လူ႔စြမ္းအား၊ လူ႔ခြန္အား၊ လူ႔အင္အားကုိ “အား”ဟု ေခၚသည္။ “အား”ဟူသည္ တရားေပတည္း။ တရားဟူေသာ “အား”သည္ လူ႔ဘဝ၏ အႏွစ္ခ်ဳပ္တည္း။ လူတစ္ေယာက္၏ ေနာက္ဆုံးပုိင္ဆုိင္ခြင့္လည္း ျဖစ္သည္။ လူ႔ဘဝ ေနာက္ဆုံး အသားတင္ အျမတ္လည္း ျဖစ္သည္။ တရား“အား” မရွိေသာလူသည္ ေလာကအႏုိင္က်င့္သမွ် ခံေနရမည္။ ကုိယ့္အရွိကုိ ကုိယ္မႏုိင္ေတာ့ဘဲ အရွိေအာက္၌ ျပားျပားဝပ္ ပူေလာင္ေနရမည္ ျဖစ္သည္။ ဆင္းရဲအပူ အ႐ႈပ္အညစ္ အႏၲရာယ္ မေကာင္းက်ိဳးအမ်ိဳးစုံကုိ ေလ်ာ့ေအာင္၊ နည္းေအာင္၊ လြတ္ကင္းေအာင္၊ ကုန္ဆုံးေအာင္ လုပ္ေပးႏုိင္မွ “အား”ဟုေခၚသည္။ ခ်မ္းသာတန္ခုိး ေကာင္းက်ိဳးမ်ိဳးစုံ၊ ေအာင္ျမင္တုိးတက္မႈ မ်ိဳးစုံကုိရေအာင္၊ တုိးေအာင္၊ ပြားေအာင္၊ မ်ားေအာင္၊ ျမင့္ေအာင္ စြမ္းေဆာင္ေပးႏုိင္မွလည္း “အား”ဟုေခၚသည္။ “အား”ပါေအာင္၊ “အား”သြင္းထားမွ အားကုိးရမည္ ျဖစ္သည္။ “အား”အကုန္လုံးကုိ ခ်ဳပ္ကုိင္ထားေသာ အရာကား သတိဉာဏ္တည္း။ အထူးအားျဖင့္ သတိေပတည္း။
လူ႔“အား”သည္ တစ္ကုိယ္ေရတစ္ေယာက္“အား”၊ စုေပါင္း “အား”ဟု (၂)မ်ိဳးရွိသည္။ သတိႏွင့္ ဉာဏ္ပညာသည္ တစ္ကုိယ္ေရတစ္ေယာက္“အား”ျဖစ္၍ ခႏၲီႏွင့္ေမတၱာသည္ စုေပါင္း “အား”ျဖစ္သည္။ တစ္ဦးတစ္ေယာက္စီ၏ “အား”ေကာင္းမွ စုေပါင္း “အား” ေဖာ္ထုတ္၍ ျဖစ္ႏုိင္သည္။ ႏွစ္ေယာက္ေပါင္းမိလွ်င္ “အား”ႏွစ္ဆ တက္လာမည္။ ေျမာက္မ်ားစြာ ေပါင္းမိလွ်င္ ပုိ၍ “အား” တုိးပြား မ်ားျပားလာမည္။ တစ္ကုိယ္ေရ “အား” မရွိဘဲ စုေပါင္းလုိက္လွ်င္ အားမတက္ဘဲ အားပ်က္သြားတတ္သည္။
တစ္ကုိယ္ေရ “အား”ကုိ ေဖာ္ထုတ္ရာ၌
၁။ ပစၥည္းျဖင့္ အားယူျခင္း
၂။ ေလာကအတတ္ပညာျဖင့္ အားယူျခင္း
၃။ တရားျဖင့္ အားယူျခင္း အားျဖင့္ (၃)မ်ိဳးရွိ၏ဟု ဆုိႏိုင္သည္။ ပစၥည္းျဖင့္ အားယူရျခင္းသည္ မခုိင္သည့္ ေကာက္႐ုိးကုိ ႀကိဳးက်စ္၍ လြန္ဆဲြရသည္ႏွင့္တူသည္။ ၾကာရွည္အစဲြမခံ၊ မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ ႀကဳိးျပတ္၍ ႐ုပ္ပ်က္ဆင္းပ်က္ လဲက်သြားတတ္သည္။
ထုိမွ်သာမက ပစၥည္းသည္ ပင္လယ္ေရႏွင့္တူသည္။ ပင္လယ္ေရ အလြန္မ်ားေသာ္လည္း သူ႔ခ်ည္းသက္သက္ မ်ားသည္မဟုတ္၊ ေရႏွင့္အညီအမွ် ဆားပါဝင္သည္။ ေရရွိသေလာက္ ဆားရွိသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ငန္လြန္း၍ ေသာက္သုံးမျဖစ္၊ ပင္လယ္ထဲ သေဘၤာျဖင့္သြားလွ်င္ ေသာက္သုံးရန္ ေရခ်ိဳေရေကာင္းကုိ သီးျခားယူသြားရသည္။ ပစၥည္းလည္း သူ႔ခ်ည္းသက္သက္လာသည္မဟုတ္၊ ပစၥည္းရွိသေလာက္ ဆားႏွင့္တူသည့္ အပူဆင္းရဲ ေဘးရန္မ်ား တဲြပါလာသည္။ ရွိသေလာက္ ပူရတတ္သည္။ ေရခ်ိဳေရေကာင္းႏွင့္တူသည့္ တရားေရကုိယူႏုိင္မွ ႏွလုံးစိတ္ဝမ္း ေအးခ်မ္းစြာ ေသာက္သုံးရမည္။
ထုိမွတစ္ပါး ပစၥည္းသည္ ဧည့္သည္မ်ားသာ ျဖစ္သည္။ အိမ္၌အၿမဲေနရန္ ေရာက္လာသည္မဟုတ္။ ခဏေနၿပီး မၾကာမီ ျပန္သြားၾကမည္ ျဖစ္သည္။ ပစၥည္းရလာလွ်င္ ေရာက္လာသည့္ ဧည့္စာရင္းကုိ မွတ္ေနျခင္းျဖစ္၍ ပစၥည္းကုန္သြားလွ်င္ ျပန္သြားသည့္ ဧည့္စာရင္းကုိ မွတ္ေနျခင္းျဖစ္သည္။ ကုိယ္ပုိင္တရား “အား” မက်န္ဘဲ ဧည့္စာရင္း မွတ္ေန႐ုံျဖင့္ လူ႔ဘဝသည္ ဘာမွအဓိပၸါယ္မရွိ၊ လူ႔စြမ္းအား မျပည့္လွ်င္ လူျဖစ္က်ိဳးမနပ္၊ ပစၥည္းသည္ တကယ့္“အား” အစစ္မ်ား မဟုတ္ေသး၊ သတိဉာဏ္ကင္းလွ်င္ “အား”ပ်က္တတ္၍ သတိဉာဏ္ရွိမွ “အား”အျဖစ္က်န္ရစ္မည္။ ပစၥည္းသည္ တရား“အား”၏ ကုန္ၾကမ္းသာ ျဖစ္သည္။ တစ္ေန႔တစ္ရက္မွ် မကင္းႏုိင္သည့္ လူ႔အေဖာ္မ်ားလည္း ျဖစ္သည္။ အေဖာ္ဆုိလွ်င္ “အား”ရွိမွ ေကာင္းမည္။
ေလာကအတတ္ပညာသည္ ေလာကေနာက္သုိ႔ လုိက္သြား႐ုံသာ စြမ္းႏုိင္သည္။ ေလာကကုိ အႏုိင္ယူႏုိင္သည့္ နည္းလမ္းမဟုတ္၊ ေလာကေအာက္ကသာ ေနရမည္။ ေလာကအႏုိင္က်င့္သည္ကုိသာ ခံရမည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ လူ႔“အား”အစစ္ မဟုတ္ေသး။
ပစၥည္းဟူေသာ ေလာကအရွိႏွင့္ အတတ္ပညာဟူေသာ ေလာကအသိသည္ လူ႔ေျခေထာက္မွ်သာ ျဖစ္သည္။ ေလာကေအာက္ကသာ သြားရမည္။ ပစၥည္းေပါမ်ားပါလ်က္၊ ေလာကအတတ္ပညာ တစ္ဖက္ကမ္းခက္ တတ္ေျမာက္ထားပါလ်က္ မဆုံးႏုိင္သည့္ လူမႈဒုကၡ ျပႆနာမ်ားျဖင့္ ပူေလာင္႐ႈပ္ေထြးေနသူေတြ ဒုႏွင့္ေဒး ေျမာက္ျမားစြာ ရွိေနၾကသည္။
