“သုကုိ ယွဥ္၊ ဒုကုိ ၾကဥ္” ဆုိတဲ့ ျမန္မာဆုိ႐ုိးစကား တစ္ခုရွိပါတယ္။ ဒီဆုိ႐ုိးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာဆုိ႐ုိးစကား စာအုပ္မွာေတာ့ “သုစ႐ုိက္ ၁၀ပါးကုိ လုိက္နာက်င့္သုံး၍ ဒုစ႐ုိက္ ၁၀ပါးမွ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္း” လုိ႔ ဖြင့္ဆုိရွင္းျပၿပီး ရွင္ဥကၠံသလကၤာ ဆုံးမစာမွာပါတဲ့ “သုကုိ ယွဥ္၊ ဒုကုိ ၾကဥ္၊ မယွဥ္လွ်င္ ျမဳပ္တတ္သည္။ မၾကဥ္လွ်င္ စုပ္တတ္သည္” ဆုိတဲ့ ဆုံးမစာေလးကုိပါ ကုိးကားေဖာ္ျပထားတာကုိ ေတြ႕ရပါတယ္။ သုကုိယွဥ္ၿပီး ဒုကုိၾကဥ္မွ အစဥ္ထာဝရ ဘဝလွကာ အစစအရာရာ အျမင့္ေနရာမွာ ရွိၾကမွာျဖစ္ေၾကာင္း၊ သုကုိမယွဥ္ႏုိင္ပါက ေအာက္ေအာက္ဘဝေတြမွာ ျမဳပ္ေနတတ္ၿပီး ဒုကုိမၾကဥ္ႏုိင္ပါကလည္း အဲဒီတရားေတြရဲ႕ စုပ္ယူျခင္းကုိ ခံရကာ ဘဝမွာ ဒုကၡလွလွေတြ႕လုိ႔ စုပ္သထက္စုပ္ေနၾကမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဒါေၾကာင့္ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ သုကုိယွဥ္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားၿပီး ဒုကုိၾကဥ္ႏုိင္ေအာင္ အားထုတ္ၾကရမွာျဖစ္ေၾကာင္း ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ဟုတ္ပါတယ္။ သုဆုိတာ သုစ႐ုိက္ကုိ ေျပာတာျဖစ္ၿပီး ဒုဆုိတာကေတာ့ ဒုစ႐ုိက္ကုိ ေျပာတာျဖစ္ပါတယ္။ သုစ႐ုိက္ဆုိတာ အျပစ္ကင္းတဲ့ ေကာင္းတဲ့အေလ့အက်င့္ အလုပ္အကုိင္ အေျပာအဆုိ အႀကံအစည္လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရၿပီး ဒုစ႐ုိက္ဆုိတာကေတာ့ အျပစ္နဲ႔တကြျဖစ္တဲ့ မေကာင္းတဲ့အေလ့အက်င့္ အလုပ္အကုိင္ အေျပာအဆုိ အႀကံအစည္လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ သုစ႐ုိက္ဆုိတာ ကုိယ္နဲ႔ျပဳတဲ့ ေကာင္းတဲ့အလုပ္၊ ႏႈတ္နဲ႔ေျပာတဲ့ ေကာင္းတဲ့အေျပာ၊ စိတ္နဲ႔ႀကံတဲ့ ေကာင္းတဲ့အႀကံမ်ားကုိဆုိၿပီး ဒုစ႐ုိက္ဆုိတာကေတာ့ ကုိယ္နဲ႔ျပဳတဲ့ မေကာင္းတဲ့အလုပ္၊ ႏႈတ္နဲ႔ေျပာတဲ့ မေကာင္းတဲ့အေျပာ၊ စိတ္နဲ႔ႀကံတဲ့ မေကာင္းတဲ့ အႀကံေတြကုိ ဆုိလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိကုိယ္ႏႈတ္ႏွလုံး သုံးမ်ိဳးလုံးနဲ႔ လုပ္ကုိင္ေျပာဆုိႀကံစီၾကတဲ့ အေလ့အက်င့္ေတြကုိပဲ စ႐ုိက္လုိ႔ေခၚတာျဖစ္ၿပီး ျပဳလုပ္တဲ့သူေတြရဲ႕ လုပ္ရပ္ကုိလုိက္ၿပီး ေကာင္းတဲ့ အေလ့အက်င့္ သုစ႐ုိက္၊ မေကာင္းတဲ့အေလ့အက်င့္ ဒုစ႐ုိက္လုိ႔ ကဲြျပားျခားနားသြားၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ထူးျခားတာကေတာ့ ျပဳလုပ္တဲ့သူေတြရဲ႕ စ႐ုိက္ကုိလုိက္ၿပီး ေကာင္းတဲ့အေလ့အက်င့္ ရွိသူေတြဟာ ေကာင္းတဲ့သုစ႐ုိက္ေတြေၾကာင့္ ေကာင္းတဲ့အက်ိဳးေတြ ျဖစ္ေပၚေစၿပီး မေကာင္းတဲ့ အေလ့အက်င့္ ရွိသူေတြဟာ မေကာင္းတဲ့ ဒုစ႐ုိက္ေတြေၾကာင့္ မေကာင္းတဲ့ အက်ိဳးေတြ ျဖစ္ေပၚေစတဲ့ အခ်က္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘယ္လုိပဲ ျဖစ္ျဖစ္ မေကာင္းက်ိဳးေတြ မျဖစ္ဖုိ႔နဲ႔ ေကာင္းက်ိဳးေတြ ျဖစ္ေပၚေစဖုိ႔ သုကုိယွဥ္ၿပီး ဒုကုိၾကဥ္ပါလုိ႔ ပညာရွင္မ်ားက ေျပာဆုိဆုံးမၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဗုဒၶစာေပေတြမွာေတာ့ သုစ႐ုိက္တရားဆယ္ပါး၊ ဒုစ႐ုိက္တရား ဆယ္ပါးရွိေၾကာင္း ဖြင့္ဆုိရွင္းျပၿပီး ဒုစ႐ုိက္ဆယ္ပါးကုိ မလုပ္ဘဲ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္းကုိပဲ သုစ႐ုိက္ဆယ္ပါးလုိ႔ အမည္တပ္ကာ ေျပာဆုိျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္းနဲ႔ ဒုစ႐ုိက္ဆယ္ပါးဆုိတာ တျခားမဟုတ္ဘဲ ကုိယ္နဲ႔လုပ္တဲ့ မေကာင္းတဲ့ ကာယကံသုံးပါး၊ ႏႈတ္နဲ႔ေျပာဆုိတဲ့ မေကာင္းတဲ့ ဝစီကံေလးပါး၊ စိတ္နဲ႔ႀကံစည္တဲ့ မေကာင္းတဲ့ မေနာကံသုံးပါးကုိပဲ ဆုိလုိတာျဖစ္ေၾကာင္း ဖြင့္ဆုိျပပါတယ္။ အဲဒီအဖြင့္ေတြအရ
ကာယဒုစ႐ုိက္ သုံးပါးဆုိတာ
၁။ သူတပါးအသက္ကုိ သတ္ျဖတ္ျခင္း (ပါဏာတိပါတ)
၂။ သူတပါးဥစၥာကုိ ခုိးယူျခင္း (အဒိႏၷာဒါန)
၃။ ကာမဂုဏ္ကိစၥေတြမွာ ေဖာက္ျပန္မွားယြင္းစြာက်င့္ျခင္း (ကာေမသုမိစၧာစာရ) တုိ႔ျဖစ္ၿပီး
ဝစီဒုစ႐ုိက္ ေလးပါးဆုိတာ
၄။ မဟုတ္မမွန္ လိမ္ညာေျပာဆုိျခင္း (မုသာဝါဒ)
၅။ ေခ်ာပစ္ကုန္းတုိက္ေသာ စကားကုိ ေျပာဆုိျခင္း (ပိသုဏဝါစာ)
၆။ ၾကမ္းတမ္းယုတ္မာေသာ စကားကုိ ေျပာဆုိျခင္း (ဖ႐ုသဝါစာ)
၇။ အက်ိဳးမရွိ အခ်ည္းႏွီးျဖစ္သည့္ ပိန္ဖ်င္းေသာ စကားကုိ ေျပာဆုိျခင္း (သမၹပၸလာပ) တုိ႔ ျဖစ္ကာ
မေနာဒုစ႐ုိက္ သုံးပါးကေတာ့
၈။ သူတပါးပုိင္ဆုိင္မႈမ်ားကုိ မတရားရယူရန္ ႀကံစည္ျခင္း (အဘိဇၥ်ာ)
၉။ သူတပါးတုိ႔၏ အသက္ႏွင့္စည္းစိမ္ဥစၥာ ပ်က္စီးရာပ်က္စီးေၾကာင္း ႀကံစည္ျခင္း (ဗ်ာပါဒ)
၁၀။ ကံကံ၏ အက်ိဳးကုိပယ္၍ လဲြမွားစြာ ယုံၾကည္ျခင္း (မိစၧာဒိ႒ိ)တုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီဆယ္ပါးကုိ ဒုစ႐ုိက္ဆယ္ပါးလုိ႔ဆုိၿပီး ဒီအလုပ္ေတြနဲ႔ က်င္လည္ေနထုိင္ လႈပ္ရွားေနတဲ့ သူေတြကုိလည္း ဒုစ႐ုိက္ အလုပ္မ်ားနဲ႔ ေနထုိင္သူမ်ားအျဖစ္ ျပစ္တင္ေျပာဆုိၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဒုစ႐ုိက္အလုပ္ေတြနဲ႔ပဲ အၿမဲမပ်က္ လုပ္ကုိင္ေဆာင္ရြတ္ ေနသူေတြဟာလည္း ဒုစ႐ုိက္အလုပ္မ်ားေၾကာင့္ မေကာင္းတဲ့ ဘုံဘဝမ်ားအထိ က်ေရာက္ႏုိင္ကာ ကုသုိလ္တရားမ်ားနဲ႔ ေဝးသထက္ ေဝးေနၾကမွာျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီအလုပ္ေတြကေန ေရွာင္ၾကဥ္ၾကဖုိ႔နဲ႔ ဒီလုိဒုစ႐ုိက္အလုပ္ေတြက ေရွာင္ၾကဥ္ႏုိင္ပါက အလုိလုိ ေကာင္းတဲ့သုစ႐ုိက္ အလုပ္ေတြကုိ လုပ္ေနၿပီးသား ျဖစ္တဲ့အျပင္ ေကာင္းတဲ့ဘုံဘဝေတြမွာ ေရာက္ရွိကာ ေကာင္းက်ိဳးခ်မ္းသာေတြနဲ႔ နီးသထက္နီးေနမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ေကာင္းတဲ့သုစ႐ုိက္ အလုပ္ေတြနဲ႔ ေနထုိင္ႏုိင္သမွ် ေနထုိင္ၾကဖုိ႔ တုိက္တြန္းေျပာဆုိၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
