အရွင္ဘုရား,
တရားေတာ္နဲ႔ ပတ္သက္ရင္ ေမးျမန္းကိုးကြယ္ရာအျဖစ္ ဆည္းကပ္ပါ၏ အရွင္ဘုရား။
အခုတစ္ေခါက္လည္း တပည့္ေတာ္ မသိတာေလးေတြကို ေမးေလွ်ာက္ခ်င္လို႔ပါ အရွင္ဘုရား။
(၁) သခၤါရ ေလာကမွာ ဘာေတြပါလဲ ဆိုတာကို သိခ်င္ပါတယ္ အရွင္ဘုရား။
ေျဖ။ သခၤါရေလာကဆုိတာ (၃၁)ဘုံနဲ႔တကြ သက္ရွိသက္မဲ့ အားလုံးေသာ သတၱေလာက၊ ၾသကာသေလာက ေတြကုိ ျဖစ္မႈပ်က္မႈ၊ အုိနာေသမႈ စသည္ အမ်ိဳးမ်ိဳး အဖုံဖုံးတုိ႔ျဖင့္ စီမံဖန္တီး ေျပာင္းလဲျပဳျပင္ ေပးတဲ့သေဘာမ်ိဳး၊ တစ္နည္းအားျဖင့္ ေလာကီစိတ္၊ ေစတသိက္၊ ႐ုပ္တရားမ်ား၊ တစ္နည္းအားျဖင့္ နာမ္႐ုပ္အစုမ်ားကုိ သခၤါရေလာကလုိ႔ ေခၚတာျဖစ္ပါတယ္။ အလြယ္ေျပာရရင္ ႐ုပ္တရား၊ နာမ္တရားအားလုံးဟာ သခၤါရေလာကပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
(၂) ၾသကာသ ေလာကကို “သက္မဲ့ေလာက” လို႔ အတိုခ်ဳပ္ ေျပာရင္ ရႏိုင္မလားဘုရား။
ေျဖ။ သက္မဲ့ေလာကလုိ႔ ေျပာလုိကလည္း ေျပာႏုိင္ပါတယ္။ စာေပအဖြင့္ေတြကေတာ့ သတၱဝါဟူသမွ်၊ မွီတင္းေနထုိင္ရာ ဌာနျဖစ္တဲ့ (၃၁)ဘုံ (ေရ၊ ေျမ၊ ေတာ၊ ေတာင္၊ ေကာင္းကင္စတာေတြ) ကုိ ၾသကာသေလာကလုိ႔ ဆုိလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။ စာေပအရ သက္ရွိသတၱဝါအေပါင္းကုိ သတၱေလာကလုိ႔ ေခၚၿပီး အဲဒီသတၱဝါေတြရဲ႕ တည္ေနရာဘုံဌာနကုိျဖစ္ေစ၊ ဘုံမရွိတဲ့ ေနရာဌာကုိ (တစ္ခ်ိဳ႕သတၱဝါေတြဟာ သီးသန္႔ဘုံဌာနမရွိ) ျဖစ္ေစ ၾသကာသေလာကလုိ႔ ေခၚဆုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သက္မဲ့ေလာကလုိ႔ ဆုိတာထက္ သက္ရွိသတၱဝါေတြ မွီတင္းေနထုိင္ၾကတဲ့ တည္ေနရာဘုံဌာနကုိ ၾသကာသေလာကလုိ႔ ဆုိတာက ပုိသင့္ပါတယ္။ (ခႏၶဝဂၢသံယုတ္ ပါဠိေတာ္၊ ၁၁၃၊ အ႒ကထာ၊ ၂၉၃)
(၃) ျမတ္စြာဘုရားက ရွားေတာေရာက္တဲ့အခါ ရွားရြက္တစ္ရြက္ကိုကိုင္ၿပီး အရွင္အာနႏၵာကို မိန္႔ေတာ္မူတာေလးကိုလည္း သိခ်င္ပါတယ္ အရွင္ဘုရား။ ဘယ္အေၾကာင္းအရာနဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီး ေဟာျဖစ္သြားတာလဲ ဆိုတာကိုလည္း သိခ်င္ပါတယ္ အရွင္ဘုရား။ ဒီ(၃) ေမးခြန္းမွာ အမွားေတြ( ရွားေတာ ဟုတ္မဟုတ္၊ အရွင္အာနႏၵာကို ေဟာတာဟုတ္မဟုတ္) ပါသြားရင္လည္း ခြင့္လႊတ္ၿပီး ျပဳျပင္ေပးပါဘုရား။ တပည့္ေတာ္ မွတ္မိသေလာက္ေလးကို မွန္းဆၿပီး ေရးလိုက္ရလို႔ပါ အရွင္ဘုရား။