တရားသည္ လူ႔အေတာင္ပံ ျဖစ္သည္။ တရားျဖင့္အားယူႏုိင္မွ ေလာကအေပၚ လႊမ္းမုိးႏုိင္မည္။ ေသာကပရိေဒဝစသည့္ လူ႔အပူမ်ိဳးစုံကုိ လႊမ္းမုိး၍ ပ်ံသန္းႏုိင္သည္။ ငွက္သည္ ေျခေထာက္ကုိ သြားလာလႈပ္ရွားေနဖုိ႔ အခုိက္အတန္႔သာ သုံးသည္။ အေရးႀကဳံလာလွ်င္ ေတာင္ပံကုိ အားကုိးသည္။ ေနာက္မွခဲတုတ္စသည္ျဖင့္ လုိက္ပစ္ခတ္လာလွ်င္ ေတာင္ပံကုိအားျပဳပ်ံသန္း ေရွာင္တိမ္းသည္။ ေဘးရန္လုိက္လာေသာ္လည္း မမွီဘဲ ေဘးရန္လြတ္သြားသည္။ အေဝးကုိသြားလုိလွ်င္လည္း ေတာင္ပံကုိပင္ အားျပဳ၍ ပ်ံသန္းသည္။ ေတာင္ပံျဖင့္ပ်ံလုိလွ်င္ ေျခေထာက္ျဖင့္ အားယူေပးရသည္။
လူသည္ ပစၥည္းႏွင့္အတတ္ပညာ ေျခေထာက္ရွိေသာ္လည္း တရားေတာင္ပံျဖင့္ ပ်ံသန္းမွ ေဘးရန္ဆင္းရဲ အပူမ်ိဳးစုံ လြတ္ၿငိမ္းႏုိင္မည္။ အရွိကလူကုိႏုိင္လွ်င္ လူဒုကၡေရာက္မည္။ လူကအရွိကုိႏုိင္မွ လူခ်မ္းသာမည္။ တရားအသိ သတိရွိေနမွလည္း ကုိယ့္အရွိကုိ ကုိယ္ႏုိင္မည္။ အရွိအားလုံးကုိ “အား”အျဖစ္ ေျပာင္းလဲအႏုိင္ယူရန္ အခ်ိန္အာ႐ုံစိတ္ကုိ ထိန္းသိမ္းအသုံးခ် ေပးႏုိင္သည့္ သတိ“အား” အထူးလုိအပ္သည္။ သတိမရွိလွ်င္ အားပ်က္၍ သတိရွိမွ အားတက္သည္။ သတိလြတ္လွ်င္ ဘဝ နာသည္၊ သတိကပ္ေပးမွ ဘာဝနာ ေပၚလာသည္။
ေလာကအတတ္ပညာသည္ သညာဝိတက္ကုိ အရင္းခံ၍ ဘဝအသုံးခ် တရားဆုိင္ရာ ဉာဏ္ပညာသည္ သတိသမာဓိကုိ အေျခခံသည္။ “အား”အစစ္ ရလုိသူသည္
၁။ မည္သည့္အလုပ္ကုိမဆုိ ေအးေအးေဆးေဆး တည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္ စူးစူးစုိက္စုိက္ လုပ္တတ္ရမည္
၂။ အရွိကုိအရွိအတုိင္း ဉာဏ္ျဖင့္ၾကည့္႐ႈ သုံးသပ္ဆုံးျဖတ္တတ္ရမည္
၃။ မည္သည့္အရာမဆုိ တစ္ခုခုကုန္သြားတုိင္း “အား”တစ္ခုခု က်န္ေနခဲ့ရမည္
ဤသည္ပင္လွ်င္ အိမ္တြင္းမဂၢင္ လူ႔က်င့္စဥ္ျဖစ္သည္။
မိမိႏွင့္ဆုိရာ အခ်ိန္အင္အား ပစၥည္းစသည္တုိ႔သည္ အၿမဲႏႈတ္ေနၾကသည္။ ႏႈတ္ပုံ (၃)မ်ိဳးရွိသည္။
၁။ တားမရသည့္ သဘာဝအႏႈတ္ တစ္မ်ိဳး (ျပင္သမွ် ပ်က္သြားျခင္း၊ ျဖည့္သမွ် ကုန္သြားျခင္းစသည္)
