တစ္ခါက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ၊ ပုဂၢလိကေဆး႐ုံ တစ္ခုတြင္ ေဆးကုသမႈ ခံယူေနရသည့္ ရဟန္းဒကာႀကီး တစ္ဦးထံ က်န္းမာေရး သတင္းသြားေမးရင္း ေရာက္ရွိသြားခဲ့၏။ အသက္အရြယ္ ႀကီးရင့္လာမႈႏွင့္ ေရာဂါေဝဒနာ ႏွိပ္စက္မႈ ဒဏ္မ်ားေၾကာင့္ ခႏၶာကုိယ္ အလြန္ပင္ပန္းေနသည့္ ဒကာႀကီးသည္ စာေရးသူကုိ ျမင္ရသည့္အခါ ဝမ္းေျမာက္မႈႏွင့္အတူ ကုတင္တြင္ လွဲေနရာမွ ထထုိင္လုိက္ၿပီး လက္အုပ္ခ်ီကာ အ႐ုိအေသးေပးေလ၏။ စာေရးသူလည္း ဒကာႀကီး သက္သာသလုိသာ ေနပါဟုေျပာရင္း သူ႔က်န္းမာေရး အေျခအေနကုိ ေမးျမန္းကာ တရားစကား အနည္းငယ္ ေဟာၾကားေပးျဖစ္ခဲ့၏။ အသက္အရြယ္ ရလာေသာ္လည္း တရားအလုပ္ အားထုတ္မႈတြင္ အားနည္းလွသည့္ ဒကာႀကီးသည္ ေရာဂါေဝဒနာ ရလာမႈအေပၚတြင္ အလြန္ခံစားေနရသည့္ သေဘာရွိ၏။ ထုိ႔အတူ အေၾကာက္တရားလည္း ျဖစ္ေပၚေနဟန္ ရွိ၏။ နာၿပီးရင္ ေသရမည္ဟူသည့္ နိယာမကုိ လက္ခံလာသျဖင့္လည္း ပုိ၍ေၾကာက္လာဟန္ ရွိေပ၏။ ပုထုဇဥ္မ်ား၏ သေဘာသဘာဝအရ ဒုကၡတရား အားႀကီးလာသည့္အခါ အားကုိးရာ ဘာသာတရားကုိ ရွာေလ့ရွိသည့္အတုိင္း ဒကာႀကီးလည္း ဘာသာတရား၏ အားကုိးရာကုိ ရွာလာဟန္ ရွိေပ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္လည္း စာေရးသူႏွင့္ ေတြ႕ဆုံသည့္အခါ ဒကာႀကီးက “အရွင္ဘုရား အုိမင္းမစြမ္း ျဖစ္လာၿပီး နာက်င္မႈေတြ ျပည့္ႏွက္လာတဲ့ တပည့္ေတာ္တုိ႔လုိ သူေတြအတြက္ ဘုရားေပးတဲ့ တရားေဆးေလးမ်ားရွိရင္ ေဟာၾကားေပးပါလားဘုရား”လုိ႔ ေတာင္းဆုိလာေလ၏။ ဒကာႀကီး၏ ေတာင္းဆုိခ်က္အရ စာေရးသူလည္း ဘုရားစကား အငွါးသုံးကာ “ဒကာႀကီးေရ အုိၿပီးနာလာၾကတဲ့ သူေတြအတြက္ ဘုရားရွင္က ကုိယ္နာေသာ္လည္း စိတ္မနာေအာင္ ေနႏုိင္ျခင္းဟာ အေကာင္းဆုံး ေနထုိင္နည္းပဲ ျဖစ္တယ္လို႔ မိန္႔ေတာ္မူပါတယ္”စသည့္ စကားျဖင့္ အစခ်ီကာ တရားစကား ေဟာၾကား ေပးျဖစ္ခဲ့၏။
မွန္၏။ ဘုရားရွင္ ကုိယ္ေတာ္တုိင္ပင္ “ကုိယ္နာေသာ္လည္း စိတ္မနာေစႏွင့္”ဟူေသာ အထက္ပါ စကားေတာ္ကုိ မိန္႔ေတာ္မူခဲ့ဖူး၏။ ဗုဒၶဘုရား လက္ထက္ေတာ္အခါက နကုလပိတာ အမည္ရသည့္ သူၾကြယ္တစ္ေယာက္ရွိ၏။ တစ္ေန႔ ထုိသူၾကြယ္သည္ ျမတ္စြာဘုရား၊ ဘဂၢတုိင္း၊ သုသုမာရဂိရၿမိဳ႕၊ ေဘသကဠေတာတြင္ သီတင္းသုံးေနေတာ္မူသည့္ သတင္းကုိ ၾကားသိၿပီးေနာက္ ဘုရားရွင္ထံ သြားေရာက္ဖူးေမွ်ာ္ကာ တရားစကား ေလွ်ာက္ထားေလ၏။ သူၾကြယ္က “ဘုန္းေတာ္ႀကီးေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရား အကၽြႏ္ုပ္သည္ အုိမင္းမစြမ္းျဖစ္ကာ အရြယ္သုံးပါးတြင္ ေနာက္ဆုံးအရြယ္သုိ႔ ေရာက္ရွိလာပါၿပီ၊ ခႏၶာကုိယ္သည္လည္း မျပတ္နာက်င္လ်က္ ဘုရားတရားသံဃာေတာ္မ်ားကုိလည္း အၿမဲတေစ မဖူးျမင္ႏုိင္ေတာ့ပါဘုရား၊ သုိ႔ျဖစ္ပါ၍ ျမတ္စြာဘုရားသည္ တပည့္ေတာ္အား တရားစကား မိန္႔ၾကားေတာ္မူပါဘုရား…” ဟု ျမတ္ဗုဒၶအား ေလွ်ာက္ထားေလ၏။
