႐ုပ္နာမ္ႏွစ္ပါးျဖင့္ တည္ေဆာက္ထားသည့္ သတၱဝါမွန္သမွ် ဒုကၡဟူသည္ ရွိၾကသည္သာ ျဖစ္၏။ လူလည္းရိွ၏။ နတ္လည္းရွိ၏။ ျဗဟၼာလည္းရွိ၏။ တိရစၧာန္လည္း ရွိ၏။ ပုထုဇဥ္လည္း ရွိ၏။ အရိယာလည္း ရွိ၏။ မည္သည့္ ဘုံဘဝတြင္ ရွိေနၾကသည့္ သတၱဝါမ်ား ျဖစ္ပါေစ ႐ုပ္နာမ္ႏွစ္ပါး ပုိင္ဆုိင္ထားသျဖင့္ ဒုကၡတရားလည္း ပုိင္ဆုိင္ထားၿပီး ျဖစ္၏။ ႐ုပ္နာမ္ရွိေနသမွ် ကုိယ္ဆင္းရဲျခင္း၊ စိတ္ဆင္းရဲျခင္းဟူသည့္ ဒုကၡတရားမ်ားလည္း ရွိေနၾကမည္သာ ျဖစ္၏။ မည္မွ်ခ်မ္းသာသည့္ သူျဖစ္ေစ၊ မည္မွ်ဆင္းရဲသည့္ သူျဖစ္ေစ၊ မည္မွ်တန္ခုိးရွိသည့္ သူျဖစ္ေစ၊ မည္မွ်အားနည္းသည့္ သူျဖစ္ေစ၊ မည္သည့္လူမ်ိဳး၊ မည္သည့္ႏုိင္ငံသားပင္ ျဖစ္ေစ၊ မည္သည့္ေနရာ မည္သည့္ႏုိင္ငံတြင္ ေနသည့္သူျဖစ္ေစ ႐ုပ္နာမ္အစု ရွိေနသမွ် ဒုကၡအစုလည္း ရွိေနၾကမည္သာ ျဖစ္၏။ ဒုကၡဟူသည္ ကိေလသာကုန္ခမ္း၍ ဘဝသစ္တစ္ဖန္ မျဖစ္ေတာ့သည့္ အခါမွသာ ေနာက္ထပ္တစ္ဖန္ ဒုကၡျဖစ္ရန္လည္း မရွိႏုိင္ျခင္း ျဖစ္၏။ ဘဝသစ္ရွိေနလွ်င္ ခႏၶာသစ္လည္း ရွိေနမည္ျဖစ္ၿပီး ခႏၶာရွိေနသမွ် ဒုကၡလည္း ရွိေနၾကမည္ ျဖစ္သျဖင့္ မည္သည့္သတၱဝါမဆုိ ခႏၶာကုိအမွီျပဳ၍ ဒုကၡကုိယ္စီ ရွိေနၾကသည္သာ ျဖစ္၏။
သုိ႔ေသာ္ သတၱဝါမ်ားသည္ကား ခႏၶာရွိ၍ ဒုကၡရွိသည့္ အမွန္သစၥာကုိ မသိၾကသျဖင့္ ႐ုပ္နာမ္အစုကုိ အမွီျပဳ၍ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ ဆင္းရဲျခင္းဒုကၡမ်ားႏွင့္ ႀကဳံေတြ႕ၾကသည့္အခါ “ငါ့မွလာၿပီး ဒီလုိဒုကၡျဖစ္ရတယ္၊ ငါ့ဒုကၡက ပုိၿပီးႀကီးတယ္၊ ဒုကၡေတြကလည္း ငါ့မွာပဲ ျဖစ္ေနၾကတယ္” စသည္ျဖင့္ ေတြးထင္မိကာ မိမိျဖစ္သည့္ ဒုကၡကသာ ျပင္းထန္ႀကီးမားၾကသည္ဟု ထင္ေနတတ္ၾက၏။ မိမိခံစားရမွသာ ဆင္းရဲအစစ္ဟု ထင္ေနတတ္ၾက၏။ ထုိ႔အျပင္ မိမိ၏ ဒုကၡကုိ သူတပါး၏ တဒဂၤ သုခမ်ားျဖင့္ ခ်ိန္ထုိးကား ႐ုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာခ်မ္းသာသူမ်ား၊ အေကာင္းစား၍ အေကာင္းဝတ္ကာ အေကာင္းေနရသူမ်ားကုိ ၾကည့္၍လည္း မိမိတုိ႔၏ ဆင္းရဲအေပၚပုိ၍ ခံစားတတ္ၾက၏။ ခ်မ္းသာသူမ်ားကုိ ၾကည့္ကာ အားက်တတ္ၾက၏။
တစ္ခါက စာေရးသူ ကုိရီးယားမွ ျမန္မာျပည္ အခိုက္အတန္႔ ျပန္သြားစဥ္ ျမန္မာျပည္တြင္ ရွိေနၾကသည့္ စာေရးသူ၏ ေဆြမ်ိဳးမ်ားႏွင့္ ဒကာဒကာမအခ်ိဳ႕က ကုိရီးယားႏုိင္ငံတြင္ သီတင္းသုံးေနသည့္ စာေရးသူအား “အရွင္ဘုရားတုိ႔ ဘဝပဲ ေကာင္းပါတယ္ဘုရား၊ ဘာမွပူစရာ မရွိဘူး၊ ကုိရီးယားကလည္း အရမ္းခ်မ္းသာေတာ့ အရွင္ဘုရားတုိ႔လည္း ခ်မ္းခ်မ္းသာသာရွိၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေနမွာပါ၊ ျမန္မာျပည္ကေတာ့ အရွင္ဘုရားတုိ႔ သိတဲ့အတုိင္း အစစအရာ ဒုကၡေတြခ်ည္းပဲဘုရား၊ ျဖစ္ႏုိင္ရင္ ျပန္မလာနဲ႔ဘုရား အဲဒီမွာပဲ ေနလုိက္ေတာ့ဘုရား” စသည္ျဖင့္ ႐ုပ္ရွင္ဒရာမ ဇာတ္ကားထဲမွ ကုိရီးယား၏ ပုံရိပ္မ်ားကုိၾကည့္ကာ အားက်စိတ္ျဖင့္ ေျပာဆုိေလွ်ာက္ထားဖူး၏။ ျမန္မာျပည္တြင္ ခံစားရသည့္ မိမိတုိ႔၏ ဒုကၡကုိ ႐ုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာ တုိးတက္မႈမ်ားေၾကာင့္ ခ်မ္းသာသည္ဟု ထင္ေနၾကသည့္ ခ်မ္းသာသည့္ ႏုိင္ငံရွိလူမ်ားႏွင့္ ခ်ိန္ထိုးကား အားလည္းက်၊ မိမိတုိ႔၏ ဒုကၡကုိလည္း အလြန္ျပင္းထန္လွသည္ဟု ထင္ေနၾကျခင္း ျဖစ္၏။
