ပါးအေပၚ ႏုိင္ထက္စီးနင္း ျပဳက်င့္မိတတ္၏။ ေအာင္ျမင္မႈ ဂုဏ္ပကာသန၊ ရာထူးဌာနႏၲရဟူေသာ အညြန္႔မ်ားေၾကာင့္ က်င္လည္ရမည့္ ဘ၀သံသရာ မတုံးေစသည့္အျပင္ ပုိမုိ၍သာ ရွည္ၾကာေစတတ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အရိယာမ်ားက ေလာကသားမ်ား ထင္ေနၾကသည့္ အညြန္႔တလူလူ တက္ေနမႈကုိ မလုိလားၾကဘဲ ထုိအညြန္႔မ်ား တုံးေအာင္သာ ျပဳလုပ္လုိၾကျခင္း ျဖစ္၏။ ေလာကသားတုိ႔က အညြန္႔တလူလူ ျဖစ္လုိၾကေသာ္လည္း အရိယာတုိ႔ကား အညြန္႔ကုိ တုံးေစလုိၾက၏။ အညြန္႔တုံးမွ သံသရာ ဆုံးမည္ျဖစ္သျဖင့္ အညြန္႔တုံးေအာင္ အားထုတ္ၾကျခင္းျဖစ္၏။ က်င့္ၾကံအားထုတ္မႈျဖင့္ အညႊန္႔တုံးေအာင္လုပ္ၿပီး အညြန္႔တုံးသူမ်ားအျဖစ္ ခံယူႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကျခင္းျဖစ္၏။
မွန္၏။ ဘ၀သံသရာ ခရီးကုိ သြားေနၾကသည့္ သတၱ၀ါတုိ႔သည္ သံသရာအဆုံးျဖစ္သည့္ နိဗၺာန္သုိ႔ မေရာက္ႏုိင္ေသးသမွ် ဒုကၡပင္လယ္ ေ၀နၾကမည္ျဖစ္သျဖင့္ က်င္လည္ရသည့္အခုိက္တြင္ အနည္းငယ္မွ်ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ခံစားမႈဒုကၡမ်ား သက္သာမႈ ရႏုိင္ေစရန္ ကိေလသာ အျဖစ္နည္းေအာင္ ႀကိဳးစားသင့္လွ၏။ ကိေလသာပါးေအာင္ ျပဳလုပ္သင့္လွ၏။ ထုိသုိ႔ ကိေလသာတရားမ်ား နည္းပါးေစရန္မွာ အညြန္႔မ်ားအေပၚတြင္ စိတ္ကုိထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္မွသာ နည္းႏုိင္မည္ျဖစ္ေပ၏။ အညြန္႔တလူလူ ျဖစ္ေနသည့္ အခုိက္အတန္႔တြင္ မိမိတုိ႔၏ မ်က္စိ၊ နား၊ ႏွာ၊ လွ်ာ၊ ကုိယ္၊ စိတ္မ်ားေၾကာင့္ အညြန္႔အေပၚ အမွီျပဳကာ ကိေလသာတရားမ်ား တုိးပြားေစတတ္သည္ကုိ သတိျဖင့္ ဆင္ျခင္ကာ မ်က္စိ၊ နား၊ ႏွာ၊ လွ်ာ၊ ကုိယ္၊ စိတ္တုိ႔ကုိ ထိန္းခ်ဳပ္သင့္လွ၏။ မ်က္စိ၊ နား၊ ႏွာ၊ လွ်ာ၊ ကုိယ္၊ စိတ္တုိ႔ကုိ မေမ့မေလ်ာ့ ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္းျဖင့္ အညြန္႔တုံးေအာင္ ျပဳလုပ္သင့္လွ၏။
