ဘာလုိလုိနဲ႔ မနက္ျဖန္ (၁၅-၇-၂၀၁၁)ဆုိ ျမန္သကၠရာဇ္ ၁၃၇၃ခုႏွစ္ရဲ႕ ဝါဆုိလျပည့္ေန႔ကုိ ေရာက္လာၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ၀ါဆုိလလုိ႔ ေျပာလုိက္တာနဲ႔ ျမန္မာဗုဒၶဘာသာအမ်ား ေခါင္းထဲမွာ ဓမၼစၾကာတရားနဲ႔ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားရဲ႕ ၀ါဆုိ၀ါကပ္ျပဳၾကရမယ့္ အေၾကာင္းမ်ား၊ ၀ါဆုိသကၤန္းကပ္လွဴပဲြမ်ား၊ ၀ါတြင္းဆြမ္းေလာင္းပဲြမ်ား စသျဖင့္ ဟုိဟုိဒီဒီ ေပၚလာတတ္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕က်ေတာ့ ၀ါတြင္းမွာ အိမ္ေထာင္မျပဳေကာင္းဘူး ဆုိတဲ့ လဲြေနတဲ့ ေရွးအယူအဆေတြေၾကာင့္ အိမ္ေထာင္ျပဳေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ၀ါမဆုိခင္လုပ္မလား ၀ါကၽြတ္ၿပီးမွ လုပ္မလားစတဲ့ အေတြးႀကံစည္မႈေတြအထိ ေပၚလာတတ္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕လည္း ဒီႏွစ္၀ါတြင္းမွာ တရားစခန္းေတြ၀င္ရင္း ဥပုသ္သီလကုိ မလြတ္ေအာင္ ေစာင့္မယ္ဆုိတဲ့ အေတြးစိတ္ကူးေတြ ရွိေနၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၀ါတြင္းဆုိလုိ တစ္ခ်ိဳ႕ ဘယ္အခ်ိန္ ဘယ္ကာလကုိ ေျပာတာလဲဆုိတာ မသိတဲ့သူေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ၀ါတြင္းဆုိတာ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ား ၀ါဆုိ၀ါကပ္ဖုိ႔ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ၀ါဆုိလျပည့္ေက်ာ္ (၁)ရက္ေန႔ကစၿပီး သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ေန႔အထိ (၃)လကို ၀ါတြင္းကာလလုိ႔ ဆုိတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီကာလမွာ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားဟာ အေၾကာင္းကိစၥ အေရးေပၚ အေထြအထူးမရွိဘဲ ညအိပ္ညေန တစ္ျခားတစ္ေနရာရာကုိ မၾကြရဘဲ အ႐ုဏ္တက္အခ်ိန္မွာ မိမိတုိ႔၀ါဆုိ၀ါကပ္ရာ ေက်ာင္းအတြင္းမွာ ရွိေနရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါကုိပဲ ၀ါဆုိ၀ါကပ္တယ္လုိ႔ ေျပာတာျဖစ္ပါတယ္။ ထာပါေတာ့ ဒီမွာ အဓိကေျပာခ်င္တာက ၀ါဆုိလအေၾကာင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ေရွးဆရာေတာ္ႀကီးမ်ားကေတာ့ ၀ါဆုိလကုိ “သေႏၶ၊ ေတာထြက္၊ ဓမၼစက္၊ မိန္႔ျမြက္သံခ်ိဳ၊ လ၀ါဆုိ”လုိ႔ အထူးျပဳ ေဖာ္က်ဴးေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ေရွးကသတ္မွတ္ခဲ့ၾကတဲ့ မဟာသကၠရာဇ္ သတ္မွတ္ခ်က္အရေတြရယ္ ဒီေန႔ေခတ္ ျမန္မာတုိ႔ သတ္မွတ္ၾကတဲ့ သကၠရာဇ္အရေတြရယ္ေၾကာင့္ ဘုရားေလာင္း ပဋိသေႏၶယူတဲ့ေန႔ရယ္၊ အသက္ ၂၉ႏွစ္အရြယ္မွာ ေလာကီစည္းစိမ္ေတြကုိ စြန္႔ၿပီး ေတာထြက္သြားတဲ့ေန႔ရယ္၊ အသက္ ၃၅ႏွစ္အရြယ္မွာ သဗၺညဳတ (အလုံးစုံကုိသိတဲ့) ဘုရားအျဖစ္ကုိ ေရာက္ရွိေတာ္မူၿပီးေနာက္ ပထမဆုံး တရားဦးေဒသနာ ေဟာေတာ္မူတဲ့ ေန႔ရယ္ဟာ တုိက္တုိက္ဆုိင္ဆုိင္ ဒီ၀ါဆုိလျပည့္ေန႔ေတြမွာပဲ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ခုႏွစ္ကြာ၊ စေန၊ တနဂၤေႏြ စတဲ့ေန႔ေတြ ကြာျခားေပမယ့္ ၀ါဆုိလျပည့္ေန႔ဆုိတဲ့ လသတ္မွတ္ခ်က္ကေတာ့ အတူတူပဲ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၀ါဆုိလဟာ အထူးသျဖင့္ ၀ါဆုိလျပည့္ေန႔ဟာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြအတြက္ ဗုဒၶဘုရားရွင္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ထူးျခားမႈေတြ တစ္ၿပိဳင္တည္း ျပည့္စုံေနတဲ့ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္ တစ္ခုျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီ၀ါဆုိလကုိ လျမတ္၀ါဆုိလုိ႔ ဆုိျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ပုိၿပီး ထူးျခားမႈကုိ ျဖစ္ေစတာကေတာ့ ဒီ၀ါဆုိလျပည့္ေန႔မွာ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့တဲ့ တရားဦး ေဒသနာေတာ္ေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီတရားဦး ေဒသနာေတာ္ကုိ ဓမၼစကၠ ပ၀တၱနသုတ္လုိ႔ အမည္ေပးပါတယ္။ တရားေတာ္ကုိ အဆက္အစပ္မျပတ္ ေရွ႕ေနာက္ဆက္စပ္ၿပီး လွည္းဘီးစက္လည္သလုိ အၾကားအလပ္မရွိ တစ္စပ္တည္း ေဟာၾကားေတာ္မူတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ဓမၼစကၠ ပ၀တၱနလုိ႔ ေခၚပါတယ္။ ျမန္မာဗုဒၶဘာသာေတြကေတာ့ လြယ္လြယ္ကူကူပဲ ဓမၼစၾကာတရားလုိ႔ ေျပာဆုိၾကပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ဒီတရားေဟာေတာ္မူတဲ့ ေန႔ကုိလည္း ဓမၼစၾကာ အခါေတာ္ေန႔လုိ႔ အထူးျပဳ ေျပာဆုိၾကၿပီး ျမတ္ဗုဒၶရဲ႕ ဒီေဒသနာေတာ္ကုိ ၀ါတြင္းကာလမွာ အထူးျပဳ ရြတ္ဆုိပူေဇာ္ေလ့ ရွိၾကပါတယ္။
ျမတ္ဗုဒၶက ဒီတရားေဒသနာေတာ္ကုိ ဘုရားအျဖစ္ကုိ ေရာက္ရွိၿပီး (၃)လေျမာက္မွာ တရားအားထုတ္စဥ္ အလုပ္အေကၽြးျပဳခဲ့ၾကတဲ့ ပဥၥ၀ဂၢီငါးဦးနဲ႔ တရားဦးေဒသနာေတာ္ကုိ နာၾကားဖုိ႔ ေစာင့္စားေနၾကတဲ့ နတ္ျဗဟၼာအေပါင္းကုိ စတင္ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေဒသနာကုိ ေဟာၾကားတဲ့ေနရာက ဗာရဏသီျပည္၊ မိဂဒါ၀ုန္ေတာမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီတရားဦးေဒသနာမွာ ျမတ္စြာဘုရားရွင္က ကာမဂုဏ္အာ႐ုံေတြမွာ အလြန္အက်ဴး တပ္မက္ေပ်ာ္ပါးတတ္တဲ့ ကာမသုခလႅိကာႏုေယာဂ အက်င့္နဲ႔ မိမိကုိယ္ကုိ အလြန္အက်ဴး ညႇင္းစဲႏွိပ္စက္တဲ့ အက်င့္ျဖစ္တဲ့ အတၱကိလမထာႏုေယာဂ အက်င့္ေတြကုိ ေရွာင္ရွားၿပီး အလယ္အလပ္လမ္းစဥ္ျဖစ္တဲ့ မဇၥ်ိမပဋိပဒါ အက်င့္ကုိ က်င့္သုံးဖုိ႔ ေဟာေတာ္မူပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ ျမတ္ဗုဒၶမိန္႔ေတာ္မူတဲ့ အလယ္အလတ္ လမ္းစဥ္ဆုိတာ တစ္ျခားမဟုတ္ဘဲ မဂၢင္ရွစ္ပါး လမ္းစဥ္ပင္ျဖစ္ေၾကာင္း ဖြင့္ဆုိရွင္းျပေတာ္မူပါတယ္။ ဘာပဲလုပ္လုပ္ အစြန္းမေရာက္ ေစရန္အတြက္