စင္စစ္ စာေရးသူအပါအဝင္ တုိးတက္သည့္ ႏုိင္ငံတြင္ ေရာက္ေနၾကသည့္ ျမန္မာမ်ားႏွင့္ ထုိတုိးတက္သည့္ ႏုိင္ငံတြင္ ရွိေနၾကသည့္ ဆုိင္ရာႏုိင္ငံသားမ်ားသည္ ျမန္မာျပည္တြင္းရွိ အမ်ားျပည္သူ ထင္ေနၾကသကဲ့သုိ႔ ခ်မ္းသာသူမ်ား၊ ၿငိမ္းခ်မ္းသည့္ သူမ်ားကား မဟုတ္လွေပ။ သူ႔အထြာႏွင့္သူ ၿပဲသည္ဟု ဆုိသကဲ့သုိ႔ သူ႔ဒုကၡႏွင့္သူ ဆင္းရဲေနၾကသည္သာ ျဖစ္၏။ ႐ုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာ တုိးတက္သျဖင့္ ခ်မ္းသာသည္ဟု ထင္ေနရေသာ္လည္း စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ဒုကၡမ်ားကား မခ်မ္းသာသည့္သူ၊ မရွိသည့္သူမ်ားထက္ပင္ ပုိမ်ားေနေသး၏။ ႐ုပ္ဝတၳဳခ်မ္းသာေသာ္လည္း စိတ္အစဥ္မွာ မခ်မ္းသာသျဖင့္ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ား၊ စိတ္ေသာကျဖစ္မႈမ်ား၊ စိတ္ခံစားမႈမ်ားျဖင့္ စိတ္အစဥ္မွာ ပုိ၍ပင္ ဆင္းရဲေနတတ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္လည္း တစ္ခါတရံ စိတ္ဖိစီးမႈကုိ မခံႏုိင္သျဖင့္ မိမိကုိယ္ကုိ အဆုံးစီရင္သည္အထိ ျပဳလုပ္တတ္သူမ်ား ရွိတတ္၏။ ဤသည္မွာ ဒုကၡကုိ ဒုကၡဟု မသိဘဲ သုခဟု ထင္မိရာက ထင္တုိင္းမျဖစ္သျဖင့္ ျဖစ္ခ်င္ရာျဖစ္ လုပ္ပစ္လုိက္ၾကျခင္း ျဖစ္၏။
သိပ္မၾကာေသးခင္က စာေရးသူ၏ ေက်ာင္းသုိ႔ ကုိရီးယား ဒကာမတစ္ဦး ေရာက္လာခဲ့၏။ သူ႔ၾကည့္ရသည္မွာ စိတ္ေသာကခံစားေနရသည့္ အသြင္ကုိ အထင္အရွား ေတြ႕ေနရ၏။ ေနာက္စာေရးသူအား သူ႔ဒုကၡကုိ ကုစားေပးရန္ ေလွ်ာက္ထား၏။ ထုိဒကာမသည္ ဝတၳဳေၾကးေငြ ခ်မ္းသာသည့္ သေဘာရွိ၏။ လုိခ်င္သည့္ အရာဝတၳဳမွန္သမွ် လုိသလုိ ဝယ္ယူသုံးေဆာင္ႏုိင္၏။ သုိ႔ေသာ္ ဝယ္မရသည္ကား စိတ္ဒုကၡကုိ သက္သာေပ်ာက္ကင္းေစမည့္ အရာပင္ျဖစ္၏။ ထုိဒကာမ၏ ဒုကၡမွာ လင္ေယာက္်ား၏ အိမ္ေထာင္ေရးေဖာက္ျပန္မႈ၊ သားသမီးမ်ား၏ မိမိအေပၚ ဆက္ဆံမႈ၊ စကားနားမေထာင္မႈ၊ အိမ္ေထာင္ေရး အဆင္မေျပမႈ စသည္မ်ားပင္ ျဖစ္၏။ ထုိသုိ႔ေသာ ဒုကၡမ်ားေၾကာင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာနည္းမ်ားျဖင့္ ကုစားေသာ္လည္း မရႏုိင္သျဖင့္ ေနာက္ဆုံးတြင္ စာေရးသူ၏ေက်ာင္းသုိ႔ ေရာက္လာခဲ့ျခင္း၏။ စာေရးသူလည္း ဘုရားနည္းအတုိင္း ဓမၼျဖင့္သာ ကုစားရန္ေဟာေျပာေပးၿပီး ဝိပႆနာ အလုပ္ကုိ အားထုတ္ေစခဲ့၏။ ယခုဆုိလ်င္ ထုိဒကာမ၏ ဒုကၡမ်ား အထုိက္အေလ်ာက္ သက္သာလာေနသည့္ သေဘာရွိ၏။ ဆုိလုိသည္မွာ အမ်ားက အားက်လွသည့္ တုိးတက္သည့္ ႏုိင္ငံမ်ားရွိ ထုိထုိပုဂၢိဳလ္ အေပါင္းတုိ႔သည္ ႐ုပ္ဝတၳဳခ်မ္းသာေသာ္လည္း စိတ္မခ်မ္းသာသျဖင့္ ဒုကၡကုိယ္စီ ရွိေနေၾကာင္း သိေစလုိရင္း ျဖစ္၏။ အရင္းစစ္ေသာ္ ဒုကၡဟူသည္ ႐ုပ္ရေနသမွ် ျဖစ္ေနၾကမည္မွာ ထင္ရွားလွေပ၏။