ထုိအခါ ဘုရားရွင္က “သူၾကြယ္ သင္၏စကားသည္ အမွန္ပင္ျဖစ္ေပ၏၊ ဤခႏၶာကုိယ္သည္ အၿမဲနာက်င္ေနသည့္ သေဘာရွိ၏၊ ဤခႏၶာကုိယ္ကုိ ရြတ္ေဆာင္ထားသူမွန္သမွ် တစ္စုံတစ္ဦးမွ် တဒဂၤအားျဖင့္ေသာ္လည္း အနာကင္းျခင္းဟူသည္ မရွိႏုိင္ၾကေပ၊ သူၾကြယ္ ထုိ႔ေၾကာင့္ သင့္ကုိသင္ ငါသည္နာက်င္ေသာ ကုိယ္ရွိသူျဖစ္ပါလ်က္ ငါ၏စိတ္သည္ နာက်င္မႈကင္းသူ ျဖစ္လတၱံ႕ဟုသာ က်င့္အပ္၏” ဟု နကုလပိတာအား မိန္႔ၾကားေတာ္မူလုိက္၏။
ဘုရားရွင္၏ အထက္ပါ “ကုိယ္နာေသာ္လည္း စိတ္မနာေအာင္က်င့္”ဟူေသာ စကားေတာ္ကုိ ၾကားနာၿပီးေနာက္ အလြန္ေက်နပ္ႏွစ္သက္စြာျဖင့္ နကုလပိတာသည္ ဘုရားရွင္အထံေတာ္မွ ထြက္ခြါသြားၿပီး အရွင္သာရိပုတၱရာ မေထရ္ထံ အဖူးအေမွ်ာ္ ေရာက္ခဲ့ျပန္ေလ၏။ အရွင္သာရိပုတၱရာ မေထရ္ထံ ေရာက္သည့္အခါ စိတ္ႏွလုံး ၾကည္လင္ေနသည့္ နကုလပိတာ သူၾကြယ္ကုိၾကည့္ကာ အရွင္သာရိပုတၱရာ မေထရ္မွ “သူၾကြယ္ သင့္ကုိ ၾကည့္ရသည္မွာ စိတ္ႏွလုံး ၾကည္လင္ႏွစ္သက္ေနသည့္ သေဘာရွိ၏ အဘယ္အေၾကာင္းေၾကာင့္နည္းဟု” ေမးေတာ္မူေလ၏။ သူၾကြယ္က “အရွင္ဘုရား တပည့္ေတာ္ ဘုရားရွင္အထံေတာ္မွ “ကုိယ္နာေသာ္လည္း စိတ္မနာေအာင္က်င့္”ဟူေသာ တရားစကားေတာ္ကုိ နာၾကားခဲ့ရေသာေၾကာင့္ အလြန္ေက်နပ္ ႏွစ္သက္မႈကုိ ျဖစ္ရပါသည္ဘုရား” ဟု ေလွ်ာက္ထားေလ၏။ ဆက္လက္၍ အရွင္သာရိပုတၱရာ မေထရ္မွ နကုလပိတာအား “သူၾကြယ္ သုိ႔ဆုိလွ်င္ သင္သည္ျမတ္စြာဘုရားရွင္အား အဘယ္မွ်ျဖင့္ နာက်င္ေသာ ကုိယ္ရွိသူျဖစ္၍ အဘယ္မွ်ျဖင့္ နာက်င္ေသာ စိတ္ရွိသူျဖစ္သနည္း၊ အဘယ္မွ်ျဖင့္ နာက်င့္ေသာ ကုိယ္ရွိသူသာျဖစ္၍ နာက်င္ေသာ စိတ္မရွိသူ ျဖစ္ပါသနည္းဟူေသာ ေမးခြန္းမ်ားကုိ ထပ္မံေမးေလွ်ာက္ခဲ့သေလာ”ဟု ေမးေတာ္မူလုိက္၏။ ထုိအခါမွ သူၾကြယ္မွာ “အရွင္ဘုရား တပည့္ေတာ္ ထုိေမးခြန္းကုိ မေမးေလွ်ာက္မိပါဘုရား…၊ အရွင္ဘုရား အေနျဖင့္သာ တပည့္ေတာ္အား လုိအပ္သည့္အခ်က္မ်ားကုိ ျဖည့္စြက္ေဟာၾကား ခ်ီးျမႇင့္ေတာ္မူပါဘုရား”ဟု ျပန္လည္ေလွ်ာက္ထားရင္း အရွင္သာရိပုတၱရာ၏ တရားစကားကုိ ဆက္လက္နားၾကားေတာ္မူေလ၏။
အရွင္သာရိပုတၱရာ မေထရ္မွ “သူၾကြယ္ အဘယ္သုိ႔လွ်င္ နာက်င္ေသာ ကုိယ္ရွိသူျဖစ္၍ နာက်င္ေသာ စိတ္ရွိသူလည္း ျဖစ္သနည္းဆုိေသာ္ ဤသာသနာေတာ္၌ အရိယအဆင့္သုိ႔ မေရာက္ေသးေသာ ပုထုဇဥ္တုိ႔သည္ ႐ုပ္ကုိ အတၱဟူ၍ ႐ႈ၏၊ ႐ုပ္ရွိေသာ အတၱဟူ၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အတၱ၌ ႐ုပ္ဟူ၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ႐ုပ္၌အတၱဟူ၍ေသာ္လည္းေကာင္း ႐ႈ၏၊ ငါသည္႐ုပ္ျဖစ္၏၊ ႐ုပ္သည္ငါ၏ ဥစၥာျဖစ္၏ဟူ၍ ထၾကလႊမ္းမုိးေသာ အျခင္းအရာအားျဖင့္ တည္၏၊ ႐ုပ္သည္ငါျဖစ္၏၊ ႐ုပ္သည္ငါ၏ ဥစၥာျဖစ္၏ဟု ထင္မွတ္ေန၏၊ ထုိသူ၏ ႐ုပ္သည္ေဖာက္ျပန္၏၊ တစ္မ်ိဳးတဖုံျဖစ္၏၊ ထုိသူအား ႐ုပ္ေဖာက္ျပန္ျခင္းေၾကာင့္ စုိးရိမ္မႈ၊ ငုိေၾကြးမႈ၊ ကုိယ္စိတ္ဆင္းရဲမႈ၊ ျပင္းစြာပင္ပန္းမႈတုိ႔သည္ ျဖစ္ကုန္၏။ ထုိ႔အတူ ေဝဒနာ (ခံစားျခင္း)၊ သညာ (မွတ္သားျခင္း)၊ သခၤါရ (ျပဳျပင္စီရင္ျခင္း)၊ ဝိညာဏ (အထူးမွတ္သိျခင္း)ကုိ အတၱဟူ၍ ႐ႈ၏၊ ေဝဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ၊ ဝိညာဏ္ရွိေသာ အတၱဟူ၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အတၱ၌ ေဝဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ၊ ဝိညာဏ္ဟူ၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေဝဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ၊ ဝိညာဏ္၌ အတၱဟူ၍ေသာ္လည္းေကာင္း ႐ႈ၏၊ ငါသည္ ေဝဒနာ၊ ငါသည္သညာ၊ ငါသည္ သခၤါရ၊ ငါသည္ဝိညာဏ္ျဖစ္၏၊ ေဝဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ၊ ဝိညာဏ္သည္ ငါ၏ဥစၥာျဖစ္၏ဟူ၍ ထၾကြလႊမ္းမုိးေသာ အျခင္းအရာျဖင့္တည္၏၊ ထိုအရာတုိ႔သည္ ငါ၏ဥစၥာျဖစ္၏ဟု ထင္မွတ္ေန၏၊ ထုိသူ၏ ေဝဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ၊ ဝိညာဏ္တုိ႔သည္ ေဖာက္ျပန္၍ တစ္မ်ိဳးတဖုံျဖစ္၏၊ ထုိသူအား ထုိတရားတုိ႔၏ ေဖာက္ျပန္ျခင္းေၾကာင့္ စိုးရိမ္မႈ၊ ငုိေၾကြးမႈ၊ ကုိယ္စိတ္ဆင္းရဲမႈ၊ ျပင္းစြာပင္ပန္းမႈတုိ႔သည္ ျဖစ္ကုန္၏။ သူၾကြယ္ ဤသုိ႔လွ်င္ ႐ုပ္၊ ေဝဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ၊ ဝိညာဏ္တုိ႔၌ ငါ၊ ငါ၏ဥစၥာဟု ႐ႈျမင္ေနသူမ်ားသည္ နာက်င္ေသာ ကုိယ္ရွိသူျဖစ္၍ နာက်င္ေသာ စိတ္ရွိသူလည္း ျဖစ္၏”ဟု ေျဖၾကားေပးေတာ္မူ၏။
ဆက္လက္၍ အရွင္သာရိပုတၱရာ မေထရ္မွ “သူၾကြယ္ အဘယ္သုိ႔လွ်င္ နာက်င္ေသာ ကုိယ္ရွိသူသာျဖစ္၍ နာက်င္ေသာ စိတ္ရွိသူ မျဖစ္သနည္းဆုိေသာ္ ဤသာသနာေတာ္၌ အရိယာတပည့္သည္ ႐ုပ္ကုိအတၱဟူ၍ မ႐ႈ၊ ႐ုပ္ရွိေသာ အတၱဟူ၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အတၱ၌ ႐ုပ္ဟူ၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ႐ုပ္၌အတၱဟူ၍ေသာ္လည္းေကာင္း မ႐ႈ၊ ငါသည္႐ုပ္ျဖစ္၏၊ ႐ုပ္သည္ငါ၏ ဥစၥာျဖစ္၏ဟူ၍ ထၾကလႊမ္းမုိးေသာ အျခင္းအရာအားျဖင့္ မတည္၊ ႐ုပ္သည္ငါျဖစ္၏၊ ႐ုပ္သည္ငါ၏ ဥစၥာျဖစ္၏ဟု မထင္မွတ္၊ ထုိသူ၏ ႐ုပ္သည္ေဖာက္ျပန္ျခင္း၊ တစ္မ်ိဳးတဖုံျဖစ္ျခင္း ရွိေနေသာ္လည္း ထုိသူအား ႐ုပ္ေဖာက္ျပန္ျခင္းေၾကာင့္ စုိးရိမ္မႈ၊ ငုိေၾကြးမႈ၊ ကုိယ္စိတ္ဆင္းရဲမႈ၊ ျပင္းစြာပင္ပန္းမႈတုိ႔သည္ မျဖစ္ကုန္။ ထုိ႔အတူ ေဝဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ၊ ဝိညာဏကုိ အတၱဟူ၍ မ႐ႈ၊ ေဝဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ၊ ဝိညာဏ္ရွိေသာ အတၱဟူ၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အတၱ၌ ေဝဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ၊ ဝိညာဏ္ ဟူ၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေဝဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ၊ ဝိညာဏ္၌ အတၱဟူ၍ေသာ္လည္းေကာင္း မ႐ႈ၊ ငါသည္ ေဝဒနာ၊ ငါသည္သညာ၊ ငါသည္ သခၤါရ၊ ငါသည္ဝိညာဏ္ျဖစ္၏၊ ေဝဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ၊ ဝိညာဏ္သည္ ငါ၏ဥစၥာျဖစ္၏ဟူ၍ ထၾကြလႊမ္းမုိးေသာ အျခင္းအရာျဖင့္ မတည္၊ ထိုအရာတုိ႔သည္ ငါ၏ဥစၥာျဖစ္၏ဟု မထင္မွတ္၊ ထုိသူ၏ ေဝဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ၊ ဝိညာဏ္တုိ႔သည္ ေဖာက္ျပန္၍ တစ္မ်ိဳးတဖုံျဖစ္ေသာ္လည္း ထုိသူအား ထုိတရားတုိ႔၏ ေဖာက္ျပန္ျခင္းေၾကာင့္ စိုးရိမ္မႈ၊ ငုိေၾကြးမႈ၊ ကုိယ္စိတ္ဆင္းရဲမႈ၊ ျပင္းစြာပင္ပန္းမႈတုိ႔သည္ မျဖစ္ကုန္။ သူၾကြယ္ ဤသုိ႔လွ်င္ ႐ုပ္၊ ေဝဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ၊ ဝိညာဏ္တုိ႔၌ ငါ၊ ငါ၏ဥစၥာဟု မ႐ႈျမင္သူမ်ားသည္ နာက်င္ေသာ ကုိယ္ရွိသူျဖစ္ေသာ္လည္း နာက်င္ေသာ စိတ္ရွိသူကား မျဖစ္” ဟု ေျဖၾကားေပးေတာ္မူ၏။
နကုလပိတာသူၾကြယ္သည္ အရွင္သာရိပုတၱရာ အထံေတာ္မွ ထုိတရားစကားေတာ္ကုိ နာၾကားၿပီးသည့္ အခါတြင္လည္း အလြန္ေက်နပ္ ႏွစ္သက္မႈျဖင့္ ဝမ္းေျမာက္ပီတိ ျဖစ္ခဲ့ေလ၏ (သံယုတ္ပါဠိေတာ္၊ ခႏၶဝဂၢသံယုတ္၊ နကုလပီတုသုတ္)။ ဤကား နကုလပိတာသူၾကြယ္ကုိ မိန္ၾကားေတာ္မူခဲ့သည္ “ကုိယ္နာေသာ္လည္း စိတ္မနာေအာင္က်င့္”ဟူေသာ ဘုရားရွင္၏ စကားေတာ္ကုိ အေျခခံသည့္ နကုလပိတာႏွင့္စပ္သည့္ တရားစကားေတာ္ပင္ ျဖစ္ပါ၏။
ဘုရားရွင္ႏွင့္ အရွင္သာရိပုတၱရာတုိ႔၏ တရားစကားေတာ္အရ နာက်င္မႈသည္ ကုိယ္၏နာက်င္ျခင္း၊ စိတ္၏နာက်င္ျခင္းဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳးႏွစ္စား ရွိေသာ္လည္း စိတ္မနာေအာင္ က်င့္သုံးေနထုိင္မႈသည္ အေကာင္းဆုံး အက်င့္ပင္ျဖစ္ေၾကာင္း သေဘာေပါက္ နားလည္ႏုိင္မည္ျဖစ္၏။ အၿမဲမျပတ္ ေဖာက္ျပန္တတ္သည့္ သေဘာရွိသည့္ ႐ုပ္တရား၏ ေဖာက္ျပန္မႈအေပၚတြင္ ငါ၊ ငါ၏ခႏၶာ၊ ငါ၏႐ုပ္တရား စသည့္ ငါစဲြမ်ားေၾကာင့္ ေဖာက္ျပန္ျခင္းသေဘာ အမွန္ကုိ မသိရွိဘဲ ႐ုပ္၊ ေဝဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ၊ ဝိညာဏ္တုိ႔၏ စဲြရာေနာက္သုိ႔ လုိက္ၿပီးရင္း လုိက္ေနမိၾကသျဖင့္ ပုထုဇဥ္မ်ားမွာ ကုိယ္လည္းနာက်င္၊ စိတ္လည္းနာက်င္ ျဖစ္ေနၾကျခင္း ျဖစ္၏။ အကယ္၍ ႐ုပ္၊ ေဝဒနာ စသည့္အရာမ်ားတြင္ ငါ၊ ငါ၏ဥစၥာစသည့္ ငါစဲြအတၱမ်ား မရွိဘဲ ထုိအရာတုိ႔၏ ေဖာက္ျပန္ပ်က္စီးမႈ သေဘာသဘာဝကုိ အရွိအတုိင္း သိရွိမည္ဆုိပါက ေဖာက္ျပန္ျခင္းသေဘာအရ ျဖစ္တတ္သည့္ ကုိယ္၏နာက်င္ျခင္းမ်ား ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏုိင္ေသာ္လည္း စိတ္၏နာက်င္ျခင္းကား ရွိလာမည္မဟုတ္ေပ။ ကုိယ္၏နာက်င္ျခင္းကား ဘဝသံသရာက်င္လည္ေနၿပီး ခႏၶာရွိေနသမွ် ေတြ႕ႀကဳံေနရမည္ျဖစ္သျဖင့္ အေရးႀကီးသည္မွာ စိတ္မနာေစဖုိ႔သာ ျဖစ္ပါ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ စိတ္မနာေစရန္ ႐ုပ္၊ ေဝဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ၊ ဝိညာဏ္ဟူေသာ ခႏၶာမ်ားတြင္ ငါစဲြအတၱမ်ားျဖင့္ မလႊမ္းမုိး မတြယ္တာမိေအာင္ ႀကိဳးစာက်င့္ႀကံ ေနထုိင္ၾကရမည္သာ ျဖစ္ပါ၏။ ထုိသုိ႔ေနထုိင္ႏုိင္ပါက ဘုရားစကားေတာ္အတုိင္း ကုိယ္နာေသာ္လည္း စိတ္နာမည္ မဟုတ္သည္မွာ အမွန္ပင္ ျဖစ္ပါေပ၏။
ဤ၌ အဓိကေျပာလုိသည္မွာ ကုိယ္နာေသာ္လည္း စိတ္မနာေအာင္ က်င့္သုံးေနထုိင္မႈအေၾကာင္း ေျပာလုိရင္း ျဖစ္ပါ၏။ ကုိယ္နာၿပီး ေဆး႐ုံေပၚတြင္ နာက်င္မႈကုိ ခံေနရသည့္ ရဟန္းဒကာႀကီးအား စိတ္မနာေအာင္ က်င့္သုံးေနထုိင္ဖုိ႔ သတိေပးစကားအျဖစ္ ေျပာၾကားေပးျဖစ္ခဲ့သည့္ ဘုရားစကားေတာ္ကုိ ျပန္လည္ပူေဇာ္ရင္း စာဖတ္သူမ်ားအားလည္း စိတ္မနာေအာင္ က်င့္သုံးႏုိင္ၾကဖုိ႔ တဆင့္ျပန္လည္ မွ်ေဝေပးျခင္း ျဖစ္ပါ၏။ တဖက္တြင္လည္း အသက္အရြယ္ ရလာသည္ႏွင့္အမွ် ႐ုပ္တရား၏ သိသိသာသာ ေဖာက္ျပန္မႈကုိ ခံစားလာရသည့္ စာေရးသူ မိမိကုိယ္ကုိ မိမိ သတိျပဳမိေစရန္ အခ်က္ျပ သတိေပးျခင္းလည္း ျဖစ္ပါ၏။
