“နေမာ တႆ ဘဂဝေတာ အရဟေတာ သမၼာသမၺဳဒၶႆ” ဆုိတဲ့ ပါဠိစကားေတာ္ကုိ ဗုဒၶဘာသာမ်ား ရင္းႏွီးၿပီးသား၊ ရဖူးၿပီးသား ျဖစ္ၾကပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာကုိ ကုိးကြယ္ၾကတဲ့ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြ အေနနဲ႔ ဘုရားရွိခုိးတုိင္း၊ ဘာသာေရး အခမ္းအနားမ်ားရွိတုိင္း ရြတ္ဆုိအသုံးျပဳ ေနၾကသလုိ ဘာသာေရး စာအုပ္မ်ားရဲ႕ အဖြင့္စာမ်က္ႏွာမ်ားမွာလည္း အၿမဲတမ္း ေရးသားအသုံးျပဳေလ့ ရွိတတ္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီစကားေတာ္ဟာ ဗုဒၶဘာသာေတြအတြက္ လူတုိင္းနီးပါး ရေနတဲ့ စကားေတာ္လုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ တုိက္႐ုိက္ေျပာရရင္ ဒီစကားေတာ္ဟာ ဘုရားရွိခုိးတဲ့ ဘုရားရွိခုိးပါပဲ။ အဓိပၸါယ္က “ပူေဇာ္အထူးကုိ ခံေတာ္မူထုိက္ေသာ၊ အလုံးစုံေသာ တရားေတာ္တုိ႔ကုိ မေဖာက္မျပန္ ကုိယ္ေတာ္တုိင္ ထုိးထြင္း၍ သိေတာ္မူေသာ ထုိျမတ္စြာဘုရားရွင္အား ရွိခုိးပါ၏” ဆုိတဲ့ အဓိပၸါယ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ခက္တာက တစ္ခါတစ္ေလ ႏႈတ္တက္ရေန၊ ရြတ္ေနေပမယ့္ ဒီဘုရားရွိခုိးကုိ ဘုရားရွိခုိးမွန္းမသိ၊ ဘာအဓိပၸါယ္မွန္း မသိဘဲျဖစ္ေနၾကတဲ့ သူေတြရွိသလုိ ဘာသာေရး အခမ္းအနားေတြမွာ အခမ္းအနားအဖြင့္ အေနနဲ႔ ရြတ္ဆုိၾကတဲ့ အခမ္းအနားအဖြင့္ တစ္ခုလုိ႔ပဲ ထင္ေနတတ္တဲ့သူေတြလည္း ရွိေနတဲ့အခ်က္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဟုတ္ပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာေတြ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာဗုဒၶဘာသာေတြမွာ ဘာသာေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အေရးအသားေတြ၊ အသုံးအႏႈန္းေတြကုိ တစ္ခါတေလ အေလ့အက်င့္မ်ား၊ ေဆာင္ထားတာမ်ားေနလုိ႔သာ အလြတ္ရေန၊ မွတ္မိေနၾကေပမယ့္ ဘာအဓိပၸါယ္လဲလုိ႔ ေမးလာရင္ မသိတာေတြဘဲ အျဖစ္မ်ားေနၾကတာကုိ ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။ အစဥ္အလာအရ လုပ္ေနၾကေပမယ့္ တစ္ေယာက္ေယာက္က ဘာအဓိပၸါယ္လဲလုိ႔ ဆုိလာရင္ ဘာမွန္းမသိျဖစ္ကာ မေျဖႏုိင္ဘဲ ျဖစ္ေနၾကတာ မ်ားပါတယ္။ အခု ဒီနေမာ တႆ ဘုရားရွိခုိးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့လည္း လူတုိင္းအၿမဲတမ္း ရြတ္ဖတ္ေနၾကေပမယ့္ ဘာအဓိပၸါယ္လဲဆုိတာ တိတိက်က် မေျပာႏုိင္ၾကတဲ့သူေတြ အမ်ားႀကီး ရွိေနတာကုိ သိေနရျပန္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ကလည္း ဒီ နေမာ တႆကုိ ဘယ္သူတီထြင္ထားတာလဲ၊ ဘယ္တုန္းက ေပၚလာတာလဲ စသျဖင့္ ေမးလာသူေတြ ရွိပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ တကယ့္ကုိ ဘာအဓိပၸါယ္မွန္း မသိသလုိ အေဆာင္ဂါထာ တစ္ခုလုိလည္း ထင္ေနတတ္ၾကျပန္ပါတယ္။
