Q.အရွင္ဘုရား…
(၁) ေက်ာင္းေဆာက္လွဴဒါန္းရန္ ပုံမွန္ေငြေၾကး စုေဆာင္းလာေသာ္လည္း ေဆာက္မလွဴရေသးလွ်င္ ေဆာက္လွဴရန္ အဆင္မေျပေသးလွ်င္ ကုသုိလ္ျဖစ္ပါသလားဘုရား။ ထုိေငြမ်ားကုိ ေက်ာင္းေဆာက္ရန္ႏွင့္ သံဃာေတာ္မ်ားအတြက္ ပစၥည္းေလးပါးအျဖစ္ လွဴဒါန္းပါသည္ဟု ျမတ္စြာဘုရားထံ ရည္စူးလွဴဒါန္းထားလွ်င္ ဒါနေျမာက္ပါသလား။ မိမိတြင္ သုံးစရာအက်ပ္အတည္းၾကဳံသျဖင့္ ထုိေငြထဲမွ (မၾကာခင္ ဒီထက္မ ျပန္အစားျဖည့္ေပးမည္ျဖစ္၍) မဆုိစေလာက္ ခဏယူသုံးမိလွ်င္ အျပစ္ရွိပါသလား။
(၂) ေနထုိင္ရာအခန္းကုိ ဘုရားအမွဴးရွိေသာ သံဃာအား ေက်ာင္းအျဖစ္လွဴဒါန္းပါ၏ဟု စိတ္ကရည္စူးလွဴဒါန္းၿပီး ေနရာခင္က်င္း ျပင္ဆင္ေပးထားလွ်င္ ဒါနေျမာက္ပါသလား။ တကယ္သီတင္းသုံးသည့္ သံဃာ မရွိလုိ႔ ဒါနမေျမာက္ဘဲ ေနပါသလား။
(၃) မိမိဆႏၵမပါဘဲ မိဘေဆြမ်ိဳးစသည္တုိ႔ေၾကာင့္ လူထြက္လုိက္ရသည့္ သံဃာတပါးဟာ အေရးႀကီးတဲ့ ၀ိနည္းတစ္ခ်ိဳ႕ကုိ ဆက္ထိန္းေနမယ္၊ လူ၀တ္၀တ္ထားၿပီး လူလုိအလုပ္လုပ္ေနရေပမယ့္ သူ႔စိတ္ထဲမွာ ရဟန္းလုိပဲ ဆက္ျဖစ္ေနမယ္ဆုိရင္ သူကထုတ္မေျပာဘဲ ကုိယ့္ကုိလူလုိ ဆက္ဆံေနေပမယ့္ ဒီပုဂၢိဳလ္ကုိ လူလားရဟန္းလား ဘယ္လုိသတ္မွတ္ရပါမလဲ။ သူ႔ကုိလွဴရင္ ဒါမွမဟုတ္ ေစာ္ကားရင္ ရဟန္းတစ္ပါးကုိ လွဴတာေစာ္ကားတာနဲ႔ ကုသုိလ္အကုသုိလ္ တူပါသလား။
(၄) ေနာက္ၿပီး သက္သတ္လုိ႔စားရင္ ၾကက္ဥဘဲဥက ေလဥမုိ႔လုိ႔ စားလုိ႔ရတယ္ဆုိတာ ဟုတ္ပါသလား…
(ဇဲြ)
A. (၁) ဗုဒၶဘာသာစာေပမွာ ပုဗၺေစတနာ (မလွဴမီေရွ႕အဖုိ႔မွာျဖစ္ေသာေစတနာ)၊ မုဥၥေစတနာ (လွဴဆဲအခုိက္အတန္႔မွာ ျဖစ္ေသာေစတနာ)၊ အပရေစတနာ (လွဴၿပီးေနာက္ပုိင္းမွာ ျဖစ္ေသာေစတနာ) လုိ႔ ေစတနာ သုံးမ်ိဳးရွိပါတယ္။ ဒီေစတနာသုံးမ်ိဳးလုံးဟာ ျဖစ္တုိင္းျဖစ္တုိင္း ကုသုိလ္တရားကုိ တုိးပြားေစ၊ ကုသုိလ္စိတ္ကုိျဖစ္ေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မလွဴမီ အလွဴနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ဘယ္လုိနည္းေလးျဖင့္ လွဴလုိက္မယ္၊ ဘယ္ေလာက္အတုိင္းအတာအထိ လွဴလုိက္မယ္စတဲ့ စိတ္ေလးေတြ၊ ႀကံစီမႈေလးေတြဟာ ပုဗၺေစတနာေလးေတြပါ။ မလွဴျဖစ္ေသးေပမယ့္ ကုသုိလ္စိတ္ေလးေတြနဲ႔ ႀကံစီေတြးေတာေနတဲ့အတြက္ စိတ္ေစတနာအေလွ်ာက္ ကုသုိလ္ေလးေတြျဖစ္ေနပါတယ္။ အျခားအကုသုိလ္စိတ္ေလးေတြ မရွိဘဲ ကုသုိလ္စိတ္၊ ကုသုိလ္အေတြးေလးေတြနဲ႔ ႀကံစီေတြးေတာ၊ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့အတြက္ ဘယ္လုိပဲျဖစ္ျဖစ္ ေသခ်ာေပါက္ ကုသိုလ္ျဖစ္ေနပါတယ္။ ေမးခြန္းရွင္ရဲ႕ အေမးထဲမွာကုိက အေကာင္အထည္မေပၚေသးေပမယ့္ ေက်ာင္းေဆာက္မယ္လွဴမယ္၊ သံဃာေတာ္မ်ား ပစၥည္းေလးပါးအတြက္ လွဴဒါန္းမယ္စတဲ့ ကုသုိလ္ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြက ပါၿပီးျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ ဒီစိတ္ေလးေတြနဲ႔ ရွာေဖြ၊ ႀကိဳးစားလုပ္ကုိင္ေနတာနဲ႔တြင္ ကုသုိလ္စိတ္ေတြျဖစ္ေနပါတယ္။ အရာအားလုံးမၿမဲတဲ့အတြက္ ၿပီးေတာ့ ပုထုဇဥ္တုိ႔ရဲ႕ သဒၶါတရားကုိက မခုိင္ၿမဲေသးတဲ့အတြက္ ျဖစ္ေပၚတုန္းအခုိက္အတန္႔ဟာ အေကာင္းဆုံးလုိ႔ သတ္မွတ္ရတဲ့သေဘာပါ။ အေကာင္အထည္ မေပၚလာေသးေပမယ့္ ဒီလုိေစတနာ၊ ရည္ရြယ္ခ်က္ေလးေတြရွိေနတာကုိက ကုသုိလ္ျဖစ္ေနတာပါ။ ဒီလုိ ရည္ရြယ္ရွာေဖြရင္း အေၾကာင္းကိစၥေပၚေပါက္လာတဲ့အခါ ျပန္လည္အသုံးျပဳရတဲ့ သေဘာေလးေတြရွိပါတယ္။ ဒီမွာလည္း မျဖစ္လုိ႔၊ အေရးေပၚမုိ႔လုိ႔ သုံးလုိက္ရေပမယ့္ ေစတနာရည္ရြယ္ခ်က္က တမင္လုပ္လုိတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္မရွိသလုိ ပုိၿပီးလွဴလုိတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္က ဦးစီးေနတဲ့အတြက္ အျပစ္အားျဖင့္ ႀကီးေလးတဲ့အျပစ္ေတာ့ မျဖစ္ႏုိင္ပါဘူး။ အဓိကကေတာ့ မိမိရဲ႕ေစတနာရည္ရြယ္ခ်က္ေပၚ မူတည္ေနပါတယ္။ မိမိကုိယ္ပုိင္ေငြေၾကးမ်ား ျဖစ္တဲ့အတြက္ ၿပီးေတာ့ သာသနာကုိ လြတ္လြတ္ကၽြတ္ကၽြတ္ ေရစက္ခ်လွဴဒါန္းထားတဲ့ သေဘာမ်ိဳးမရွိေသးတဲ့အတြက္ အျပစ္လုိ႔ေျပာဖုိ႔ခက္ပါတယ္။ အဲသာသနာကုိ လွဴၿပီးၿပီ ေရစက္ခ်ၿပီးၿပီဆုိရင္ေတာ့ ကုိယ့္လက္ထဲမွာ ရွိေပမယ့္ ကုိယ္ပုိင္မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ ကုလားႀကီး လွဴသလုိမျဖစ္ဖုိ႔ေတာ့ လုိပါတယ္။ ႏြားႏုိ႔ပုိ႔တဲ့ကုလားႀကီး သူ႔ႏြားႏုိ႔အုိးေမွာက္သြားတဲ့အခါမွ “ေမွာက္သြားတဲ့ ႏြားနုိ႔အုိး ေရႊတိဂုံဘုရားကုိ လွဴပါ၏”လုိ႔ မျဖစ္ဖုိ႔လုိပါတယ္။ ေကာင္းတဲ့ေစတနာမွန္ရင္ အျဖစ္မျဖစ္ပါဘူး။ ေစတနာသာ အဓိကပါ။
(၂) ဒီအတုိင္းပါပဲ သီတင္းသုံးမည့္ သံဃာမရွိေပမယ့္ ဘုရားအမႈးရွိတဲ့ သံဃာေတာ္မ်ားေက်ာင္းအျဖစ္ သီတင္းသုံးႏုိင္ရန္ ရည္ရြယ္ျပင္ဆင္ထားတာဟာလည္း ကုသုိလ္ေစတနာေလးေတြ ျဖစ္ေနတာပါ။ သံဃာေတာ္မ်ား မၾကြလည္းျပင္ဆင္ထားတာ ကုသုိလ္ေလးေတြျဖစ္ေနၿပီး၊ ၾကြလာတ့ဲအခါမွာ တုိက္႐ုိက္လွဴဒါန္း ႏုိင္တဲ့အတြက္ မိမိအလွဴျဖစ္ပါတယ္။ သံဃာမရွိလည္းဘဲ ဒီကုသုိလ္ေစတနာ၊ ရည္ရြယ္ခ်က္ ရွိေနတာကုိက ကုသိုလ္စိတ္ျဖစ္ေနတာပါ။ အလွဴလုပ္တယ္ဆုိတာ ကုသုိလ္ရေအာင္လုပ္တာပါ။ ကုသုိလ္စိတ္ျဖစ္ေနတာကုိက ကုသုိလ္ရေနတာပါ။ ဘုရားလက္ထက္ကလည္း ရွိပါတယ္။ လမ္းဆုံး၊ လမ္းခြမွာ ဇရပ္ေတြေဆာက္ၿပီး အရပ္ေလးမ်က္ႏွာက သြားလာတဲ့ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ား တည္းခုိႏုိင္ဖုိ႔ လွဴဒါန္းထားတာေတြ။ ဒါေတြဟာ တည္းသူရွိသည္ျဖစ္ေစ၊ မရွိသည္ျဖစ္ေစ အလွဴျဖစ္ေနၿပီးသားပါ။ ကုသုိလ္ရၿပီးသားပါ။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ရဲ႕ အလုပ္အေကၽြးျဖစ္တဲ့ အရွင္အာနႏၵာ မေထရ္ျမတ္ႀကီးကုိယ္ေတာ္တုိင္ ျမတ္စြာဘုရား ပရိနိဗၺာန္စံၿပီး မရွိေတာ့ေပမယ့္ ဘုရားရွင္သက္ေတာ္ ထင္ရွားရွိတုန္းကအတုိင္း “အရွင္ဘုရား….ဒီအခ်ိန္က မ်က္ႏွာသစ္ေတာ္ေရ သုံးေဆာင္ေတာ္မူရမည့္ အခ်ိန္ဘုရား၊ ဒီအခ်ိန္က ဆြမ္းဘုဥ္းေပးမရယ့္အခ်ိန္ပါဘုရား..” စသည္ျဖင့္ ေသခ်ာျပင္ဆင္ၿပီး ဆက္ကပ္လွဴဒါန္းေလ့ရွိေၾကာင္း စာေပမွာ လာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အလွဴခံပုဂၢိဳလ္ မ်က္ေမွာက္ထင္ရွား မရွိေပမယ့္ ေစတနာေကာင္းနဲ႔ ေဆာင္ရြက္လွဴဒါန္းမယ္ဆုိရင္ ကုသုိလ္ျဖစ္ပါတယ္။
(၃) လူထြက္လုိတဲ့ ရဟန္းေတာ္တစ္ပါးဟာ ၀ိနည္းေၾကာင္းအရ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ၀ိနည္းေတာ္လာ သိကၡာခ်ရာမွာ လုိအပ္တဲ့အဂၤါေတြနဲ႔ ျပည့္စုံမွ သိကၡာခ်မႈ အထေျမာက္ေအာင္ျမင္ၿပီး လူအျဖစ္ကုိ ေရာက္ပါတယ္။ အဲလုိမွ မဟုတ္ဘဲ အတင္းအဓမၼ သကၤန္းဆဲြခၽြတ္ၿပီး လူအ၀တ္အစားေတြနဲ႔ တစ္ျခားပုဂၢိဳလ္ေတြက ဘယ္ေလာက္ပဲ လူျဖစ္ေအာင္လုပ္ၾကေပမယ့္ ကာယကံရွင္ကုိယ္တုိင္က လူထြက္လုိတဲ့ စိတ္မရွိရင္၊ သိကၡာက်မယ့္ အဂၤါရပ္ေတြ မျပည့္စုံရင္ လူအ၀တ္၀တ္ထားေပမယ့္ ကာယကံရွင္ကုိယ္တုိင္က ရဟန္းလုိ႔ ခံယူၿပီး ရဟန္းသိကၡာပုဒ္ေတြ က်င့္သုံးေနမယ္ဆုိရင္ ရဟန္းပါပဲ။ ရဟန္းမဟုတ္တဲ့ လူပုဂၢိဳလ္ေတြလည္း ရဟန္းသိကၡာပုဒ္ေတြ ေစာင့္ထိန္းေနမယ္ဆုိရင္ အျပစ္မရွိပါဘူး။ ကုသုိလ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အသြင္ဆုိတာေတာ့ ရွိဖုိ႔လုိပါတယ္။ သကၤန္း၊ သပိတ္စတာေတြဟာ ျမတ္စြာဘုရားရွင္က ရဟန္းေတာ္မ်ားကုိ လူေတြနဲ႔ မတူကဲြျပားေအာင္၊ စားေရး၊ ၀တ္ေရးေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ဒုကၡေတြ မခံစားရေအာင္ သီးျခားသတ္မွတ္ခြင့္ျပဳထားတဲ့ အရာေတြပါ။ ဒီအသြင္မရွိဘူးဆုိရင္ သာမန္လူမ်ားအေနနဲ႔ လူေဘာင္မွာေနၿပီး လူေတြနဲ႔ေရာေႏွာ လူေတြ၀တ္စား ဆင္ယင္မႈေတြ လုိက္လုပ္ေနတဲ့ပုဂၢိဳလ္ကုိ ရဟန္းလုိ႔ သတ္မွတ္ဖုိ႔ အလြန္ခဲရင္းပါတယ္။ ကာယကံရွင္ကုိယ္တုိင္ လူေတြၾကားမွာ ေနေနရတဲ့အတြက္ တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္မွာ လူစိတ္ေပါက္ၿပီး သူကုိယ္သူ ရဟန္းဆုိတဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္မ်ား ေပ်ာက္တတ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ အေျခအေနမ်ိဳးမွာ သူကုိယ္တုိင္ေရာ တစ္ျခားသူေတြကပါ ရဟန္းလုိ႔ ျမင္ၾကဖုိ႔ မလြယ္ပါဘူး။ အေကာင္းဆုံးကေတာ့ သူဘယ္လုိပဲျဖစ္ျဖစ္ ကုိယ္ကမျပစ္မွားမိဖုိ႔ လုိပါတယ္။ လူအခ်င္းခ်င္းေတာင္ ျပစ္မွားတယ္ဆုိကတည္းက အကုသုိလ္ျဖစ္ပါတယ္။ အျပစ္ျဖစ္ပါတယ္။ အေကာင္းဆုံးက ဘယ္သူ႔ကုိမွ မျပစ္မွားမိဖုိ႔၊ အျပစ္မလုပ္မိဖုိ႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ လွဴတာကေတာ့ အလွဴခံပုဂၢိဳလ္ကုိ လုိက္ၿပီးအက်ိဳးအႀကီး၊ အေသးကဲြျပားမွာျဖစ္တဲ့အတြက္ ေစတနာမွန္ရင္ လွဴလုိ႔ကုသုိလ္မရဘူးဆုိတာ မရွိပါဘူး။ ယုတ္စြအဆုံး တိရစၧာန္ကုိေပးလွဴ တာေတာင္ အက်ိဳးမ်ားတဲ့အတြက္ လူပုဂၢိဳလ္ဆုိရင္ေတာ့ အထူးေျပာစရာမရွိေအာင္ အက်ိဳးရွိပါတယ္။
(၄) အခုေခတ္ သိပၸံနည္းေတြအရ ၾကက္ဥ၊ဘဲဥစတာေတြကုိ ဘယ္ပုံဘယ္နည္း ဖန္တီးၾကတယ္ဆုိတာ မသိေပမယ့္ တကယ့္ၾကက္ဥ၊ ဘဲဥေတြဟာ မိခင္ဗုိက္ထဲကပဲ ဥေပးေပါက္ေပးရတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ကုိယ္စားလုိက္တဲ့ ၾကက္ဥ၊ ဘဲဥဟာ အေကာင္ျဖစ္မယ့္ ၾကက္ဥ၊ဘဲဥဆုိတာ သိဖုိ႔မလြယ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ တကယ္သက္သတ္လုိ႔ စားလုိတဲ့ပုဂၢိဳလ္ေတြ ၾကက္ဥ၊ဘဲဥစတာေတြ မစားတာေကာင္းပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီေမးခြန္းကုိ ေမးလုိ႔သာေျဖရတယ္ သက္သတ္လြတ္စားတာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ဘုရားေဟာလုိ႔ ေထရ၀ါဒစာေပအရ လုပ္ရတာတုိ႔ ဆုိရင္ေတာ့ သက္သတ္လုိ႔စားဖုိ႔ ဘုရားမေဟာသလုိ ေထရ၀ါဒစာေပေတြမွာလည္း မပါပါဘူး။ အစားအစာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တဏွာရာဂမရွိရင္၊ အလုပ္မပုိရင္၊ အကုသုိလ္မျဖစ္ရင္ ၿပီးတာပါပဲ။ သက္သတ္လြတ္စားတယ္ဆုိၿပီး ပုံမွန္ေန႔စဥ္စားတာေတြထက္ ပုိၿပီးေကာင္းေအာင္ အရသာရွိေအာင္၊ ရသတဏွာေတြျဖစ္ေအာင္၊ အလုပ္ပုိေအာင္ လုပ္ေဆာင္ဖန္တီးမယ္ဆုိရင္ ကုသုိလ္မျဖစ္ဘဲ၊ အကုသိုလ္သာ ပုိတုိးေစပါတယ္။ ကုိယ္ပုိင္ဉာဏ္နဲ႔သာ သက္သတ္လြတ္ စားဖုိ႔မစားဖုိ႔ စဥ္းစားၾကပါလုိ႔ တုိက္တြန္းလုိက္ပါတယ္…