႐ုိေသေလးစားစြာျဖင့္
တပည့္ ဆက္ေနာင္
ေျဖ။ လက္လွမ္းမီသေလာက္ ပိဋကတ္စာေပေတြအရ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ရွားေတာကုိ ၾကြေတာ္မူတဲ့အေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ရွားေတာမွာ တစ္ပါးတည္း ဓုတင္ေဆာက္တည္ေနတဲ့ အရညက ဓုတင္အရာမွာ ဧတဒဂ္ ရေတာ္မူတဲ့ အရွင္ေရဝတမေထရ္ကုိ အေၾကာင္းျပဳၿပီး ၾကြေတာ္မူေၾကာင္း သိရပါတယ္။ အဲဒီရွားေတာကုိ ၾကြေတာ္မူတဲ့အခ်ိန္မွာ ျမတ္စြာဘုရားရွင္နဲ႔အတူ၊ အရွင္သာရိပုတၱရာ၊ အရွင္အာနႏၵာ၊ အရွင္သီဝလိ စတဲ့ မေထရ္ျမတ္ႀကီးအေတာ္မ်ားမ်ားနဲ႔ ေနာက္ပါးရဟန္းေတာ္မ်ားလည္း အတူတကြ ၾကြေတာ္မူပါတယ္။ ရွားေတာၾကြရာလမ္း တစ္ေနရာေရာက္ေတာ့ ေကာက္ေကြးေနတဲ့လမ္း တစ္သြယ္ရင္၊ ေျဖာင့္ျဖဴးေပမယ့္ ေဝးၿပီးအႏၲရာယ္ရွိတဲ့အျပင္ ဆြမ္းကြမ္းကိစၥလည္း အခက္အခဲျဖစ္ႏုိင္တဲ့ လမ္းတစ္သြယ္ရယ္ဆုိၿပီး လမ္းႏွစ္သြယ္ကုိ ေတြ႕ေတာ္မူၾကပါတယ္။ အဲဒီအခါမွာ အရွင္အာနႏၵာ မေထရ္က ျမတ္စြာဘုရားကုိ “အရွင္ဘုရား လမ္းႏွစ္သြယ္မွာ ဘယ္လမ္းကုိ ၾကြေတာ္မူပါမလဲ ဘုရား”လုိ႔ ေလွ်ာက္ထားေတာ့ ျမတ္စြာဘုရားရွင္က “အာနႏၵာ ေနာက္ပါသံဃာေတာ္ေတြထဲမွာ အရွင္သီဝလိ မေထရ္ပါသလား”လုိ႔ ေမးတဲ့အခါ အရွင္အာနႏၵမေထရ္က ပါေတာ္မူေၾကာင္း ျပန္ေလွ်ာက္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ဘုရားရွင္က “ရွင္သီဝလိမေထရ္ပါရင္ လမ္းေျဖာင့္ကုိပဲ ၾကြၾကစုိ႔”လုိ႔ မိန္႔ေတာ္မူကာ ၾကြေတာ္မူေၾကာင္း ဖတ္မွတ္ရပါတယ္။ ဒီလုိ မိန္႔ေတာ္မူတာကလည္း ရွင္သီဝလိ မေထရ္ရဲ႕ ဘုန္းကံႀကီးမား၊ လာဘ္လာဘ ေပါမ်ားမႈကုိ သိေတာ္မူတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း ဓမၼပဒအ႒ကထာမွာ ဖြင့္ျပပါတယ္။