တစ္ေလာကေတာင္ ဒကာေလးတစ္ေယာက္ ေက်ာင္းေရာက္လာတုန္း ဟုိစကားဒီစကားေျပာရင္း သူက “တပည့္ေတာ္ကေတာ့ ငယ္ငယ္တည္းက အေဖသင္ေပးထားတဲ့အတုိင္း အရဟံဂုဏ္ေတာ္နဲ႔ နေမာ တႆကုိ အၿမဲတမ္း ရြတ္ပြားျဖစ္ပါတယ္ဘုရား၊ ဒါေပမယ့္ အေဖသင္ေပးလုိ႔သာ အရဟံဆုိတဲ့ စကားနဲ႔ တပည့္ေတာ္ ရင္းႏွီးေနတာ ဘာအဓိပၸါယ္မွန္း မသိဘူး ျဖစ္ေနတယ္၊ အဲဒါ အရဟံအေၾကာင္းကုိ တပည့္ေတာ္ကုိ ရွင္းျပေပးပါဘုရား”လုိ႔ ေလွ်ာက္လာလုိ႔ အရဟံဂုဏ္ေတာ္ရဲ႕ အဓိပၸါယ္ကုိ ရွင္းျပေပးခဲ့ရပါေသးတယ္။ ၿပီးေတာ့သူ႔ကုိ “အရဟံဂုဏ္ေတာ္ကုိေတာ့ ရွင္းျပလုိ႔ နားလည္သြားေလာက္ၿပီ ထင္ပါတယ္၊ နေမာ တႆရဲ႕ အဓိပၸါယ္ကေတာ့ သိၿပီးသားဆုိေတာ့ ရွင္းျပဖုိ႔ မလုိေတာ့ဘူး မဟုတ္လား”လုိ႔ ထပ္ေမးေတာ့ သူက “ဘုန္းဘုန္းဘုရား တပည့္ေတာ္ နေမာ တႆရဲ႕ အဓိပၸါယ္လည္း ေကာင္းေကာင္းမသိပါဘူးဘုရား၊ တစ္ဆက္တည္း ရွင္းျပေပးပါ”ဆုိလုိ႔ နေမာ တႆရဲ႕ အဓိပၸါယ္ကုိပါ ရွင္းျပလုိက္ရပါေသးတယ္။ သူေျပာမွပဲ သူလုိလူေတြ အမ်ားႀကီး ရွိေနပါလားဆုိတာ ပုိၿပီးသတိျပဳမိသြားပါတယ္။ ဒါနဲ႔ မျဖစ္ေသးပါဘူး ဒီ နေမာတႆ အေၾကာင္း စာေလးတစ္ပုဒ္ေတာ့ ေရးဦးမွပဲလုိ႔ အေတြးရၿပီး အခုလုိ ေရးျဖစ္သြားျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ ဒီ“နေမာ တႆ ဘဂဝေတာ အရဟေတာ သမၼာသမၺဳဒၶႆ” ဆုိတဲ့ ဘုရားရွိခုိးဟာ ေထရဝါဒ ပိဋကတ္ေတာ္မွာ တုိက္႐ုိက္လာတဲ့ စကားေတာ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီမွာပါတဲ့ စကားေတာ္အတုိင္း ဘုရားရွင္ကုိ ရွိခုိးေလ့ရွိတဲ့သူေတြ ဘုရားလက္ထပ္မွာ အမ်ားႀကီးရွိတယ္ဆုိတာ ပိဋကတ္ေတာ္ေတြမွာ ေတြ႕ႏုိင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ထင္းရွားတဲ့သူေတြ အေနနဲ႔ ဇာဏုေသာဏီ ပုဏၰားႀကီး (ပဏ္၊ ၁၊ ပါ၊ ၂၃၅)၊ ေကာသလမင္းႀကီး (ပဏ္၊ ၂၊ ပါ၊ ၃၁၄)၊ ျဗဟၼာယု ပုဏၰားႀကီး (ပဏ္၊ ၃၊ ပါ၊ ၃၄၁)၊ ဓနဥၨာနီ ပုေဏၰးမႀကီး (သံ၊ ပါ၊ ၁၆၂)၊ အာရာမဒ႑ ပုဏၰား (အံ၊ ၂၊ ပါ၊ ၆၈)၊ ကာရဏပါလီ ပုဏၰား (အံ၊ ၅၊ ပါ၊ ၂၀၆)၊ မဟိႏၵမင္းႀကီး (ဓမၼ၊ ႒၊ ပ၊ ၆၄)၊ သိၾကားမင္း (ဒီဃ၊ ၂၊ ပါ၊ ၂၃၀) စသူတုိ႔ကုိ ေတြ႕ရမွာျဖစ္ေၾကာင္း ပိဋကတ္လမ္းညႊန္ စာအုပ္မွာ ေဖာ္ျပထားတာကုိ ေတြ႕ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါနဲ႔စပ္ၿပီး ေကာသလမင္းႀကီးရဲ႕ ဘုရားရွင္ကုိ နေမာ တႆနဲ႔ ရွိခုိးတဲ့အေၾကာင္းေလးကုိ အထူးျပဳၿပီး ဖတ္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းအရာကုိ ပိဋကတ္ေတာ္မွာေတာ့ ပိယဇာတိကသုတ္ အေနနဲ႔ မွတ္တမ္းတင္ထားတာကုိ ေတြ႕ရပါတယ္။ တစ္ခါက ျဖစ္ပါတယ္။ သားတစ္ေယာက္ ေသဆုံးသြားတဲ့အတြက္ ပူေဆြးေသာက ေရာက္ေနတဲ့ သူၾကြယ္တစ္ေယာက္ဟာ ျမတ္စြာဘုရားရွိရာ ေဇတဝန္ေက်ာင္းေတာ္ကုိ ေရာက္လာခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီသူၾကြယ္ကုိၾကည့္ၿပီး ဘုရားရွင္က “သူၾကြယ္ ပူေဆြးျခင္း၊ ငုိေၾကြးျခင္း၊ ကုိယ္စိတ္ဆင္းရဲျခင္း၊ ျပင္းစြာပူပန္ျခင္းေတြဟာ ခ်စ္ျခင္းေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ေလ့ရွိတယ္၊ ခ်စ္ျခင္းေၾကာင့္ပဲ အစပ်ိဳးခဲ့ျခင္း ျဖစ္တယ္”လုိ႔ မိန္႔ေတာ္မူပါတယ္။ ဒါကုိ သူၾကြယ္က “အရွင္ေဂါတမ မျဖစ္ႏုိင္ပါဘူး၊ ခ်စ္ျခင္းေၾကာင့္ပဲ ႏွစ္သက္ျခင္း၊ ဝမ္းေျမာက္ျခင္းေတြ ျဖစ္ေလ့ရွိပါတယ္”လုိ႔ ဘုရားအဆုိကုိ လက္မခံဘဲ ထျပန္သြားပါတယ္။ အဲဒီသူၾကြယ္ဟာ အိမ္ျပန္ေရာက္တဲ့အခါမွာလည္း ဘုရားေျပာတဲ့အေၾကာင္းကုိ လက္မခံႏုိင္တဲ့အေၾကာင္း ေတြ႕တဲ့သူေတြကုိ လုိက္ေျပာပါေတာ့တယ္။ ေနာက္ဆုံး ဒီအေၾကာင္းဟာ ေကာသလဘုရင္ နားထဲအထိ ေရာက္သြားခဲ့ပါတယ္။ ေကာသလမင္းႀကီးလည္း ဘုရားမိန္႔ေတာ္မူတဲ့ အေၾကာင္းကုိ လက္မခံႏုိင္ဘဲ မလႅိကာ မိဖုရားႀကီးကုိ ေျပာဆုိပါတယ္။ မလႅိကာက လူလႊတ္ၿပီး ဘုရားထံ စုံးစမ္းခုိင္းေတာ့ ဘုရားရွင္ဟာ သူၾကြယ္ကုိ ေဟာလုိက္တဲ့ အတုိင္းပဲ ျပန္ေဟာျပျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဘုရားရွင္ရဲ႕ သေဘာေတာ္ကုိသိတဲ့ မလႅိကာဟာ ဒီအေၾကာင္းနဲ႔ စပ္ၿပီး ေကာသလမင္းႀကီးကုိ ဥပမာေပးကာ ရွင္းျပပါတယ္။
“အရွင္မင္းႀကီး ဘုရားစကား မွန္မမွန္ စဥ္းစားၾကည့္ေစခ်င္ပါတယ္၊ တကယ္လုိ႔မ်ား အရွင္မင္းႀကီး သိပ္ခ်စ္ရတဲ့ ဝဇိရီ သတုိ႔သမီးပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ သိပ္ခ်စ္ရတဲ့ ဝါသဘခတၱိယ မင္းသမီးပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ သိပ္ခ်စ္ရတဲ့ ဝိဋဋဴဘ စစ္သူႀကီးပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ အရွင္မင္းႀကီး သိပ္ခ်စ္တဲ့ မိဖုရားေခါင္ႀကီးျဖစ္တဲ့ ကၽြန္ေတာ္မ်ိဳးမပဲ ျဖစ္ျဖစ္ တစ္ေယာက္ေယာက္က ေသဆုံးျခင္း၊ ေဖာက္ျပန္ျခင္း ျဖစ္ခဲ့မယ္ဆုိရင္ အရွင္မင္းႀကီး ဘယ္လုိျဖစ္မလဲ ပူပန္ေသာက ျဖစ္ျခင္းေတြ ျဖစ္မျဖစ္ စဥ္းစားၾကည့္ပါ”လုိ႔ ေမးေလွ်ာက္တဲ့အခါ ေကာသလမင္းႀကီးက သိပ္ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း ေျဖၾကားပါတယ္။ “မင္းႀကီးအဲဒီလုိျဖစ္ျခင္းဟာ ခ်စ္ျခင္းေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္၊ ဘုရားရွင္ဟာ ဒီအေၾကာင္းရင္း ေသခ်ာစြာ သိရွိၿပီးမွာ ဒီတရားကုိ ေဟာေတာ္မူတာ ျဖစ္ပါတယ္”လုိ႔ မလႅိကာ မိဖုရားက ေကာသလမင္းႀကီးကုိ တရားျပေပးလုိက္ပါတယ္။ မင္းႀကီးဟာ မိဖုရားႀကီးရဲ႕ စကားကုိ ေသခ်ာနားလည္ သေဘာေပါက္သြားၿပီး အလြန္ေက်းဇူးတင္ ဝမ္းေျမာက္လြန္းလွတဲ့အတြက္ ဘုရားရွင္ ရွိရာအရပ္ကုိ လက္အုပ္ခ်ီၿပီး “နေမာ တႆ ဘဂဝေတာ အရဟေတာ သမၼာသမၺဳဒၶႆ”လုိ႔ သုံးႀကိမ္သုံးခါ ရြတ္ဆုိရွိခုိးရင္း ဥဒါန္းက်ဴးရင့္လုိက္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဒါက ပိယဇာတိကသုတ္မွာလာတဲ့ ေကာသလမင္းႀကီးနဲ႔ နေမာ တႆ ဘုရားရွိခုိးအေၾကာင္း တစ္ေစ့တစ္ေစာင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ အဓိက ေျပာခ်င္တာက နေမာ တႆ ဘုရားရွိခုိးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေျပာခ်င္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာေတြ အေနနဲ႔ လူတုိင္းရြတ္ဆုိေနၾက၊ ရေနၾကတဲ့ ဒီနေမာ တႆ ဘုရားရွိခုိးဟာ ခုေနာက္ပုိင္းမွ တီထြင္ဖန္တီးထားတဲ့ ဘုရားရွိခုိး မဟုတ္ဘဲ ဘုရားလက္ထက္ကတည္းက အသုံးျပဳလာခဲ့တဲ့ ပိဋကတ္ေတာ္လာ ဘုရားရွိခုိးျဖစ္တယ္ ဆုိတာ သိေစခ်င္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ သူေဌးသူၾကြယ္မွစၿပီး မင္းပုဏၰား နတ္သိၾကားမ်ားအထိ ဒီဘုရားရွိခုိးကုိ ရြတ္ဆုိကာ ဘုရားရွင္အား