``When in Rome do as the Romans do. ေရာမေရာက္ရင္ ေရာမလုိက်င့္`` ဟူေသာ စကားပုံတစ္ခု ရွိ၏။ ဤစကားပုံသည္ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ႏုိင္ငံရပ္ျခား ေရာက္ေနၾကသူမ်ားအား မိမိတုိ႔ေရာက္ရွိေနေသာ ႏုိင္ငံအသီးသီး၏ မတူညီသည့္ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဓေလ့ထုံးစံ စသည္တုိ႔ုႏွင့္ အံ၀င္ခြင္က် ျဖစ္ေစရန္ သူ႔ႏုိင္ငံေရာက္လွ်င္ သူ႔စည္းကမ္း၊ သူ႔ယဥ္ေက်းမႈ၊ သူ႔ဓေလ့ထုံးစံအတုိင္း လုိက္နာက်င့္သုံး ေနထုိင္ၾကရန္ သတိေပးတုိက္တြန္း လမ္းညႊန္ေပးသည့္ စကားပုံျဖစ္၏။ မွန္၏။ တစ္ေက်ာင္းတစ္ဂါထာ၊ တစ္ရြာတစ္ပုဒ္ဆန္း ဆုိသကဲ့သုိ႔ ကမၻာ့ႏုိင္ငံအသီးသီးတြင္ မတူညီသည့္ ယဥ္ေက်းမႈဓေလ့ စရုိက္မ်ားရွိၿပီး ထုိမတူညီမႈမ်ားေၾကာင့္ပင္ အေနအထုိင္၊ အေျပာအဆုိ၊ အလုပ္ကုိင္မ်ားတြင္ တစ္နည္းနည္းျဖင့္ ဒုကၡေတြ႕ၾကသည္သာ ျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္လည္း ထုိဒုကၡမ်ားကုိ အဆင္ေျပေက်ာ္လႊားႏုိင္ေစမည့္ နည္းလမ္းတစ္ခုအျဖစ္ သူ႔ႏုိင္ငံ၊ သူ႔စည္းကမ္း၊ သူ႔ယဥ္ေက်းမႈအတုိင္း လုိက္နာေနထုိင္နည္းကုိ လက္ခံက်င့္သုံး လာၾကျခင္းျဖစ္၏။ ေရာမေရာက္ရင္ ေရာမလုိက်င့္သင့္သည္ဟု ေျပာဆုိတုိက္တြန္းလာၾကျခင္း ျဖစ္၏။ သူ႔ႏုိင္ငံ၊ သူ႔စည္းကမ္း၊ သူ႔ယဥ္ေက်းမႈမ်ားအတုိင္း လုိက္နာက်င့္သုံးပါက အမွန္တကယ္လည္း အဆင္ေျပလာသည္ကုိ သတိျပဳမိၾကမည္ ျဖစ္၏။ သုိ႔ေသာ္ ``ေနရာတကာတုိင္းမွာ ေရာမေရာက္တုိင္း ေရာမလုိ က်င့္သင္သလား``ဟု ေမးစရာျဖစ္လာ၏။ မတူညီသည့္ ဘာသာတရား၊ ယဥ္ေက်းမႈမ်ားႏွင့္ ဖဲြ႕စည္းထားသည့္ လူ႔အဖဲြ႕အစည္းတြင္ ဆုိင္ရာဆုိင္ရာ လက္ခံက်င့္သုံးရမည့္ စည္းကမ္းဥပေဒမ်ားသည္ တစ္ႏုိင္ငံႏွင့္ တစ္ႏုိင္ငံတူညီမႈ မရွိျဖစ္ေနေသာေၾကာင့္ ထုိႏိုင္ငံမွာေနသျဖင့္ ထုိႏုိင္ငံအတုိင္း လုိက္နာရန္အတြက္ မိမိတုိ႔တစ္သက္လုံး ထိန္းသိမ္းက်င့္သုံးလာသည့္ အက်င့္တရားမ်ား၊ ယုံၾကည္မႈမ်ား စသည္တုိ႔ကုိ ပယ္စြန္႔ၿပီး ``ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ လုိက္နာက်င့္သုံးသင့္သလား``ဟု ေစာဒကတက္စရာ ျဖစ္လာ၏။ အထူးသျဖင့္ ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာ အဆုံးအမ အက်င့္သီလတုိ႔ကုိ လက္ခံလုိက္နာ က်င့္သုံးေနၾကသည့္ ျမန္မာဗုဒၶဘာသာမ်ားအတြက္ ပုိၿပီးေမးခြန္းထုတ္စရာ ျဖစ္လာ၏။ သူ႔ႏုိင္ငံမွာ ေနသည့္အခုိက္ အဆင္ေျပေစရန္ တစ္ခုတည္းကုိ ၾကည့္ၿပီးဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ လက္ခံလုိက္နာက်င့္သုံး ၾကမည္ေလာ…