၂။ လုိအပ္၍ ႏႈတ္ယူေနရသည့္ အႏႈတ္တစ္မ်ိဳး (ေန႔စဥ္စုေဆာင္းထားသည့္ ပစၥည္းထဲမွ ႏႈတ္ယူသုံးစဲြေနရျခင္း စသည္)
၃။ မလုိအပ္၍ ႏႈတ္ပစ္ေနရသည့္ အႏႈတ္တစ္မ်ိဳး (စိတ္ထဲ၌ ကိေလသာ႐ုပ္ခႏၶာ၌ အညစ္အေၾကး၊ အိမ္ေက်ာင္းထဲ၌ အမႈိက္ကုိ စြန္႔ပစ္ေနရျခင္းစသည္)
ထုိသုံမ်ိဳးတြင္ မည္သည့္နည္းျဖင့္ပင္ ႏႈတ္၍ကုန္ဆုံးသြားသည္ ျဖစ္ေစ၊ သတိဉာဏ္ျဖင့္ “အား”တစ္ခုခု က်န္ေနခဲ့ေအာင္ ဆဲြယူစစ္ထုတ္ထားတတ္ရမည္။ ကုန္ဆုံးသြားျခင္းသည္ “အား”သာ ျဖစ္ရမည္။ တစ္ခုခုကုန္သြားတုိင္း ဒါန၊ သီလ၊ သမာဓိ၊ ဝိပႆနာ “အား” တစ္ခုခုေပၚလာရမည္။ ဤသုိ႔ သတိဉာဏ္သည္ တစ္ကုိယ္ေရတစ္ေယာက္ “အား”ကုိ ေက်နပ္ေလာက္ေအာင္ ေဖာ္ထုတ္ေပးသည္။
စုေပါင္းအားကုိ ခႏၲီႏွင့္ေမတၱာက ဖန္တီးေပးသည္။ သည္းခံခြင့္လႊတ္မႈ အားနည္းလွ်င္ ေမတၱာအား ေဖာ္ထုတ္ဖုိ႔မလြယ္၊ ဥေပကၡာ အားနည္းလွ်င္လည္း ေမတၱာမစင္ၾကယ္တတ္၊ ေဆြမ်ိဳးမိတ္ေဆြ၊ တစ္စိမ္း မည္သူႏွင့္ အတူေနရေနရ ခႏၲီ၊ ဥေပကၡာမႊမ္းထုံသည့္ ေမတၱာျဖင့္ လႊမ္းၿခဳံထားႏုိင္မွ စုေပါင္း“အား”ကုိ ရႏုိင္မည္။ သတိဉာဏ္ ဦးေဆာင္မွလည္း စုေပါင္းအား ေစ့စပ္ေသခ်ာမည္။
အမ်ားႏွင့္စုေပါင္းေနလွ်င္ ယင္ေကာင္လုိ မ႐ႈပ္ေထြး၊ မညစ္ညမ္းေစရ၊ ပ်ားေကာင္လုိ ဖဲြ႕စည္းပုံ စနစ္ျဖင့္ ေျဖာင့္မွန္စြာ ေပါင္းစုတတ္ရမည္။
သတိရွိလွ်င္ အလုပ္ျဖစ္သည္။ အလုပ္ျဖစ္လွ်င္ “အား”ပါသည္။ အလုပ္တုိင္း “အား”ပါေအာင္ သတိကုိ အသုံးခ်ကာ
၁။ လုပ္ကုိင္ေဆာင္ရြတ္လုိသည့္ အာ႐ုံကုိ အလုပ္မျဖစ္မခ်င္း ပုံေပၚေအာင္ ေဖာ္ယူရမည္။
၂။ အာ႐ုံႏွင့္စိတ္ ခ်ပ္ခ်ပ္ရပ္ရပ္ စြပ္မိသြားေအာင္ ကပ္ေပးရမည္။
၃။ အခ်ိန္အႀကိမ္ လုပ္ငန္းပမာဏအားျဖင့္ ကန္႔သတ္ထားသည့္ အလုပ္မၿပီးမခ်င္း အာ႐ုံမေပ်ာက္ေအာင္ ထိန္းထားရမည္။
၄။ အလုပ္တစ္ခုလုပ္ေနစဥ္ အျခားအာ႐ုံ မဝင္ရေအာင္ ကန္႔သတ္ထားႏုိင္ရမည္။
၅။ အလုပ္တစ္ခု လုပ္ေနစဥ္ အစအလယ္အဆုံး အကုန္သိေနေအာင္ အသိခ်င္းစပ္ထားရမည္။
၆။ ျပဳလုပ္ေနစဲအလုပ္အားလုံး အေရးႀကီးသည္ဟု သေဘာထားရမည္။