အလြယ္ေျပာရရင္ေတာ့ မေကာင္းတဲ့ ဒုစ႐ုိက္အလုပ္ေတြက ေရွာင္ၾကဥ္ၾကဖုိ႔ ေျပာလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဒုစ႐ုိက္အလုပ္ေတြက ေရွာင္ၾကဥ္ၿပီး ေနႏုိင္ပါက သုစ႐ုိက္အလုပ္ေတြကုိ လုပ္ေနၿပီးသား ျဖစ္တဲ့အတြက္ ကုိယ့္ရဲ႕အလုပ္ေတြဟာ သုစ႐ုိက္အလုပ္ ဟုတ္မဟုတ္ စဥ္းစားေနစရာ မလုိဘဲ ဒုစ႐ုိက္အလုပ္ေတြကုိ မလုပ္မိေအာင္ ႀကိဳးစားေနထုိင္ၾကရမယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္ကုိပဲ နားလည္သေဘာေပါက္ထားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆုိ႐ုိးစကားအရ ေျပာရရင္ေတာ့ ဒုကုိေရွာင္ၾကဥ္ျခင္းဟာ သုနဲ႔ယွဥ္ေနျခင္းပဲလုိ႔ ေျပာရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ကာမဂုဏ္တရားမ်ား အားႀကီးလာၿပီး သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာ တရားမ်ား အားနည္းလာတဲ့ ဒီေနေခတ္မွာေတာ့ လူအေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ဒုကုိယွဥ္ၿပီး သုကုိပဲ ၾကဥ္ေနၾကေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အကုသိုလ္တရားမ်ား လႊမ္းမုိးလာမႈမွာ အကုသုိလ္ကုိ အကုသိုလ္လုိ႔ မသိဘဲျဖစ္လာတာေတြက အဆုိးဆုံး ျဖစ္လာေနၿပီး အကုသုိလ္ကုိ အကုသုိလ္လုိ႔ မသိတဲ့အတြက္ ကုိယ္လုပ္ေနတဲ့ အလုပ္ေတြဟာလည္း သုစ႐ုိက္လား၊ ဒုစ႐ုိက္ေတြလားဆုိတာလည္း သိဖုိ႔မလြယ္ေတာ့တဲ့ အေနအထားအထိ ေရာက္ေနၾကေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရွာင္ၾကဥ္ရမယ့္ ဒုစ႐ုိက္ေတြမွာ အေတာ္မ်ားမ်ား အေပ်ာ္မ်ားေနၾကေတာ့ ကုိယ့္ရဲ႕အလုပ္ေတြဟာ မေကာင္းတဲ့ အေလ့အက်င့္ေတြ ျဖစ္ေနေပမယ့္ အဲဒီမေကာင္းတဲ့ အလုပ္ေတြအေပၚမွာ အျပစ္လုိ႔ မျမင္ၾကဘဲ ဒုမွာပဲ ယွဥ္ၿပီးရင္း ယွဥ္ေနၾကေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒုမွာယွဥ္ေနသမွ် သုမွာလည္း အလုိလုိ ၾကဥ္ၿပီးသား ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ ၾကာေလျမဳပ္ေလ၊ ၾကာေလစုပ္ေလပဲ ျဖစ္ေနၾကေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
တစ္ခ်ိဳ႕က မေကာင္းတဲ့ ဒုစ႐ုိက္အလုပ္ေတြနဲ႔ က်င္လည္ေနရေပမယ့္ အခ်ိန္တန္ ကံအက်ိဳးေပး မေရာက္လာေသးတဲ့အတြက္ ေကာင္းတာေလးေတြ ျဖစ္ေနတဲ့အေပၚမွာ သတိမမူမိဘဲ ဒီအလုပ္ေတြနဲ႔ အက်ိဳးေပးတယ္ဆုိကာ ဒုမွာပဲေပ်ာ္ေနၾကတာေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။ ဒုနဲ႔ေပ်ာ္ရင္း တဒဂၤအေကာင္းေလးေတြ ျဖစ္ေနတဲ့အေပၚမွာ ဒုေၾကာင့္ေကာ္တယ္လုိ႔ထင္ကာ ဒုစ႐ုိက္အလုပ္ေတြက ႐ုန္းမထြက္ႏုိင္ဘဲ ျဖစ္ေနၾကတဲ့အတြက္ ၾကာေလသုနဲ႔ ေဝးေလျဖစ္ေနၾကတဲ့ သူေတြလည္း ရွိေနတတ္ျပန္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒုစ႐ုိက္အလုပ္ေတြေၾကာင့္ ေကာင္းတာေလးေတြျဖစ္ၿပီး ေကာ္ေနၾကတယ္ဆိုတာ တဒဂၤအခုိက္အတံ့ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တဒဂၤမဟုတ္၊ ဒီဘဝတစ္ေလွ်ာက္လုံး ေကာ္ေနၾကတယ္ဆုိရင္လည္း ေသၿပီးေနာက္မွာေတာ့ ဒုနဲ႔ယွဥ္မိတဲ့ အလုပ္ေတြေၾကာင့္ မေကာ္ႏုိင္ဘဲ ေအာ္ေနၾကရမွာ အမွန္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