မွန္၏။ ဒုကၡ၏ သေဘာမွာ ႐ုပ္ရေနသမွ် မုခ်ေတြ႕ေနရမည္ ျဖစ္သျဖင့္ ခ်မ္းသာသူပင္ျဖစ္ေစ၊ ဆင္းရဲသူပင္ျဖစ္ေစ၊ မည္သည့္ႏုိင္ငံ၊ မည္သည့္လူမ်ိဳးပင္ ျဖစ္ေစ ႐ုပ္နာမ္ရွိသျဖင့္ စိတ္ဆင္းရဲ ကုိယ္ဆင္းရဲကား ရွိေနၾကမည္သာ ျဖစ္၏။ ဘုရားရဟႏၲာ အရိယာအျဖစ္ ေရာက္သြားမွသာ ထုိဒုကၡမ်ား အမွန္ပေပ်ာက္သြားမည္ ျဖစ္၏။ သုိ႔သည္တုိင္ ဘုရားရဟႏၲာ အရိယာမ်ားသည္လည္း အသက္ရွင္ေနသည့္ ထုိဘဝတြင္ ကာယိကဒုကၡေခၚ ကုိယ္ဆင္းရဲမ်ားကား ရွိေနေသးၾကသည္သာ ျဖစ္၏။ စင္စစ္ေသာ္ ျမတ္စြာဘုရား ေဟာေတာ္မူသကဲ့သုိ႔ ဒုကၡဟူသည္ ခ်မ္းသာသည့္ေနရာ၊ ခ်မ္းသာသည့္ လူမ်ိဳးစသည္မ်ားျဖင့္ မသက္ဆုိင္ဘဲ ႐ုပ္နာမ္အစု ပုိင္ဆုိင္ထားမႈႏွင့္သာ သက္ဆုိင္သျဖင့္ ခႏၶာအစု ရွိေနသမွ် ဒုကၡလည္းပဲ ရွိေနၾကမည္သာ ျဖစ္၏။
ဤေနရာတြင္ ဒုကၡသစၥာႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျမတ္စြာဘုရား၏ ဖြင့္ဆုိခ်က္က ရွင္းလြန္းလွ၏။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္က “ရဟန္းတုိ႔ ပဋိသေႏၶေနရျခင္းသည္လည္း ဒုကၡတည္း၊ အုိရျခင္းသည္လည္း ဒုကၡတည္း၊ နာရျခင္းသည္လည္း ဒုကၡတည္း၊ ေသရျခင္းသည္လည္း ဒုကၡတည္း၊ မခ်စ္မႏွစ္သက္သည္မ်ားႏွင့္ အတူတကြ ယွဥ္တဲြေနထုိင္ရျခင္း သည္လည္း ဒုကၡတည္း၊ ခ်စ္ခင္ႏွစ္သက္ စုံမက္သည္မ်ားႏွင့္ ေသကဲြရွင္ကဲြ ကဲြရျခင္းသည္လည္း ဒုကၡတည္း၊ အလုိရွိသည့္အရာကုိ မရျခင္းသည္လည္း ဒုကၡတည္း၊ အက်ဥ္းအားျဖင့္ တပ္မက္စဲြလန္းတတ္သည့္ ခႏၶာငါးပါးသည္လည္း ဒုကၡပင္တည္း” ဟု ဒုကၡ၏ သေဘာအမွန္ကုိ ေဟာျပေတာ္မူထား၏။
ဘုရားရွင္ ေဟာေတာ္မူထားသည့္ ဒုကၡတရား၏ အဖြင့္မ်ားအရ သတၱဝါတုိင္း ဒုကၡကုိယ္စီ ရွိေနၾကသည္မွာ ထင္ရွားလွ၏။ သတၱဝါမွန္သမွ် ေမြးဖြားမႈအစ ဒုကၡမွသည္ အုိရသည့္ဒုကၡ၊ နာရသည့္ဒုကၡ အပါအဝင္ ေသရသည့္ ဒုကၡအဆုံးအထိ ဆင္းရဲအစုျဖင့္ ဘဝကုိ ျဖတ္သန္းၾကရ၏။ ေမြးဖြားႏွင့္ ေသဆုံးမႈၾကားကာလတြင္လည္း မခ်စ္မႏွစ္သက္သည္မ်ားႏွင့္ အတူရွိေနရသည့္ ဆင္းရဲ၊ ခ်စ္ခင္ႏွစ္သက္သည္မ်ားႏွင့္ ကဲြကြာရသည့္ ဆင္းရဲ၊ အလုိရွိသည္ကုိ မရသျဖင့္ ခံစားရသည့္ ဆင္းရဲမ်ားႏွင့္လည္း ႀကဳံေတြ႕ၾကရ၏။ ထုိ႔ထက္အလြန္ အေျခခံ အက်ဆုံးျဖစ္သည့္ ခႏၶာအစုကုိ အမွီျပဳရသည့္ ဆင္းရဲသည္ကား သတၱဝါတုိင္း ေရွာင္လဲြမရ ႀကဳံေတြ႕ၾကရသည့္ ဆင္းရဲအမွန္ ျဖစ္ေနၾကျခင္းပင္ ျဖစ္၏။