သုိ႔ရာတြင္ တစ္ခ်ိန္၌ အလုပ္တစ္ခုသာ အေရးႀကီးရမည္။ ႏွစ္ခုသုံးခု တစ္ၿပိဳင္တည္း ျပြက္သိပ္၍ အေရးႀကီးလွ်င္ ႐ႈပ္သြားျမဳပ္သြားတတ္သည္။ အရွိေအာက္ ပိသြားတတ္သည္။
အၿမဲအားရွိေနဖုိ႔ သတိကုိ အၿမဲကုိင္စဲြထား႐ုံသာတည္း။ ကိေလသာကုိႏုိင္မွ တရား“အား”ဟုေခၚသည္။ ကိေလသာသည္ သတိႏွင့္တဲြမျဖစ္ႏုိင္၊ သတိကုိင္သေလာက္ ကိေလသာကုိႏုိင္ၿပီး အံဖြယ္ထူးျခား လူ႔စြမ္းအားမ်ား အဆက္မျပတ္ ရရွိေနေတာ့မည္သာ ျဖစ္ေပသည္။
မွတ္ခ်က္။ ။ တိပိဋက ေယာဆရာေတာ္၏ “တိပိဋက ဓမၼလက္ေဆာင္မ်ား” စာအုပ္ ထုတ္ႏႈတ္တင္ျပပါသည္။
လူ႔“အား”သည္ တစ္ကုိယ္ေရတစ္ေယာက္“အား”၊ စုေပါင္း “အား”ဟု (၂)မ်ိဳးရွိသည္။ သတိႏွင့္ ဉာဏ္ပညာသည္ တစ္ကုိယ္ေရတစ္ေယာက္“အား”ျဖစ္၍ ခႏၲီႏွင့္ေမတၱာသည္ စုေပါင္း “အား”ျဖစ္သည္။ တစ္ဦးတစ္ေယာက္စီ၏ “အား”ေကာင္းမွ စုေပါင္း “အား” ေဖာ္ထုတ္၍ ျဖစ္ႏုိင္သည္။ ႏွစ္ေယာက္ေပါင္းမိလွ်င္ “အား”ႏွစ္ဆ တက္လာမည္။ ေျမာက္မ်ားစြာ ေပါင္းမိလွ်င္ ပုိ၍ “အား” တုိးပြား မ်ားျပားလာမည္။ တစ္ကုိယ္ေရ “အား” မရွိဘဲ စုေပါင္းလုိက္လွ်င္ အားမတက္ဘဲ အားပ်က္သြားတတ္သည္။
တစ္ကုိယ္ေရ “အား”ကုိ ေဖာ္ထုတ္ရာ၌
၁။ ပစၥည္းျဖင့္ အားယူျခင္း
၂။ ေလာကအတတ္ပညာျဖင့္ အားယူျခင္း
၃။ တရားျဖင့္ အားယူျခင္း အားျဖင့္ (၃)မ်ိဳးရွိ၏ဟု ဆုိႏိုင္သည္။ ပစၥည္းျဖင့္ အားယူရျခင္းသည္ မခုိင္သည့္ ေကာက္႐ုိးကုိ ႀကိဳးက်စ္၍ လြန္ဆဲြရသည္ႏွင့္တူသည္။ ၾကာရွည္အစဲြမခံ၊ မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ ႀကဳိးျပတ္၍ ႐ုပ္ပ်က္ဆင္းပ်က္ လဲက်သြားတတ္သည္။
ထုိမွ်သာမက ပစၥည္းသည္ ပင္လယ္ေရႏွင့္တူသည္။ ပင္လယ္ေရ အလြန္မ်ားေသာ္လည္း သူ႔ခ်ည္းသက္သက္ မ်ားသည္မဟုတ္၊ ေရႏွင့္အညီအမွ် ဆားပါဝင္သည္။ ေရရွိသေလာက္ ဆားရွိသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ငန္လြန္း၍ ေသာက္သုံးမျဖစ္၊ ပင္လယ္ထဲ သေဘၤာျဖင့္သြားလွ်င္ ေသာက္သုံးရန္ ေရခ်ိဳေရေကာင္းကုိ သီးျခားယူသြားရသည္။ ပစၥည္းလည္း သူ႔ခ်ည္းသက္သက္လာသည္မဟုတ္၊ ပစၥည္းရွိသေလာက္ ဆားႏွင့္တူသည့္ အပူဆင္းရဲ ေဘးရန္မ်ား တဲြပါလာသည္။ ရွိသေလာက္ ပူရတတ္သည္။ ေရခ်ိဳေရေကာင္းႏွင့္တူသည့္ တရားေရကုိယူႏုိင္မွ ႏွလုံးစိတ္ဝမ္း ေအးခ်မ္းစြာ ေသာက္သုံးရမည္။