အက်ိဳးတရား ေျပာင္းျပန္အေနနဲ႔ ေျပာမယ္ဆုိရင္ ဒုစ႐ုိက္အလုပ္ေတြကုိ မလုပ္ျဖစ္ေအာင္ ေရွာင္ၾကဥ္ ေနလုိက္ျခင္းဟာ သုစ႐ုိက္အလုပ္ေတြနဲ႔ ေနလုိက္ျခင္းျဖစ္တဲ့အတြက္ အလုပ္ေကာင္းျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သုဆုိတဲ့ စကားရဲ႕ အဓိပၸါယ္ကုိက အေကာင္းလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရတဲ့အတြက္ အေကာင္းလုပ္ရင္ အေကာင္းရမွာ သဘာဝနိယာမပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ ဒုစ႐ုိက္အလုပ္ေတြကုိ မလုပ္ျဖစ္ဘဲ ေရွာင္ၾကဥ္လုိက္တဲ့ အတြက္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေသခ်ာေတြးၾကည့္ရင္ ဒုစ႐ုိက္တရား ဆယ္ပါးကေန ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္းဟာ ကံငါးပါးကုိ လုံေနျခင္းပဲ ျဖစ္ၿပီး ကံငါးပါးလုံေနျခင္းဟာ အေျခခံျဖစ္တဲ့ ငါးပါးသီလကုိ လုံေနျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒုစ႐ိုက္တရား ဆယ္ပါးကုိ တူရာစုလုိက္မယ္ဆုိရင္ ပါဏာတိပါတ၊ အဒိႏၷာဒါန၊ ကာေမသုမိစၧာစာရ၊ မုသာ၀ါဒနဲ႔ မိစၧာဒိ႒ိဆုိတဲ့ ကံငါးပါးပဲ ထြက္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီကံငါးပါးဟာ ဗုဒၶဘာသာေတြအတြက္ အေျခခံ သီလပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သီလလုံေနျခင္းဟာ တစ္နည္းအားျဖင့္ ဒုစ႐ုိက္တရားမ်ားမွ ေရွာင္ၾကဥ္ေနျခင္း ျဖစ္တဲ့အတြက္ ေသၿပီးဒုတိယဘဝမွာ အပါယ္ေဘးက ေရွာင္ၾကဥ္ထားၿပီးျဖစ္ေၾကာင္းနဲ႔ အက်င့္သီလကုိ ခါးဝတ္ပုဆုိးကဲ့သုိ႔ ၿမဲေအာင္ ေစာင့္ထိန္းၾကဖုိ႔လုိေၾကာင္း ဆုိၾကျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ဆုိလုိတာက သုကုိယွဥ္ၿပီး ဒုကုိၾကဥ္ႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ အေျခခံအက်ဆုံးျဖစ္တဲ့ ကုိယ္က်င့္သီလကုိ လုံၿခဳံေအာင္ ေစာင့္ထိန္းၾကရမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း ဆုိုလိုတာျဖစ္ပါတယ္။ ကံငါးပါးကုိ လုံၿခဳံေအာင္ ထိန္းသိမ္းေနထုိင္ျခင္းဟာ ဒုစ႐ုိက္တရားေတြက ေရွာင္ၾကဥ္ေနျခင္း ျဖစ္တဲ့အတြက္ ေကာင္းတဲ့သုစ႐ုိက္ အက်င့္ေတြနဲ႔ ေနေနတာျဖစ္ၿပီး ေကာင္းတဲ့အက်င့္ေတြနဲ႔ ေနထုိင္ေနျခင္းဟာ ဒုကုိၾကဥ္ၿပီး သုနဲ႔ယွဥ္ေနတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဘဝမွာ အထက္တန္းက်က် မ်က္ႏွာပန္းလွကာ သုနဲ႔မယွဥ္တဲ့အတြက္ ျမဳပ္ရမယ့္ေဘး၊ ဒုကုိမၾကဥ္တဲ့အတြက္ စုပ္ရမယ့္ေဘးေတြက အလုိလုိ ေရွာင္ၾကဥ္ၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း၊ အရင္းစစ္ေတာ့ ဒီလုိ မျမဳပ္၊ မစုပ္ဘဲ ဘဝလွေနျခင္းဟာ ကုိယ္က်င့္သီလကုိ လုံၿခဳံေစျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း စသျဖင့္ ဆုိလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ဘယ္သူမဆုိ ဘဝမွာ အလွေတြလာၿပီး ျမဳပ္ရာကေန လႈပ္လာေစဖုိ႔၊ စုပ္ရာကေန ေကာင္းတာေတြနဲ႔ ဟုတ္လာေစဖုိ႔အတြက္ ဒုလုိ႔ေခၚတဲ့ မေကာင္းတဲ့ ဒုစ႐ုိက္ေတြကုိၾကဥ္ၿပီး သုလုိ႔ေခၚတဲ့ ေကာင္းတဲ့ သုစ႐ုိက္ေတြနဲ႔ယွဥ္ကာ အေျခခံအက်ဆုံးျဖစ္တဲ့ ကုိယ္က်င့္သီလကုိ လုံၿခဳံေအာင္ ႀကိဳးစားရင္း ကုိယ့္လမ္းကုိယ္ေဖာက္ၿပီး ကုိယ့္ကုိယ္ကုိသာ အေကာင္းဆုံး ေလွ်ာက္ႏုိင္ေအာင္ ႐ုိးသားစြာ အားထုတ္ၾကပါလုိ႔ ေစတနာစကားနဲ႔ အသိပါးလုိက္ရပါတယ္။
အားလုံး ဒုကုိၾကဥ္ၿပီး သုကုိ ယွဥ္ႏုိင္ၾကပါေစ…
ဟုတ္ပါတယ္။ သုဆုိတာ သုစ႐ုိက္ကုိ ေျပာတာျဖစ္ၿပီး ဒုဆုိတာကေတာ့ ဒုစ႐ုိက္ကုိ ေျပာတာျဖစ္ပါတယ္။ သုစ႐ုိက္ဆုိတာ အျပစ္ကင္းတဲ့ ေကာင္းတဲ့အေလ့အက်င့္ အလုပ္အကုိင္ အေျပာအဆုိ အႀကံအစည္လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရၿပီး ဒုစ႐ုိက္ဆုိတာကေတာ့ အျပစ္နဲ႔တကြျဖစ္တဲ့ မေကာင္းတဲ့အေလ့အက်င့္ အလုပ္အကုိင္ အေျပာအဆုိ အႀကံအစည္လုိ႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ သုစ႐ုိက္ဆုိတာ ကုိယ္နဲ႔ျပဳတဲ့ ေကာင္းတဲ့အလုပ္၊ ႏႈတ္နဲ႔ေျပာတဲ့ ေကာင္းတဲ့အေျပာ၊ စိတ္နဲ႔ႀကံတဲ့ ေကာင္းတဲ့အႀကံမ်ားကုိဆုိၿပီး ဒုစ႐ုိက္ဆုိတာကေတာ့ ကုိယ္နဲ႔ျပဳတဲ့ မေကာင္းတဲ့အလုပ္၊ ႏႈတ္နဲ႔ေျပာတဲ့ မေကာင္းတဲ့အေျပာ၊ စိတ္နဲ႔ႀကံတဲ့ မေကာင္းတဲ့ အႀကံေတြကုိ ဆုိလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိကုိယ္ႏႈတ္ႏွလုံး သုံးမ်ိဳးလုံးနဲ႔ လုပ္ကုိင္ေျပာဆုိႀကံစီၾကတဲ့ အေလ့အက်င့္ေတြကုိပဲ စ႐ုိက္လုိ႔ေခၚတာျဖစ္ၿပီး ျပဳလုပ္တဲ့သူေတြရဲ႕ လုပ္ရပ္ကုိလုိက္ၿပီး ေကာင္းတဲ့ အေလ့အက်င့္ သုစ႐ုိက္၊ မေကာင္းတဲ့အေလ့အက်င့္ ဒုစ႐ုိက္လုိ႔ ကဲြျပားျခားနားသြားၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ထူးျခားတာကေတာ့ ျပဳလုပ္တဲ့သူေတြရဲ႕ စ႐ုိက္ကုိလုိက္ၿပီး ေကာင္းတဲ့အေလ့အက်င့္ ရွိသူေတြဟာ ေကာင္းတဲ့သုစ႐ုိက္ေတြေၾကာင့္ ေကာင္းတဲ့အက်ိဳးေတြ ျဖစ္ေပၚေစၿပီး မေကာင္းတဲ့ အေလ့အက်င့္ ရွိသူေတြဟာ မေကာင္းတဲ့ ဒုစ႐ုိက္ေတြေၾကာင့္ မေကာင္းတဲ့ အက်ိဳးေတြ ျဖစ္ေပၚေစတဲ့ အခ်က္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘယ္လုိပဲ ျဖစ္ျဖစ္ မေကာင္းက်ိဳးေတြ မျဖစ္ဖုိ႔နဲ႔ ေကာင္းက်ိဳးေတြ ျဖစ္ေပၚေစဖုိ႔ သုကုိယွဥ္ၿပီး ဒုကုိၾကဥ္ပါလုိ႔ ပညာရွင္မ်ားက ေျပာဆုိဆုံးမၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဗုဒၶစာေပေတြမွာေတာ့ သုစ႐ုိက္တရားဆယ္ပါး၊ ဒုစ႐ုိက္တရား ဆယ္ပါးရွိေၾကာင္း ဖြင့္ဆုိရွင္းျပၿပီး ဒုစ႐ုိက္ဆယ္ပါးကုိ မလုပ္ဘဲ ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္းကုိပဲ သုစ႐ုိက္ဆယ္ပါးလုိ႔ အမည္တပ္ကာ ေျပာဆုိျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္းနဲ႔ ဒုစ႐ုိက္ဆယ္ပါးဆုိတာ တျခားမဟုတ္ဘဲ ကုိယ္နဲ႔လုပ္တဲ့ မေကာင္းတဲ့ ကာယကံသုံးပါး၊ ႏႈတ္နဲ႔ေျပာဆုိတဲ့ မေကာင္းတဲ့ ဝစီကံေလးပါး၊ စိတ္နဲ႔ႀကံစည္တဲ့ မေကာင္းတဲ့ မေနာကံသုံးပါးကုိပဲ ဆုိလုိတာျဖစ္ေၾကာင္း ဖြင့္ဆုိျပပါတယ္။ အဲဒီအဖြင့္ေတြအရ