ရွိခုိးေလ့ရွိတယ္ဆိုတာ ညြန္းဆုိခ်င္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ဒီလုိ ပိဋကတ္ေတာ္လာ ဘုရားရွိခုိးကုိ ရေန႐ုံနဲ႔ မလုံေလာက္ဘဲ ေလးနက္တဲ့ အဓိပၸါယ္ကုိပါ သိရွိေအာင္လုပ္ၿပီး ဘုရားရွင္ရဲ႕ ဂုဏ္ေတာ္မ်ားအထိ အာ႐ုံျပဳကာ ရွိခုိးၾကဖုိ႔ အသိေပးလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေသခ်ာေတြးၾကည့္ေတာ့ ေလးနက္တဲ့ ဒီ နေမာ တႆ ဘုရားရွိခုိးကုိ လူေတြက အလြယ္တကူ ရေနၿပီး အၿမဲတေစ ၾကားေနၾကတဲ့အတြက္ အေလးမမူမိဘဲ ျဖစ္ေနၾကတဲ့ သေဘာရွိပါတယ္။ ၾကားပါမ်ား၊ ရပါမ်ားေတာ့ ႐ုိးသြားၾကသလုိ ျဖစ္ဟန္ရွိပါတယ္။ ပုိဆုိးတာက ဂုဏ္ေတာ္အစြမ္းအေပၚ သဒၶါမလႊမ္းမိၾကေတာ့ ဘုရားရွိခုိး သက္သက္ျဖစ္ေနတဲ့ ဒီ နေမာ တႆ ဘုရားရွိခုိးကုိ ဥဳံေတြဘာေတြခံၿပီး ရြတ္ဆုိေလ့ရွိၾကတဲ့ ဂါထာ မႏၲယားေတြေလာက္ အထင္မႀကီးၾက၊ မယုံၾကည္ၾကတဲ့သေဘာလည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဘယ္ဂါထာကုိ ဘယ္လုိရြတ္ရင္ ဘာေတြရမယ္၊ ဘယ္လုိေအာင္ျမင္မယ္ဆုိတဲ့ အစြယ္အညြန္းေလးေတြ မရွိတဲ့အတြက္ ဒီ နေမာ တႆ ဘုရားရွိခုိးကုိ ဒီေလာက္စိတ္ဝင္းစားမႈ မရွိဘဲ ျဖစ္ေနၾကျခင္းလည္း ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။
အမွန္ေတာ့ ဒီနေမာ တႆ ဘုရားရွိခုိးဟာ ေျပာရမယ္ဆုိရင္ တစ္ျခားဂါထာ အင္းအုိင္ေတြထက္ အဆအေထာင္မက အစြမ္းထက္လွတဲ့ ဘုရားရွိခုိးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ယုံၾကည္မႈနဲ႔အတူ ဘုရားရွင္ရဲ႕ ဂုဏ္ကုိလႊမ္းၿပီး ေသေသခ်ာခ်ာ က်က်နန ရြတ္ဆုိပူေဇာ္ ရွိခုိးႏုိင္မယ္ဆုိရင္ ဘုရားရွင္ရဲ႕ အားေတြ၊ တန္ခုိးေတြ၊ အစြမ္းေတြက ပူေဇာ္သူေတြကုိ ေသခ်ာေပါက္ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ရွိေစမွာ အမွန္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ိန္ရွိတုိင္း၊ အားတုိင္း၊ အိပ္ယာထ၊ အိပ္ယာဝင္တုိင္း ဒီ နေမာ တႆ ဘုရားရွိခုိးကုိ ႏွလုံးသားထဲမွာ စဲြၿမဲၿပီး ပူေဇာ္ႏုိင္မယ္ဆုိရင္ ဗုဒၶါႏုႆတိ ဘာဝနာျဖစ္ကာ ဗုဒၶအစြမ္းေတြ၊ ဗုဒၶအားေတြနဲ႔ ပီတိသုခေတြ ျပည့္ဝေစမွာ အမွန္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘုရားရွင္ကုိ ဘယ္လုိပုဂၢိဳလ္မ်ိဳးကမွ အႏၲရာယ္ အေႏွာက္အယွက္ျဖစ္ေအာင္ မလုပ္ႏုိင္သလုိ အၿမဲမျပတ္ ဘုရားရွင္ကုိ ရွိခုိးေနၾကတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြကုိလည္း ဘယ္လုိပုဂၢိဳလ္မ်ိဳး၊ ဘယ္လုိအႏၲရာယ္မ်ိဳးကမွ ဒုကၡေရာက္ေအာင္ မလုပ္ႏုိင္တာ အမွန္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ယုံၾကည္မႈနဲ႔အတူ ပုံေတာ္ကုိမွန္းၿပီး ဂုဏ္ေတာ္လႊမ္းကာ အၿမဲမျပတ္ နေမာ တႆန႔ဲ ဘုရားရွိခုိး ရြတ္ဖတ္ပူေဇာ္ေနၾကတဲ့ သူေတြအတြက္ သူေတာ္ေကာင္းမ်ား၊ နတ္ေကာင္းနတ္ျမတ္မ်ားကလည္း အၿမဲမျပတ္ ေစာင့္ေရွာက္ ေနၾကမယ္ဆုိတာ အေသအခ်ာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာေတြအေနနဲ႔ နေမာ တႆ ဘုရားရွိခုိးဟာ အၿမဲတမ္းရင္းႏွီး ကၽြမ္းဝင္မႈ ရွိေနၾကေပမယ့္ အဓိပၸါယ္ကုိ မသိဘဲ ျဖစ္ေနတာရယ္၊ ပိဋကတ္ေတာ္လာ ဘုရားရွိခုိးမွန္း မသိဘဲ ျဖစ္ေနတာရယ္ ဥံဳစတဲ့ အေဆာင္ဂါထာေတြေလာက္ ယုံၾကည္မႈ မရွိတာေတြရယ္ေၾကာင့္ ရကားရ၏ မသိ၊ ရြတ္ကားရြတ္၏ မမိဆုိသလုိ ျဖစ္ကာ အထင္ႀကီးမႈ၊ ေလးစားမႈ မရွိဘဲ ျဖစ္ေနတတ္တာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ နေမာ တႆ ဘုရားရွိခုိးဟာ ဂုဏ္ေတာ္နဲ႔ အဓိပၸါယ္ကုိ ေသခ်ာလႊမ္းၿပီး ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မပါတဲ့ ယုံၾကည္မႈနဲ႔ အၿမဲမျပတ္ ရြတ္ဖတ္ပူေဇာ္ ကုသုိလ္ေတာ္ ယူႏုိင္မယ္ဆုိရင္ အဲဒီလုိ သူေတြအတြက္ အေကာင္းဆုံး ဘုရားရွိခုိး တစ္ခုျဖစ္ပါေၾကာင္း ညြန္းဆုိရင္း နေမာ တႆနဲ႔ ဗုဒၶဘာသာအေၾကာင္း တစ္ေစ့တစ္ေစာင္း ေရးသားတင္ျပလုိက္ရပါတယ္။
ဟုတ္ပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာေတြ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာဗုဒၶဘာသာေတြမွာ ဘာသာေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အေရးအသားေတြ၊ အသုံးအႏႈန္းေတြကုိ တစ္ခါတေလ အေလ့အက်င့္မ်ား၊ ေဆာင္ထားတာမ်ားေနလုိ႔သာ အလြတ္ရေန၊ မွတ္မိေနၾကေပမယ့္ ဘာအဓိပၸါယ္လဲလုိ႔ ေမးလာရင္ မသိတာေတြဘဲ အျဖစ္မ်ားေနၾကတာကုိ ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။ အစဥ္အလာအရ လုပ္ေနၾကေပမယ့္ တစ္ေယာက္ေယာက္က ဘာအဓိပၸါယ္လဲလုိ႔ ဆုိလာရင္ ဘာမွန္းမသိျဖစ္ကာ မေျဖႏုိင္ဘဲ ျဖစ္ေနၾကတာ မ်ားပါတယ္။ အခု ဒီနေမာ တႆ ဘုရားရွိခုိးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့လည္း လူတုိင္းအၿမဲတမ္း ရြတ္ဖတ္ေနၾကေပမယ့္ ဘာအဓိပၸါယ္လဲဆုိတာ တိတိက်က် မေျပာႏုိင္ၾကတဲ့သူေတြ အမ်ားႀကီး ရွိေနတာကုိ သိေနရျပန္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ကလည္း ဒီ နေမာ တႆကုိ ဘယ္သူတီထြင္ထားတာလဲ၊ ဘယ္တုန္းက ေပၚလာတာလဲ စသျဖင့္ ေမးလာသူေတြ ရွိပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ တကယ့္ကုိ ဘာအဓိပၸါယ္မွန္း မသိသလုိ အေဆာင္ဂါထာ တစ္ခုလုိလည္း ထင္ေနတတ္ၾကျပန္ပါတယ္။
တစ္ေလာကေတာင္ ဒကာေလးတစ္ေယာက္ ေက်ာင္းေရာက္လာတုန္း ဟုိစကားဒီစကားေျပာရင္း သူက “တပည့္ေတာ္ကေတာ့ ငယ္ငယ္တည္းက အေဖသင္ေပးထားတဲ့အတုိင္း အရဟံဂုဏ္ေတာ္နဲ႔ နေမာ တႆကုိ အၿမဲတမ္း ရြတ္ပြားျဖစ္ပါတယ္ဘုရား၊ ဒါေပမယ့္ အေဖသင္ေပးလုိ႔သာ အရဟံဆုိတဲ့ စကားနဲ႔ တပည့္ေတာ္ ရင္းႏွီးေနတာ ဘာအဓိပၸါယ္မွန္း မသိဘူး ျဖစ္ေနတယ္၊ အဲဒါ အရဟံအေၾကာင္းကုိ တပည့္ေတာ္ကုိ ရွင္းျပေပးပါဘုရား”လုိ႔ ေလွ်ာက္လာလုိ႔ အရဟံဂုဏ္ေတာ္ရဲ႕ အဓိပၸါယ္ကုိ ရွင္းျပေပးခဲ့ရပါေသးတယ္။ ၿပီးေတာ့သူ႔ကုိ “အရဟံဂုဏ္ေတာ္ကုိေတာ့ ရွင္းျပလုိ႔ နားလည္သြားေလာက္ၿပီ ထင္ပါတယ္၊ နေမာ တႆရဲ႕ အဓိပၸါယ္ကေတာ့ သိၿပီးသားဆုိေတာ့ ရွင္းျပဖုိ႔ မလုိေတာ့ဘူး မဟုတ္လား”လုိ႔ ထပ္ေမးေတာ့ သူက “ဘုန္းဘုန္းဘုရား တပည့္ေတာ္ နေမာ တႆရဲ႕ အဓိပၸါယ္လည္း ေကာင္းေကာင္းမသိပါဘူးဘုရား၊ တစ္ဆက္တည္း ရွင္းျပေပးပါ”ဆုိလုိ႔ နေမာ တႆရဲ႕ အဓိပၸါယ္ကုိပါ ရွင္းျပလုိက္ရပါေသးတယ္။ သူေျပာမွပဲ သူလုိလူေတြ အမ်ားႀကီး ရွိေနပါလားဆုိတာ ပုိၿပီးသတိျပဳမိသြားပါတယ္။ ဒါနဲ႔ မျဖစ္ေသးပါဘူး ဒီ နေမာတႆ အေၾကာင္း စာေလးတစ္ပုဒ္ေတာ့ ေရးဦးမွပဲလုိ႔ အေတြးရၿပီး အခုလုိ ေရးျဖစ္သြားျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ ဒီ“နေမာ တႆ ဘဂဝေတာ အရဟေတာ သမၼာသမၺဳဒၶႆ” ဆုိတဲ့ ဘုရားရွိခုိးဟာ ေထရဝါဒ ပိဋကတ္ေတာ္မွာ တုိက္႐ုိက္လာတဲ့ စကားေတာ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီမွာပါတဲ့ စကားေတာ္အတုိင္း ဘုရားရွင္ကုိ ရွိခုိးေလ့ရွိတဲ့သူေတြ ဘုရားလက္ထပ္မွာ အမ်ားႀကီးရွိတယ္ဆုိတာ ပိဋကတ္ေတာ္ေတြမွာ ေတြ႕ႏုိင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ထင္းရွားတဲ့သူေတြ အေနနဲ႔ ဇာဏုေသာဏီ ပုဏၰားႀကီး (ပဏ္၊ ၁၊ ပါ၊ ၂၃၅)၊ ေကာသလမင္းႀကီး (ပဏ္၊ ၂၊ ပါ၊ ၃၁၄)၊ ျဗဟၼာယု ပုဏၰားႀကီး (ပဏ္၊ ၃၊ ပါ၊ ၃၄၁)၊ ဓနဥၨာနီ ပုေဏၰးမႀကီး (သံ၊ ပါ၊ ၁၆၂)၊ အာရာမဒ႑ ပုဏၰား (အံ၊ ၂၊ ပါ၊ ၆၈)၊ ကာရဏပါလီ ပုဏၰား (အံ၊ ၅၊ ပါ၊ ၂၀၆)၊ မဟိႏၵမင္းႀကီး (ဓမၼ၊ ႒၊ ပ၊ ၆၄)၊ သိၾကားမင္း (ဒီဃ၊ ၂၊ ပါ၊ ၂၃၀) စသူတုိ႔ကုိ ေတြ႕ရမွာျဖစ္ေၾကာင္း ပိဋကတ္လမ္းညႊန္ စာအုပ္မွာ ေဖာ္ျပထားတာကုိ ေတြ႕ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါနဲ႔စပ္ၿပီး ေကာသလမင္းႀကီးရဲ႕ ဘုရားရွင္ကုိ နေမာ တႆနဲ႔ ရွိခုိးတဲ့အေၾကာင္းေလးကုိ အထူးျပဳၿပီး ဖတ္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းအရာကုိ ပိဋကတ္ေတာ္မွာေတာ့ ပိယဇာတိကသုတ္ အေနနဲ႔ မွတ္တမ္းတင္ထားတာကုိ ေတြ႕ရပါတယ္။ တစ္ခါက ျဖစ္ပါတယ္။ သားတစ္ေယာက္ ေသဆုံးသြားတဲ့အတြက္ ပူေဆြးေသာက ေရာက္ေနတဲ့ သူၾကြယ္တစ္ေယာက္ဟာ ျမတ္စြာဘုရားရွိရာ ေဇတဝန္ေက်ာင္းေတာ္ကုိ ေရာက္လာခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီသူၾကြယ္ကုိၾကည့္ၿပီး ဘုရားရွင္က “သူၾကြယ္ ပူေဆြးျခင္း၊ ငုိေၾကြးျခင္း၊ ကုိယ္စိတ္ဆင္းရဲျခင္း၊ ျပင္းစြာပူပန္ျခင္းေတြဟာ ခ်စ္ျခင္းေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ေလ့ရွိတယ္၊ ခ်စ္ျခင္းေၾကာင့္ပဲ အစပ်ိဳးခဲ့ျခင္း ျဖစ္တယ္”လုိ႔ မိန္႔ေတာ္မူပါတယ္။ ဒါကုိ သူၾကြယ္က “အရွင္ေဂါတမ မျဖစ္ႏုိင္ပါဘူး၊ ခ်စ္ျခင္းေၾကာင့္ပဲ ႏွစ္သက္ျခင္း၊ ဝမ္းေျမာက္ျခင္းေတြ ျဖစ္ေလ့ရွိပါတယ္”လုိ႔ ဘုရားအဆုိကုိ လက္မခံဘဲ ထျပန္သြားပါတယ္။ အဲဒီသူၾကြယ္ဟာ အိမ္ျပန္ေရာက္တဲ့အခါမွာလည္း ဘုရားေျပာတဲ့အေၾကာင္းကုိ လက္မခံႏုိင္တဲ့အေၾကာင္း ေတြ႕တဲ့သူေတြကုိ လုိက္ေျပာပါေတာ့တယ္။ ေနာက္ဆုံး ဒီအေၾကာင္းဟာ ေကာသလဘုရင္ နားထဲအထိ ေရာက္သြားခဲ့ပါတယ္။ ေကာသလမင္းႀကီးလည္း ဘုရားမိန္႔ေတာ္မူတဲ့ အေၾကာင္းကုိ လက္မခံႏုိင္ဘဲ မလႅိကာ မိဖုရားႀကီးကုိ ေျပာဆုိပါတယ္။ မလႅိကာက လူလႊတ္ၿပီး ဘုရားထံ စုံးစမ္းခုိင္းေတာ့ ဘုရားရွင္ဟာ သူၾကြယ္ကုိ ေဟာလုိက္တဲ့ အတုိင္းပဲ ျပန္ေဟာျပျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဘုရားရွင္ရဲ႕ သေဘာေတာ္ကုိသိတဲ့ မလႅိကာဟာ ဒီအေၾကာင္းနဲ႔ စပ္ၿပီး ေကာသလမင္းႀကီးကုိ ဥပမာေပးကာ ရွင္းျပပါတယ္။