ထုိ႔ေၾကာင့္ ခႏၶာရွိသူမွန္သမွ် ေဖာက္ျပန္မႈမ်ား ရွိေနၾကမည္ျဖစ္ၿပီး ေဖာက္ျပန္ေနသမွ် နာက်င္မႈမ်ားလည္း ရွိေနၾကမည္ ျဖစ္ရာတြင္ ထုိနာက်င္မႈသည္ စိတ္၏နာက်င္မႈအထိ မျဖစ္ၾကေစရန္ ႐ုပ္၊ ေဝဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ၊ ဝိညာဏ္ဟူသည့္ ခႏၶာတရားမ်ားအေပၚတြင္ အမွန္အတုိင္း သိျမင္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားရင္း ကုိယ္နာေသာ္လည္း စိတ္မနာၾကေစရန္ စိတ္နာက်င္မႈကုိ ျဖစ္ေစတတ္သည့္ ႐ုပ္၊ ေဝဒနာ စသည့္ခႏၶာမ်ားအေပၚတြင္ ငါစဲြစင္ေအာင္ သတိပညာတရားမ်ား လက္ကုိင္ထားလ်က္ တရားအလုပ္သာ ႀကိဳးစားအားထုတ္ၾကပါဟု အေလးအနက္ တုိက္တြန္းသမႈ ျပဳလုိက္ရပါသည္။
မွန္၏။ ဘုရားရွင္ ကုိယ္ေတာ္တုိင္ပင္ “ကုိယ္နာေသာ္လည္း စိတ္မနာေစႏွင့္”ဟူေသာ အထက္ပါ စကားေတာ္ကုိ မိန္႔ေတာ္မူခဲ့ဖူး၏။ ဗုဒၶဘုရား လက္ထက္ေတာ္အခါက နကုလပိတာ အမည္ရသည့္ သူၾကြယ္တစ္ေယာက္ရွိ၏။ တစ္ေန႔ ထုိသူၾကြယ္သည္ ျမတ္စြာဘုရား၊ ဘဂၢတုိင္း၊ သုသုမာရဂိရၿမိဳ႕၊ ေဘသကဠေတာတြင္ သီတင္းသုံးေနေတာ္မူသည့္ သတင္းကုိ ၾကားသိၿပီးေနာက္ ဘုရားရွင္ထံ သြားေရာက္ဖူးေမွ်ာ္ကာ တရားစကား ေလွ်ာက္ထားေလ၏။ သူၾကြယ္က “ဘုန္းေတာ္ႀကီးေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရား အကၽြႏ္ုပ္သည္ အုိမင္းမစြမ္းျဖစ္ကာ အရြယ္သုံးပါးတြင္ ေနာက္ဆုံးအရြယ္သုိ႔ ေရာက္ရွိလာပါၿပီ၊ ခႏၶာကုိယ္သည္လည္း မျပတ္နာက်င္လ်က္ ဘုရားတရားသံဃာေတာ္မ်ားကုိလည္း အၿမဲတေစ မဖူးျမင္ႏုိင္ေတာ့ပါဘုရား၊ သုိ႔ျဖစ္ပါ၍ ျမတ္စြာဘုရားသည္ တပည့္ေတာ္အား တရားစကား မိန္႔ၾကားေတာ္မူပါဘုရား…” ဟု ျမတ္ဗုဒၶအား ေလွ်ာက္ထားေလ၏။
ထုိအခါ ဘုရားရွင္က “သူၾကြယ္ သင္၏စကားသည္ အမွန္ပင္ျဖစ္ေပ၏၊ ဤခႏၶာကုိယ္သည္ အၿမဲနာက်င္ေနသည့္ သေဘာရွိ၏၊ ဤခႏၶာကုိယ္ကုိ ရြတ္ေဆာင္ထားသူမွန္သမွ် တစ္စုံတစ္ဦးမွ် တဒဂၤအားျဖင့္ေသာ္လည္း အနာကင္းျခင္းဟူသည္ မရွိႏုိင္ၾကေပ၊ သူၾကြယ္ ထုိ႔ေၾကာင့္ သင့္ကုိသင္ ငါသည္နာက်င္ေသာ ကုိယ္ရွိသူျဖစ္ပါလ်က္ ငါ၏စိတ္သည္ နာက်င္မႈကင္းသူ ျဖစ္လတၱံ႕ဟုသာ က်င့္အပ္၏” ဟု နကုလပိတာအား မိန္႔ၾကားေတာ္မူလုိက္၏။
ဘုရားရွင္၏ အထက္ပါ “ကုိယ္နာေသာ္လည္း စိတ္မနာေအာင္က်င့္”ဟူေသာ စကားေတာ္ကုိ ၾကားနာၿပီးေနာက္ အလြန္ေက်နပ္ႏွစ္သက္စြာျဖင့္ နကုလပိတာသည္ ဘုရားရွင္အထံေတာ္မွ ထြက္ခြါသြားၿပီး အရွင္သာရိပုတၱရာ မေထရ္ထံ အဖူးအေမွ်ာ္ ေရာက္ခဲ့ျပန္ေလ၏။ အရွင္သာရိပုတၱရာ မေထရ္ထံ ေရာက္သည့္အခါ စိတ္ႏွလုံး ၾကည္လင္ေနသည့္ နကုလပိတာ သူၾကြယ္ကုိၾကည့္ကာ အရွင္သာရိပုတၱရာ မေထရ္မွ “သူၾကြယ္ သင့္ကုိ ၾကည့္ရသည္မွာ စိတ္ႏွလုံး ၾကည္လင္ႏွစ္သက္ေနသည့္ သေဘာရွိ၏ အဘယ္အေၾကာင္းေၾကာင့္နည္းဟု” ေမးေတာ္မူေလ၏။ သူၾကြယ္က “အရွင္ဘုရား တပည့္ေတာ္ ဘုရားရွင္အထံေတာ္မွ “ကုိယ္နာေသာ္လည္း