ထုိဆင္းရဲအားလုံးသည္ လူမ်ိဳးႏွင့္မဆုိင္၊ ႏုိင္ငံႏွင့္မဆုိင္ဘဲ ခႏၶာအစုႏွင့္သာဆုိင္သည့္ ဆင္းရဲမ်ားျဖစ္သျဖင့္ ႐ုပ္နာမ္ႏွစ္ခုကုိ ပုိင္ဆုိင္ထားသည့္ သတၱဝါမွန္သမွ် ျမန္မာျဖစ္ေစ၊ တ႐ုတ္ျဖစ္ေစ၊ ကုိရီးယားျဖစ္ေစ၊ ဂ်ပန္ျဖစ္ေစ၊ အေမရိကန္၊ အဂၤလန္ စသည္ျဖစ္ေစ မည့္သည့္ႏုိင္ငံ၊ မည္သည့္လူမ်ိဳးမဆုိ အမွန္မလဲြ ေတြ႕ႀကဳံၾကရမည့္ ဒုကၡသေဘာပင္ ျဖစ္ပါ၏။ အေပၚယံအားျဖင့္ ၾကည့္လွ်င္ ႐ုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာ တုိးတက္မႈမ်ားေၾကာင့္ တဒဂၤ အခုိက္အတန္႔အားျဖင့္ ခ်မ္းသာသည္ဟု ထင္ေနတတ္ၾကေသာ္လည္း ခႏၶာအစုကုိ ပုိင္ဆုိင္ထားသမွ် ထုိအခိုက္အတန္႔ ခ်မ္းသာမႈ၏ ေနာက္တြင္ ဆင္းရဲအစုမ်ားက ေရာက္ေနၾကမည္သာ ျဖစ္၏။ မၿမဲသည့္ ခႏၶာအစုကုိ ပုိင္ဆုိင္ထားသျဖင့္ မၿမဲျခင္း သေဘာတရားအရ ႐ုပ္လည္းေဖာက္ျပန္မည္ျဖစ္ၿပီး စိတ္လည္းေဖာက္ျပန္ေနမည္သာ ျဖစ္၏။ ေဖာက္ျပန္ေနသမွ် ဆင္းရဲလည္း ရေနၾကမည္သာ ျဖစ္၏။ ထုိသုိ႔ ေဖာက္ျပန္တတ္သည့္ သေဘာရွိသျဖင့္ ေဖာက္ျပန္တတ္သည့္အေပၚ ဆင္းရဲသည္ဟုဆုိေသာ္ ထုိဆင္းရဲသည္ မိမိသႏၲာန္တြင္သာ ရွိသည္မဟုတ္ သတၱဝါအားလုံးမွာပင္ ရွိေနသည္ဟုသည့္ အခ်က္ကုိ သတိျပဳရမည္ ျဖစ္၏။
သတိျပဳ႐ုံတြင္မဟုတ္ဘဲ ထုိဒုကၡအားလုံး၏ ျဖစ္ေပၚရာ အေၾကာင္းတရားျဖစ္သည့္ တြယ္တာမႈ သမုဒယ တဏွာကုိလည္း ပယ္သတ္ႏုိင္ရန္ ႀကိဳးစားသင့္လွ၏။ ခႏၶာအစု ရွိသျဖင့္ ဆင္းရဲျဖစ္သည့္ အေပၚတြင္ ပင္ပန္းသည္ဟု ထင္ေနေသာ္ ထုိဆင္းရဲ၏ ျဖစ္ေၾကာင္းတဏွာကုိ သီလအေျခခံသည့္ ဝိပႆနာ အက်င့္တရားျဖင့္ အၾကြင္းမဲ့ ပယ္သတ္ႏုိင္ရန္ အားထုတ္သင့္လွ၏။ ဒုကၡအားလုံးသည္ သမုဒယေၾကာင့္ ျဖစ္သည္ကုိ သိေအာင္ႀကိဳးစားၿပီး ထုိသမုဒယကုိ ပယ္သတ္ႏုိင္သည့္ နိေရာဓေခၚ နိဗၺာန္သုိ႔ ဆုိက္ေရာက္ႏုိင္ရန္ လမ္းမွန္ျဖစ္သည့္ မဂၢင္ရွစ္ပါးက်င့္စဥ္ကုိ လုိက္နာက်င့္သုံးကာ ဝိပႆနာဉာဏ္ျဖင့္ ဒုကၡၿငိမ္းေအာင္ အသိသတိထပ္တူညႇိ၍ လက္ေတြ႕က်င့္ႀကံသင့္လွေပ၏။ ထုိသုိ႔ က်င့္ႀကံႏုိင္လွ်င္ ဆင္းရဲၿငိမ္းရာ သႏၲိသုခကုိ ဧကန္မုခ် ခံစားႏုိင္ၾကမည္သာ ျဖစ္ပါ၏။
ဆုိလုိသည္မွာ “ေလာကသားမ်ား အထင္မွားေနၾကသည့္ ႐ုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာ တုိးတက္မႈမ်ားသည္ ဒုကၡျဖစ္ျခင္း၊ မျဖစ္ျခင္းႏွင့္ မသတ္ဆုိင္ဘဲ ဒုကၡဟူသည္ ခ်မ္းသာသူပင္ ျဖစ္ေစ၊ ဆင္းရဲသူပင္ ျဖစ္ေစ ႐ုပ္နာမ္အစုကုိ ပုိင္ဆုိင္ထားသမွ် အသီးအသီး ကုိယ္စီရွိေနၾကမည္သာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ခႏၶာရွိလ်င္ ဒုကၡရွိေနမည္ ျဖစ္သျဖင့္ မိမိမွာသာ ဒုကၡျဖစ္ေနသည္ မဟုတ္ဘဲ ေလာကရွိ သတၱဝါအားလုံးတြင္ ထုိဒုကၡတရားသည္ မလဲြမေသြ ရွိေနၾကမည္သာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ထုိ႔ေၾကာင့္ ခႏၶာရွိသျဖင့္ ဒုကၡရွိသည့္အေပၚတြင္ မိမိ၏ ဒုကၡကသာ ႀကီးမားသည္ဟု ထင္ေနတတ္သည့္ အေတြးမ်ိဳးကုိ ဖယ္ထုတ္ကာ အမွန္ဒုကၡ ၿငိမ္းေစရန္ ဒုကၡျဖစ္ေၾကာင္း သမုဒယ တဏွာကုိသာ ပယ္သတ္ႏုိင္ရန္ ႀကိဳးစားသင့္ေၾကာင္း၊ တဏွာကင္းလွ်င္ ဒုကၡလည္း ရွင္းမည္ျဖစ္သျဖင့္ သတိပ႒ာန္အက်င့္ကုိ က်င့္ႀကံအားထုတ္ကာ တဏွာကင္းေအာင္သာ ႀကိဳးစားၾကရမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း” စသည္ျဖင့္ ဆုိလုိရင္း ျဖစ္ပါ၏။