ထုိမွတစ္ပါး ပစၥည္းသည္ ဧည့္သည္မ်ားသာ ျဖစ္သည္။ အိမ္၌အၿမဲေနရန္ ေရာက္လာသည္မဟုတ္။ ခဏေနၿပီး မၾကာမီ ျပန္သြားၾကမည္ ျဖစ္သည္။ ပစၥည္းရလာလွ်င္ ေရာက္လာသည့္ ဧည့္စာရင္းကုိ မွတ္ေနျခင္းျဖစ္၍ ပစၥည္းကုန္သြားလွ်င္ ျပန္သြားသည့္ ဧည့္စာရင္းကုိ မွတ္ေနျခင္းျဖစ္သည္။ ကုိယ္ပုိင္တရား “အား” မက်န္ဘဲ ဧည့္စာရင္း မွတ္ေန႐ုံျဖင့္ လူ႔ဘဝသည္ ဘာမွအဓိပၸါယ္မရွိ၊ လူ႔စြမ္းအား မျပည့္လွ်င္ လူျဖစ္က်ိဳးမနပ္၊ ပစၥည္းသည္ တကယ့္“အား” အစစ္မ်ား မဟုတ္ေသး၊ သတိဉာဏ္ကင္းလွ်င္ “အား”ပ်က္တတ္၍ သတိဉာဏ္ရွိမွ “အား”အျဖစ္က်န္ရစ္မည္။ ပစၥည္းသည္ တရား“အား”၏ ကုန္ၾကမ္းသာ ျဖစ္သည္။ တစ္ေန႔တစ္ရက္မွ် မကင္းႏုိင္သည့္ လူ႔အေဖာ္မ်ားလည္း ျဖစ္သည္။ အေဖာ္ဆုိလွ်င္ “အား”ရွိမွ ေကာင္းမည္။
ေလာကအတတ္ပညာသည္ ေလာကေနာက္သုိ႔ လုိက္သြား႐ုံသာ စြမ္းႏုိင္သည္။ ေလာကကုိ အႏုိင္ယူႏုိင္သည့္ နည္းလမ္းမဟုတ္၊ ေလာကေအာက္ကသာ ေနရမည္။ ေလာကအႏုိင္က်င့္သည္ကုိသာ ခံရမည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ လူ႔“အား”အစစ္ မဟုတ္ေသး။
ပစၥည္းဟူေသာ ေလာကအရွိႏွင့္ အတတ္ပညာဟူေသာ ေလာကအသိသည္ လူ႔ေျခေထာက္မွ်သာ ျဖစ္သည္။ ေလာကေအာက္ကသာ သြားရမည္။ ပစၥည္းေပါမ်ားပါလ်က္၊ ေလာကအတတ္ပညာ တစ္ဖက္ကမ္းခက္ တတ္ေျမာက္ထားပါလ်က္ မဆုံးႏုိင္သည့္ လူမႈဒုကၡ ျပႆနာမ်ားျဖင့္ ပူေလာင္႐ႈပ္ေထြးေနသူေတြ ဒုႏွင့္ေဒး ေျမာက္ျမားစြာ ရွိေနၾကသည္။
တရားသည္ လူ႔အေတာင္ပံ ျဖစ္သည္။ တရားျဖင့္အားယူႏုိင္မွ ေလာကအေပၚ လႊမ္းမုိးႏုိင္မည္။ ေသာကပရိေဒဝစသည့္ လူ႔အပူမ်ိဳးစုံကုိ လႊမ္းမုိး၍ ပ်ံသန္းႏုိင္သည္။ ငွက္သည္ ေျခေထာက္ကုိ သြားလာလႈပ္ရွားေနဖုိ႔ အခုိက္အတန္႔သာ သုံးသည္။ အေရးႀကဳံလာလွ်င္ ေတာင္ပံကုိ အားကုိးသည္။ ေနာက္မွခဲတုတ္စသည္ျဖင့္ လုိက္ပစ္ခတ္လာလွ်င္ ေတာင္ပံကုိအားျပဳပ်ံသန္း ေရွာင္တိမ္းသည္။ ေဘးရန္လုိက္လာေသာ္လည္း မမွီဘဲ ေဘးရန္လြတ္သြားသည္။ အေဝးကုိသြားလုိလွ်င္လည္း ေတာင္ပံကုိပင္ အားျပဳ၍ ပ်ံသန္းသည္။ ေတာင္ပံျဖင့္ပ်ံလုိလွ်င္ ေျခေထာက္ျဖင့္ အားယူေပးရသည္။