စိတ္မနာေအာင္က်င့္”ဟူေသာ တရားစကားေတာ္ကုိ နာၾကားခဲ့ရေသာေၾကာင့္ အလြန္ေက်နပ္ ႏွစ္သက္မႈကုိ ျဖစ္ရပါသည္ဘုရား” ဟု ေလွ်ာက္ထားေလ၏။ ဆက္လက္၍ အရွင္သာရိပုတၱရာ မေထရ္မွ နကုလပိတာအား “သူၾကြယ္ သုိ႔ဆုိလွ်င္ သင္သည္ျမတ္စြာဘုရားရွင္အား အဘယ္မွ်ျဖင့္ နာက်င္ေသာ ကုိယ္ရွိသူျဖစ္၍ အဘယ္မွ်ျဖင့္ နာက်င္ေသာ စိတ္ရွိသူျဖစ္သနည္း၊ အဘယ္မွ်ျဖင့္ နာက်င့္ေသာ ကုိယ္ရွိသူသာျဖစ္၍ နာက်င္ေသာ စိတ္မရွိသူ ျဖစ္ပါသနည္းဟူေသာ ေမးခြန္းမ်ားကုိ ထပ္မံေမးေလွ်ာက္ခဲ့သေလာ”ဟု ေမးေတာ္မူလုိက္၏။ ထုိအခါမွ သူၾကြယ္မွာ “အရွင္ဘုရား တပည့္ေတာ္ ထုိေမးခြန္းကုိ မေမးေလွ်ာက္မိပါဘုရား…၊ အရွင္ဘုရား အေနျဖင့္သာ တပည့္ေတာ္အား လုိအပ္သည့္အခ်က္မ်ားကုိ ျဖည့္စြက္ေဟာၾကား ခ်ီးျမႇင့္ေတာ္မူပါဘုရား”ဟု ျပန္လည္ေလွ်ာက္ထားရင္း အရွင္သာရိပုတၱရာ၏ တရားစကားကုိ ဆက္လက္နားၾကားေတာ္မူေလ၏။
အရွင္သာရိပုတၱရာ မေထရ္မွ “သူၾကြယ္ အဘယ္သုိ႔လွ်င္ နာက်င္ေသာ ကုိယ္ရွိသူျဖစ္၍ နာက်င္ေသာ စိတ္ရွိသူလည္း ျဖစ္သနည္းဆုိေသာ္ ဤသာသနာေတာ္၌ အရိယအဆင့္သုိ႔ မေရာက္ေသးေသာ ပုထုဇဥ္တုိ႔သည္ ႐ုပ္ကုိ အတၱဟူ၍ ႐ႈ၏၊ ႐ုပ္ရွိေသာ အတၱဟူ၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အတၱ၌ ႐ုပ္ဟူ၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ႐ုပ္၌အတၱဟူ၍ေသာ္လည္းေကာင္း ႐ႈ၏၊ ငါသည္႐ုပ္ျဖစ္၏၊ ႐ုပ္သည္ငါ၏ ဥစၥာျဖစ္၏ဟူ၍ ထၾကလႊမ္းမုိးေသာ အျခင္းအရာအားျဖင့္ တည္၏၊ ႐ုပ္သည္ငါျဖစ္၏၊ ႐ုပ္သည္ငါ၏ ဥစၥာျဖစ္၏ဟု ထင္မွတ္ေန၏၊ ထုိသူ၏ ႐ုပ္သည္ေဖာက္ျပန္၏၊ တစ္မ်ိဳးတဖုံျဖစ္၏၊ ထုိသူအား ႐ုပ္ေဖာက္ျပန္ျခင္းေၾကာင့္ စုိးရိမ္မႈ၊ ငုိေၾကြးမႈ၊ ကုိယ္စိတ္ဆင္းရဲမႈ၊ ျပင္းစြာပင္ပန္းမႈတုိ႔သည္ ျဖစ္ကုန္၏။ ထုိ႔အတူ ေဝဒနာ (ခံစားျခင္း)၊ သညာ (မွတ္သားျခင္း)၊ သခၤါရ (ျပဳျပင္စီရင္ျခင္း)၊ ဝိညာဏ (အထူးမွတ္သိျခင္း)ကုိ အတၱဟူ၍ ႐ႈ၏၊ ေဝဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ၊ ဝိညာဏ္ရွိေသာ အတၱဟူ၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အတၱ၌ ေဝဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ၊ ဝိညာဏ္ဟူ၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေဝဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ၊ ဝိညာဏ္၌ အတၱဟူ၍ေသာ္လည္းေကာင္း ႐ႈ၏၊ ငါသည္ ေဝဒနာ၊ ငါသည္သညာ၊ ငါသည္ သခၤါရ၊ ငါသည္ဝိညာဏ္ျဖစ္၏၊ ေဝဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ၊ ဝိညာဏ္သည္ ငါ၏ဥစၥာျဖစ္၏ဟူ၍ ထၾကြလႊမ္းမုိးေသာ အျခင္းအရာျဖင့္တည္၏၊ ထိုအရာတုိ႔သည္ ငါ၏ဥစၥာျဖစ္၏ဟု ထင္မွတ္ေန၏၊ ထုိသူ၏ ေဝဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ၊ ဝိညာဏ္တုိ႔သည္ ေဖာက္ျပန္၍ တစ္မ်ိဳးတဖုံျဖစ္၏၊ ထုိသူအား ထုိတရားတုိ႔၏ ေဖာက္ျပန္ျခင္းေၾကာင့္ စိုးရိမ္မႈ၊ ငုိေၾကြးမႈ၊ ကုိယ္စိတ္ဆင္းရဲမႈ၊ ျပင္းစြာပင္ပန္းမႈတုိ႔သည္ ျဖစ္ကုန္၏။ သူၾကြယ္ ဤသုိ႔လွ်င္ ႐ုပ္၊ ေဝဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ၊ ဝိညာဏ္တုိ႔၌ ငါ၊ ငါ၏ဥစၥာဟု ႐ႈျမင္ေနသူမ်ားသည္ နာက်င္ေသာ ကုိယ္ရွိသူျဖစ္၍ နာက်င္ေသာ စိတ္ရွိသူလည္း ျဖစ္၏”ဟု ေျဖၾကားေပးေတာ္မူ၏။