ထုိ႔ေၾကာင့္ မိမိ၏ဒုကၡမွသာ ဒုကၡဟု ထင္ေနၾကသူမ်ား၊ မိမိ၏ ဆင္းရဲသည္သာ ဆင္းရဲအစစ္ဟု ထင္ေနၾကသူမ်ား အေနျဖင့္ အထူးသတိျပဳရမည္မွာ ဒုကၡဟူသည္ မိမိတြင္သာ ရွိသည္မဟုတ္ဘဲ ခႏၶာရွိေနသည့္သူ မွန္သမွ် မည္သူမဆုိ ရွိေနၾကသည္သာ ျဖစ္သျဖင့္ ႐ုပ္ရသျဖင့္ ဒုကၡရျခင္းအေပၚ စုိးရိမ္ပူေဆြးမႈမ်ား၊ ေသာကတရားမ်ားျဖင့္ ဘဝပ်က္သည္အထိ မခံစားမိၾကဘဲ ဒုကၡ၏ သေဘာအမွန္ကုိသာ သိေအာင္ႀကိဳးစားရင္း ဒုကၡျဖစ္ေၾကာင္း သမုဒယ တဏွာကုိ ပယ္သတ္ႏုိင္ေအာင္ သတိပ႒ာန္အလုပ္ကုိသာ မ်ားမ်ားအားထုတ္ၾကပါဟု အေလးအနက္ တုိက္တြန္းသမႈ ျပဳလုပ္ရပါသည္။
သုိ႔ေသာ္ သတၱဝါမ်ားသည္ကား ခႏၶာရွိ၍ ဒုကၡရွိသည့္ အမွန္သစၥာကုိ မသိၾကသျဖင့္ ႐ုပ္နာမ္အစုကုိ အမွီျပဳ၍ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ ဆင္းရဲျခင္းဒုကၡမ်ားႏွင့္ ႀကဳံေတြ႕ၾကသည့္အခါ “ငါ့မွလာၿပီး ဒီလုိဒုကၡျဖစ္ရတယ္၊ ငါ့ဒုကၡက ပုိၿပီးႀကီးတယ္၊ ဒုကၡေတြကလည္း ငါ့မွာပဲ ျဖစ္ေနၾကတယ္” စသည္ျဖင့္ ေတြးထင္မိကာ မိမိျဖစ္သည့္ ဒုကၡကသာ ျပင္းထန္ႀကီးမားၾကသည္ဟု ထင္ေနတတ္ၾက၏။ မိမိခံစားရမွသာ ဆင္းရဲအစစ္ဟု ထင္ေနတတ္ၾက၏။ ထုိ႔အျပင္ မိမိ၏ ဒုကၡကုိ သူတပါး၏ တဒဂၤ သုခမ်ားျဖင့္ ခ်ိန္ထုိးကား ႐ုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာခ်မ္းသာသူမ်ား၊ အေကာင္းစား၍ အေကာင္းဝတ္ကာ အေကာင္းေနရသူမ်ားကုိ ၾကည့္၍လည္း မိမိတုိ႔၏ ဆင္းရဲအေပၚပုိ၍ ခံစားတတ္ၾက၏။ ခ်မ္းသာသူမ်ားကုိ ၾကည့္ကာ အားက်တတ္ၾက၏။
တစ္ခါက စာေရးသူ ကုိရီးယားမွ ျမန္မာျပည္ အခိုက္အတန္႔ ျပန္သြားစဥ္ ျမန္မာျပည္တြင္ ရွိေနၾကသည့္ စာေရးသူ၏ ေဆြမ်ိဳးမ်ားႏွင့္ ဒကာဒကာမအခ်ိဳ႕က ကုိရီးယားႏုိင္ငံတြင္ သီတင္းသုံးေနသည့္ စာေရးသူအား “အရွင္ဘုရားတုိ႔ ဘဝပဲ ေကာင္းပါတယ္ဘုရား၊ ဘာမွပူစရာ မရွိဘူး၊ ကုိရီးယားကလည္း အရမ္းခ်မ္းသာေတာ့ အရွင္ဘုရားတုိ႔လည္း ခ်မ္းခ်မ္းသာသာရွိၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေနမွာပါ၊ ျမန္မာျပည္ကေတာ့ အရွင္ဘုရားတုိ႔ သိတဲ့အတုိင္း အစစအရာ ဒုကၡေတြခ်ည္းပဲဘုရား၊ ျဖစ္ႏုိင္ရင္ ျပန္မလာနဲ႔ဘုရား အဲဒီမွာပဲ ေနလုိက္ေတာ့ဘုရား” စသည္ျဖင့္ ႐ုပ္ရွင္ဒရာမ ဇာတ္ကားထဲမွ ကုိရီးယား၏ ပုံရိပ္မ်ားကုိၾကည့္ကာ အားက်စိတ္ျဖင့္ ေျပာဆုိေလွ်ာက္ထားဖူး၏။ ျမန္မာျပည္တြင္ ခံစားရသည့္ မိမိတုိ႔၏ ဒုကၡကုိ ႐ုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာ တုိးတက္မႈမ်ားေၾကာင့္ ခ်မ္းသာသည္ဟု ထင္ေနၾကသည့္ ခ်မ္းသာသည့္ ႏုိင္ငံရွိလူမ်ားႏွင့္ ခ်ိန္ထိုးကား အားလည္းက်၊ မိမိတုိ႔၏ ဒုကၡကုိလည္း အလြန္ျပင္းထန္လွသည္ဟု ထင္ေနၾကျခင္း ျဖစ္၏။