ကာယဒုစ႐ုိက္ သုံးပါးဆုိတာ
၁။ သူတပါးအသက္ကုိ သတ္ျဖတ္ျခင္း (ပါဏာတိပါတ)
၂။ သူတပါးဥစၥာကုိ ခုိးယူျခင္း (အဒိႏၷာဒါန)
၃။ ကာမဂုဏ္ကိစၥေတြမွာ ေဖာက္ျပန္မွားယြင္းစြာက်င့္ျခင္း (ကာေမသုမိစၧာစာရ) တုိ႔ျဖစ္ၿပီး
ဝစီဒုစ႐ုိက္ ေလးပါးဆုိတာ
၄။ မဟုတ္မမွန္ လိမ္ညာေျပာဆုိျခင္း (မုသာဝါဒ)
၅။ ေခ်ာပစ္ကုန္းတုိက္ေသာ စကားကုိ ေျပာဆုိျခင္း (ပိသုဏဝါစာ)
၆။ ၾကမ္းတမ္းယုတ္မာေသာ စကားကုိ ေျပာဆုိျခင္း (ဖ႐ုသဝါစာ)
၇။ အက်ိဳးမရွိ အခ်ည္းႏွီးျဖစ္သည့္ ပိန္ဖ်င္းေသာ စကားကုိ ေျပာဆုိျခင္း (သမၹပၸလာပ) တုိ႔ ျဖစ္ကာ
မေနာဒုစ႐ုိက္ သုံးပါးကေတာ့
၈။ သူတပါးပုိင္ဆုိင္မႈမ်ားကုိ မတရားရယူရန္ ႀကံစည္ျခင္း (အဘိဇၥ်ာ)
၉။ သူတပါးတုိ႔၏ အသက္ႏွင့္စည္းစိမ္ဥစၥာ ပ်က္စီးရာပ်က္စီးေၾကာင္း ႀကံစည္ျခင္း (ဗ်ာပါဒ)
၁၀။ ကံကံ၏ အက်ိဳးကုိပယ္၍ လဲြမွားစြာ ယုံၾကည္ျခင္း (မိစၧာဒိ႒ိ)တုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီဆယ္ပါးကုိ ဒုစ႐ုိက္ဆယ္ပါးလုိ႔ဆုိၿပီး ဒီအလုပ္ေတြနဲ႔ က်င္လည္ေနထုိင္ လႈပ္ရွားေနတဲ့ သူေတြကုိလည္း ဒုစ႐ုိက္ အလုပ္မ်ားနဲ႔ ေနထုိင္သူမ်ားအျဖစ္ ျပစ္တင္ေျပာဆုိၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဒုစ႐ုိက္အလုပ္ေတြနဲ႔ပဲ အၿမဲမပ်က္ လုပ္ကုိင္ေဆာင္ရြတ္ ေနသူေတြဟာလည္း ဒုစ႐ုိက္အလုပ္မ်ားေၾကာင့္ မေကာင္းတဲ့ ဘုံဘဝမ်ားအထိ က်ေရာက္ႏုိင္ကာ ကုသုိလ္တရားမ်ားနဲ႔ ေဝးသထက္ ေဝးေနၾကမွာျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီအလုပ္ေတြကေန ေရွာင္ၾကဥ္ၾကဖုိ႔နဲ႔ ဒီလုိဒုစ႐ုိက္အလုပ္ေတြက ေရွာင္ၾကဥ္ႏုိင္ပါက အလုိလုိ ေကာင္းတဲ့သုစ႐ုိက္ အလုပ္ေတြကုိ လုပ္ေနၿပီးသား ျဖစ္တဲ့အျပင္ ေကာင္းတဲ့ဘုံဘဝေတြမွာ ေရာက္ရွိကာ ေကာင္းက်ိဳးခ်မ္းသာေတြနဲ႔ နီးသထက္နီးေနမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ေကာင္းတဲ့သုစ႐ုိက္ အလုပ္ေတြနဲ႔ ေနထုိင္ႏုိင္သမွ် ေနထုိင္ၾကဖုိ႔ တုိက္တြန္းေျပာဆုိၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
အလြယ္ေျပာရရင္ေတာ့ မေကာင္းတဲ့ ဒုစ႐ုိက္အလုပ္ေတြက ေရွာင္ၾကဥ္ၾကဖုိ႔ ေျပာလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဒုစ႐ုိက္အလုပ္ေတြက ေရွာင္ၾကဥ္ၿပီး ေနႏုိင္ပါက သုစ႐ုိက္အလုပ္ေတြကုိ လုပ္ေနၿပီးသား ျဖစ္တဲ့အတြက္ ကုိယ့္ရဲ႕အလုပ္ေတြဟာ သုစ႐ုိက္အလုပ္ ဟုတ္မဟုတ္ စဥ္းစားေနစရာ မလုိဘဲ ဒုစ႐ုိက္အလုပ္ေတြကုိ မလုပ္မိေအာင္ ႀကိဳးစားေနထုိင္ၾကရမယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္ကုိပဲ နားလည္သေဘာေပါက္ထားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆုိ႐ုိးစကားအရ ေျပာရရင္ေတာ့ ဒုကုိေရွာင္ၾကဥ္ျခင္းဟာ သုနဲ႔ယွဥ္ေနျခင္းပဲလုိ႔ ေျပာရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ကာမဂုဏ္တရားမ်ား အားႀကီးလာၿပီး သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာ တရားမ်ား အားနည္းလာတဲ့ ဒီေနေခတ္မွာေတာ့ လူအေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ဒုကုိယွဥ္ၿပီး သုကုိပဲ ၾကဥ္ေနၾကေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အကုသိုလ္တရားမ်ား လႊမ္းမုိးလာမႈမွာ အကုသုိလ္ကုိ အကုသိုလ္လုိ႔ မသိဘဲျဖစ္လာတာေတြက အဆုိးဆုံး ျဖစ္လာေနၿပီး အကုသုိလ္ကုိ အကုသုိလ္လုိ႔ မသိတဲ့အတြက္ ကုိယ္လုပ္ေနတဲ့ အလုပ္ေတြဟာလည္း သုစ႐ုိက္လား၊ ဒုစ႐ုိက္ေတြလားဆုိတာလည္း သိဖုိ႔မလြယ္ေတာ့တဲ့ အေနအထားအထိ ေရာက္ေနၾကေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရွာင္ၾကဥ္ရမယ့္ ဒုစ႐ုိက္ေတြမွာ အေတာ္မ်ားမ်ား အေပ်ာ္မ်ားေနၾကေတာ့ ကုိယ့္ရဲ႕အလုပ္ေတြဟာ မေကာင္းတဲ့ အေလ့အက်င့္ေတြ ျဖစ္ေနေပမယ့္ အဲဒီမေကာင္းတဲ့ အလုပ္ေတြအေပၚမွာ အျပစ္လုိ႔ မျမင္ၾကဘဲ ဒုမွာပဲ ယွဥ္ၿပီးရင္း ယွဥ္ေနၾကေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒုမွာယွဥ္ေနသမွ် သုမွာလည္း အလုိလုိ ၾကဥ္ၿပီးသား ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ ၾကာေလျမဳပ္ေလ၊ ၾကာေလစုပ္ေလပဲ ျဖစ္ေနၾကေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
တစ္ခ်ိဳ႕က မေကာင္းတဲ့ ဒုစ႐ုိက္အလုပ္ေတြနဲ႔ က်င္လည္ေနရေပမယ့္ အခ်ိန္တန္ ကံအက်ိဳးေပး မေရာက္လာေသးတဲ့အတြက္ ေကာင္းတာေလးေတြ ျဖစ္ေနတဲ့အေပၚမွာ သတိမမူမိဘဲ ဒီအလုပ္ေတြနဲ႔ အက်ိဳးေပးတယ္ဆုိကာ ဒုမွာပဲေပ်ာ္ေနၾကတာေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။ ဒုနဲ႔ေပ်ာ္ရင္း တဒဂၤအေကာင္းေလးေတြ ျဖစ္ေနတဲ့အေပၚမွာ ဒုေၾကာင့္ေကာ္တယ္လုိ႔ထင္ကာ ဒုစ႐ုိက္အလုပ္ေတြက ႐ုန္းမထြက္ႏုိင္ဘဲ ျဖစ္ေနၾကတဲ့အတြက္ ၾကာေလသုနဲ႔ ေဝးေလျဖစ္ေနၾကတဲ့ သူေတြလည္း ရွိေနတတ္ျပန္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒုစ႐ုိက္အလုပ္ေတြေၾကာင့္ ေကာင္းတာေလးေတြျဖစ္ၿပီး ေကာ္ေနၾကတယ္ဆိုတာ တဒဂၤအခုိက္အတံ့ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တဒဂၤမဟုတ္၊ ဒီဘဝတစ္ေလွ်ာက္လုံး ေကာ္ေနၾကတယ္ဆုိရင္လည္း ေသၿပီးေနာက္မွာေတာ့ ဒုနဲ႔ယွဥ္မိတဲ့ အလုပ္ေတြေၾကာင့္ မေကာ္ႏုိင္ဘဲ ေအာ္ေနၾကရမွာ အမွန္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