ထုိ႔ေၾကာင့္ ေလာကီဘုံသား လူအမ်ားတုိ႔ လုိလားႏွစ္သက္ၾကသည့္ ေအာင္ျမင္သည့္ဘ၀ အညြန္႔တလူလူ တက္ေနသည့္ဘ၀သည္ ဗုဒၶဘာသာတုိ႔၏ ေနာက္ဆုံးပန္းတုိင္ျဖစ္သည့္ လြတ္ေျမာက္ရာလမ္းကုိ ေလွ်ာက္လွမ္းရာတြင္ အညြန္႔ရွည္သည္ႏွင့္အမွ် သံသရာလည္း ရွည္ႏုိင္မည္ျဖစ္သျဖင့္ ဘ၀သံသရာလမ္းကုိ ျဖတ္ကာ နိဗၺာန္နန္းသုိ႔ သြားလုိၾကသူမ်ား အေနျဖင့္ မိမိတုိ႔၏ ဆုိင္ရာဆုိင္ရာ မ်က္စိ၊ နား၊ ႏွာ၊ လွ်ာ၊ ကုိယ္၊ စိတ္မ်ားကုိ အညြန္႔မ်ားျဖစ္သည့္ ေလာကီအာ႐ုံ ကာမဂုဏ္တရားမ်ားတြင္ မေပ်ာ္ေမြ႕ေစဘဲ တက္ေနသည့္ အညြန္႔မ်ား တုံးရန္ကုိသာ အခ်ိန္ရွိခုိက္ ႀကိဳးစားလုိက္ၾကရန္ ျဖစ္ပါသည္။ အညြန္႔တလူလူ တက္ေနသည့္ဘ၀မွသည္ အက်င့္တရား က်င့္ႀကံပြားသျဖင့္ ကိေလသာ အညြန္႔တုံးသူမ်ားအျဖစ္ အျမန္ဆုံးေရာက္ေအာင္သာ သတိတရား လက္ကုိင္ထားကာ ႀကိဳးစားက်င့္ႀကံ အားထုတ္ၾကပါဟု တုိက္တြန္းစကား ပါးလုိက္ရပါသည္။ အားလုံး အညြန္႔တုံးသူမ်ား ျဖစ္ႏုိင္ၾကပါေစ…
“အညြန္႔တလူလူတက္သည္၊ အညြန္႔က်ိဳးသည္၊ အညြန္႔တုံးသည္”စသည္ျဖင့္ အသုံးျပဳၾကသည့္ ျမန္မာစကား အညြန္႔ဟူေသာ ေ၀ါဟာရသည္ အေကာင္းဘက္ကုိညြန္းၿပီး ေအာင္ျမင္မႈကုိ ကုိယ္စားျပဳေန၏။ ေလာကေ၀ါဟာရ အသုံးအားျဖင့္ ေကာင္းသည့္အဓိပၸါယ္ကုိ ေဆာင္ေန၏။ လူတစ္ေယာက္၏ တက္လမ္းကုိ အညြန္႔ဟု ရည္ညြန္းကာ အညြန္႔တလူလူ တက္ေနျခင္းကုိပင္ ေအာင္ျမင္ေနသည္ဟု ဆုိၾက၏။ ထုိတက္ေနသည့္ အညြန္႔ကုိ မက်ိဳးေစရန္၊ တက္ေနသည့္ အညြန္႔ကုိ မတုံးေစရန္၊ ထုိအညြန္႔ကုိ ရွင္သန္ေနေစရန္ ၀ုိင္း၀န္းေစာင့္ေရွာက္ေလ့ ရွိၾက၏။ ဤသည္မွာ အညြန္႔ကုိ မတုံးေစလုိ၍ ျဖစ္ၿပီး အညြန္႔အေပၚ တြယ္တာေန၍ ျဖစ္၏။ ထုိအညြန္႔ ရွင္သန္ေနမႈကုိ လုိလားေန၍ ျဖစ္၏။ ေလာကသားတုိ႔ကား အညြန္႔ကုိ ရွင္သန္ေနေစ၏။ အညြန္႔ကုိ တြယ္တာေနေပ၏။
သုိ႔ေသာ္ ထုိအညြန္႔ကုိ မလုိလားသူမ်ား၊ အညြန္႔ကုိ မရွင္သန္ေစလုိသူမ်ား၊ အညြန္႔ကုိ တုံးေစလုိသူမ်ား၊ အညြန္႔ကုိ တုံးေအာင္ လုပ္ေနသူမ်ားကား ရွိေနျပန္၏။ ထုိသူတုိ႔သည္ အညြန္႔ရွင္သန္ေနမႈကုိ မလုိလားၾကေပ။ အားမေပးၾကေပ။ ထုိသူတုိ႔အျမင္ ေလာကသားတုိ႔ လုိလားၾကသည့္ အညြန္႔သည္ ၎တုိ႔အတြက္ အစစ္အမွန္ ၿငိမ္းခ်မ္းရာသုိ႔ သြားရာလမ္းတြင္ ဆူးေညာင့္ခလုပ္သာ ျဖစ္ေနေပ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အညြန္႔တက္ရန္ထက္ အညြန္ဖ်က္ရန္ အားထုတ္ၾက၏။ အညြန္႔ရွင္သန္ရန္ထက္ အညြန္႔တုံးရန္ ႀကိဳးစားၾက၏။ ထုိသုိ႔ ႀကိဳးစားသျဖင့္ အညြန္႔တုံးသြားလွ်င္ အညြန္႔တုံးသူအျဖစ္ ေက်ေက်နပ္နပ္ ခံယူၾက၏။ ထုိသူမ်ား၏ ရည္မွန္းခ်က္သည္ အညြန္႔ရွင္သန္ရန္မဟုတ္၊ အညြန္႔တုံးရန္ ျဖစ္၏။