စင္စစ္ စာေရးသူအပါအဝင္ တုိးတက္သည့္ ႏုိင္ငံတြင္ ေရာက္ေနၾကသည့္ ျမန္မာမ်ားႏွင့္ ထုိတုိးတက္သည့္ ႏုိင္ငံတြင္ ရွိေနၾကသည့္ ဆုိင္ရာႏုိင္ငံသားမ်ားသည္ ျမန္မာျပည္တြင္းရွိ အမ်ားျပည္သူ ထင္ေနၾကသကဲ့သုိ႔ ခ်မ္းသာသူမ်ား၊ ၿငိမ္းခ်မ္းသည့္ သူမ်ားကား မဟုတ္လွေပ။ သူ႔အထြာႏွင့္သူ ၿပဲသည္ဟု ဆုိသကဲ့သုိ႔ သူ႔ဒုကၡႏွင့္သူ ဆင္းရဲေနၾကသည္သာ ျဖစ္၏။ ႐ုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာ တုိးတက္သျဖင့္ ခ်မ္းသာသည္ဟု ထင္ေနရေသာ္လည္း စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ဒုကၡမ်ားကား မခ်မ္းသာသည့္သူ၊ မရွိသည့္သူမ်ားထက္ပင္ ပုိမ်ားေနေသး၏။ ႐ုပ္ဝတၳဳခ်မ္းသာေသာ္လည္း စိတ္အစဥ္မွာ မခ်မ္းသာသျဖင့္ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ား၊ စိတ္ေသာကျဖစ္မႈမ်ား၊ စိတ္ခံစားမႈမ်ားျဖင့္ စိတ္အစဥ္မွာ ပုိ၍ပင္ ဆင္းရဲေနတတ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္လည္း တစ္ခါတရံ စိတ္ဖိစီးမႈကုိ မခံႏုိင္သျဖင့္ မိမိကုိယ္ကုိ အဆုံးစီရင္သည္အထိ ျပဳလုပ္တတ္သူမ်ား ရွိတတ္၏။ ဤသည္မွာ ဒုကၡကုိ ဒုကၡဟု မသိဘဲ သုခဟု ထင္မိရာက ထင္တုိင္းမျဖစ္သျဖင့္ ျဖစ္ခ်င္ရာျဖစ္ လုပ္ပစ္လုိက္ၾကျခင္း ျဖစ္၏။
သိပ္မၾကာေသးခင္က စာေရးသူ၏ ေက်ာင္းသုိ႔ ကုိရီးယား ဒကာမတစ္ဦး ေရာက္လာခဲ့၏။ သူ႔ၾကည့္ရသည္မွာ စိတ္ေသာကခံစားေနရသည့္ အသြင္ကုိ အထင္အရွား ေတြ႕ေနရ၏။ ေနာက္စာေရးသူအား သူ႔ဒုကၡကုိ ကုစားေပးရန္ ေလွ်ာက္ထား၏။ ထုိဒကာမသည္ ဝတၳဳေၾကးေငြ ခ်မ္းသာသည့္ သေဘာရွိ၏။ လုိခ်င္သည့္ အရာဝတၳဳမွန္သမွ် လုိသလုိ ဝယ္ယူသုံးေဆာင္ႏုိင္၏။ သုိ႔ေသာ္ ဝယ္မရသည္ကား စိတ္ဒုကၡကုိ သက္သာေပ်ာက္ကင္းေစမည့္ အရာပင္ျဖစ္၏။ ထုိဒကာမ၏ ဒုကၡမွာ လင္ေယာက္်ား၏ အိမ္ေထာင္ေရးေဖာက္ျပန္မႈ၊ သားသမီးမ်ား၏ မိမိအေပၚ ဆက္ဆံမႈ၊ စကားနားမေထာင္မႈ၊ အိမ္ေထာင္ေရး အဆင္မေျပမႈ စသည္မ်ားပင္ ျဖစ္၏။ ထုိသုိ႔ေသာ ဒုကၡမ်ားေၾကာင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာနည္းမ်ားျဖင့္ ကုစားေသာ္လည္း မရႏုိင္သျဖင့္ ေနာက္ဆုံးတြင္ စာေရးသူ၏ေက်ာင္းသုိ႔ ေရာက္လာခဲ့ျခင္း၏။ စာေရးသူလည္း ဘုရားနည္းအတုိင္း ဓမၼျဖင့္သာ ကုစားရန္ေဟာေျပာေပးၿပီး ဝိပႆနာ အလုပ္ကုိ အားထုတ္ေစခဲ့၏။ ယခုဆုိလ်င္ ထုိဒကာမ၏ ဒုကၡမ်ား အထုိက္အေလ်ာက္ သက္သာလာေနသည့္ သေဘာရွိ၏။ ဆုိလုိသည္မွာ အမ်ားက အားက်လွသည့္ တုိးတက္သည့္ ႏုိင္ငံမ်ားရွိ ထုိထုိပုဂၢိဳလ္ အေပါင္းတုိ႔သည္ ႐ုပ္ဝတၳဳခ်မ္းသာေသာ္လည္း စိတ္မခ်မ္းသာသျဖင့္ ဒုကၡကုိယ္စီ ရွိေနေၾကာင္း သိေစလုိရင္း ျဖစ္၏။ အရင္းစစ္ေသာ္ ဒုကၡဟူသည္ ႐ုပ္ရေနသမွ် ျဖစ္ေနၾကမည္မွာ ထင္ရွားလွေပ၏။
မွန္၏။ ဒုကၡ၏ သေဘာမွာ ႐ုပ္ရေနသမွ် မုခ်ေတြ႕ေနရမည္ ျဖစ္သျဖင့္ ခ်မ္းသာသူပင္ျဖစ္ေစ၊ ဆင္းရဲသူပင္ျဖစ္ေစ၊ မည္သည့္ႏုိင္ငံ၊ မည္သည့္လူမ်ိဳးပင္ ျဖစ္ေစ ႐ုပ္နာမ္ရွိသျဖင့္ စိတ္ဆင္းရဲ ကုိယ္ဆင္းရဲကား ရွိေနၾကမည္သာ ျဖစ္၏။ ဘုရားရဟႏၲာ အရိယာအျဖစ္ ေရာက္သြားမွသာ ထုိဒုကၡမ်ား အမွန္ပေပ်ာက္သြားမည္ ျဖစ္၏။ သုိ႔သည္တုိင္ ဘုရားရဟႏၲာ အရိယာမ်ားသည္လည္း အသက္ရွင္ေနသည့္ ထုိဘဝတြင္ ကာယိကဒုကၡေခၚ ကုိယ္ဆင္းရဲမ်ားကား ရွိေနေသးၾကသည္သာ ျဖစ္၏။ စင္စစ္ေသာ္ ျမတ္စြာဘုရား ေဟာေတာ္မူသကဲ့သုိ႔ ဒုကၡဟူသည္ ခ်မ္းသာသည့္ေနရာ၊ ခ်မ္းသာသည့္ လူမ်ိဳးစသည္မ်ားျဖင့္ မသက္ဆုိင္ဘဲ ႐ုပ္နာမ္အစု ပုိင္ဆုိင္ထားမႈႏွင့္သာ သက္ဆုိင္သျဖင့္ ခႏၶာအစု ရွိေနသမွ် ဒုကၡလည္းပဲ ရွိေနၾကမည္သာ ျဖစ္၏။
ဤေနရာတြင္ ဒုကၡသစၥာႏွင့္ ပတ္သက္၍ ျမတ္စြာဘုရား၏ ဖြင့္ဆုိခ်က္က ရွင္းလြန္းလွ၏။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္က “ရဟန္းတုိ႔ ပဋိသေႏၶေနရျခင္းသည္လည္း ဒုကၡတည္း၊ အုိရျခင္းသည္လည္း ဒုကၡတည္း၊ နာရျခင္းသည္လည္း ဒုကၡတည္း၊ ေသရျခင္းသည္လည္း ဒုကၡတည္း၊ မခ်စ္မႏွစ္သက္သည္မ်ားႏွင့္ အတူတကြ ယွဥ္တဲြေနထုိင္ရျခင္း သည္လည္း ဒုကၡတည္း၊ ခ်စ္ခင္ႏွစ္သက္ စုံမက္သည္မ်ားႏွင့္ ေသကဲြရွင္ကဲြ ကဲြရျခင္းသည္လည္း ဒုကၡတည္း၊ အလုိရွိသည့္အရာကုိ မရျခင္းသည္လည္း ဒုကၡတည္း၊ အက်ဥ္းအားျဖင့္ တပ္မက္စဲြလန္းတတ္သည့္ ခႏၶာငါးပါးသည္လည္း ဒုကၡပင္တည္း” ဟု ဒုကၡ၏ သေဘာအမွန္ကုိ ေဟာျပေတာ္မူထား၏။
ဘုရားရွင္ ေဟာေတာ္မူထားသည့္ ဒုကၡတရား၏ အဖြင့္မ်ားအရ သတၱဝါတုိင္း ဒုကၡကုိယ္စီ ရွိေနၾကသည္မွာ ထင္ရွားလွ၏။ သတၱဝါမွန္သမွ် ေမြးဖြားမႈအစ ဒုကၡမွသည္ အုိရသည့္ဒုကၡ၊ နာရသည့္ဒုကၡ အပါအဝင္ ေသရသည့္ ဒုကၡအဆုံးအထိ ဆင္းရဲအစုျဖင့္ ဘဝကုိ ျဖတ္သန္းၾကရ၏။ ေမြးဖြားႏွင့္ ေသဆုံးမႈၾကားကာလတြင္လည္း မခ်စ္မႏွစ္သက္သည္မ်ားႏွင့္ အတူရွိေနရသည့္ ဆင္းရဲ၊ ခ်စ္ခင္ႏွစ္သက္သည္မ်ားႏွင့္ ကဲြကြာရသည့္ ဆင္းရဲ၊ အလုိရွိသည္ကုိ မရသျဖင့္ ခံစားရသည့္ ဆင္းရဲမ်ားႏွင့္လည္း ႀကဳံေတြ႕ၾကရ၏။ ထုိ႔ထက္အလြန္ အေျခခံ အက်ဆုံးျဖစ္သည့္ ခႏၶာအစုကုိ အမွီျပဳရသည့္ ဆင္းရဲသည္ကား သတၱဝါတုိင္း ေရွာင္လဲြမရ ႀကဳံေတြ႕ၾကရသည့္ ဆင္းရဲအမွန္ ျဖစ္ေနၾကျခင္းပင္ ျဖစ္၏။
ထုိဆင္းရဲအားလုံးသည္ လူမ်ိဳးႏွင့္မဆုိင္၊ ႏုိင္ငံႏွင့္မဆုိင္ဘဲ ခႏၶာအစုႏွင့္သာဆုိင္သည့္ ဆင္းရဲမ်ားျဖစ္သျဖင့္ ႐ုပ္နာမ္ႏွစ္ခုကုိ ပုိင္ဆုိင္ထားသည့္ သတၱဝါမွန္သမွ် ျမန္မာျဖစ္ေစ၊ တ႐ုတ္ျဖစ္ေစ၊ ကုိရီးယားျဖစ္ေစ၊ ဂ်ပန္ျဖစ္ေစ၊ အေမရိကန္၊ အဂၤလန္ စသည္ျဖစ္ေစ မည့္သည့္ႏုိင္ငံ၊ မည္သည့္လူမ်ိဳးမဆုိ အမွန္မလဲြ ေတြ႕ႀကဳံၾကရမည့္ ဒုကၡသေဘာပင္ ျဖစ္ပါ၏။ အေပၚယံအားျဖင့္ ၾကည့္လွ်င္ ႐ုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာ တုိးတက္မႈမ်ားေၾကာင့္ တဒဂၤ အခုိက္အတန္႔အားျဖင့္ ခ်မ္းသာသည္ဟု ထင္ေနတတ္ၾကေသာ္လည္း ခႏၶာအစုကုိ ပုိင္ဆုိင္ထားသမွ် ထုိအခိုက္အတန္႔ ခ်မ္းသာမႈ၏ ေနာက္တြင္ ဆင္းရဲအစုမ်ားက ေရာက္ေနၾကမည္သာ ျဖစ္၏။ မၿမဲသည့္ ခႏၶာအစုကုိ ပုိင္ဆုိင္ထားသျဖင့္ မၿမဲျခင္း သေဘာတရားအရ ႐ုပ္လည္းေဖာက္ျပန္မည္ျဖစ္ၿပီး စိတ္လည္းေဖာက္ျပန္ေနမည္သာ ျဖစ္၏။ ေဖာက္ျပန္ေနသမွ် ဆင္းရဲလည္း ရေနၾကမည္သာ ျဖစ္၏။ ထုိသုိ႔ ေဖာက္ျပန္တတ္သည့္ သေဘာရွိသျဖင့္ ေဖာက္ျပန္တတ္သည့္အေပၚ ဆင္းရဲသည္ဟုဆုိေသာ္ ထုိဆင္းရဲသည္ မိမိသႏၲာန္တြင္သာ ရွိသည္မဟုတ္ သတၱဝါအားလုံးမွာပင္ ရွိေနသည္ဟုသည့္ အခ်က္ကုိ သတိျပဳရမည္ ျဖစ္၏။