လူသည္ ပစၥည္းႏွင့္အတတ္ပညာ ေျခေထာက္ရွိေသာ္လည္း တရားေတာင္ပံျဖင့္ ပ်ံသန္းမွ ေဘးရန္ဆင္းရဲ အပူမ်ိဳးစုံ လြတ္ၿငိမ္းႏုိင္မည္။ အရွိကလူကုိႏုိင္လွ်င္ လူဒုကၡေရာက္မည္။ လူကအရွိကုိႏုိင္မွ လူခ်မ္းသာမည္။ တရားအသိ သတိရွိေနမွလည္း ကုိယ့္အရွိကုိ ကုိယ္ႏုိင္မည္။ အရွိအားလုံးကုိ “အား”အျဖစ္ ေျပာင္းလဲအႏုိင္ယူရန္ အခ်ိန္အာ႐ုံစိတ္ကုိ ထိန္းသိမ္းအသုံးခ် ေပးႏုိင္သည့္ သတိ“အား” အထူးလုိအပ္သည္။ သတိမရွိလွ်င္ အားပ်က္၍ သတိရွိမွ အားတက္သည္။ သတိလြတ္လွ်င္ ဘဝ နာသည္၊ သတိကပ္ေပးမွ ဘာဝနာ ေပၚလာသည္။
ေလာကအတတ္ပညာသည္ သညာဝိတက္ကုိ အရင္းခံ၍ ဘဝအသုံးခ် တရားဆုိင္ရာ ဉာဏ္ပညာသည္ သတိသမာဓိကုိ အေျခခံသည္။ “အား”အစစ္ ရလုိသူသည္
၁။ မည္သည့္အလုပ္ကုိမဆုိ ေအးေအးေဆးေဆး တည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္ စူးစူးစုိက္စုိက္ လုပ္တတ္ရမည္
၂။ အရွိကုိအရွိအတုိင္း ဉာဏ္ျဖင့္ၾကည့္႐ႈ သုံးသပ္ဆုံးျဖတ္တတ္ရမည္
၃။ မည္သည့္အရာမဆုိ တစ္ခုခုကုန္သြားတုိင္း “အား”တစ္ခုခု က်န္ေနခဲ့ရမည္
ဤသည္ပင္လွ်င္ အိမ္တြင္းမဂၢင္ လူ႔က်င့္စဥ္ျဖစ္သည္။
မိမိႏွင့္ဆုိရာ အခ်ိန္အင္အား ပစၥည္းစသည္တုိ႔သည္ အၿမဲႏႈတ္ေနၾကသည္။ ႏႈတ္ပုံ (၃)မ်ိဳးရွိသည္။
၁။ တားမရသည့္ သဘာဝအႏႈတ္ တစ္မ်ိဳး (ျပင္သမွ် ပ်က္သြားျခင္း၊ ျဖည့္သမွ် ကုန္သြားျခင္းစသည္)
၂။ လုိအပ္၍ ႏႈတ္ယူေနရသည့္ အႏႈတ္တစ္မ်ိဳး (ေန႔စဥ္စုေဆာင္းထားသည့္ ပစၥည္းထဲမွ ႏႈတ္ယူသုံးစဲြေနရျခင္း စသည္)
၃။ မလုိအပ္၍ ႏႈတ္ပစ္ေနရသည့္ အႏႈတ္တစ္မ်ိဳး (စိတ္ထဲ၌ ကိေလသာ႐ုပ္ခႏၶာ၌ အညစ္အေၾကး၊ အိမ္ေက်ာင္းထဲ၌ အမႈိက္ကုိ စြန္႔ပစ္ေနရျခင္းစသည္)
ထုိသုံမ်ိဳးတြင္ မည္သည့္နည္းျဖင့္ပင္ ႏႈတ္၍ကုန္ဆုံးသြားသည္ ျဖစ္ေစ၊ သတိဉာဏ္ျဖင့္ “အား”တစ္ခုခု က်န္ေနခဲ့ေအာင္ ဆဲြယူစစ္ထုတ္ထားတတ္ရမည္။ ကုန္ဆုံးသြားျခင္းသည္ “အား”သာ ျဖစ္ရမည္။ တစ္ခုခုကုန္သြားတုိင္း ဒါန၊ သီလ၊ သမာဓိ၊ ဝိပႆနာ “အား” တစ္ခုခုေပၚလာရမည္။ ဤသုိ႔ သတိဉာဏ္သည္ တစ္ကုိယ္ေရတစ္ေယာက္ “အား”ကုိ ေက်နပ္ေလာက္ေအာင္ ေဖာ္ထုတ္ေပးသည္။