သူတုိ႔အျမင္အရ ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ပင္ အညြန္႔တလူလူ တက္ေနသူမဟုတ္၊ အညြန္႔တုံးသူသာ ျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္လည္း ဘုရားရွင္ကုိ “အညြန္႔တုံးသူ”ဟု ေခၚေ၀ၚအသုံးျပဳၾက၏။ ဘုရားရွင္ ကုိယ္ေတာ္တုိင္ပင္ “အညြန္႔တုံးသူ”ဟု အေခၚခံခဲ့ရ၏။ ဘုရားရွင္ကုိ အညြန္႔တုံးသူဟု သမုတ္ၾကသူမ်ားကား အျခားသူမ်ားမဟုတ္၊ ပရိဗုိဇ္မ်ားပင္ ျဖစ္၏။ မာဂ႑ိယပရိဗုိဇ္ႏွင့္ ဘာရဒြါဇတုိ႔ပင္ ျဖစ္၏။
ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ကု႐ုတုိင္း၊ ကမၼာသဓမၼ အမည္ရွိသည့္ နိဂုံးတြင္ သီတင္းသုံး ေနေတာ္မူစဥ္က ျဖစ္၏။ ဘုရားရွင္သည္ ဘာရဒြါဇ ပုဏၰား၏ မီးတင္းကုတ္တြင္လည္း တရားေဟာခဲ့ရေသး၏။ တစ္ေန႔ ဘုရားရွင္ မရွိခုိက္ ဘာရဒြါဇ ပုဏၰားသည္ မိမိထံသုိ႔ ေရာက္လာေသာ မာဂ႑ိယပရိဗုိဇ္ႏွင့္ ဟုိဟုိဒီဒီ စကားမ်ား ေျပာဆုိျဖစ္ၾက၏။ သူတုိ႔ေျပာသည့္စကားမ်ားတြင္ ဗုဒၶအေၾကာင္းမ်ားလည္း ပါ၀င္၏။ ဗုဒၶသည္ ဂုဏ္ေတာ္ကုိးပါးႏွင့္ ျပည့္စုံသူျဖစ္ေၾကာင္းေျပာဆုိ၏။ ထုိအခါ မာဂ႑ိယက သူ႔အျမင္ေျပာရလွ်င္ ဗုဒၶသည္ အညြန္႔တုံးသူသာ ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာ၏။ ထုိသူတုိ႔ေျပာေနၾကသည့္ စကားသံကုိ မီးတင္းကုတ္အျပင္မွ ျမတ္ဗုဒၶက ၾကားေတာ္မူ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ သူတုိ႔ႏွစ္ဦး စကား၀ုိင္းအနီးသုိ႔ သြားေရာက္ကာ မာဂ႑ိယေျပာသည့္ “အညြန္႔တုံးသူ”ဟူေသာ စကားကုိ ေထာက္ခံေဟာၾကားေတာ္မူ၏။
ဗုဒၶက “မာဂ႑ိယ မ်က္စိသည္ အဆင္း႐ူပါ႐ုံ၌ ေမြ႕ေလ်ာ္၏၊ ႐ူပါ႐ုံ၌ ေပ်ာ္ပုိက္၏၊ ႐ူပါ႐ုံ၌ ႏွစ္ျခိဳက္၏၊ ထုိမ်က္စိကုိ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဆုံးမထားၿပီ၊ လုံေအာင္ျပဳထားၿပီ၊ ေစာင့္ေရွာက္ထားၿပီ၊ ပိတ္ဆုိထားၿပီ၊ ထုိမ်က္စိကုိ ပိတ္ဆုိ႔ျခင္းငွါလည္း တရားေဟာၿပီ စသည္ျဖင့္ ဤအေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္ ျမတ္စြာဘုရားသည္ အညြန္႔တုံးသူ ျဖစ္သည္ဟု သင္ဆုိျခင္း ျဖစ္သည္မဟုတ္ေလာ၊ ထုိ႔အတူ နားသည္ အသံဟူေသာ သဒၵါရုံ၊ ႏွာေခါင္းသည္ အနံ႔ဟူေသာ ဂႏၶာ႐ုံ၊ လွ်ာသည္ အရသာဟူေသာ ရသာ႐ုံ၊ ကုိယ္သည္ အေတြ႕ဟူေသာ ေဗာ႒ဗၺာ႐ုံႏွင့္ စိတ္သည္ သေဘာတရားဟူေသာ ဓမၼ႐ုံ၌ ေမြ႕ေလ်ာ္၏၊ ေပ်ာက္ပုိက္၏၊ ႏွစ္ျခိဳက္၏၊ ထုိ နား၊ ႏွာေခါင္း၊ လွ်ာ၊ ကုိယ္၊ စိတ္ကုိ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဆုံးမထားၿပီ၊ လုံေအာင္ျပဳထားၿပီ၊ ေစာင့္ေရွာက္ထားၿပီ၊ ပိတ္ဆုိ႔ထားၿပီ၊ ထုိနား၊ ႏွာေခါင္း၊ လွ်ာ၊ ကုိယ္၊ စိတ္ကုိ ပိတ္ဆုိ႔ျခင္းငွါလည္း တရားေဟာၿပီ စသည္ျဖင့္ ဤအေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္ ျမတ္စြာဘုရားသည္ အညြန္႔တုံးသူ ျဖစ္သည္ဟု သင္ဆုိျခင္း ျဖစ္သည္မဟုတ္ေလာ”ဟု ေမးေတာ္မူ၏။ မာဂ႑ိယကလည္း “မွန္ပါ အရွင္ဘုရားမိန္႔ေတာ္မူသည့္ အေၾကာင္းကုိပဲ ရည္ရြယ္ၿပီး အညြန္႔တုံးသူဟု ဆုိျခင္းျဖစ္ပါသည္ဘုရား..” (မာဂ႑ိယသုတ္) ဟု ေလွ်ာက္ထား၏။ ျမတ္စြာဘုရားသည္ အထက္ပါအတုိင္း မာဂ႑ိယ၏ စကားကုိ ေထာက္ခံကာ တရားစကား ေဟာၾကားေတာ္မူ၏။ ဤစကားျဖင့္ “အညြန္႔တုံးသူ”ဟူေသာ အဓိပၸါယ္ကုိ ရွင္းျပေတာ္မူ၏။
ဤေနရာတြင္ အဓိကေျပာလုိသည္မွာ “အညြန္႔တုံးသူ”ဟူေသာ စကားႏွင့္စပ္လ်ဥ္းသည့္ အေၾကာင္းပင္ျဖစ္၏။ ေလာကသားမ်ားျမင္သည့္ အညြန္႔ႏွင့္ အရိယာသူေတာ္ေကာင္းမ်ား ျမင္သည့္ အညြန္႔မတူညီမႈကုိ ထင္ရွားေစလုိရင္းျဖစ္၏။ အရိယာသူေတာ္ေကာင္းမ်ား ဆုိလုိသည့္ အညြန္႔ကား ကိေလသာတရားမ်ား ျဖစ္၏။ ကိေလသာမ်ား ျဖစ္ပြားရာ အာ႐ုံတရား အညြန္႔မ်ားပင္ ျဖစ္၏။ အာ႐ုံမ်ား ျဖစ္ပြားေစသည့္ အရာမ်ားႏွင့္ ထုိအရာမ်ား ေပ်ာ္ေမြ႕ရာမ်ားကုိ တုံးေအာင္ ျပဳလုပ္ေစလုိျခင္း ျဖစ္၏။ ထုိအာ႐ုံမ်ား မျဖစ္ေပၚေစရန္၊ ဆက္ၿပီး ရွင္သန္တုိးတက္မႈ မရွိေစရန္ မ်က္စိ၊ နား၊ ႏွာ၊ လွ်ာ၊ ကုိယ္၊ စိတ္တုိ႔ကုိ ဆုံးမၾကရန္၊ ပိတ္ဆုိ႔ၾကရန္၊ ေစာင့္ေရွာက္ၾကရန္ တုိက္တြန္းေတာ္မူျခင္း ျဖစ္၏။ မ်က္စိ၊ နား၊ ႏွာ၊ လွ်ာ၊ ကုိယ္၊ စိတ္တုိ႔သည္ ဖြင့္ထားလွ်င္၊ မထိန္းခ်ဳပ္ဘဲ လြတ္ထားလွ်င္ အဆင္း၊ အသံ၊ အန႔ံ၊ အရသာ၊ အေတြ႕အထိ၊ သေဘာတရား ဟူေသာအာ႐ုံေနာက္သုိ႔ ပါသြားကာ အကုသုိလ္ အညြန္႔မ်ားသာ တက္တက္လာမည္ ျဖစ္သျဖင့္ ထုိအညြန္႔မ်ား မျဖစ္ေစရန္၊ ထုိအညြန္႔မ်ား တုံးေစရန္ မိမိတုိ႔၏ မ်က္စိ၊ နား၊ ႏွာ၊ လွ်ာ၊ ကုိယ္၊ စိတ္တုိ႔ကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ၾကရန္ ဆုိျခင္းျဖစ္၏။ စင္စစ္ လြတ္ေျမာက္ရာလမ္းသုိ႔ တက္လွမ္းႏုိင္ေစရန္သည္ အရိယာ သူေတာ္ေကာင္းမ်ား ျမင္သည့္အျမင္ျဖင့္ ေလွ်ာက္လွမ္းရမည္သာ ျဖစ္၏။ အရိယာတုိ႔က အညြန္႔ကုိ တုံးေအာင္၊ အညြန္႔တုံးသူျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားေစလုိၾက၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္လည္း အညြန္႔မွန္သမွ် ျဖတ္ခုိင္ျခင္း ျဖစ္၏။
စင္စစ္ ေလာကသားမ်ား ျမင္သည့္အညြန္႔သည္ ပူေလာင္မႈႏွင့္ သံသရာ ရွည္မႈကုိ ျဖစ္ေစသည့္ သေဘာရွိ၏။ အညြန္႔တလူလူ တက္ေလေလ အပူဒုကၡေတြက တျဖည္းျဖည္း မ်ားေလေလ ျဖစ္ေပ၏။ အခန္႔မသင့္လွ်င္ ထုိအညြန္႔ေၾကာင့္ပင္ အမွားမ်ားစြာျဖင့္ ပစၥဳပၸန္ သံသရာအထိ ဒုကၡေရာက္ေစတတ္၏။ တက္ေနသည့္ အညြန္႔မ်ားေၾကာင့္ပင္ မိမိကုိယ္ကုိ အမွားကုိ အမွန္ထင္၊ အမွန္ကုိ အမွားထင္ေစလွ်က္ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ မာန စသည္မ်ားျဖင့္ အေၾကာင္းအက်ိဳး မခဲြျခားႏုိင္ပဲ ျဖစ္ေစတတ္၏။ အညြန္႔တတ္ေနသည့္အခိုက္ သတိမစုိက္ႏုိင္လွ်င္ ထုိအညြန္႔အရွိန္ေၾကာင့္ မာန၀င္ကာ သူတစ္ပါးအေပၚ ႏုိင္ထက္စီးနင္း ျပဳက်င့္မိတတ္၏။ ေအာင္ျမင္မႈ ဂုဏ္ပကာသန၊ ရာထူးဌာနႏၲရဟူေသာ အညြန္႔မ်ားေၾကာင့္ က်င္လည္ရမည့္ ဘ၀သံသရာ မတုံးေစသည့္အျပင္ ပုိမုိ၍သာ ရွည္ၾကာေစတတ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အရိယာမ်ားက ေလာကသားမ်ား ထင္ေနၾကသည့္ အညြန္႔တလူလူ တက္ေနမႈကုိ မလုိလားၾကဘဲ ထုိအညြန္႔မ်ား တုံးေအာင္သာ ျပဳလုပ္လုိၾကျခင္း ျဖစ္၏။ ေလာကသားတုိ႔က အညြန္႔တလူလူ ျဖစ္လုိၾကေသာ္လည္း အရိယာတုိ႔ကား အညြန္႔ကုိ တုံးေစလုိၾက၏။ အညြန္႔တုံးမွ သံသရာ ဆုံးမည္ျဖစ္သျဖင့္ အညြန္႔တုံးေအာင္ အားထုတ္ၾကျခင္းျဖစ္၏။ က်င့္ၾကံအားထုတ္မႈျဖင့္ အညႊန္႔တုံးေအာင္လုပ္ၿပီး အညြန္႔တုံးသူမ်ားအျဖစ္ ခံယူႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကျခင္းျဖစ္၏။