(၁) ေက်ာင္းေဆာက္လွဴဒါန္းရန္ ပုံမွန္ေငြေၾကး စုေဆာင္းလာေသာ္လည္း ေဆာက္မလွဴရေသးလွ်င္ ေဆာက္လွဴရန္ အဆင္မေျပေသးလွ်င္ ကုသုိလ္ျဖစ္ပါသလားဘုရား။ ထုိေငြမ်ားကုိ ေက်ာင္းေဆာက္ရန္ႏွင့္ သံဃာေတာ္မ်ားအတြက္ ပစၥည္းေလးပါးအျဖစ္ လွဴဒါန္းပါသည္ဟု ျမတ္စြာဘုရားထံ ရည္စူးလွဴဒါန္းထားလွ်င္ ဒါနေျမာက္ပါသလား။ မိမိတြင္ သုံးစရာအက်ပ္အတည္းၾကဳံသျဖင့္ ထုိေငြထဲမွ (မၾကာခင္ ဒီထက္မ ျပန္အစားျဖည့္ေပးမည္ျဖစ္၍) မဆုိစေလာက္ ခဏယူသုံးမိလွ်င္ အျပစ္ရွိပါသလား။
(၂) ေနထုိင္ရာအခန္းကုိ ဘုရားအမွဴးရွိေသာ သံဃာအား ေက်ာင္းအျဖစ္လွဴဒါန္းပါ၏ဟု စိတ္ကရည္စူးလွဴဒါန္းၿပီး ေနရာခင္က်င္း ျပင္ဆင္ေပးထားလွ်င္ ဒါနေျမာက္ပါသလား။ တကယ္သီတင္းသုံးသည့္ သံဃာ မရွိလုိ႔ ဒါနမေျမာက္ဘဲ ေနပါသလား။
(၃) မိမိဆႏၵမပါဘဲ မိဘေဆြမ်ိဳးစသည္တုိ႔ေၾကာင့္ လူထြက္လုိက္ရသည့္ သံဃာတပါးဟာ အေရးႀကီးတဲ့ ၀ိနည္းတစ္ခ်ိဳ႕ကုိ ဆက္ထိန္းေနမယ္၊ လူ၀တ္၀တ္ထားၿပီး လူလုိအလုပ္လုပ္ေနရေပမယ့္ သူ႔စိတ္ထဲမွာ ရဟန္းလုိပဲ ဆက္ျဖစ္ေနမယ္ဆုိရင္ သူကထုတ္မေျပာဘဲ ကုိယ့္ကုိလူလုိ ဆက္ဆံေနေပမယ့္ ဒီပုဂၢိဳလ္ကုိ လူလားရဟန္းလား ဘယ္လုိသတ္မွတ္ရပါမလဲ။ သူ႔ကုိလွဴရင္ ဒါမွမဟုတ္ ေစာ္ကားရင္ ရဟန္းတစ္ပါးကုိ လွဴတာေစာ္ကားတာနဲ႔ ကုသုိလ္အကုသုိလ္ တူပါသလား။
(၄) ေနာက္ၿပီး သက္သတ္လုိ႔စားရင္ ၾကက္ဥဘဲဥက ေလဥမုိ႔လုိ႔ စားလုိ႔ရတယ္ဆုိတာ ဟုတ္ပါသလား…
(ဇဲြ)
A. (၁) ဗုဒၶဘာသာစာေပမွာ ပုဗၺေစတနာ (မလွဴမီေရွ႕အဖုိ႔မွာျဖစ္ေသာေစတနာ)၊ မုဥၥေစတနာ (လွဴဆဲအခုိက္အတန္႔မွာ ျဖစ္ေသာေစတနာ)၊ အပရေစတနာ (လွဴၿပီးေနာက္ပုိင္းမွာ ျဖစ္ေသာေစတနာ) လုိ႔ ေစတနာ သုံးမ်ိဳးရွိပါတယ္။ ဒီေစတနာသုံးမ်ိဳးလုံးဟာ ျဖစ္တုိင္းျဖစ္တုိင္း ကုသုိလ္တရားကုိ တုိးပြားေစ၊ ကုသုိလ္စိတ္ကုိျဖစ္ေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မလွဴမီ အလွဴနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ဘယ္လုိနည္းေလးျဖင့္ လွဴလုိက္မယ္၊ ဘယ္ေလာက္အတုိင္းအတာအထိ လွဴလုိက္မယ္စတဲ့ စိတ္ေလးေတြ၊ ႀကံစီမႈေလးေတြဟာ ပုဗၺေစတနာေလးေတြပါ။ မလွဴျဖစ္ေသးေပမယ့္ ကုသုိလ္စိတ္ေလးေတြနဲ႔ ႀကံစီေတြးေတာေနတဲ့အတြက္ စိတ္ေစတနာအေလွ်ာက္ ကုသုိလ္ေလးေတြျဖစ္ေနပါတယ္။ အျခားအကုသုိလ္စိတ္ေလးေတြ မရွိဘဲ ကုသုိလ္စိတ္၊ ကုသုိလ္အေတြးေလးေတြနဲ႔ ႀကံစီေတြးေတာ၊ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့အတြက္ ဘယ္လုိပဲျဖစ္ျဖစ္ ေသခ်ာေပါက္ ကုသိုလ္ျဖစ္ေနပါတယ္။ ေမးခြန္းရွင္ရဲ႕ အေမးထဲမွာကုိက အေကာင္အထည္မေပၚေသးေပမယ့္ ေက်ာင္းေဆာက္မယ္လွဴမယ္၊ သံဃာေတာ္မ်ား ပစၥည္းေလးပါးအတြက္ လွဴဒါန္းမယ္စတဲ့ ကုသုိလ္ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြက ပါၿပီးျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ ဒီစိတ္ေလးေတြနဲ႔ ရွာေဖြ၊ ႀကိဳးစားလုပ္ကုိင္ေနတာနဲ႔တြင္ ကုသုိလ္စိတ္ေတြျဖစ္ေနပါတယ္။ အရာအားလုံးမၿမဲတဲ့အတြက္ ၿပီးေတာ့ ပုထုဇဥ္တုိ႔ရဲ႕ သဒၶါတရားကုိက မခုိင္ၿမဲေသးတဲ့အတြက္ ျဖစ္ေပၚတုန္းအခုိက္အတန္႔ဟာ အေကာင္းဆုံးလုိ႔ သတ္မွတ္ရတဲ့သေဘာပါ။ အေကာင္အထည္ မေပၚလာေသးေပမယ့္ ဒီလုိေစတနာ၊ ရည္ရြယ္ခ်က္ေလးေတြရွိေနတာကုိက ကုသုိလ္ျဖစ္ေနတာပါ။ ဒီလုိ ရည္ရြယ္ရွာေဖြရင္း အေၾကာင္းကိစၥေပၚေပါက္လာတဲ့အခါ ျပန္လည္အသုံးျပဳရတဲ့ သေဘာေလးေတြရွိပါတယ္။ ဒီမွာလည္း မျဖစ္လုိ႔၊ အေရးေပၚမုိ႔လုိ႔ သုံးလုိက္ရေပမယ့္ ေစတနာရည္ရြယ္ခ်က္က တမင္လုပ္လုိတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္မရွိသလုိ ပုိၿပီးလွဴလုိတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္က ဦးစီးေနတဲ့အတြက္ အျပစ္အားျဖင့္ ႀကီးေလးတဲ့အျပစ္ေတာ့ မျဖစ္ႏုိင္ပါဘူး။ အဓိကကေတာ့ မိမိရဲ႕ေစတနာရည္ရြယ္ခ်က္ေပၚ မူတည္ေနပါတယ္။ မိမိကုိယ္ပုိင္ေငြေၾကးမ်ား ျဖစ္တဲ့အတြက္ ၿပီးေတာ့ သာသနာကုိ လြတ္လြတ္ကၽြတ္ကၽြတ္ ေရစက္ခ်လွဴဒါန္းထားတဲ့ သေဘာမ်ိဳးမရွိေသးတဲ့အတြက္ အျပစ္လုိ႔ေျပာဖုိ႔ခက္ပါတယ္။ အဲသာသနာကုိ လွဴၿပီးၿပီ ေရစက္ခ်ၿပီးၿပီဆုိရင္ေတာ့ ကုိယ့္လက္ထဲမွာ ရွိေပမယ့္ ကုိယ္ပုိင္မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ ကုလားႀကီး လွဴသလုိမျဖစ္ဖုိ႔ေတာ့ လုိပါတယ္။ ႏြားႏုိ႔ပုိ႔တဲ့ကုလားႀကီး သူ႔ႏြားႏုိ႔အုိးေမွာက္သြားတဲ့အခါမွ “ေမွာက္သြားတဲ့ ႏြားနုိ႔အုိး ေရႊတိဂုံဘုရားကုိ လွဴပါ၏”လုိ႔ မျဖစ္ဖုိ႔လုိပါတယ္။ ေကာင္းတဲ့ေစတနာမွန္ရင္ အျဖစ္မျဖစ္ပါဘူး။ ေစတနာသာ အဓိကပါ။
(၂) ဒီအတုိင္းပါပဲ သီတင္းသုံးမည့္ သံဃာမရွိေပမယ့္ ဘုရားအမႈးရွိတဲ့ သံဃာေတာ္မ်ားေက်ာင္းအျဖစ္ သီတင္းသုံးႏုိင္ရန္ ရည္ရြယ္ျပင္ဆင္ထားတာဟာလည္း ကုသုိလ္ေစတနာေလးေတြ ျဖစ္ေနတာပါ။ သံဃာေတာ္မ်ား မၾကြလည္းျပင္ဆင္ထားတာ ကုသုိလ္ေလးေတြျဖစ္ေနၿပီး၊ ၾကြလာတ့ဲအခါမွာ တုိက္႐ုိက္လွဴဒါန္း ႏုိင္တဲ့အတြက္ မိမိအလွဴျဖစ္ပါတယ္။ သံဃာမရွိလည္းဘဲ ဒီကုသုိလ္ေစတနာ၊ ရည္ရြယ္ခ်က္ ရွိေနတာကုိက ကုသိုလ္စိတ္ျဖစ္ေနတာပါ။ အလွဴလုပ္တယ္ဆုိတာ ကုသုိလ္ရေအာင္လုပ္တာပါ။ ကုသုိလ္စိတ္ျဖစ္ေနတာကုိက ကုသုိလ္ရေနတာပါ။ ဘုရားလက္ထက္ကလည္း ရွိပါတယ္။ လမ္းဆုံး၊ လမ္းခြမွာ ဇရပ္ေတြေဆာက္ၿပီး အရပ္ေလးမ်က္ႏွာက သြားလာတဲ့ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ား တည္းခုိႏုိင္ဖုိ႔ လွဴဒါန္းထားတာေတြ။ ဒါေတြဟာ တည္းသူရွိသည္ျဖစ္ေစ၊ မရွိသည္ျဖစ္ေစ အလွဴျဖစ္ေနၿပီးသားပါ။ ကုသုိလ္ရၿပီးသားပါ။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ရဲ႕ အလုပ္အေကၽြးျဖစ္တဲ့ အရွင္အာနႏၵာ မေထရ္ျမတ္ႀကီးကုိယ္ေတာ္တုိင္ ျမတ္စြာဘုရား ပရိနိဗၺာန္စံၿပီး မရွိေတာ့ေပမယ့္ ဘုရားရွင္သက္ေတာ္ ထင္ရွားရွိတုန္းကအတုိင္း “အရွင္ဘုရား….ဒီအခ်ိန္က မ်က္ႏွာသစ္ေတာ္ေရ သုံးေဆာင္ေတာ္မူရမည့္ အခ်ိန္ဘုရား၊ ဒီအခ်ိန္က ဆြမ္းဘုဥ္းေပးမရယ့္အခ်ိန္ပါဘုရား..” စသည္ျဖင့္ ေသခ်ာျပင္ဆင္ၿပီး ဆက္ကပ္လွဴဒါန္းေလ့ရွိေၾကာင္း စာေပမွာ လာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အလွဴခံပုဂၢိဳလ္ မ်က္ေမွာက္ထင္ရွား မရွိေပမယ့္ ေစတနာေကာင္းနဲ႔ ေဆာင္ရြက္လွဴဒါန္းမယ္ဆုိရင္ ကုသုိလ္ျဖစ္ပါတယ္။
(၃) လူထြက္လုိတဲ့ ရဟန္းေတာ္တစ္ပါးဟာ ၀ိနည္းေၾကာင္းအရ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ၀ိနည္းေတာ္လာ သိကၡာခ်ရာမွာ လုိအပ္တဲ့အဂၤါေတြနဲ႔ ျပည့္စုံမွ သိကၡာခ်မႈ အထေျမာက္ေအာင္ျမင္ၿပီး လူအျဖစ္ကုိ ေရာက္ပါတယ္။ အဲလုိမွ မဟုတ္ဘဲ အတင္းအဓမၼ သကၤန္းဆဲြခၽြတ္ၿပီး လူအ၀တ္အစားေတြနဲ႔ တစ္ျခားပုဂၢိဳလ္ေတြက ဘယ္ေလာက္ပဲ လူျဖစ္ေအာင္လုပ္ၾကေပမယ့္ ကာယကံရွင္ကုိယ္တုိင္က လူထြက္လုိတဲ့ စိတ္မရွိရင္၊ သိကၡာက်မယ့္ အဂၤါရပ္ေတြ မျပည့္စုံရင္ လူအ၀တ္၀တ္ထားေပမယ့္ ကာယကံရွင္ကုိယ္တုိင္က ရဟန္းလုိ႔ ခံယူၿပီး ရဟန္းသိကၡာပုဒ္ေတြ က်င့္သုံးေနမယ္ဆုိရင္ ရဟန္းပါပဲ။ ရဟန္းမဟုတ္တဲ့ လူပုဂၢိဳလ္ေတြလည္း ရဟန္းသိကၡာပုဒ္ေတြ ေစာင့္ထိန္းေနမယ္ဆုိရင္ အျပစ္မရွိပါဘူး။ ကုသုိလ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အသြင္ဆုိတာေတာ့ ရွိဖုိ႔လုိပါတယ္။ သကၤန္း၊ သပိတ္စတာေတြဟာ ျမတ္စြာဘုရားရွင္က ရဟန္းေတာ္မ်ားကုိ လူေတြနဲ႔ မတူကဲြျပားေအာင္၊ စားေရး၊ ၀တ္ေရးေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ဒုကၡေတြ မခံစားရေအာင္ သီးျခားသတ္မွတ္ခြင့္ျပဳထားတဲ့ အရာေတြပါ။ ဒီအသြင္မရွိဘူးဆုိရင္ သာမန္လူမ်ားအေနနဲ႔ လူေဘာင္မွာေနၿပီး လူေတြနဲ႔ေရာေႏွာ လူေတြ၀တ္စား ဆင္ယင္မႈေတြ လုိက္လုပ္ေနတဲ့ပုဂၢိဳလ္ကုိ ရဟန္းလုိ႔ သတ္မွတ္ဖုိ႔ အလြန္ခဲရင္းပါတယ္။ ကာယကံရွင္ကုိယ္တုိင္ လူေတြၾကားမွာ ေနေနရတဲ့အတြက္ တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္မွာ လူစိတ္ေပါက္ၿပီး သူကုိယ္သူ ရဟန္းဆုိတဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္မ်ား ေပ်ာက္တတ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ အေျခအေနမ်ိဳးမွာ သူကုိယ္တုိင္ေရာ တစ္ျခားသူေတြကပါ ရဟန္းလုိ႔ ျမင္ၾကဖုိ႔ မလြယ္ပါဘူး။ အေကာင္းဆုံးကေတာ့ သူဘယ္လုိပဲျဖစ္ျဖစ္ ကုိယ္ကမျပစ္မွားမိဖုိ႔ လုိပါတယ္။ လူအခ်င္းခ်င္းေတာင္ ျပစ္မွားတယ္ဆုိကတည္းက အကုသုိလ္ျဖစ္ပါတယ္။ အျပစ္ျဖစ္ပါတယ္။ အေကာင္းဆုံးက ဘယ္သူ႔ကုိမွ မျပစ္မွားမိဖုိ႔၊ အျပစ္မလုပ္မိဖုိ႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ လွဴတာကေတာ့ အလွဴခံပုဂၢိဳလ္ကုိ လုိက္ၿပီးအက်ိဳးအႀကီး၊ အေသးကဲြျပားမွာျဖစ္တဲ့အတြက္ ေစတနာမွန္ရင္ လွဴလုိ႔ကုသုိလ္မရဘူးဆုိတာ မရွိပါဘူး။ ယုတ္စြအဆုံး တိရစၧာန္ကုိေပးလွဴ တာေတာင္ အက်ိဳးမ်ားတဲ့အတြက္ လူပုဂၢိဳလ္ဆုိရင္ေတာ့ အထူးေျပာစရာမရွိေအာင္ အက်ိဳးရွိပါတယ္။
(၄) အခုေခတ္ သိပၸံနည္းေတြအရ ၾကက္ဥ၊ဘဲဥစတာေတြကုိ ဘယ္ပုံဘယ္နည္း ဖန္တီးၾကတယ္ဆုိတာ မသိေပမယ့္ တကယ့္ၾကက္ဥ၊ ဘဲဥေတြဟာ မိခင္ဗုိက္ထဲကပဲ ဥေပးေပါက္ေပးရတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ကုိယ္စားလုိက္တဲ့ ၾကက္ဥ၊ ဘဲဥဟာ အေကာင္ျဖစ္မယ့္ ၾကက္ဥ၊ဘဲဥဆုိတာ သိဖုိ႔မလြယ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ တကယ္သက္သတ္လုိ႔ စားလုိတဲ့ပုဂၢိဳလ္ေတြ ၾကက္ဥ၊ဘဲဥစတာေတြ မစားတာေကာင္းပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီေမးခြန္းကုိ ေမးလုိ႔သာေျဖရတယ္ သက္သတ္လြတ္စားတာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ဘုရားေဟာလုိ႔ ေထရ၀ါဒစာေပအရ လုပ္ရတာတုိ႔ ဆုိရင္ေတာ့ သက္သတ္လုိ႔စားဖုိ႔ ဘုရားမေဟာသလုိ ေထရ၀ါဒစာေပေတြမွာလည္း မပါပါဘူး။ အစားအစာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တဏွာရာဂမရွိရင္၊ အလုပ္မပုိရင္၊ အကုသုိလ္မျဖစ္ရင္ ၿပီးတာပါပဲ။ သက္သတ္လြတ္စားတယ္ဆုိၿပီး ပုံမွန္ေန႔စဥ္စားတာေတြထက္ ပုိၿပီးေကာင္းေအာင္ အရသာရွိေအာင္၊ ရသတဏွာေတြျဖစ္ေအာင္၊ အလုပ္ပုိေအာင္ လုပ္ေဆာင္ဖန္တီးမယ္ဆုိရင္ ကုသုိလ္မျဖစ္ဘဲ၊ အကုသိုလ္သာ ပုိတုိးေစပါတယ္။ ကုိယ္ပုိင္ဉာဏ္နဲ႔သာ သက္သတ္လြတ္ စားဖုိ႔မစားဖုိ႔ စဥ္းစားၾကပါလုိ႔ တုိက္တြန္းလုိက္ပါတယ္…