“အရွင္မင္းႀကီး ဘုရားစကား မွန္မမွန္ စဥ္းစားၾကည့္ေစခ်င္ပါတယ္၊ တကယ္လုိ႔မ်ား အရွင္မင္းႀကီး သိပ္ခ်စ္ရတဲ့ ဝဇိရီ သတုိ႔သမီးပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ သိပ္ခ်စ္ရတဲ့ ဝါသဘခတၱိယ မင္းသမီးပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ သိပ္ခ်စ္ရတဲ့ ဝိဋဋဴဘ စစ္သူႀကီးပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ အရွင္မင္းႀကီး သိပ္ခ်စ္တဲ့ မိဖုရားေခါင္ႀကီးျဖစ္တဲ့ ကၽြန္ေတာ္မ်ိဳးမပဲ ျဖစ္ျဖစ္ တစ္ေယာက္ေယာက္က ေသဆုံးျခင္း၊ ေဖာက္ျပန္ျခင္း ျဖစ္ခဲ့မယ္ဆုိရင္ အရွင္မင္းႀကီး ဘယ္လုိျဖစ္မလဲ ပူပန္ေသာက ျဖစ္ျခင္းေတြ ျဖစ္မျဖစ္ စဥ္းစားၾကည့္ပါ”လုိ႔ ေမးေလွ်ာက္တဲ့အခါ ေကာသလမင္းႀကီးက သိပ္ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း ေျဖၾကားပါတယ္။ “မင္းႀကီးအဲဒီလုိျဖစ္ျခင္းဟာ ခ်စ္ျခင္းေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္၊ ဘုရားရွင္ဟာ ဒီအေၾကာင္းရင္း ေသခ်ာစြာ သိရွိၿပီးမွာ ဒီတရားကုိ ေဟာေတာ္မူတာ ျဖစ္ပါတယ္”လုိ႔ မလႅိကာ မိဖုရားက ေကာသလမင္းႀကီးကုိ တရားျပေပးလုိက္ပါတယ္။ မင္းႀကီးဟာ မိဖုရားႀကီးရဲ႕ စကားကုိ ေသခ်ာနားလည္ သေဘာေပါက္သြားၿပီး အလြန္ေက်းဇူးတင္ ဝမ္းေျမာက္လြန္းလွတဲ့အတြက္ ဘုရားရွင္ ရွိရာအရပ္ကုိ လက္အုပ္ခ်ီၿပီး “နေမာ တႆ ဘဂဝေတာ အရဟေတာ သမၼာသမၺဳဒၶႆ”လုိ႔ သုံးႀကိမ္သုံးခါ ရြတ္ဆုိရွိခုိးရင္း ဥဒါန္းက်ဴးရင့္လုိက္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဒါက ပိယဇာတိကသုတ္မွာလာတဲ့ ေကာသလမင္းႀကီးနဲ႔ နေမာ တႆ ဘုရားရွိခုိးအေၾကာင္း တစ္ေစ့တစ္ေစာင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ အဓိက ေျပာခ်င္တာက နေမာ တႆ ဘုရားရွိခုိးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေျပာခ်င္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာေတြ အေနနဲ႔ လူတုိင္းရြတ္ဆုိေနၾက၊ ရေနၾကတဲ့ ဒီနေမာ တႆ ဘုရားရွိခုိးဟာ ခုေနာက္ပုိင္းမွ တီထြင္ဖန္တီးထားတဲ့ ဘုရားရွိခုိး မဟုတ္ဘဲ ဘုရားလက္ထက္ကတည္းက အသုံးျပဳလာခဲ့တဲ့ ပိဋကတ္ေတာ္လာ ဘုရားရွိခုိးျဖစ္တယ္ ဆုိတာ သိေစခ်င္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ သူေဌးသူၾကြယ္မွစၿပီး မင္းပုဏၰား နတ္သိၾကားမ်ားအထိ ဒီဘုရားရွိခုိးကုိ ရြတ္ဆုိကာ ဘုရားရွင္အား ရွိခုိးေလ့ရွိတယ္ဆိုတာ ညြန္းဆုိခ်င္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ဒီလုိ ပိဋကတ္ေတာ္လာ ဘုရားရွိခုိးကုိ ရေန႐ုံနဲ႔ မလုံေလာက္ဘဲ ေလးနက္တဲ့ အဓိပၸါယ္ကုိပါ သိရွိေအာင္လုပ္ၿပီး ဘုရားရွင္ရဲ႕ ဂုဏ္ေတာ္မ်ားအထိ အာ႐ုံျပဳကာ ရွိခုိးၾကဖုိ႔ အသိေပးလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေသခ်ာေတြးၾကည့္ေတာ့ ေလးနက္တဲ့ ဒီ နေမာ တႆ ဘုရားရွိခုိးကုိ လူေတြက အလြယ္တကူ ရေနၿပီး အၿမဲတေစ ၾကားေနၾကတဲ့အတြက္ အေလးမမူမိဘဲ ျဖစ္ေနၾကတဲ့ သေဘာရွိပါတယ္။ ၾကားပါမ်ား၊ ရပါမ်ားေတာ့ ႐ုိးသြားၾကသလုိ ျဖစ္ဟန္ရွိပါတယ္။ ပုိဆုိးတာက ဂုဏ္ေတာ္အစြမ္းအေပၚ သဒၶါမလႊမ္းမိၾကေတာ့ ဘုရားရွိခုိး သက္သက္ျဖစ္ေနတဲ့ ဒီ နေမာ တႆ ဘုရားရွိခုိးကုိ ဥဳံေတြဘာေတြခံၿပီး ရြတ္ဆုိေလ့ရွိၾကတဲ့ ဂါထာ မႏၲယားေတြေလာက္ အထင္မႀကီးၾက၊ မယုံၾကည္ၾကတဲ့သေဘာလည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဘယ္ဂါထာကုိ ဘယ္လုိရြတ္ရင္ ဘာေတြရမယ္၊ ဘယ္လုိေအာင္ျမင္မယ္ဆုိတဲ့ အစြယ္အညြန္းေလးေတြ မရွိတဲ့အတြက္ ဒီ နေမာ တႆ ဘုရားရွိခုိးကုိ ဒီေလာက္စိတ္ဝင္းစားမႈ မရွိဘဲ ျဖစ္ေနၾကျခင္းလည္း ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။
အမွန္ေတာ့ ဒီနေမာ တႆ ဘုရားရွိခုိးဟာ ေျပာရမယ္ဆုိရင္ တစ္ျခားဂါထာ အင္းအုိင္ေတြထက္ အဆအေထာင္မက အစြမ္းထက္လွတဲ့ ဘုရားရွိခုိးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ယုံၾကည္မႈနဲ႔အတူ ဘုရားရွင္ရဲ႕ ဂုဏ္ကုိလႊမ္းၿပီး ေသေသခ်ာခ်ာ က်က်နန ရြတ္ဆုိပူေဇာ္ ရွိခုိးႏုိင္မယ္ဆုိရင္ ဘုရားရွင္ရဲ႕ အားေတြ၊ တန္ခုိးေတြ၊ အစြမ္းေတြက ပူေဇာ္သူေတြကုိ ေသခ်ာေပါက္ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ရွိေစမွာ အမွန္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ိန္ရွိတုိင္း၊ အားတုိင္း၊ အိပ္ယာထ၊ အိပ္ယာဝင္တုိင္း ဒီ နေမာ တႆ ဘုရားရွိခုိးကုိ ႏွလုံးသားထဲမွာ စဲြၿမဲၿပီး ပူေဇာ္ႏုိင္မယ္ဆုိရင္ ဗုဒၶါႏုႆတိ ဘာဝနာျဖစ္ကာ ဗုဒၶအစြမ္းေတြ၊ ဗုဒၶအားေတြနဲ႔ ပီတိသုခေတြ ျပည့္ဝေစမွာ အမွန္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘုရားရွင္ကုိ ဘယ္လုိပုဂၢိဳလ္မ်ိဳးကမွ အႏၲရာယ္ အေႏွာက္အယွက္ျဖစ္ေအာင္ မလုပ္ႏုိင္သလုိ အၿမဲမျပတ္ ဘုရားရွင္ကုိ ရွိခုိးေနၾကတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြကုိလည္း ဘယ္လုိပုဂၢိဳလ္မ်ိဳး၊ ဘယ္လုိအႏၲရာယ္မ်ိဳးကမွ ဒုကၡေရာက္ေအာင္ မလုပ္ႏုိင္တာ အမွန္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ယုံၾကည္မႈနဲ႔အတူ ပုံေတာ္ကုိမွန္းၿပီး ဂုဏ္ေတာ္လႊမ္းကာ အၿမဲမျပတ္ နေမာ တႆန႔ဲ ဘုရားရွိခုိး ရြတ္ဖတ္ပူေဇာ္ေနၾကတဲ့ သူေတြအတြက္ သူေတာ္ေကာင္းမ်ား၊ နတ္ေကာင္းနတ္ျမတ္မ်ားကလည္း အၿမဲမျပတ္ ေစာင့္ေရွာက္ ေနၾကမယ္ဆုိတာ အေသအခ်ာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာေတြအေနနဲ႔ နေမာ တႆ ဘုရားရွိခုိးဟာ အၿမဲတမ္းရင္းႏွီး ကၽြမ္းဝင္မႈ ရွိေနၾကေပမယ့္ အဓိပၸါယ္ကုိ မသိဘဲ ျဖစ္ေနတာရယ္၊ ပိဋကတ္ေတာ္လာ ဘုရားရွိခုိးမွန္း မသိဘဲ ျဖစ္ေနတာရယ္ ဥံဳစတဲ့ အေဆာင္ဂါထာေတြေလာက္ ယုံၾကည္မႈ မရွိတာေတြရယ္ေၾကာင့္ ရကားရ၏ မသိ၊ ရြတ္ကားရြတ္၏ မမိဆုိသလုိ ျဖစ္ကာ အထင္ႀကီးမႈ၊ ေလးစားမႈ မရွိဘဲ ျဖစ္ေနတတ္တာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ နေမာ တႆ ဘုရားရွိခုိးဟာ ဂုဏ္ေတာ္နဲ႔ အဓိပၸါယ္ကုိ ေသခ်ာလႊမ္းၿပီး ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မပါတဲ့ ယုံၾကည္မႈနဲ႔ အၿမဲမျပတ္ ရြတ္ဖတ္ပူေဇာ္ ကုသုိလ္ေတာ္ ယူႏုိင္မယ္ဆုိရင္ အဲဒီလုိ သူေတြအတြက္ အေကာင္းဆုံး ဘုရားရွိခုိး တစ္ခုျဖစ္ပါေၾကာင္း ညြန္းဆုိရင္း နေမာ တႆနဲ႔ ဗုဒၶဘာသာအေၾကာင္း တစ္ေစ့တစ္ေစာင္း ေရးသားတင္ျပလုိက္ရပါတယ္။