စာဖတ္သူမ်ား မည္သုိ႔စဥ္းစားလက္ခံမည္ ဆုိသည္ကုိ မသိေသာ္လည္း စာေရးသူ၏ တစ္သီးပုဂၢလခံယူခ်က္ အေနျဖင့္ကား မက်င့္သုံးသင့္ဟု ထင္မိ၏။ ေရာမေရာက္ရင္ ေရာမလုိက်င့္ဟု ဆုိေသာ္လည္း ေရာမေရာက္တုိင္း ေရာမလုိမက်င့္သင့္ဘဲ က်င့္ႏုိင္သည့္အရာ က်င့္သင့္သည့္ အရာမ်ားကုိသာ လက္ခံလုိက္နာ က်င့္သုံးသင့္သည္ဟု ခံယူမိ၏။ သူ႔ႏုိင္ငံမွာ ေနသည့္အခုိက္ အဆင္ေျပေစမႈ တစ္ခုတည္းကုိ ၾကည့္ၿပီး မိမိ၏ ကုိယ္က်င့္သီလမ်ား ေပးဆပ္လုိက္ရသည္အထိ မတူညီမႈမ်ားကုိကား လက္ခံလုိက္နာ က်င့္သုံးမႈ မျပဳသင့္ဟု ထင္မိ၏။ စာေရးသူ၏ ဤယူဆခ်က္သည္ လဲြေကာင္းလဲြႏုိင္ေသာ္လည္း ဤယူဆခ်က္သည္ စာေရးသူ ယခုလက္ရွိေနထုိင္သည့္ ႏုိင္ငံ၏ အစဥ္အလာ ယဥ္ေက်းမႈမ်ားကုိ လက္ခံက်င့္သုံးေနၾကသည့္ ေရႊျမန္မာမ်ား၏ လက္ေတြ႕ဘ၀မ်ားကုိၾကည့္ကာ ေကာက္ခ်က္ခ်မိျခင္းျဖစ္၏။
စာေရးသူ ယခုလက္ရွိ ေနထုိင္သာသနာျပဳေနသည့္ ႏုိင္ငံကုိ တုိက္႐ုိက္အမည္ မေဖာ္လုိေသာ္လည္း ဤႏုိင္ငံသည္ အရက္ကုိ အလြန္ႏွစ္ႏွစ္ကာကာ ေသာက္သုံးဧည့္ခံသည့္ ဓေလ့ထုံးစံရွိသည့္ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံျဖစ္၏။ မည္သည့္ပဲြမဆုိ အရက္မပါလွ်င္ မၿပီးသည့္အေနအထားမ်ိဳး ျဖစ္ေန၏။ အရက္မပါလွ်င္ အလုပ္မျဖစ္သကဲ့သုိ႔ အရက္မေသာက္လွ်င္လည္း အေပါင္းအသင္းပင္ မရွိႏုိင္သည့္ အေနအထား ရွိ၏။ ေယာက္်ားေလး၊ မိန္ကေလး၊ လူႀကီးလူငယ္၊ စသည္ခဲြျခားမႈ မရွိဘဲ ၀ုိင္းထုိင္မိလွ်င္ အရက္ႏွင့္သာ အစျပဳတတ္၏။ အရက္မေသာက္တတ္သူသည္ သူတုိ႔ႏွင့္အံ၀င္ခြင့္က် မရွိဘဲ တစ္ေျဖးေျဖး ေဘးေရာက္သြားတတ္သည္အထိ အရက္ယဥ္ေက်းမႈက လႊမ္းမုိးေန၏။ ထုိသုိ႔ေသာ အေျခအေနမ်ိဳးတြင္ မလာမျဖစ္လာၿပီး အလုပ္လုပ္ေနၾကသည့္ ေရႊျမန္မာမ်ားအတြက္ သူ႔ႏုိင္ငံသားမ်ား၊ အထူးသျဖင့္ အလုပ္ရွင္မ်ားႏွင့္ အဆင္ေျပေစရန္အတြက္ သူတုိ႔ႏွင့္အတူ လုိက္ၿပီးသူ႔ထုံးစံအတုိင္း ေနထုိင္ျခင္းသည္သာ အေကာင္းဆုံးအေနအထား ျဖစ္ေန၏။ တစ္ဘက္ကလည္း မိမိတုိ႔ ကုိးကြယ္သည့္ ဘာသာတရား အဆုံးအမ အက်င့္သီလမ်ားကုိ ခ်ိဳးေဖာက္ရာ ေရာက္ေန၏။ မည္သို႔လက္ခံၾကမည္နည္း။ မိမိတုိ႔၏ ကုိယ္က်င့္သီလကုိ အပ်က္ခံၿပီး တဒဂၤအခုိက္အတံ့ အဆင္ေျပေစရန္အတြက္ သူ႔ဓေလ့ထုံးစံကုိ လုိက္လုပ္ၾကမည္ေလာ… ေရာမေရာက္ေနသည့္အတြက္ ေရာမလုိ လုိက္က်င့္ၾကမည္ေလာ… စသည္ျဖင့္ ေမးခြန္းထုတ္စရာ ျဖစ္လာ၏။
ထုိအခက္အခဲသည္ လူ႔ပတ္၀န္းက်င္ အသုိင္းအ၀ုိင္းတြင္သာမက စာေရးသူတုိ႔ ဘာသာေရးပုိင္းအထိ ႐ုိက္ခတ္မႈျဖစ္လာ၏။ ဗုဒၶဘာသာဟု ဆုိေသာ္လည္း ဗုဒၶဘာသာတြင္လည္း မတူညီသည့္ ဂုိဏ္းကဲြမ်ားရွိသည္ကုိ အားလုံးသိၾကၿပီးျဖစ္၏။ အထူးသျဖင့္ ေထရ၀ါဒ၊ ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ မဟာယာနဗုဒၶဘာသာ ဟူသည့္ ဂုိဏ္းႀကီးမ်ားမွာ ပုိမုိထင္ရွား ေက်ာ္ၾကားလ်က္ရွိသည္ကုိ ေတြ႕ၾကရမည္ျဖစ္၏။ ျမန္မာ၊ သီရိလကၤာ၊ ထုိင္း၊ ကေမၻာဒီးယား၊ လာအုိဟူေသာ ငါးႏုိင္ငံကုိ ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာ ကုိးကြယ္သည့္ ႏုိင္ငံဟူ၍ သိၾကၿပီး တ႐ုတ္၊ ဂ်ပန္၊ ကုိရီးယား၊ တိဗက္၊ မြန္ဂုိစေသာ ႏုိင္ငံမ်ားကုိ မဟာယာန ဗုဒၶဘာသာကုိးကြယ္သည့္ ႏုိင္ငံမ်ားဟု ေယဘုယ်အားျဖင့္ ဆုိႏုိင္၏။ ေထရ၀ါဒဟူသည္ ဘုရားေဟာတရားေတာ္မ်ားကုိ ျပင္ဆင္ျခင္း၊ ျဖည့္စြက္ျခင္း၊ ႏုတ္ပယ္ျခင္းမရွိ ပကတိအတုိင္း လက္ခံလုိက္နာ က်င့္သုံးသည့္ ဗုဒၶဘာသာဟု ေထရ၀ါဒ ႏုိင္ငံမ်ားက လက္ခံယူဆသကဲ့သုိ႔ မဟာယာန ဗုဒၶဘာသာသည္လည္း ျမတ္စြာဘုရားရွင္၏ တရားေတာ္မ်ားကုိ လူတုိင္းလြယ္ကူရွင္းလင္းစြာျဖင့္ ပုဂၢိဳလ္မေရြး၊ အဆင့္အတန္းမေရြး နားလည္သေဘာေပါက္ေစေရး ဟူေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ အားလုံးႏွင့္အဆင္ေျပေစရန္ ေခတ္ကာလာအေျခအေနသုိ႔ လုိက္၍ ဘုရားေဟာဓမၼမ်ားကုိ ပုိမုိက်ယ္ျပန္စြာ ျဖန္႔ေ၀ေပးေနသည့္ ဘာသာဟု မဟာယာနႏုိင္ငံမ်ားက ဆုိၾကေပမည္။ သုိ႔ေသာ္ မဟာယာနဗုဒၶဘာသာ၏ မ်က္ေမွာက္ေခတ္အေျခအေနမ်ားကုိ ၾကည့္ပါက အားလုံးႏွင့္အံ၀င္ခြင္က် ျဖစ္ေစရန္ လုိက္နာက်င့္သုံးရာမွ ျမတ္ဗုဒၶ၏ မူရင္းေဒသနာေတာ္မ်ားမွာ မူရင္းအတုိင္း မရွိေတာ့ဘဲ တိမ္ျမဳတ္ေပ်ာက္ကြယ္ လာသည္ကုိ ေတြ႕ရေပ၏။ ႏုိင္ငံတစ္ခု၏ အေျခအေနႏွင့္ အံ၀င္ခြင္က် ျဖစ္ေစရန္ လုိက္နာေနထုိင္ရာမွ ဘုရားေဟာဓမၼ အစစ္အမွန္မ်ား တျဖည္းျဖည္း လဲြမွားလာသည္ကုိ ေတြ႕ရ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္လည္း မ်က္ေမွာက္ေခတ္ မဟာယာန ႏုိင္ငံအခ်ိဳ႕တြင္ ရဟန္းေတာ္မ်ားအတြက္ ေနလဲြညစား စားမႈသည္ အထူးအဆန္း မဟုတ္ေတာ့သည့္အျပင္ အရက္ေသာက္၍ရသည့္ဂုိဏ္း၊ အိမ္ေထာင္ျပဳ၍ရသည့္ ဂုိဏ္းမ်ားအထိ ဂုိဏ္းမ်ားကဲြျပားလာျခင္းၾကျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ဆုိႏုိင္၏။ ဤသည္မွာ ေနရာေဒသတစ္ခုတြင္ အဆင္ေျပေစရန္ လုိက္နာက်င့္သုံးရာမွ၊ တစ္နည္းအားျဖင့္ ဆုိရေသာ္ ေရာမေရာက္ရင္ ေရာမလုိက်င့္သုံးရာမွ မူရင္းအစစ္အမွန္မ်ား တိမ္ျမဳတ္ေပ်ာက္ကြယ္ရျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ယူဆရမည့္ အခ်က္တစ္ခ်က္ပင္ ျဖစ္၏။
စာေရးသူတုိ႔ ယခုလက္ရွိေရာက္ေနသည့္ ႏုိင္ငံတြင္ စာေရးသူတုိ႔၏ ကုိယ္ေတြ႕အရ အံ့ၾသစရာမ်ားႏွင့္ ႀကဳံေတြ႕ခဲ့ရ၏။ ေရာက္ေရာက္ခ်င္း မဟာယာန ဘုန္းေတာ္ႀကီးတစ္ပါးကုိ ေတြ႕လုိက္ရၿပီး ထုိင္ပဲရွိခုိးရမလုိ လက္အုပ္ပဲခ်ီၿပီး အ႐ုိအေသမွ် ျပဳေပးရမလုိ အေနအထားႏွင့္ ႀကဳံေတြ႕ရ၏။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ ထုိဘုန္းေတာ္ႀကီးသည္ ဆံပင္အရွည္လူပုံစံ ျဖစ္ေနၿပီး အနားတြင္လည္း ထုိဘုန္းေတာ္ႀကီး၏ ဇနီးမိန္းမပါ ရွိေနေသာေၾကာင့္ျဖစ္၏။ ထုိအေျခအေနတြင္ စာေရးသူတုိ႔ မည္သုိ႔လုပ္သင့္သနည္း။ ေထရ၀ါဒ႐ႈေထာင့္မွ ၾကည့္လွ်င္ အလြန္လက္ခံရန္ ခက္ခဲသည့္အေနအထား ျဖစ္ေန၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ထုိအခုိက္မွာ ရွိမခုိးေတာ့ဘဲ လက္အုပ္ခ်ီ၍သာ အ႐ုိအေသျပဳမိ၏။ ထုိ႔အျပင္ မဟာယာန ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားႏွင့္ လူႀကီးအခ်ိဳ႕က ၎တုိ႔ႏုိင္ငံသည္ အလြန္ေအးသျဖင့္ ျမန္မာရဟန္းေတာ္မ်ား၏ သကၤန္းေတာ္သည္ အေအးဒဏ္ကုိ ခံႏုိင္မည္မဟုတ္ေၾကာင္း၊ ထုိ႔ေၾကာင့္ ၎တုိ႔၀တ္သကဲ့သုိ႔ မဟာယာနဘုန္းေတာ္ႀကီး အ၀တ္အစားမ်ားကုိ ေျပာင္း၀တ္သင့္ေၾကာင္း၊ အေအးဒဏ္ခံႏုိင္ၿပီး စာေပမ်ားပုိမုိေလ့လာႏိုင္ရန္ ညစာစားၿပီး ၎တုိ႔ေနသကဲ့သုိ႔ ေသာက္စားေနသင့္ေၾကာင္း တစ္ယူသန္အစဲြမထားဘဲ ေရာမေရာက္ရင္ ေရာမလုိက်င့္သင့္ေၾကာင္း စသျဖင့္ တုိက္တြန္းေျပာဆုိၾက၏။ စာေရးသူတုိ႔မွ ``ေရာမေရာက္ရင္ ေရာမလုိက်င့္သင့္သည္ ဆုိေသာ္လည္း က်င့္သင့္သည့္အရာ က်င့္ႏုိင္သည့္အရာမ်ားကုိသာ က်င့္ႏုိင္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ဘုရားေဟာ ဓမၼမ်ား၊ ၀ိနည္းသိကၡာပုဒ္မ်ားႏွင့္ ဆန္႔က်င္သည့္အရာမ်ားကုိကား လုိက္နာၿပီး မက်င့္ႏုိင္ေၾကာင္း`` ေျပာဆုိလုိက္၏။ ထုိအတုိင္းပင္ စာေရးသူတုိ႔ကုိယ္တုိင္ ရာသီဥတုဒဏ္ကုိ ခံႏုိင္မည့္နည္းမ်ားျဖင့္ ေထရ၀ါဒ ရဟန္းေတာ္အသြင္ကုိ မေပ်ာက္ေစဘဲ ေနထုိင္လာခဲ့သည္မွာ ယခုဆုိလွ်င္ ငါးႏွစ္ေက်ာ္ ေျခာက္ႏွစ္ထဲ ေရာက္လာခဲ့ၿပီ ျဖစ္ပါသည္္။ ဤကဲ့သုိ႔ ေနျပလုိက္ျခင္းကပင္ ေထရ၀ါဒ၏စံ ေထရ၀ါဒအသြင္ကုိ ပုိမုိေပၚလြင္ေစခဲ့၏။ တစ္ယူသန္အစဲြ ထားျခင္းမဟုတ္ဘဲ အမွားအမွန္ကုိ ခဲြျခားကာ ေနျပလုိက္ျခင္း ျဖစ္၏။ ေရာမေရာက္တုိင္း ေရာမလုိ မက်င့္ဘဲ က်င့္သင့္သည့္အရာ၊ က်င္ႏုိင္သည့္အရာမ်ားကုိသာ က်င့္ျပလုိက္ျခင္းျဖစ္၏။
ထုိ႔အတူပင္ ႏုိင္ငံရပ္ျခား အသီးသီးတြင္ ေရာက္ေနၾကသည့္ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားသည္လည္း စာေရးသူတုိ႔ က်င့္သုံးသကဲ့သုိ႔ က်င့္သုံးသင့္၏။ သူ႔ႏုိင္ငံ သူ႔ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဓေလ့ထုံးစံအတုိင္း လုိက္နာက်င့္သုံး ေနထုိင္သင့္ေသာ္လည္း မိမိတုိ႔ ကုိးကြယ္ယုံၾကည္ထားသည့္ ဘာသာတရား အဆုံးအမမ်ားႏွင့္ ဆန္႔က်င္သည့္ ဓေလ့ထုံးစံမ်ားကုိကား မလုိက္နာ မက်င့္သုံးသင့္ေပ။ ၎တုိ႔အရက္ယဥ္ေက်းမႈကုိ လုိက္၍ မိမိတုိ႔၏ ခါး၀တ္ပုဆုိးကဲ့သုိ႔ လုံေအာင္ထိမ္းရမည့္ သုရာေမရယဟူေသာ ကုိယ္က်င့္သိကၡာပုဒ္ကုိ ပယ္စြန္႔သည္အထိ မလုိက္သင့္ေပ။ တစ္ခါသာအမုန္းခံၿပီး မိမိတုိ႔ဘာသာတရား အဆုံးအမအရ မေသာက္သင့္ေၾကာင္း၊ မေသာက္ႏုိင္ေၾကာင္း ေျပာဆုိျငင္းပယ္လုိက္လွ်င္ မိမိတုိ႔ကုိ အတင္းအဓမၼ ႐ုိက္ႏွက္ခ်ဳပ္ေႏွာင္ၿပီး ျပဳလုပ္ၾကလိမ့္မည္ဟု မထင္ေပ။ ခဏတာ အဆင္ေျပမႈကုိ ၾကည့္ၿပီး ပစၥဳပၸန္ သံသရာ နစ္မြန္းေစမည့္ လုပ္ရပ္မ်ားကုိ မလုပ္သင့္ေပ။ မိမိတုိ႔ လုပ္ႏုိင္သည့္အရာ၊ လုပ္ေပးသင့္သည့္ အရာမ်ားကုိသာ လုိက္နာလုပ္ေဆာင္သင့္ေပသည္။ အခုိက္အတံ့ပင္ ျဖစ္ေသာ္လည္း မေကာင္းမႈဟူသည္ အစမလုပ္မိျခင္းက ပုိေကာင္း၏။ အစလုပ္မိပါက အဆုံးမရွိျဖစ္တတ္ၿပီး ေနာက္ပုိင္းမလုပ္ မေနႏုိင္ေအာင္ ျဖစ္တတ္သည္ကုိ အထူးဆင္ျခင္သင့္လွ၏။ အရက္ေသာက္ျခင္းမွမဟုတ္ အျခားမည္သည့္ အကုသုိလ္မ်ိဳးမဆုိ မလုပ္ဘဲ ေနသည္က အေကာင္းဆုံးျဖစ္၏။
ထုိ႔ေၾကာင့္ ဤေနရာမွာ စာေရးသူ တုိက္တြန္းလုိသည္မွာ `ေရာမေရာက္ရင္ ေရာမလုိက်င့္`ဟု ဆုိေသာ္လည္း ေရာမေရာက္တုိင္း ေရာမလုိ မက်င့္သင့္ဘဲ က်င့္သင့္သည့္အရာ က်င္ႏုိင္သည့္အရာမ်ားကုိသာ လုိက္နာက်င့္သုံးၾကရန္၊ မိမိတုိ႔၏ ကုိယ္က်င့္သီလ ပ်က္ေစမည့္ အရာမ်ားကိုကား သံသရာႏွင့္ရင္းၿပီး မက်င့္သုံးၾကရန္ ႏွင့္ တစ္ဘ၀၊ တစ္ခဏကုိ မၾကည့္ဘဲ သံသရာကုိၾကည့္ၿပီး လုိက္နာက်င့္သုံးၾကရန္.. စသည္ စသည္တုိ႔ ျဖစ္ပါေၾကာင္….
စာဖတ္သူမ်ား မည္သုိ႔စဥ္းစားလက္ခံမည္ ဆုိသည္ကုိ မသိေသာ္လည္း စာေရးသူ၏ တစ္သီးပုဂၢလခံယူခ်က္ အေနျဖင့္ကား မက်င့္သုံးသင့္ဟု ထင္မိ၏။ ေရာမေရာက္ရင္ ေရာမလုိက်င့္ဟု ဆုိေသာ္လည္း ေရာမေရာက္တုိင္း ေရာမလုိမက်င့္သင့္ဘဲ က်င့္ႏုိင္သည့္အရာ က်င့္သင့္သည့္ အရာမ်ားကုိသာ လက္ခံလုိက္နာ က်င့္သုံးသင့္သည္ဟု ခံယူမိ၏။ သူ႔ႏုိင္ငံမွာ ေနသည့္အခုိက္ အဆင္ေျပေစမႈ တစ္ခုတည္းကုိ ၾကည့္ၿပီး မိမိ၏ ကုိယ္က်င့္သီလမ်ား ေပးဆပ္လုိက္ရသည္အထိ မတူညီမႈမ်ားကုိကား လက္ခံလုိက္နာ က်င့္သုံးမႈ မျပဳသင့္ဟု ထင္မိ၏။ စာေရးသူ၏ ဤယူဆခ်က္သည္ လဲြေကာင္းလဲြႏုိင္ေသာ္လည္း ဤယူဆခ်က္သည္ စာေရးသူ ယခုလက္ရွိေနထုိင္သည့္ ႏုိင္ငံ၏ အစဥ္အလာ ယဥ္ေက်းမႈမ်ားကုိ လက္ခံက်င့္သုံးေနၾကသည့္ ေရႊျမန္မာမ်ား၏ လက္ေတြ႕ဘ၀မ်ားကုိၾကည့္ကာ ေကာက္ခ်က္ခ်မိျခင္းျဖစ္၏။
စာေရးသူ ယခုလက္ရွိ ေနထုိင္သာသနာျပဳေနသည့္ ႏုိင္ငံကုိ တုိက္႐ုိက္အမည္ မေဖာ္လုိေသာ္လည္း ဤႏုိင္ငံသည္ အရက္ကုိ အလြန္ႏွစ္ႏွစ္ကာကာ ေသာက္သုံးဧည့္ခံသည့္ ဓေလ့ထုံးစံရွိသည့္ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံျဖစ္၏။ မည္သည့္ပဲြမဆုိ အရက္မပါလွ်င္ မၿပီးသည့္အေနအထားမ်ိဳး ျဖစ္ေန၏။ အရက္မပါလွ်င္ အလုပ္မျဖစ္သကဲ့သုိ႔ အရက္မေသာက္လွ်င္လည္း အေပါင္းအသင္းပင္ မရွိႏုိင္သည့္ အေနအထား ရွိ၏။ ေယာက္်ားေလး၊ မိန္ကေလး၊ လူႀကီးလူငယ္၊ စသည္ခဲြျခားမႈ မရွိဘဲ ၀ုိင္းထုိင္မိလွ်င္ အရက္ႏွင့္သာ အစျပဳတတ္၏။ အရက္မေသာက္တတ္သူသည္ သူတုိ႔ႏွင့္အံ၀င္ခြင့္က် မရွိဘဲ တစ္ေျဖးေျဖး ေဘးေရာက္သြားတတ္သည္အထိ အရက္ယဥ္ေက်းမႈက လႊမ္းမုိးေန၏။ ထုိသုိ႔ေသာ အေျခအေနမ်ိဳးတြင္ မလာမျဖစ္လာၿပီး အလုပ္လုပ္ေနၾကသည့္ ေရႊျမန္မာမ်ားအတြက္ သူ႔ႏုိင္ငံသားမ်ား၊ အထူးသျဖင့္ အလုပ္ရွင္မ်ားႏွင့္ အဆင္ေျပေစရန္အတြက္ သူတုိ႔ႏွင့္အတူ လုိက္ၿပီးသူ႔ထုံးစံအတုိင္း ေနထုိင္ျခင္းသည္သာ အေကာင္းဆုံးအေနအထား ျဖစ္ေန၏။ တစ္ဘက္ကလည္း မိမိတုိ႔ ကုိးကြယ္သည့္ ဘာသာတရား အဆုံးအမ အက်င့္သီလမ်ားကုိ ခ်ိဳးေဖာက္ရာ ေရာက္ေန၏။ မည္သို႔လက္ခံၾကမည္နည္း။ မိမိတုိ႔၏ ကုိယ္က်င့္သီလကုိ အပ်က္ခံၿပီး တဒဂၤအခုိက္အတံ့ အဆင္ေျပေစရန္အတြက္ သူ႔ဓေလ့ထုံးစံကုိ လုိက္လုပ္ၾကမည္ေလာ… ေရာမေရာက္ေနသည့္အတြက္ ေရာမလုိ လုိက္က်င့္ၾကမည္ေလာ… စသည္ျဖင့္ ေမးခြန္းထုတ္စရာ ျဖစ္လာ၏။
ထုိအခက္အခဲသည္ လူ႔ပတ္၀န္းက်င္ အသုိင္းအ၀ုိင္းတြင္သာမက စာေရးသူတုိ႔ ဘာသာေရးပုိင္းအထိ ႐ုိက္ခတ္မႈျဖစ္လာ၏။ ဗုဒၶဘာသာဟု ဆုိေသာ္လည္း ဗုဒၶဘာသာတြင္လည္း မတူညီသည့္ ဂုိဏ္းကဲြမ်ားရွိသည္ကုိ အားလုံးသိၾကၿပီးျဖစ္၏။ အထူးသျဖင့္ ေထရ၀ါဒ၊ ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ မဟာယာနဗုဒၶဘာသာ ဟူသည့္ ဂုိဏ္းႀကီးမ်ားမွာ ပုိမုိထင္ရွား ေက်ာ္ၾကားလ်က္ရွိသည္ကုိ ေတြ႕ၾကရမည္ျဖစ္၏။ ျမန္မာ၊ သီရိလကၤာ၊ ထုိင္း၊ ကေမၻာဒီးယား၊ လာအုိဟူေသာ ငါးႏုိင္ငံကုိ ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာ ကုိးကြယ္သည့္ ႏုိင္ငံဟူ၍ သိၾကၿပီး တ႐ုတ္၊ ဂ်ပန္၊ ကုိရီးယား၊ တိဗက္၊ မြန္ဂုိစေသာ ႏုိင္ငံမ်ားကုိ မဟာယာန ဗုဒၶဘာသာကုိးကြယ္သည့္ ႏုိင္ငံမ်ားဟု ေယဘုယ်အားျဖင့္ ဆုိႏုိင္၏။ ေထရ၀ါဒဟူသည္ ဘုရားေဟာတရားေတာ္မ်ားကုိ ျပင္ဆင္ျခင္း၊ ျဖည့္စြက္ျခင္း၊ ႏုတ္ပယ္ျခင္းမရွိ ပကတိအတုိင္း လက္ခံလုိက္နာ က်င့္သုံးသည့္ ဗုဒၶဘာသာဟု ေထရ၀ါဒ ႏုိင္ငံမ်ားက လက္ခံယူဆသကဲ့သုိ႔ မဟာယာန ဗုဒၶဘာသာသည္လည္း ျမတ္စြာဘုရားရွင္၏ တရားေတာ္မ်ားကုိ လူတုိင္းလြယ္ကူရွင္းလင္းစြာျဖင့္ ပုဂၢိဳလ္မေရြး၊ အဆင့္အတန္းမေရြး နားလည္သေဘာေပါက္ေစေရး ဟူေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ အားလုံးႏွင့္အဆင္ေျပေစရန္ ေခတ္ကာလာအေျခအေနသုိ႔ လုိက္၍ ဘုရားေဟာဓမၼမ်ားကုိ ပုိမုိက်ယ္ျပန္စြာ ျဖန္႔ေ၀ေပးေနသည့္ ဘာသာဟု မဟာယာနႏုိင္ငံမ်ားက ဆုိၾကေပမည္။ သုိ႔ေသာ္ မဟာယာနဗုဒၶဘာသာ၏ မ်က္ေမွာက္ေခတ္အေျခအေနမ်ားကုိ ၾကည့္ပါက အားလုံးႏွင့္အံ၀င္ခြင္က် ျဖစ္ေစရန္ လုိက္နာက်င့္သုံးရာမွ ျမတ္ဗုဒၶ၏ မူရင္းေဒသနာေတာ္မ်ားမွာ မူရင္းအတုိင္း မရွိေတာ့ဘဲ တိမ္ျမဳတ္ေပ်ာက္ကြယ္ လာသည္ကုိ ေတြ႕ရေပ၏။ ႏုိင္ငံတစ္ခု၏ အေျခအေနႏွင့္ အံ၀င္ခြင္က် ျဖစ္ေစရန္ လုိက္နာေနထုိင္ရာမွ ဘုရားေဟာဓမၼ အစစ္အမွန္မ်ား တျဖည္းျဖည္း လဲြမွားလာသည္ကုိ ေတြ႕ရ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္လည္း မ်က္ေမွာက္ေခတ္ မဟာယာန ႏုိင္ငံအခ်ိဳ႕တြင္ ရဟန္းေတာ္မ်ားအတြက္ ေနလဲြညစား စားမႈသည္ အထူးအဆန္း မဟုတ္ေတာ့သည့္အျပင္ အရက္ေသာက္၍ရသည့္ဂုိဏ္း၊ အိမ္ေထာင္ျပဳ၍ရသည့္ ဂုိဏ္းမ်ားအထိ ဂုိဏ္းမ်ားကဲြျပားလာျခင္းၾကျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ဆုိႏုိင္၏။ ဤသည္မွာ ေနရာေဒသတစ္ခုတြင္ အဆင္ေျပေစရန္ လုိက္နာက်င့္သုံးရာမွ၊ တစ္နည္းအားျဖင့္ ဆုိရေသာ္ ေရာမေရာက္ရင္ ေရာမလုိက်င့္သုံးရာမွ မူရင္းအစစ္အမွန္မ်ား တိမ္ျမဳတ္ေပ်ာက္ကြယ္ရျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ယူဆရမည့္ အခ်က္တစ္ခ်က္ပင္ ျဖစ္၏။
စာေရးသူတုိ႔ ယခုလက္ရွိေရာက္ေနသည့္ ႏုိင္ငံတြင္ စာေရးသူတုိ႔၏ ကုိယ္ေတြ႕အရ အံ့ၾသစရာမ်ားႏွင့္ ႀကဳံေတြ႕ခဲ့ရ၏။ ေရာက္ေရာက္ခ်င္း မဟာယာန ဘုန္းေတာ္ႀကီးတစ္ပါးကုိ ေတြ႕လုိက္ရၿပီး ထုိင္ပဲရွိခုိးရမလုိ လက္အုပ္ပဲခ်ီၿပီး အ႐ုိအေသမွ် ျပဳေပးရမလုိ အေနအထားႏွင့္ ႀကဳံေတြ႕ရ၏။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ ထုိဘုန္းေတာ္ႀကီးသည္ ဆံပင္အရွည္လူပုံစံ ျဖစ္ေနၿပီး အနားတြင္လည္း ထုိဘုန္းေတာ္ႀကီး၏ ဇနီးမိန္းမပါ ရွိေနေသာေၾကာင့္ျဖစ္၏။ ထုိအေျခအေနတြင္ စာေရးသူတုိ႔ မည္သုိ႔လုပ္သင့္သနည္း။ ေထရ၀ါဒ႐ႈေထာင့္မွ ၾကည့္လွ်င္ အလြန္လက္ခံရန္ ခက္ခဲသည့္အေနအထား ျဖစ္ေန၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ထုိအခုိက္မွာ ရွိမခုိးေတာ့ဘဲ လက္အုပ္ခ်ီ၍သာ အ႐ုိအေသျပဳမိ၏။ ထုိ႔အျပင္ မဟာယာန ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားႏွင့္ လူႀကီးအခ်ိဳ႕က ၎တုိ႔ႏုိင္ငံသည္ အလြန္ေအးသျဖင့္ ျမန္မာရဟန္းေတာ္မ်ား၏ သကၤန္းေတာ္သည္ အေအးဒဏ္ကုိ ခံႏုိင္မည္မဟုတ္ေၾကာင္း၊ ထုိ႔ေၾကာင့္ ၎တုိ႔၀တ္သကဲ့သုိ႔ မဟာယာနဘုန္းေတာ္ႀကီး အ၀တ္အစားမ်ားကုိ ေျပာင္း၀တ္သင့္ေၾကာင္း၊ အေအးဒဏ္ခံႏုိင္ၿပီး စာေပမ်ားပုိမုိေလ့လာႏိုင္ရန္ ညစာစားၿပီး ၎တုိ႔ေနသကဲ့သုိ႔ ေသာက္စားေနသင့္ေၾကာင္း တစ္ယူသန္အစဲြမထားဘဲ ေရာမေရာက္ရင္ ေရာမလုိက်င့္သင့္ေၾကာင္း စသျဖင့္ တုိက္တြန္းေျပာဆုိၾက၏။ စာေရးသူတုိ႔မွ ``ေရာမေရာက္ရင္ ေရာမလုိက်င့္သင့္သည္ ဆုိေသာ္လည္း က်င့္သင့္သည့္အရာ က်င့္ႏုိင္သည့္အရာမ်ားကုိသာ က်င့္ႏုိင္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ဘုရားေဟာ ဓမၼမ်ား၊ ၀ိနည္းသိကၡာပုဒ္မ်ားႏွင့္ ဆန္႔က်င္သည့္အရာမ်ားကုိကား လုိက္နာၿပီး မက်င့္ႏုိင္ေၾကာင္း`` ေျပာဆုိလုိက္၏။ ထုိအတုိင္းပင္ စာေရးသူတုိ႔ကုိယ္တုိင္ ရာသီဥတုဒဏ္ကုိ ခံႏုိင္မည့္နည္းမ်ားျဖင့္ ေထရ၀ါဒ ရဟန္းေတာ္အသြင္ကုိ မေပ်ာက္ေစဘဲ ေနထုိင္လာခဲ့သည္မွာ ယခုဆုိလွ်င္ ငါးႏွစ္ေက်ာ္ ေျခာက္ႏွစ္ထဲ ေရာက္လာခဲ့ၿပီ ျဖစ္ပါသည္္။ ဤကဲ့သုိ႔ ေနျပလုိက္ျခင္းကပင္ ေထရ၀ါဒ၏စံ ေထရ၀ါဒအသြင္ကုိ ပုိမုိေပၚလြင္ေစခဲ့၏။ တစ္ယူသန္အစဲြ ထားျခင္းမဟုတ္ဘဲ အမွားအမွန္ကုိ ခဲြျခားကာ ေနျပလုိက္ျခင္း ျဖစ္၏။ ေရာမေရာက္တုိင္း ေရာမလုိ မက်င့္ဘဲ က်င့္သင့္သည့္အရာ၊ က်င္ႏုိင္သည့္အရာမ်ားကုိသာ က်င့္ျပလုိက္ျခင္းျဖစ္၏။
ထုိ႔အတူပင္ ႏုိင္ငံရပ္ျခား အသီးသီးတြင္ ေရာက္ေနၾကသည့္ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားသည္လည္း စာေရးသူတုိ႔ က်င့္သုံးသကဲ့သုိ႔ က်င့္သုံးသင့္၏။ သူ႔ႏုိင္ငံ သူ႔ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဓေလ့ထုံးစံအတုိင္း လုိက္နာက်င့္သုံး ေနထုိင္သင့္ေသာ္လည္း မိမိတုိ႔ ကုိးကြယ္ယုံၾကည္ထားသည့္ ဘာသာတရား အဆုံးအမမ်ားႏွင့္ ဆန္႔က်င္သည့္ ဓေလ့ထုံးစံမ်ားကုိကား မလုိက္နာ မက်င့္သုံးသင့္ေပ။ ၎တုိ႔အရက္ယဥ္ေက်းမႈကုိ လုိက္၍ မိမိတုိ႔၏ ခါး၀တ္ပုဆုိးကဲ့သုိ႔ လုံေအာင္ထိမ္းရမည့္ သုရာေမရယဟူေသာ ကုိယ္က်င့္သိကၡာပုဒ္ကုိ ပယ္စြန္႔သည္အထိ မလုိက္သင့္ေပ။ တစ္ခါသာအမုန္းခံၿပီး မိမိတုိ႔ဘာသာတရား အဆုံးအမအရ မေသာက္သင့္ေၾကာင္း၊ မေသာက္ႏုိင္ေၾကာင္း ေျပာဆုိျငင္းပယ္လုိက္လွ်င္ မိမိတုိ႔ကုိ အတင္းအဓမၼ ႐ုိက္ႏွက္ခ်ဳပ္ေႏွာင္ၿပီး ျပဳလုပ္ၾကလိမ့္မည္ဟု မထင္ေပ။ ခဏတာ အဆင္ေျပမႈကုိ ၾကည့္ၿပီး ပစၥဳပၸန္ သံသရာ နစ္မြန္းေစမည့္ လုပ္ရပ္မ်ားကုိ မလုပ္သင့္ေပ။ မိမိတုိ႔ လုပ္ႏုိင္သည့္အရာ၊ လုပ္ေပးသင့္သည့္ အရာမ်ားကုိသာ လုိက္နာလုပ္ေဆာင္သင့္ေပသည္။ အခုိက္အတံ့ပင္ ျဖစ္ေသာ္လည္း မေကာင္းမႈဟူသည္ အစမလုပ္မိျခင္းက ပုိေကာင္း၏။ အစလုပ္မိပါက အဆုံးမရွိျဖစ္တတ္ၿပီး ေနာက္ပုိင္းမလုပ္ မေနႏုိင္ေအာင္ ျဖစ္တတ္သည္ကုိ အထူးဆင္ျခင္သင့္လွ၏။ အရက္ေသာက္ျခင္းမွမဟုတ္ အျခားမည္သည့္ အကုသုိလ္မ်ိဳးမဆုိ မလုပ္ဘဲ ေနသည္က အေကာင္းဆုံးျဖစ္၏။
ထုိ႔ေၾကာင့္ ဤေနရာမွာ စာေရးသူ တုိက္တြန္းလုိသည္မွာ `ေရာမေရာက္ရင္ ေရာမလုိက်င့္`ဟု ဆုိေသာ္လည္း ေရာမေရာက္တုိင္း ေရာမလုိ မက်င့္သင့္ဘဲ က်င့္သင့္သည့္အရာ က်င္ႏုိင္သည့္အရာမ်ားကုိသာ လုိက္နာက်င့္သုံးၾကရန္၊ မိမိတုိ႔၏ ကုိယ္က်င့္သီလ ပ်က္ေစမည့္ အရာမ်ားကိုကား သံသရာႏွင့္ရင္းၿပီး မက်င့္သုံးၾကရန္ ႏွင့္ တစ္ဘ၀၊ တစ္ခဏကုိ မၾကည့္ဘဲ သံသရာကုိၾကည့္ၿပီး လုိက္နာက်င့္သုံးၾကရန္.. စသည္ စသည္တုိ႔ ျဖစ္ပါေၾကာင္….