စုေပါင္းအားကုိ ခႏၲီႏွင့္ေမတၱာက ဖန္တီးေပးသည္။ သည္းခံခြင့္လႊတ္မႈ အားနည္းလွ်င္ ေမတၱာအား ေဖာ္ထုတ္ဖုိ႔မလြယ္၊ ဥေပကၡာ အားနည္းလွ်င္လည္း ေမတၱာမစင္ၾကယ္တတ္၊ ေဆြမ်ိဳးမိတ္ေဆြ၊ တစ္စိမ္း မည္သူႏွင့္ အတူေနရေနရ ခႏၲီ၊ ဥေပကၡာမႊမ္းထုံသည့္ ေမတၱာျဖင့္ လႊမ္းၿခဳံထားႏုိင္မွ စုေပါင္း“အား”ကုိ ရႏုိင္မည္။ သတိဉာဏ္ ဦးေဆာင္မွလည္း စုေပါင္းအား ေစ့စပ္ေသခ်ာမည္။
အမ်ားႏွင့္စုေပါင္းေနလွ်င္ ယင္ေကာင္လုိ မ႐ႈပ္ေထြး၊ မညစ္ညမ္းေစရ၊ ပ်ားေကာင္လုိ ဖဲြ႕စည္းပုံ စနစ္ျဖင့္ ေျဖာင့္မွန္စြာ ေပါင္းစုတတ္ရမည္။
သတိရွိလွ်င္ အလုပ္ျဖစ္သည္။ အလုပ္ျဖစ္လွ်င္ “အား”ပါသည္။ အလုပ္တုိင္း “အား”ပါေအာင္ သတိကုိ အသုံးခ်ကာ
၁။ လုပ္ကုိင္ေဆာင္ရြတ္လုိသည့္ အာ႐ုံကုိ အလုပ္မျဖစ္မခ်င္း ပုံေပၚေအာင္ ေဖာ္ယူရမည္။
၂။ အာ႐ုံႏွင့္စိတ္ ခ်ပ္ခ်ပ္ရပ္ရပ္ စြပ္မိသြားေအာင္ ကပ္ေပးရမည္။
၃။ အခ်ိန္အႀကိမ္ လုပ္ငန္းပမာဏအားျဖင့္ ကန္႔သတ္ထားသည့္ အလုပ္မၿပီးမခ်င္း အာ႐ုံမေပ်ာက္ေအာင္ ထိန္းထားရမည္။
၄။ အလုပ္တစ္ခုလုပ္ေနစဥ္ အျခားအာ႐ုံ မဝင္ရေအာင္ ကန္႔သတ္ထားႏုိင္ရမည္။
၅။ အလုပ္တစ္ခု လုပ္ေနစဥ္ အစအလယ္အဆုံး အကုန္သိေနေအာင္ အသိခ်င္းစပ္ထားရမည္။
၆။ ျပဳလုပ္ေနစဲအလုပ္အားလုံး အေရးႀကီးသည္ဟု သေဘာထားရမည္။
သုိ႔ရာတြင္ တစ္ခ်ိန္၌ အလုပ္တစ္ခုသာ အေရးႀကီးရမည္။ ႏွစ္ခုသုံးခု တစ္ၿပိဳင္တည္း ျပြက္သိပ္၍ အေရးႀကီးလွ်င္ ႐ႈပ္သြားျမဳပ္သြားတတ္သည္။ အရွိေအာက္ ပိသြားတတ္သည္။
အၿမဲအားရွိေနဖုိ႔ သတိကုိ အၿမဲကုိင္စဲြထား႐ုံသာတည္း။ ကိေလသာကုိႏုိင္မွ တရား“အား”ဟုေခၚသည္။ ကိေလသာသည္ သတိႏွင့္တဲြမျဖစ္ႏုိင္၊ သတိကုိင္သေလာက္ ကိေလသာကုိႏုိင္ၿပီး အံဖြယ္ထူးျခား လူ႔စြမ္းအားမ်ား အဆက္မျပတ္ ရရွိေနေတာ့မည္သာ ျဖစ္ေပသည္။
မွတ္ခ်က္။ ။ တိပိဋက ေယာဆရာေတာ္၏ “တိပိဋက ဓမၼလက္ေဆာင္မ်ား” စာအုပ္ ထုတ္ႏႈတ္တင္ျပပါသည္။