ဆက္လက္၍ အရွင္သာရိပုတၱရာ မေထရ္မွ “သူၾကြယ္ အဘယ္သုိ႔လွ်င္ နာက်င္ေသာ ကုိယ္ရွိသူသာျဖစ္၍ နာက်င္ေသာ စိတ္ရွိသူ မျဖစ္သနည္းဆုိေသာ္ ဤသာသနာေတာ္၌ အရိယာတပည့္သည္ ႐ုပ္ကုိအတၱဟူ၍ မ႐ႈ၊ ႐ုပ္ရွိေသာ အတၱဟူ၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အတၱ၌ ႐ုပ္ဟူ၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ႐ုပ္၌အတၱဟူ၍ေသာ္လည္းေကာင္း မ႐ႈ၊ ငါသည္႐ုပ္ျဖစ္၏၊ ႐ုပ္သည္ငါ၏ ဥစၥာျဖစ္၏ဟူ၍ ထၾကလႊမ္းမုိးေသာ အျခင္းအရာအားျဖင့္ မတည္၊ ႐ုပ္သည္ငါျဖစ္၏၊ ႐ုပ္သည္ငါ၏ ဥစၥာျဖစ္၏ဟု မထင္မွတ္၊ ထုိသူ၏ ႐ုပ္သည္ေဖာက္ျပန္ျခင္း၊ တစ္မ်ိဳးတဖုံျဖစ္ျခင္း ရွိေနေသာ္လည္း ထုိသူအား ႐ုပ္ေဖာက္ျပန္ျခင္းေၾကာင့္ စုိးရိမ္မႈ၊ ငုိေၾကြးမႈ၊ ကုိယ္စိတ္ဆင္းရဲမႈ၊ ျပင္းစြာပင္ပန္းမႈတုိ႔သည္ မျဖစ္ကုန္။ ထုိ႔အတူ ေဝဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ၊ ဝိညာဏကုိ အတၱဟူ၍ မ႐ႈ၊ ေဝဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ၊ ဝိညာဏ္ရွိေသာ အတၱဟူ၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အတၱ၌ ေဝဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ၊ ဝိညာဏ္ ဟူ၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေဝဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ၊ ဝိညာဏ္၌ အတၱဟူ၍ေသာ္လည္းေကာင္း မ႐ႈ၊ ငါသည္ ေဝဒနာ၊ ငါသည္သညာ၊ ငါသည္ သခၤါရ၊ ငါသည္ဝိညာဏ္ျဖစ္၏၊ ေဝဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ၊ ဝိညာဏ္သည္ ငါ၏ဥစၥာျဖစ္၏ဟူ၍ ထၾကြလႊမ္းမုိးေသာ အျခင္းအရာျဖင့္ မတည္၊ ထိုအရာတုိ႔သည္ ငါ၏ဥစၥာျဖစ္၏ဟု မထင္မွတ္၊ ထုိသူ၏ ေဝဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ၊ ဝိညာဏ္တုိ႔သည္ ေဖာက္ျပန္၍ တစ္မ်ိဳးတဖုံျဖစ္ေသာ္လည္း ထုိသူအား ထုိတရားတုိ႔၏ ေဖာက္ျပန္ျခင္းေၾကာင့္ စိုးရိမ္မႈ၊ ငုိေၾကြးမႈ၊ ကုိယ္စိတ္ဆင္းရဲမႈ၊ ျပင္းစြာပင္ပန္းမႈတုိ႔သည္ မျဖစ္ကုန္။ သူၾကြယ္ ဤသုိ႔လွ်င္ ႐ုပ္၊ ေဝဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ၊ ဝိညာဏ္တုိ႔၌ ငါ၊ ငါ၏ဥစၥာဟု မ႐ႈျမင္သူမ်ားသည္ နာက်င္ေသာ ကုိယ္ရွိသူျဖစ္ေသာ္လည္း နာက်င္ေသာ စိတ္ရွိသူကား မျဖစ္” ဟု ေျဖၾကားေပးေတာ္မူ၏။
နကုလပိတာသူၾကြယ္သည္ အရွင္သာရိပုတၱရာ အထံေတာ္မွ ထုိတရားစကားေတာ္ကုိ နာၾကားၿပီးသည့္ အခါတြင္လည္း အလြန္ေက်နပ္ ႏွစ္သက္မႈျဖင့္ ဝမ္းေျမာက္ပီတိ ျဖစ္ခဲ့ေလ၏ (သံယုတ္ပါဠိေတာ္၊ ခႏၶဝဂၢသံယုတ္၊ နကုလပီတုသုတ္)။ ဤကား နကုလပိတာသူၾကြယ္ကုိ မိန္ၾကားေတာ္မူခဲ့သည္ “ကုိယ္နာေသာ္လည္း စိတ္မနာေအာင္က်င့္”ဟူေသာ ဘုရားရွင္၏ စကားေတာ္ကုိ အေျခခံသည့္ နကုလပိတာႏွင့္စပ္သည့္ တရားစကားေတာ္ပင္ ျဖစ္ပါ၏။