မွန္၏။ ဘ၀သံသရာ ခရီးကုိ သြားေနၾကသည့္ သတၱ၀ါတုိ႔သည္ သံသရာအဆုံးျဖစ္သည့္ နိဗၺာန္သုိ႔ မေရာက္ႏုိင္ေသးသမွ် ဒုကၡပင္လယ္ ေ၀နၾကမည္ျဖစ္သျဖင့္ က်င္လည္ရသည့္အခုိက္တြင္ အနည္းငယ္မွ်ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ခံစားမႈဒုကၡမ်ား သက္သာမႈ ရႏုိင္ေစရန္ ကိေလသာ အျဖစ္နည္းေအာင္ ႀကိဳးစားသင့္လွ၏။ ကိေလသာပါးေအာင္ ျပဳလုပ္သင့္လွ၏။ ထုိသုိ႔ ကိေလသာတရားမ်ား နည္းပါးေစရန္မွာ အညြန္႔မ်ားအေပၚတြင္ စိတ္ကုိထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္မွသာ နည္းႏုိင္မည္ျဖစ္ေပ၏။ အညြန္႔တလူလူ ျဖစ္ေနသည့္ အခုိက္အတန္႔တြင္ မိမိတုိ႔၏ မ်က္စိ၊ နား၊ ႏွာ၊ လွ်ာ၊ ကုိယ္၊ စိတ္မ်ားေၾကာင့္ အညြန္႔အေပၚ အမွီျပဳကာ ကိေလသာတရားမ်ား တုိးပြားေစတတ္သည္ကုိ သတိျဖင့္ ဆင္ျခင္ကာ မ်က္စိ၊ နား၊ ႏွာ၊ လွ်ာ၊ ကုိယ္၊ စိတ္တုိ႔ကုိ ထိန္းခ်ဳပ္သင့္လွ၏။ မ်က္စိ၊ နား၊ ႏွာ၊ လွ်ာ၊ ကုိယ္၊ စိတ္တုိ႔ကုိ မေမ့မေလ်ာ့ ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္းျဖင့္ အညြန္႔တုံးေအာင္ ျပဳလုပ္သင့္လွ၏။
ထုိ႔ေၾကာင့္ ေလာကီဘုံသား လူအမ်ားတုိ႔ လုိလားႏွစ္သက္ၾကသည့္ ေအာင္ျမင္သည့္ဘ၀ အညြန္႔တလူလူ တက္ေနသည့္ဘ၀သည္ ဗုဒၶဘာသာတုိ႔၏ ေနာက္ဆုံးပန္းတုိင္ျဖစ္သည့္ လြတ္ေျမာက္ရာလမ္းကုိ ေလွ်ာက္လွမ္းရာတြင္ အညြန္႔ရွည္သည္ႏွင့္အမွ် သံသရာလည္း ရွည္ႏုိင္မည္ျဖစ္သျဖင့္ ဘ၀သံသရာလမ္းကုိ ျဖတ္ကာ နိဗၺာန္နန္းသုိ႔ သြားလုိၾကသူမ်ား အေနျဖင့္ မိမိတုိ႔၏ ဆုိင္ရာဆုိင္ရာ မ်က္စိ၊ နား၊ ႏွာ၊ လွ်ာ၊ ကုိယ္၊ စိတ္မ်ားကုိ အညြန္႔မ်ားျဖစ္သည့္ ေလာကီအာ႐ုံ ကာမဂုဏ္တရားမ်ားတြင္ မေပ်ာ္ေမြ႕ေစဘဲ တက္ေနသည့္ အညြန္႔မ်ား တုံးရန္ကုိသာ အခ်ိန္ရွိခုိက္ ႀကိဳးစားလုိက္ၾကရန္ ျဖစ္ပါသည္။ အညြန္႔တလူလူ တက္ေနသည့္ဘ၀မွသည္ အက်င့္တရား က်င့္ႀကံပြားသျဖင့္ ကိေလသာ အညြန္႔တုံးသူမ်ားအျဖစ္ အျမန္ဆုံးေရာက္ေအာင္သာ သတိတရား လက္ကုိင္ထားကာ ႀကိဳးစားက်င့္ႀကံ အားထုတ္ၾကပါဟု တုိက္တြန္းစကား ပါးလုိက္ရပါသည္။ အားလုံး အညြန္႔တုံးသူမ်ား ျဖစ္ႏုိင္ၾကပါေစ…