ဘုန္းဘုန္းသိတဲ့ စာေပအဖြင့္ေတြအရ အရွင္ေရဝတ မေထရ္ကုိ ခ်ီးေျမႇာက္ေတာ္မူလုိတဲ့အတြက္ ရွားေတာကုိ ၾကြေတာ္မူရျခင္း အေၾကာင္းနဲ႔ လမ္းခရီးမွာ အရွင္အာနႏၵာနဲ႔ ဘုရားရွင္တုိ႔ရဲ႕ အေမးအေျဖအေၾကာင္းကေတာ့ ဒီေလာက္ပဲ သိမွတ္မိပါတယ္။ ဒကာေတာ္ ေမးတဲ့အေၾကာင္းအရာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ပိဋကတ္လမ္းညႊန္မွာ အထပ္ထပ္ ရွာၾကည့္ေပမယ့္ ေမးခြန္းကသုတ္ေတာ္ အတိအက် မရွိတာရယ္၊ အေၾကာင္းအရာက ဟုိလုိလုိဒီလုိလုိ ေရာေနတာရယ္ေၾကာင့္ တိတိက်က် မေတြ႕မိဘူး ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဘုန္းဘုန္းရဲ႕ စာေပ မႏွံ႔စပ္မႈေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဘုန္းဘုန္းအေနနဲ႔ ဓမၼပဒ၊ အရဟႏၲဝဂ္၊ ေရဝတမေထရ္ ဝတၳဳပါ အ႒ကထာ အဖြင့္ကုိ ဖတ္မွတ္မိၿပီး ျပန္လည္ေျဖၾကားလုိက္ပါတယ္။ အေၾကာင္းသင့္တဲ့အခါ စာေပေရးရာမွာ ပုိမုိႏွံ႔စပ္ျပည့္စုံေတာ္မူတဲ့ ဆရာေတာ္ သံဃာေတာ္မ်ား အထံေတာ္မွာ ထပ္မံၿပီး ေမးေလ်ာက္ၾကည့္ဖုိ႔ ဆႏၵျပဳ တုိက္တြန္းပါတယ္။
တရားေတာ္နဲ႔ ပတ္သက္ရင္ ေမးျမန္းကိုးကြယ္ရာအျဖစ္ ဆည္းကပ္ပါ၏ အရွင္ဘုရား။
အခုတစ္ေခါက္လည္း တပည့္ေတာ္ မသိတာေလးေတြကို ေမးေလွ်ာက္ခ်င္လို႔ပါ အရွင္ဘုရား။
(၁) သခၤါရ ေလာကမွာ ဘာေတြပါလဲ ဆိုတာကို သိခ်င္ပါတယ္ အရွင္ဘုရား။
ေျဖ။ သခၤါရေလာကဆုိတာ (၃၁)ဘုံနဲ႔တကြ သက္ရွိသက္မဲ့ အားလုံးေသာ သတၱေလာက၊ ၾသကာသေလာက ေတြကုိ ျဖစ္မႈပ်က္မႈ၊ အုိနာေသမႈ စသည္ အမ်ိဳးမ်ိဳး အဖုံဖုံးတုိ႔ျဖင့္ စီမံဖန္တီး ေျပာင္းလဲျပဳျပင္ ေပးတဲ့သေဘာမ်ိဳး၊ တစ္နည္းအားျဖင့္ ေလာကီစိတ္၊ ေစတသိက္၊ ႐ုပ္တရားမ်ား၊ တစ္နည္းအားျဖင့္ နာမ္႐ုပ္အစုမ်ားကုိ သခၤါရေလာကလုိ႔ ေခၚတာျဖစ္ပါတယ္။ အလြယ္ေျပာရရင္ ႐ုပ္တရား၊ နာမ္တရားအားလုံးဟာ သခၤါရေလာကပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
(၂) ၾသကာသ ေလာကကို “သက္မဲ့ေလာက” လို႔ အတိုခ်ဳပ္ ေျပာရင္ ရႏိုင္မလားဘုရား။