ဘုရားရွင္ႏွင့္ အရွင္သာရိပုတၱရာတုိ႔၏ တရားစကားေတာ္အရ နာက်င္မႈသည္ ကုိယ္၏နာက်င္ျခင္း၊ စိတ္၏နာက်င္ျခင္းဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳးႏွစ္စား ရွိေသာ္လည္း စိတ္မနာေအာင္ က်င့္သုံးေနထုိင္မႈသည္ အေကာင္းဆုံး အက်င့္ပင္ျဖစ္ေၾကာင္း သေဘာေပါက္ နားလည္ႏုိင္မည္ျဖစ္၏။ အၿမဲမျပတ္ ေဖာက္ျပန္တတ္သည့္ သေဘာရွိသည့္ ႐ုပ္တရား၏ ေဖာက္ျပန္မႈအေပၚတြင္ ငါ၊ ငါ၏ခႏၶာ၊ ငါ၏႐ုပ္တရား စသည့္ ငါစဲြမ်ားေၾကာင့္ ေဖာက္ျပန္ျခင္းသေဘာ အမွန္ကုိ မသိရွိဘဲ ႐ုပ္၊ ေဝဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ၊ ဝိညာဏ္တုိ႔၏ စဲြရာေနာက္သုိ႔ လုိက္ၿပီးရင္း လုိက္ေနမိၾကသျဖင့္ ပုထုဇဥ္မ်ားမွာ ကုိယ္လည္းနာက်င္၊ စိတ္လည္းနာက်င္ ျဖစ္ေနၾကျခင္း ျဖစ္၏။ အကယ္၍ ႐ုပ္၊ ေဝဒနာ စသည့္အရာမ်ားတြင္ ငါ၊ ငါ၏ဥစၥာစသည့္ ငါစဲြအတၱမ်ား မရွိဘဲ ထုိအရာတုိ႔၏ ေဖာက္ျပန္ပ်က္စီးမႈ သေဘာသဘာဝကုိ အရွိအတုိင္း သိရွိမည္ဆုိပါက ေဖာက္ျပန္ျခင္းသေဘာအရ ျဖစ္တတ္သည့္ ကုိယ္၏နာက်င္ျခင္းမ်ား ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏုိင္ေသာ္လည္း စိတ္၏နာက်င္ျခင္းကား ရွိလာမည္မဟုတ္ေပ။ ကုိယ္၏နာက်င္ျခင္းကား ဘဝသံသရာက်င္လည္ေနၿပီး ခႏၶာရွိေနသမွ် ေတြ႕ႀကဳံေနရမည္ျဖစ္သျဖင့္ အေရးႀကီးသည္မွာ စိတ္မနာေစဖုိ႔သာ ျဖစ္ပါ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ စိတ္မနာေစရန္ ႐ုပ္၊ ေဝဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ၊ ဝိညာဏ္ဟူေသာ ခႏၶာမ်ားတြင္ ငါစဲြအတၱမ်ားျဖင့္ မလႊမ္းမုိး မတြယ္တာမိေအာင္ ႀကိဳးစာက်င့္ႀကံ ေနထုိင္ၾကရမည္သာ ျဖစ္ပါ၏။ ထုိသုိ႔ေနထုိင္ႏုိင္ပါက ဘုရားစကားေတာ္အတုိင္း ကုိယ္နာေသာ္လည္း စိတ္နာမည္ မဟုတ္သည္မွာ အမွန္ပင္ ျဖစ္ပါေပ၏။
ဤ၌ အဓိကေျပာလုိသည္မွာ ကုိယ္နာေသာ္လည္း စိတ္မနာေအာင္ က်င့္သုံးေနထုိင္မႈအေၾကာင္း ေျပာလုိရင္း ျဖစ္ပါ၏။ ကုိယ္နာၿပီး ေဆး႐ုံေပၚတြင္ နာက်င္မႈကုိ ခံေနရသည့္ ရဟန္းဒကာႀကီးအား စိတ္မနာေအာင္ က်င့္သုံးေနထုိင္ဖုိ႔ သတိေပးစကားအျဖစ္ ေျပာၾကားေပးျဖစ္ခဲ့သည့္ ဘုရားစကားေတာ္ကုိ ျပန္လည္ပူေဇာ္ရင္း စာဖတ္သူမ်ားအားလည္း စိတ္မနာေအာင္ က်င့္သုံးႏုိင္ၾကဖုိ႔ တဆင့္ျပန္လည္ မွ်ေဝေပးျခင္း ျဖစ္ပါ၏။ တဖက္တြင္လည္း အသက္အရြယ္ ရလာသည္ႏွင့္အမွ် ႐ုပ္တရား၏ သိသိသာသာ ေဖာက္ျပန္မႈကုိ ခံစားလာရသည့္ စာေရးသူ မိမိကုိယ္ကုိ မိမိ သတိျပဳမိေစရန္ အခ်က္ျပ သတိေပးျခင္းလည္း ျဖစ္ပါ၏။
ထုိ႔ေၾကာင့္ ခႏၶာရွိသူမွန္သမွ် ေဖာက္ျပန္မႈမ်ား ရွိေနၾကမည္ျဖစ္ၿပီး ေဖာက္ျပန္ေနသမွ် နာက်င္မႈမ်ားလည္း ရွိေနၾကမည္ ျဖစ္ရာတြင္ ထုိနာက်င္မႈသည္ စိတ္၏နာက်င္မႈအထိ မျဖစ္ၾကေစရန္ ႐ုပ္၊ ေဝဒနာ၊ သညာ၊ သခၤါရ၊ ဝိညာဏ္ဟူသည့္ ခႏၶာတရားမ်ားအေပၚတြင္ အမွန္အတုိင္း သိျမင္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားရင္း ကုိယ္နာေသာ္လည္း စိတ္မနာၾကေစရန္ စိတ္နာက်င္မႈကုိ ျဖစ္ေစတတ္သည့္ ႐ုပ္၊ ေဝဒနာ စသည့္ခႏၶာမ်ားအေပၚတြင္ ငါစဲြစင္ေအာင္ သတိပညာတရားမ်ား လက္ကုိင္ထားလ်က္ တရားအလုပ္သာ ႀကိဳးစားအားထုတ္ၾကပါဟု အေလးအနက္ တုိက္တြန္းသမႈ ျပဳလုိက္ရပါသည္။