မွန္ကန္တဲ့အျမင္ သမၼာဒိ႒ိ
မွန္ကန္တဲ့အေတြး သမၼာသကၤပၸ
မွန္ကန္တဲ့စကား သမၼာ၀ါစာ
မွန္ကန္တဲ့အလုပ္ သမၼာကမၼႏၲ
မွန္ကန္တဲ့အသက္ေမြးမႈ သမၼာအာဇီ၀
မွန္ကန္တဲ့ႀကိဳးစားအားထုတ္မႈ သမၼာ၀ါယမ
မွန္ကန္တဲ့သတိရွိမႈ သမၼာသတိ
မွန္ကန္တဲ့သမာဓိရွိမႈ သမၼာသမာဓိ ဆုိတဲ့ လမ္းစဥ္ရွစ္ခ်က္ကုိ လက္ကုိင္ထားၿပီး ႀကိဳးစားအားထုတ္ဖုိ႔ ေဟာေတာ္မူပါတယ္။
ဒီေဒသနာေတာ္ရဲ႕ အႏွစ္ခ်ဳပ္ဟာ အစြန္းႏွစ္ပါးေရွာင္ရွားၿပီး အလယ္အလတ္လမ္းစဥ္ကုိ က်င့္သုံးေရးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိ အလယ္အလတ္လမ္းစဥ္ကုိ သြားႏုိင္ေရးအတြက္ အဂၤါရပ္ရွစ္ပါးျဖစ္တဲ့ မဂၢင္ရွစ္ပါးကုိ အဓိကထားသြားရမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း ဆုိလုိရင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိ မဂၢင္ရွစ္ပါး လမ္းစဥ္အတုိင္း သြားေနရင္ မဂၢသစၥာဆုိက္မွာ ျဖစ္ၿပီး မဂၢသစၥာဆုိက္ရင္ ဒုကၡအားလုံးခ်ဳပ္ရာ နိေရာဓသစၥာျဖစ္တဲ့ နိဗၺာန္ကုိ မ်က္ေမွာက္ျပဳမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ နိေရာဓသစၥာကုိ မ်က္ေမွာက္ျပဳၿပီဆုိရင္ေတာ့ တြယ္တာမႈတဏွာလုိ႔ ေခၚတဲ့ သမုဒယသစၥာကုိ ပယ္ၿပီးသားျဖစ္ကာ သမုဒယသစၥာကုိ ပယ္လုိက္တာနဲ႔ ဒုကၡသစၥာလည္း မရွိႏုိင္ေတာ့ပါဘူး။ ဒါေတြအားလုံးရဲ႕ အခ်ဳပ္က အလယ္အလတ္လမ္းစဥ္ျဖစ္တဲ့ မဂၢင္ရွစ္ပါး အက်င့္တရားပဲ ျဖစ္ေၾကာင္း အႏွစ္ခ်ဳပ္ျပျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါက ၀ါဆုိလျပည့္ေန႔မွာ ေဟာေတာ္မူခဲ့တဲ့ တရားဦး ဓမၼစၾကာ ေဒသနာရဲ႕ အႏွစ္ခ်ဳပ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီေဒသနာေတာ္အရ သတၱ၀ါေတြ အေနနဲ႔ လက္ေတြ႕ဘ၀မွာလည္း ဘာပဲလုပ္လုပ္ အစြန္းမေရာက္ဖုိ႔လုိၿပီး အလယ္အလတ္လမ္းစဥ္ ျဖစ္ဖုိ႔လုိတယ္ဆုိတာ နားလည္သေဘာေပါက္ႏုိင္ပါတယ္။ တရားဦးေဒသနာေတာ္မွာ ျမတ္ဗုဒၶေဟာေတာ္မူတဲ့အတုိင္း မွားယြင္းၿပီး အလြန္အက်ဴး ျဖစ္ေစတတ္တဲ့ အက်င့္ေတြကုိ ေရွာင္ရွားကာ မွန္ကန္တဲ့ လမ္းစဥ္အက်င့္ကုိ ေလွ်ာက္လွမ္းၾကဖုိ႔ လုိတယ္ဆုိတာ သတိျပဳစရာ ျဖစ္ပါတယ္။ သတိျပဳ႐ုံနဲ႔ မၿပီးဘဲ လက္ေတြ႕ဘ၀မွာလည္း ဘာပဲလုပ္လုပ္ အစြန္းမေရာက္ေစဖုိ႔နဲ႔ မဇၥ်ိမပဋိပဒါျဖစ္ေစဖုိ႔ ႀကိဳးစားအားထုတ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါက တရားဦးက ေပးတဲ့လမ္းစဥ္နဲ႔ အႏွစ္သာရျဖစ္ပါတယ္။ လျမတ္၀ါဆုိလုိ႔ ဆုိရာမွာ ဒီလုိ အႏွစ္သာရ တရားေတြေၾကာင့္ အျမတ္ဆုံးျဖစ္ေၾကာင္း ဆုိတာလုိ႔ ေျပာရင္ပုိၿပီး အဓိပၸါယ္ ျပည့္၀ေစပါတယ္။
ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ၀ါဆုိလကေတာ့ ဗုဒၶဘာသာေတြအတြက္ လျမတ္တစ္ခုဆုိတာ ေသခ်ာပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ၀ါဆုိလက အစျပဳၿပီး သတ္မွတ္ၾကတဲ့ ၀ါတြင္းကာလဟာလည္း အျမတ္တရားေတြ ရယူဖုိ႔အတြက္ အေကာင္းဆုံး ကာလသတ္မွတ္ခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။ ပုထုဇဥ္သဘာ၀ တစ္ခါတစ္ေလ သတ္မွတ္ျပ႒ာန္းခ်က္ေတြ မရွိရင္ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ အေလးမထားဘဲ ေပါ့ေပါ့တန္တန္ လုပ္မိတတ္တာေတြ ရွိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ကုသုိလ္ေရး အပုိင္းေတြမွာပါ။ သတ္မွတ္ခ်က္ေလးေတြ ရွိေနရင္ေတာ့ ဒီကာလ ဒီအခ်ိန္ေလးေလာက္ေတာ့ ႀကိဳးစားၿပီး ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္းနဲ႔ အျပစ္ကင္းေအာင္ အဓိ႒ာန္ေလးေတြ ၀င္ၿပီးေနမယ္ဆုိတဲ့ စိတ္အႀကံ ေလးေတြ ျဖစ္ေပၚတတ္တဲ့အတြက္ ၀ါတြင္းကာလမွာ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ား ၀ါဆုိ၀ါကပ္ျပဳၿပီး ပရိယတ္ ပဋိပတ္အလုပ္ေတြကုိ လုပ္ေနၾကသလုိ သတ္မွတ္ခ်က္ရွိမွ အလုပ္လုပ္ျဖစ္ေနတဲ့ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြ အေနနဲ႔လည္း ၀ါတြင္းကာလမွာ ဥပုသ္သီလေလးေတြ ေစာင္သုံးၿပီး ငါးပါးသီလကုိ အထူးလုံေအာင္ ႀကိဳးစားကာ တတ္ႏုိင္သမွ် သမထဘာ၀နာ ၀ိပႆနာ ဘာ၀နာေလးေတြ လုပ္ၾကမယ္ဆုိရင္ေတာ့ အျမတ္ဆုံးကာလ အျမတ္ဆုံး အခ်ိန္ ျဖစ္ၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
၀ါတြင္းကာလမွာ အိမ္ေထာင္မျပဳရဘူး၊ အိမ္ေထာင္မျပဳေကာင္းဘူးလုိ႔ သတ္မွတ္ခ်က္ မရွိေပမယ့္ ကာမဂုဏ္ကိစၥေတြကုိ ေရွာင္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားတာက ေကာင္းပါတယ္။ ၀ါတြင္းကာလ တစ္ျခားေန႔ေတြမွာ ကာမဂုဏ္ကိစၥကုိ မေရွာင္ႏုိင္ေပမယ့္ တစ္လင္တစ္မယားစနစ္နဲ႔ ငါးပါးသီလကုိ လုံၿခဳံေအာင္ ထိန္းရင္း ဥပုသ္ေန႔တစ္ေန႔ေလာက္ေတာ့ တစ္လင္တစ္မယားစနစ္ကုိပါ ေရွာင္ၾကဥ္ၿပီး ေမထုန္အမႈကုိ မျပဳဘဲ ဥပုသ္သီလေလးေတြ လုံၿခဳံေအာင္ ေစာင့္ထိန္းၿပီး ေနႏုိင္ရင္ပုိေကာင္းပါတယ္။ ဒါဟာ ကာလသတ္မွတ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ကုိယ္ကုိယ့္ကုိ အျမတ္ရေအာင္ ႀကိဳးစားရင္း ကုသုိလ္တုိးေအာင္ လုပ္ျခင္းတစ္မ်ိဳးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆုိလုိတာက ၀ါတြင္းကာလမွာ ေန႔စဥ္ ဥပုသ္မေစာင့္ႏုိင္တာေတာင္မွ ဥပုသ္ေန႔ တစ္ေန႔ေလာက္ေတာ့ ဥပုသ္ေလးေတြ ယူႏုိင္ၾကရင္ ေကာင္းမွာပဲလုိ႔ ဆုိလုိတာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိသာ ႀကိဳးစားၿပီး ေနၾကမယ္ဆုိရင္ ၀ါဆုိလကုိ အစျပဳၿပီး သတ္မွတ္ေပၚေပါက္ခဲ့တဲ့ ၀ါတြင္းကာလဟာလည္း ကုသုိလ္ခ်စ္ခင္ သူေတာ္စင္တုိ႔အတြက္ အျမတ္ဆုံးလ၊ အျမတ္ဆုံးကာလေတြ ျဖစ္ေနမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ လျမတ္၀ါဆုိရဲ႕ ထူးျခားမႈအေၾကာင္းေလးကုိ ေဖာ္ညႊန္းကာ ဓမၼစၾကာ ေဒသနာေတာ္ရဲ႕ အႏွစ္ခ်ဳပ္ပါ မိတ္ဆက္ေပးၿပီး သတ္မွတ္ခ်က္ေတြနဲ႔မွ ကုသုိလ္လုပ္ျဖစ္တတ္ၾကတဲ့ ပုထုဇဥ္ေတြ အေနနဲ႔ ၀ါတြင္းကာလဟာ ကုသုိလ္လုပ္စရာ အေကာင္းဆုံး အျမတ္ဆုံး ကာလတစ္ခု ျဖစ္တယ္ဆုိတာ တင္ျပရင္း တစ္ႏွစ္မွာ ကုသုိလ္ထက္ အကုသုိလ္က ပုိမ်ားတတ္ၾကတဲ့ ပုထုဇဥ္ေတြအတြက္ ဒီ၀ါတြင္းကာလ သုံးလေလာက္ေတာ့ ကုသုိလ္တရားေလးေတြစုရင္း ဥပုသ္သီလေလးမ်ားနဲ႔ အက်င့္တရားမ်ားကုိ ျမင့္မားေအာင္ ႀကိဳးစားႏုိင္ၾကဖုိ႔ လျမတ္၀ါဆုိကုိ အေၾကာင္းျပဳၿပီး ေကာင္းမႈတစ္ခု ျပဳလုိက္ရပါတယ္။
မွတ္ခ်က္။ ရဟန္းေတာ္မ်ား၏ ၀ါဆုိဆုိင္ရာ အေၾကာင္း သိလုိပါက ဒီမွာ ျပန္ၿပီးဖတ္႐ႈႏုိင္ပါသည္။
ေရွးဆရာေတာ္ႀကီးမ်ားကေတာ့ ၀ါဆုိလကုိ “သေႏၶ၊ ေတာထြက္၊ ဓမၼစက္၊ မိန္႔ျမြက္သံခ်ိဳ၊ လ၀ါဆုိ”လုိ႔ အထူးျပဳ ေဖာ္က်ဴးေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ေရွးကသတ္မွတ္ခဲ့ၾကတဲ့ မဟာသကၠရာဇ္ သတ္မွတ္ခ်က္အရေတြရယ္ ဒီေန႔ေခတ္ ျမန္မာတုိ႔ သတ္မွတ္ၾကတဲ့ သကၠရာဇ္အရေတြရယ္ေၾကာင့္ ဘုရားေလာင္း ပဋိသေႏၶယူတဲ့ေန႔ရယ္၊ အသက္ ၂၉ႏွစ္အရြယ္မွာ ေလာကီစည္းစိမ္ေတြကုိ စြန္႔ၿပီး ေတာထြက္သြားတဲ့ေန႔ရယ္၊ အသက္ ၃၅ႏွစ္အရြယ္မွာ သဗၺညဳတ (အလုံးစုံကုိသိတဲ့) ဘုရားအျဖစ္ကုိ ေရာက္ရွိေတာ္မူၿပီးေနာက္ ပထမဆုံး တရားဦးေဒသနာ ေဟာေတာ္မူတဲ့ ေန႔ရယ္ဟာ တုိက္တုိက္ဆုိင္ဆုိင္ ဒီ၀ါဆုိလျပည့္ေန႔ေတြမွာပဲ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ခုႏွစ္ကြာ၊ စေန၊ တနဂၤေႏြ စတဲ့ေန႔ေတြ ကြာျခားေပမယ့္ ၀ါဆုိလျပည့္ေန႔ဆုိတဲ့ လသတ္မွတ္ခ်က္ကေတာ့ အတူတူပဲ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၀ါဆုိလဟာ အထူးသျဖင့္ ၀ါဆုိလျပည့္ေန႔ဟာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြအတြက္ ဗုဒၶဘုရားရွင္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ထူးျခားမႈေတြ တစ္ၿပိဳင္တည္း ျပည့္စုံေနတဲ့ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္ တစ္ခုျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီ၀ါဆုိလကုိ လျမတ္၀ါဆုိလုိ႔ ဆုိျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ပုိၿပီး ထူးျခားမႈကုိ ျဖစ္ေစတာကေတာ့ ဒီ၀ါဆုိလျပည့္ေန႔မွာ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့တဲ့ တရားဦး ေဒသနာေတာ္ေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီတရားဦး ေဒသနာေတာ္ကုိ ဓမၼစကၠ ပ၀တၱနသုတ္လုိ႔ အမည္ေပးပါတယ္။ တရားေတာ္ကုိ အဆက္အစပ္မျပတ္ ေရွ႕ေနာက္ဆက္စပ္ၿပီး လွည္းဘီးစက္လည္သလုိ အၾကားအလပ္မရွိ တစ္စပ္တည္း ေဟာၾကားေတာ္မူတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ဓမၼစကၠ ပ၀တၱနလုိ႔ ေခၚပါတယ္။ ျမန္မာဗုဒၶဘာသာေတြကေတာ့ လြယ္လြယ္ကူကူပဲ ဓမၼစၾကာတရားလုိ႔ ေျပာဆုိၾကပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ဒီတရားေဟာေတာ္မူတဲ့ ေန႔ကုိလည္း ဓမၼစၾကာ အခါေတာ္ေန႔လုိ႔ အထူးျပဳ ေျပာဆုိၾကၿပီး ျမတ္ဗုဒၶရဲ႕ ဒီေဒသနာေတာ္ကုိ ၀ါတြင္းကာလမွာ အထူးျပဳ ရြတ္ဆုိပူေဇာ္ေလ့ ရွိၾကပါတယ္။
ျမတ္ဗုဒၶက ဒီတရားေဒသနာေတာ္ကုိ ဘုရားအျဖစ္ကုိ ေရာက္ရွိၿပီး (၃)လေျမာက္မွာ တရားအားထုတ္စဥ္ အလုပ္အေကၽြးျပဳခဲ့ၾကတဲ့ ပဥၥ၀ဂၢီငါးဦးနဲ႔ တရားဦးေဒသနာေတာ္ကုိ နာၾကားဖုိ႔ ေစာင့္စားေနၾကတဲ့ နတ္ျဗဟၼာအေပါင္းကုိ စတင္ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေဒသနာကုိ ေဟာၾကားတဲ့ေနရာက ဗာရဏသီျပည္၊ မိဂဒါ၀ုန္ေတာမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီတရားဦးေဒသနာမွာ ျမတ္စြာဘုရားရွင္က ကာမဂုဏ္အာ႐ုံေတြမွာ အလြန္အက်ဴး တပ္မက္ေပ်ာ္ပါးတတ္တဲ့ ကာမသုခလႅိကာႏုေယာဂ အက်င့္နဲ႔ မိမိကုိယ္ကုိ အလြန္အက်ဴး ညႇင္းစဲႏွိပ္စက္တဲ့ အက်င့္ျဖစ္တဲ့ အတၱကိလမထာႏုေယာဂ အက်င့္ေတြကုိ ေရွာင္ရွားၿပီး အလယ္အလပ္လမ္းစဥ္ျဖစ္တဲ့ မဇၥ်ိမပဋိပဒါ အက်င့္ကုိ က်င့္သုံးဖုိ႔ ေဟာေတာ္မူပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ ျမတ္ဗုဒၶမိန္႔ေတာ္မူတဲ့ အလယ္အလတ္ လမ္းစဥ္ဆုိတာ တစ္ျခားမဟုတ္ဘဲ မဂၢင္ရွစ္ပါး လမ္းစဥ္ပင္ျဖစ္ေၾကာင္း ဖြင့္ဆုိရွင္းျပေတာ္မူပါတယ္။ ဘာပဲလုပ္လုပ္ အစြန္းမေရာက္ ေစရန္အတြက္
မွန္ကန္တဲ့အျမင္ သမၼာဒိ႒ိ
မွန္ကန္တဲ့အေတြး သမၼာသကၤပၸ
မွန္ကန္တဲ့စကား သမၼာ၀ါစာ
မွန္ကန္တဲ့အလုပ္ သမၼာကမၼႏၲ
မွန္ကန္တဲ့အသက္ေမြးမႈ သမၼာအာဇီ၀
မွန္ကန္တဲ့ႀကိဳးစားအားထုတ္မႈ သမၼာ၀ါယမ
မွန္ကန္တဲ့သတိရွိမႈ သမၼာသတိ
မွန္ကန္တဲ့သမာဓိရွိမႈ သမၼာသမာဓိ ဆုိတဲ့ လမ္းစဥ္ရွစ္ခ်က္ကုိ လက္ကုိင္ထားၿပီး ႀကိဳးစားအားထုတ္ဖုိ႔ ေဟာေတာ္မူပါတယ္။
ဒီေဒသနာေတာ္ရဲ႕ အႏွစ္ခ်ဳပ္ဟာ အစြန္းႏွစ္ပါးေရွာင္ရွားၿပီး အလယ္အလတ္လမ္းစဥ္ကုိ က်င့္သုံးေရးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိ အလယ္အလတ္လမ္းစဥ္ကုိ သြားႏုိင္ေရးအတြက္ အဂၤါရပ္ရွစ္ပါးျဖစ္တဲ့ မဂၢင္ရွစ္ပါးကုိ အဓိကထားသြားရမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း ဆုိလုိရင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိ မဂၢင္ရွစ္ပါး လမ္းစဥ္အတုိင္း သြားေနရင္ မဂၢသစၥာဆုိက္မွာ ျဖစ္ၿပီး မဂၢသစၥာဆုိက္ရင္ ဒုကၡအားလုံးခ်ဳပ္ရာ နိေရာဓသစၥာျဖစ္တဲ့ နိဗၺာန္ကုိ မ်က္ေမွာက္ျပဳမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ နိေရာဓသစၥာကုိ မ်က္ေမွာက္ျပဳၿပီဆုိရင္ေတာ့ တြယ္တာမႈတဏွာလုိ႔ ေခၚတဲ့ သမုဒယသစၥာကုိ ပယ္ၿပီးသားျဖစ္ကာ သမုဒယသစၥာကုိ ပယ္လုိက္တာနဲ႔ ဒုကၡသစၥာလည္း မရွိႏုိင္ေတာ့ပါဘူး။ ဒါေတြအားလုံးရဲ႕ အခ်ဳပ္က အလယ္အလတ္လမ္းစဥ္ျဖစ္တဲ့ မဂၢင္ရွစ္ပါး အက်င့္တရားပဲ ျဖစ္ေၾကာင္း အႏွစ္ခ်ဳပ္ျပျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါက ၀ါဆုိလျပည့္ေန႔မွာ ေဟာေတာ္မူခဲ့တဲ့ တရားဦး ဓမၼစၾကာ ေဒသနာရဲ႕ အႏွစ္ခ်ဳပ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီေဒသနာေတာ္အရ သတၱ၀ါေတြ အေနနဲ႔ လက္ေတြ႕ဘ၀မွာလည္း ဘာပဲလုပ္လုပ္ အစြန္းမေရာက္ဖုိ႔လုိၿပီး အလယ္အလတ္လမ္းစဥ္ ျဖစ္ဖုိ႔လုိတယ္ဆုိတာ နားလည္သေဘာေပါက္ႏုိင္ပါတယ္။ တရားဦးေဒသနာေတာ္မွာ ျမတ္ဗုဒၶေဟာေတာ္မူတဲ့အတုိင္း မွားယြင္းၿပီး အလြန္အက်ဴး ျဖစ္ေစတတ္တဲ့ အက်င့္ေတြကုိ ေရွာင္ရွားကာ မွန္ကန္တဲ့ လမ္းစဥ္အက်င့္ကုိ ေလွ်ာက္လွမ္းၾကဖုိ႔ လုိတယ္ဆုိတာ သတိျပဳစရာ ျဖစ္ပါတယ္။ သတိျပဳ႐ုံနဲ႔ မၿပီးဘဲ လက္ေတြ႕ဘ၀မွာလည္း ဘာပဲလုပ္လုပ္ အစြန္းမေရာက္ေစဖုိ႔နဲ႔ မဇၥ်ိမပဋိပဒါျဖစ္ေစဖုိ႔ ႀကိဳးစားအားထုတ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါက တရားဦးက ေပးတဲ့လမ္းစဥ္နဲ႔ အႏွစ္သာရျဖစ္ပါတယ္။ လျမတ္၀ါဆုိလုိ႔ ဆုိရာမွာ ဒီလုိ အႏွစ္သာရ တရားေတြေၾကာင့္ အျမတ္ဆုံးျဖစ္ေၾကာင္း ဆုိတာလုိ႔ ေျပာရင္ပုိၿပီး အဓိပၸါယ္ ျပည့္၀ေစပါတယ္။
ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ၀ါဆုိလကေတာ့ ဗုဒၶဘာသာေတြအတြက္ လျမတ္တစ္ခုဆုိတာ ေသခ်ာပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ၀ါဆုိလက အစျပဳၿပီး သတ္မွတ္ၾကတဲ့ ၀ါတြင္းကာလဟာလည္း အျမတ္တရားေတြ ရယူဖုိ႔အတြက္ အေကာင္းဆုံး ကာလသတ္မွတ္ခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။ ပုထုဇဥ္သဘာ၀ တစ္ခါတစ္ေလ သတ္မွတ္ျပ႒ာန္းခ်က္ေတြ မရွိရင္ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ အေလးမထားဘဲ ေပါ့ေပါ့တန္တန္ လုပ္မိတတ္တာေတြ ရွိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ကုသုိလ္ေရး အပုိင္းေတြမွာပါ။ သတ္မွတ္ခ်က္ေလးေတြ ရွိေနရင္ေတာ့ ဒီကာလ ဒီအခ်ိန္ေလးေလာက္ေတာ့ ႀကိဳးစားၿပီး ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္းနဲ႔ အျပစ္ကင္းေအာင္ အဓိ႒ာန္ေလးေတြ ၀င္ၿပီးေနမယ္ဆုိတဲ့ စိတ္အႀကံ ေလးေတြ ျဖစ္ေပၚတတ္တဲ့အတြက္ ၀ါတြင္းကာလမွာ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ား ၀ါဆုိ၀ါကပ္ျပဳၿပီး ပရိယတ္ ပဋိပတ္အလုပ္ေတြကုိ လုပ္ေနၾကသလုိ သတ္မွတ္ခ်က္ရွိမွ အလုပ္လုပ္ျဖစ္ေနတဲ့ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြ အေနနဲ႔လည္း ၀ါတြင္းကာလမွာ ဥပုသ္သီလေလးေတြ ေစာင္သုံးၿပီး ငါးပါးသီလကုိ အထူးလုံေအာင္ ႀကိဳးစားကာ တတ္ႏုိင္သမွ် သမထဘာ၀နာ ၀ိပႆနာ ဘာ၀နာေလးေတြ လုပ္ၾကမယ္ဆုိရင္ေတာ့ အျမတ္ဆုံးကာလ အျမတ္ဆုံး အခ်ိန္ ျဖစ္ၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
၀ါတြင္းကာလမွာ အိမ္ေထာင္မျပဳရဘူး၊ အိမ္ေထာင္မျပဳေကာင္းဘူးလုိ႔ သတ္မွတ္ခ်က္ မရွိေပမယ့္ ကာမဂုဏ္ကိစၥေတြကုိ ေရွာင္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားတာက ေကာင္းပါတယ္။ ၀ါတြင္းကာလ တစ္ျခားေန႔ေတြမွာ ကာမဂုဏ္ကိစၥကုိ မေရွာင္ႏုိင္ေပမယ့္ တစ္လင္တစ္မယားစနစ္နဲ႔ ငါးပါးသီလကုိ လုံၿခဳံေအာင္ ထိန္းရင္း ဥပုသ္ေန႔တစ္ေန႔ေလာက္ေတာ့ တစ္လင္တစ္မယားစနစ္ကုိပါ ေရွာင္ၾကဥ္ၿပီး ေမထုန္အမႈကုိ မျပဳဘဲ ဥပုသ္သီလေလးေတြ လုံၿခဳံေအာင္ ေစာင့္ထိန္းၿပီး ေနႏုိင္ရင္ပုိေကာင္းပါတယ္။ ဒါဟာ ကာလသတ္မွတ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ကုိယ္ကုိယ့္ကုိ အျမတ္ရေအာင္ ႀကိဳးစားရင္း ကုသုိလ္တုိးေအာင္ လုပ္ျခင္းတစ္မ်ိဳးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆုိလုိတာက ၀ါတြင္းကာလမွာ ေန႔စဥ္ ဥပုသ္မေစာင့္ႏုိင္တာေတာင္မွ ဥပုသ္ေန႔ တစ္ေန႔ေလာက္ေတာ့ ဥပုသ္ေလးေတြ ယူႏုိင္ၾကရင္ ေကာင္းမွာပဲလုိ႔ ဆုိလုိတာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိသာ ႀကိဳးစားၿပီး ေနၾကမယ္ဆုိရင္ ၀ါဆုိလကုိ အစျပဳၿပီး သတ္မွတ္ေပၚေပါက္ခဲ့တဲ့ ၀ါတြင္းကာလဟာလည္း ကုသုိလ္ခ်စ္ခင္ သူေတာ္စင္တုိ႔အတြက္ အျမတ္ဆုံးလ၊ အျမတ္ဆုံးကာလေတြ ျဖစ္ေနမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ လျမတ္၀ါဆုိရဲ႕ ထူးျခားမႈအေၾကာင္းေလးကုိ ေဖာ္ညႊန္းကာ ဓမၼစၾကာ ေဒသနာေတာ္ရဲ႕ အႏွစ္ခ်ဳပ္ပါ မိတ္ဆက္ေပးၿပီး သတ္မွတ္ခ်က္ေတြနဲ႔မွ ကုသုိလ္လုပ္ျဖစ္တတ္ၾကတဲ့ ပုထုဇဥ္ေတြ အေနနဲ႔ ၀ါတြင္းကာလဟာ ကုသုိလ္လုပ္စရာ အေကာင္းဆုံး အျမတ္ဆုံး ကာလတစ္ခု ျဖစ္တယ္ဆုိတာ တင္ျပရင္း တစ္ႏွစ္မွာ ကုသုိလ္ထက္ အကုသုိလ္က ပုိမ်ားတတ္ၾကတဲ့ ပုထုဇဥ္ေတြအတြက္ ဒီ၀ါတြင္းကာလ သုံးလေလာက္ေတာ့ ကုသုိလ္တရားေလးေတြစုရင္း ဥပုသ္သီလေလးမ်ားနဲ႔ အက်င့္တရားမ်ားကုိ ျမင့္မားေအာင္ ႀကိဳးစားႏုိင္ၾကဖုိ႔ လျမတ္၀ါဆုိကုိ အေၾကာင္းျပဳၿပီး ေကာင္းမႈတစ္ခု ျပဳလုိက္ရပါတယ္။
မွတ္ခ်က္။ ရဟန္းေတာ္မ်ား၏ ၀ါဆုိဆုိင္ရာ အေၾကာင္း သိလုိပါက ဒီမွာ ျပန္ၿပီးဖတ္႐ႈႏုိင္ပါသည္။