ေျဖ။ သက္မဲ့ေလာကလုိ႔ ေျပာလုိကလည္း ေျပာႏုိင္ပါတယ္။ စာေပအဖြင့္ေတြကေတာ့ သတၱဝါဟူသမွ်၊ မွီတင္းေနထုိင္ရာ ဌာနျဖစ္တဲ့ (၃၁)ဘုံ (ေရ၊ ေျမ၊ ေတာ၊ ေတာင္၊ ေကာင္းကင္စတာေတြ) ကုိ ၾသကာသေလာကလုိ႔ ဆုိလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။ စာေပအရ သက္ရွိသတၱဝါအေပါင္းကုိ သတၱေလာကလုိ႔ ေခၚၿပီး အဲဒီသတၱဝါေတြရဲ႕ တည္ေနရာဘုံဌာနကုိျဖစ္ေစ၊ ဘုံမရွိတဲ့ ေနရာဌာကုိ (တစ္ခ်ိဳ႕သတၱဝါေတြဟာ သီးသန္႔ဘုံဌာနမရွိ) ျဖစ္ေစ ၾသကာသေလာကလုိ႔ ေခၚဆုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သက္မဲ့ေလာကလုိ႔ ဆုိတာထက္ သက္ရွိသတၱဝါေတြ မွီတင္းေနထုိင္ၾကတဲ့ တည္ေနရာဘုံဌာနကုိ ၾသကာသေလာကလုိ႔ ဆုိတာက ပုိသင့္ပါတယ္။ (ခႏၶဝဂၢသံယုတ္ ပါဠိေတာ္၊ ၁၁၃၊ အ႒ကထာ၊ ၂၉၃)
(၃) ျမတ္စြာဘုရားက ရွားေတာေရာက္တဲ့အခါ ရွားရြက္တစ္ရြက္ကိုကိုင္ၿပီး အရွင္အာနႏၵာကို မိန္႔ေတာ္မူတာေလးကိုလည္း သိခ်င္ပါတယ္ အရွင္ဘုရား။ ဘယ္အေၾကာင္းအရာနဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီး ေဟာျဖစ္သြားတာလဲ ဆိုတာကိုလည္း သိခ်င္ပါတယ္ အရွင္ဘုရား။ ဒီ(၃) ေမးခြန္းမွာ အမွားေတြ( ရွားေတာ ဟုတ္မဟုတ္၊ အရွင္အာနႏၵာကို ေဟာတာဟုတ္မဟုတ္) ပါသြားရင္လည္း ခြင့္လႊတ္ၿပီး ျပဳျပင္ေပးပါဘုရား။ တပည့္ေတာ္ မွတ္မိသေလာက္ေလးကို မွန္းဆၿပီး ေရးလိုက္ရလို႔ပါ အရွင္ဘုရား။
႐ုိေသေလးစားစြာျဖင့္
တပည့္ ဆက္ေနာင္
ေျဖ။ လက္လွမ္းမီသေလာက္ ပိဋကတ္စာေပေတြအရ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ရွားေတာကုိ ၾကြေတာ္မူတဲ့အေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ရွားေတာမွာ တစ္ပါးတည္း ဓုတင္ေဆာက္တည္ေနတဲ့ အရညက ဓုတင္အရာမွာ ဧတဒဂ္ ရေတာ္မူတဲ့ အရွင္ေရဝတမေထရ္ကုိ အေၾကာင္းျပဳၿပီး ၾကြေတာ္မူေၾကာင္း သိရပါတယ္။ အဲဒီရွားေတာကုိ ၾကြေတာ္မူတဲ့အခ်ိန္မွာ ျမတ္စြာဘုရားရွင္နဲ႔အတူ၊ အရွင္သာရိပုတၱရာ၊ အရွင္အာနႏၵာ၊ အရွင္သီဝလိ စတဲ့ မေထရ္ျမတ္ႀကီးအေတာ္မ်ားမ်ားနဲ႔ ေနာက္ပါးရဟန္းေတာ္မ်ားလည္း အတူတကြ ၾကြေတာ္မူပါတယ္။ ရွားေတာၾကြရာလမ္း တစ္ေနရာေရာက္ေတာ့ ေကာက္ေကြးေနတဲ့လမ္း တစ္သြယ္ရင္၊ ေျဖာင့္ျဖဴးေပမယ့္ ေဝးၿပီးအႏၲရာယ္ရွိတဲ့အျပင္ ဆြမ္းကြမ္းကိစၥလည္း အခက္အခဲျဖစ္ႏုိင္တဲ့ လမ္းတစ္သြယ္ရယ္ဆုိၿပီး လမ္းႏွစ္သြယ္ကုိ ေတြ႕ေတာ္မူၾကပါတယ္။ အဲဒီအခါမွာ အရွင္အာနႏၵာ မေထရ္က ျမတ္စြာဘုရားကုိ “အရွင္ဘုရား လမ္းႏွစ္သြယ္မွာ ဘယ္လမ္းကုိ ၾကြေတာ္မူပါမလဲ ဘုရား”လုိ႔ ေလွ်ာက္ထားေတာ့ ျမတ္စြာဘုရားရွင္က “အာနႏၵာ ေနာက္ပါသံဃာေတာ္ေတြထဲမွာ အရွင္သီဝလိ မေထရ္ပါသလား”လုိ႔ ေမးတဲ့အခါ အရွင္အာနႏၵမေထရ္က ပါေတာ္မူေၾကာင္း ျပန္ေလွ်ာက္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ဘုရားရွင္က “ရွင္သီဝလိမေထရ္ပါရင္ လမ္းေျဖာင့္ကုိပဲ ၾကြၾကစုိ႔”လုိ႔ မိန္႔ေတာ္မူကာ ၾကြေတာ္မူေၾကာင္း ဖတ္မွတ္ရပါတယ္။ ဒီလုိ မိန္႔ေတာ္မူတာကလည္း ရွင္သီဝလိ မေထရ္ရဲ႕ ဘုန္းကံႀကီးမား၊ လာဘ္လာဘ ေပါမ်ားမႈကုိ သိေတာ္မူတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း ဓမၼပဒအ႒ကထာမွာ ဖြင့္ျပပါတယ္။
ဘုန္းဘုန္းသိတဲ့ စာေပအဖြင့္ေတြအရ အရွင္ေရဝတ မေထရ္ကုိ ခ်ီးေျမႇာက္ေတာ္မူလုိတဲ့အတြက္ ရွားေတာကုိ ၾကြေတာ္မူရျခင္း အေၾကာင္းနဲ႔ လမ္းခရီးမွာ အရွင္အာနႏၵာနဲ႔ ဘုရားရွင္တုိ႔ရဲ႕ အေမးအေျဖအေၾကာင္းကေတာ့ ဒီေလာက္ပဲ သိမွတ္မိပါတယ္။ ဒကာေတာ္ ေမးတဲ့အေၾကာင္းအရာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ပိဋကတ္လမ္းညႊန္မွာ အထပ္ထပ္ ရွာၾကည့္ေပမယ့္ ေမးခြန္းကသုတ္ေတာ္ အတိအက် မရွိတာရယ္၊ အေၾကာင္းအရာက ဟုိလုိလုိဒီလုိလုိ ေရာေနတာရယ္ေၾကာင့္ တိတိက်က် မေတြ႕မိဘူး ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဘုန္းဘုန္းရဲ႕ စာေပ မႏွံ႔စပ္မႈေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဘုန္းဘုန္းအေနနဲ႔ ဓမၼပဒ၊ အရဟႏၲဝဂ္၊ ေရဝတမေထရ္ ဝတၳဳပါ အ႒ကထာ အဖြင့္ကုိ ဖတ္မွတ္မိၿပီး ျပန္လည္ေျဖၾကားလုိက္ပါတယ္။ အေၾကာင္းသင့္တဲ့အခါ စာေပေရးရာမွာ ပုိမုိႏွံ႔စပ္ျပည့္စုံေတာ္မူတဲ့ ဆရာေတာ္ သံဃာေတာ္မ်ား အထံေတာ္မွာ ထပ္မံၿပီး ေမးေလ်ာက္ၾကည့္ဖုိ႔ ဆႏၵျပဳ တုိက္တြန္းပါတယ္။