အက်ိဳးတရား ေျပာင္းျပန္အေနနဲ႔ ေျပာမယ္ဆုိရင္ ဒုစ႐ုိက္အလုပ္ေတြကုိ မလုပ္ျဖစ္ေအာင္ ေရွာင္ၾကဥ္ ေနလုိက္ျခင္းဟာ သုစ႐ုိက္အလုပ္ေတြနဲ႔ ေနလုိက္ျခင္းျဖစ္တဲ့အတြက္ အလုပ္ေကာင္းျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သုဆုိတဲ့ စကားရဲ႕ အဓိပၸါယ္ကုိက အေကာင္းလုိ႔ အဓိပၸါယ္ရတဲ့အတြက္ အေကာင္းလုပ္ရင္ အေကာင္းရမွာ သဘာဝနိယာမပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ ဒုစ႐ုိက္အလုပ္ေတြကုိ မလုပ္ျဖစ္ဘဲ ေရွာင္ၾကဥ္လုိက္တဲ့ အတြက္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေသခ်ာေတြးၾကည့္ရင္ ဒုစ႐ုိက္တရား ဆယ္ပါးကေန ေရွာင္ၾကဥ္ျခင္းဟာ ကံငါးပါးကုိ လုံေနျခင္းပဲ ျဖစ္ၿပီး ကံငါးပါးလုံေနျခင္းဟာ အေျခခံျဖစ္တဲ့ ငါးပါးသီလကုိ လုံေနျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒုစ႐ိုက္တရား ဆယ္ပါးကုိ တူရာစုလုိက္မယ္ဆုိရင္ ပါဏာတိပါတ၊ အဒိႏၷာဒါန၊ ကာေမသုမိစၧာစာရ၊ မုသာ၀ါဒနဲ႔ မိစၧာဒိ႒ိဆုိတဲ့ ကံငါးပါးပဲ ထြက္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီကံငါးပါးဟာ ဗုဒၶဘာသာေတြအတြက္ အေျခခံ သီလပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သီလလုံေနျခင္းဟာ တစ္နည္းအားျဖင့္ ဒုစ႐ုိက္တရားမ်ားမွ ေရွာင္ၾကဥ္ေနျခင္း ျဖစ္တဲ့အတြက္ ေသၿပီးဒုတိယဘဝမွာ အပါယ္ေဘးက ေရွာင္ၾကဥ္ထားၿပီးျဖစ္ေၾကာင္းနဲ႔ အက်င့္သီလကုိ ခါးဝတ္ပုဆုိးကဲ့သုိ႔ ၿမဲေအာင္ ေစာင့္ထိန္းၾကဖုိ႔လုိေၾကာင္း ဆုိၾကျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ဆုိလုိတာက သုကုိယွဥ္ၿပီး ဒုကုိၾကဥ္ႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ အေျခခံအက်ဆုံးျဖစ္တဲ့ ကုိယ္က်င့္သီလကုိ လုံၿခဳံေအာင္ ေစာင့္ထိန္းၾကရမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း ဆုိုလိုတာျဖစ္ပါတယ္။ ကံငါးပါးကုိ လုံၿခဳံေအာင္ ထိန္းသိမ္းေနထုိင္ျခင္းဟာ ဒုစ႐ုိက္တရားေတြက ေရွာင္ၾကဥ္ေနျခင္း ျဖစ္တဲ့အတြက္ ေကာင္းတဲ့သုစ႐ုိက္ အက်င့္ေတြနဲ႔ ေနေနတာျဖစ္ၿပီး ေကာင္းတဲ့အက်င့္ေတြနဲ႔ ေနထုိင္ေနျခင္းဟာ ဒုကုိၾကဥ္ၿပီး သုနဲ႔ယွဥ္ေနတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ဘဝမွာ အထက္တန္းက်က် မ်က္ႏွာပန္းလွကာ သုနဲ႔မယွဥ္တဲ့အတြက္ ျမဳပ္ရမယ့္ေဘး၊ ဒုကုိမၾကဥ္တဲ့အတြက္ စုပ္ရမယ့္ေဘးေတြက အလုိလုိ ေရွာင္ၾကဥ္ၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း၊ အရင္းစစ္ေတာ့ ဒီလုိ မျမဳပ္၊ မစုပ္ဘဲ ဘဝလွေနျခင္းဟာ ကုိယ္က်င့္သီလကုိ လုံၿခဳံေစျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း စသျဖင့္ ဆုိလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ဘယ္သူမဆုိ ဘဝမွာ အလွေတြလာၿပီး ျမဳပ္ရာကေန လႈပ္လာေစဖုိ႔၊ စုပ္ရာကေန ေကာင္းတာေတြနဲ႔ ဟုတ္လာေစဖုိ႔အတြက္ ဒုလုိ႔ေခၚတဲ့ မေကာင္းတဲ့ ဒုစ႐ုိက္ေတြကုိၾကဥ္ၿပီး သုလုိ႔ေခၚတဲ့ ေကာင္းတဲ့ သုစ႐ုိက္ေတြနဲ႔ယွဥ္ကာ အေျခခံအက်ဆုံးျဖစ္တဲ့ ကုိယ္က်င့္သီလကုိ လုံၿခဳံေအာင္ ႀကိဳးစားရင္း ကုိယ့္လမ္းကုိယ္ေဖာက္ၿပီး ကုိယ့္ကုိယ္ကုိသာ အေကာင္းဆုံး ေလွ်ာက္ႏုိင္ေအာင္ ႐ုိးသားစြာ အားထုတ္ၾကပါလုိ႔ ေစတနာစကားနဲ႔ အသိပါးလုိက္ရပါတယ္။
အားလုံး ဒုကုိၾကဥ္ၿပီး သုကုိ ယွဥ္ႏုိင္ၾကပါေစ…