သတိျပဳ႐ုံတြင္မဟုတ္ဘဲ ထုိဒုကၡအားလုံး၏ ျဖစ္ေပၚရာ အေၾကာင္းတရားျဖစ္သည့္ တြယ္တာမႈ သမုဒယ တဏွာကုိလည္း ပယ္သတ္ႏုိင္ရန္ ႀကိဳးစားသင့္လွ၏။ ခႏၶာအစု ရွိသျဖင့္ ဆင္းရဲျဖစ္သည့္ အေပၚတြင္ ပင္ပန္းသည္ဟု ထင္ေနေသာ္ ထုိဆင္းရဲ၏ ျဖစ္ေၾကာင္းတဏွာကုိ သီလအေျခခံသည့္ ဝိပႆနာ အက်င့္တရားျဖင့္ အၾကြင္းမဲ့ ပယ္သတ္ႏုိင္ရန္ အားထုတ္သင့္လွ၏။ ဒုကၡအားလုံးသည္ သမုဒယေၾကာင့္ ျဖစ္သည္ကုိ သိေအာင္ႀကိဳးစားၿပီး ထုိသမုဒယကုိ ပယ္သတ္ႏုိင္သည့္ နိေရာဓေခၚ နိဗၺာန္သုိ႔ ဆုိက္ေရာက္ႏုိင္ရန္ လမ္းမွန္ျဖစ္သည့္ မဂၢင္ရွစ္ပါးက်င့္စဥ္ကုိ လုိက္နာက်င့္သုံးကာ ဝိပႆနာဉာဏ္ျဖင့္ ဒုကၡၿငိမ္းေအာင္ အသိသတိထပ္တူညႇိ၍ လက္ေတြ႕က်င့္ႀကံသင့္လွေပ၏။ ထုိသုိ႔ က်င့္ႀကံႏုိင္လွ်င္ ဆင္းရဲၿငိမ္းရာ သႏၲိသုခကုိ ဧကန္မုခ် ခံစားႏုိင္ၾကမည္သာ ျဖစ္ပါ၏။
ဆုိလုိသည္မွာ “ေလာကသားမ်ား အထင္မွားေနၾကသည့္ ႐ုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာ တုိးတက္မႈမ်ားသည္ ဒုကၡျဖစ္ျခင္း၊ မျဖစ္ျခင္းႏွင့္ မသတ္ဆုိင္ဘဲ ဒုကၡဟူသည္ ခ်မ္းသာသူပင္ ျဖစ္ေစ၊ ဆင္းရဲသူပင္ ျဖစ္ေစ ႐ုပ္နာမ္အစုကုိ ပုိင္ဆုိင္ထားသမွ် အသီးအသီး ကုိယ္စီရွိေနၾကမည္သာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ခႏၶာရွိလ်င္ ဒုကၡရွိေနမည္ ျဖစ္သျဖင့္ မိမိမွာသာ ဒုကၡျဖစ္ေနသည္ မဟုတ္ဘဲ ေလာကရွိ သတၱဝါအားလုံးတြင္ ထုိဒုကၡတရားသည္ မလဲြမေသြ ရွိေနၾကမည္သာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ထုိ႔ေၾကာင့္ ခႏၶာရွိသျဖင့္ ဒုကၡရွိသည့္အေပၚတြင္ မိမိ၏ ဒုကၡကသာ ႀကီးမားသည္ဟု ထင္ေနတတ္သည့္ အေတြးမ်ိဳးကုိ ဖယ္ထုတ္ကာ အမွန္ဒုကၡ ၿငိမ္းေစရန္ ဒုကၡျဖစ္ေၾကာင္း သမုဒယ တဏွာကုိသာ ပယ္သတ္ႏုိင္ရန္ ႀကိဳးစားသင့္ေၾကာင္း၊ တဏွာကင္းလွ်င္ ဒုကၡလည္း ရွင္းမည္ျဖစ္သျဖင့္ သတိပ႒ာန္အက်င့္ကုိ က်င့္ႀကံအားထုတ္ကာ တဏွာကင္းေအာင္သာ ႀကိဳးစားၾကရမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း” စသည္ျဖင့္ ဆုိလုိရင္း ျဖစ္ပါ၏။
ထုိ႔ေၾကာင့္ မိမိ၏ဒုကၡမွသာ ဒုကၡဟု ထင္ေနၾကသူမ်ား၊ မိမိ၏ ဆင္းရဲသည္သာ ဆင္းရဲအစစ္ဟု ထင္ေနၾကသူမ်ား အေနျဖင့္ အထူးသတိျပဳရမည္မွာ ဒုကၡဟူသည္ မိမိတြင္သာ ရွိသည္မဟုတ္ဘဲ ခႏၶာရွိေနသည့္သူ မွန္သမွ် မည္သူမဆုိ ရွိေနၾကသည္သာ ျဖစ္သျဖင့္ ႐ုပ္ရသျဖင့္ ဒုကၡရျခင္းအေပၚ စုိးရိမ္ပူေဆြးမႈမ်ား၊ ေသာကတရားမ်ားျဖင့္ ဘဝပ်က္သည္အထိ မခံစားမိၾကဘဲ ဒုကၡ၏ သေဘာအမွန္ကုိသာ သိေအာင္ႀကိဳးစားရင္း ဒုကၡျဖစ္ေၾကာင္း သမုဒယ တဏွာကုိ ပယ္သတ္ႏုိင္ေအာင္ သတိပ႒ာန္အလုပ္ကုိသာ မ်ားမ်ားအားထုတ္ၾကပါဟု အေလးအနက္ တုိက္တြန္းသမႈ ျပဳလုပ္ရပါသည္။
