“ကံေဟာင္းလာေၾကာင္း၊ ကံသစ္ေလာင္း၊ ေရးေျမာင္းေဖာက္ပါေလ။
ႀကီးေသာခ်မ္းသာ၊ ေတာင့္တရွာ၊ ခ်မ္းသာငယ္ကုိ စြန္႔ပါေလ။
ႀကီးေသာဆင္းရဲ၊ ေၾကာက္လွ်င္လည္း၊ ဆင္းရဲငယ္ကုိ သည္းခံေလ”
(တိပိဋကေယာဆရာေတာ္)
တိပိဋကဓရ ေယာဆရာေတာ္ အရွင္သိရိႏၵာဘိဝံသ၏ “တိပိဋကဓမၼလက္ေဆာင္ တရားေတာ္မ်ား” ဟူေသာ စာအုပ္ကုိ ဖတ္႐ႈၾကည္ညိဳရင္း စာအုပ္တစ္ေနရာတြင္ ဆရာေတာ္ စပ္ဆုိထားသည့္ အထက္ပါ ကဗ်ာလကၤာေလးမ်ားအား သေဘာက်ႏွစ္သက္မိခဲ့၏။ ႏွစ္သက္မိသည့္အေလ်ာက္ အလြတ္ရသည္ အထိ က်က္မွတ္ေဆာင္ထား ျဖစ္လုိက္၏။ အခြင့္အခါသင့္လွ်င္ ထုိလကၤာေလးမ်ားကုိ ကုိးကား၍ မွတ္သားဖြယ္ ေဆာင္းပါးေလးမ်ားေရးကာ ျပန္လည္မွ်ေဝေပးမည္ဟုလည္း အႀကံျဖစ္ခဲ့၏။ ယခုေသာ္ ထုိအႀကံကုိ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ျဖစ္ၿပီဟု ဆုိရမည္ျဖစ္၏။ ဆရာေတာ္၏ လကၤာေလးမ်ားကုိ ကုိးကားကာ ေဆာင္ပါးေခါင္းစဥ္ကုိလည္း “ခ်မ္းသာႀကီးလုိလွ်င္” ဟု အမည္ေပး ျဖစ္ခဲ့၏။
တိပိဋကေယာဆရာေတာ္ အရွင္ျမတ္မွ အထက္ပါ လကၤာေလးမ်ား၏ အဓိပၸါယ္ကုိ ဖြင့္ဆုိရွင္းျပေပးထား၏။ ဆရာေတာ္က “ကံေဟာင္းလာေၾကာင္း၊ ကံသစ္ေလာင္း၊ ေရေျမာင္းေဖာက္ပါေလ” ဟူေသာ လကၤာေလးႏွင့္ ပတ္သက္၍ “ကံသာအမိ ကံသာအဖ၊ ကံသာကုိယ္ပုိင္ဥစၥာ ဟူေသာ စကားသည္ အိပ္ေနေသာသူႏွင့္ သက္ဆုိင္ခြင့္ မရွိႏုိင္ပါ။ ဉာဏ္ ဝီရိယဟူေသာ ပစၥဳပၸန္ကံျဖင့္ မႀကိဳဆုိသမွ်၊ မႏိႈးသမွ် အတိတ္ကံကား အိပ္ေနဦးမည္သာ ျဖစ္သည္။ ေရလာသည္ကုိ ေျမာင္းေပးမွသာ (ဝါ) ကံေဟာင္းကုိ ကံသစ္ျဖင့္ ႀကိဳဆုိလမ္းဖြင့္ေပးမွသာ အတိတ္ကံမ်ား လမ္းပြင့္၍ အက်ိဳးေပးခြင္သာေပလိမ့္မည္။ ပစၥဳပၸန္ ကံေကာင္းမ်ားျဖင့္ လမ္းဖြင့္ေျမာင္းေဖာက္ေပးမွ အတိတ္ကံေကာင္းမ်ားႏွင့္ ေပါင္းမိကာ အဆက္မျပတ္ ေကာင္းက်ိဳးရမည္” ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ “ႀကီးေသာခ်မ္းသာ၊ ေတာင့္တရွာ၊ ခ်မ္းသာငယ္ကုိ စြန္႔ပါေလ။ ႀကီးေသာဆင္းရဲ၊ ေၾကာက္လွ်င္လည္း၊ ဆင္းရဲငယ္ကုိ သည္းခံေလ”ဟူေသာ လကၤာမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍လည္း “အသင္သည္ ႀကီးမားလွေသာ ခ်မ္းသာကုိ ေမွ်ာ္လင့္ေတာင့္တ ေနသူျဖစ္လွ်င္ ေသးငယ္ေသာ ခ်မ္းသာကုိ စြန္႔လႊတ္ပါေလ။ ထုိ႔အတူ ႀကီးမားလွေသာ ဆင္းရဲကုိ ေၾကာက္ရြံ႕ေနသူျဖစ္လွ်င္ ေသးငယ္ေသာ ဆင္းရဲကုိ သည္းခံေလ။ သည္းခံခ်ဳပ္တည္း ေအာင့္အည္းႏုိင္၍ စြန္႔လႊတ္ရဲေသာ ခႏၲီအမာခံခြန္အားကုိ လက္ကုိင္ထားႏုိင္မွ ေၾကာက္ေသာဆင္းရဲလြတ္၍ ေတာင့္တလုိခ်င္ေသာ ခ်မ္းသာကုိ ရႏုိင္မည္ျဖစ္သည္” (တိပိဋကဓမၼလက္ေဆာင္ တရားေတာ္မ်ား၊ ႏွာ၊ ၉) ဟူ၍လည္းေကာင္း ဖြင့္ဆုိရွင္းျပ၏။
မွန္၏၊ ဘဝတြင္ မည္သူမဆုိ ႀကီးပြားခ်မ္းသာလုိလွ်င္ ႀကီးပြားခ်မ္းသာေၾကာင္း အလုပ္မ်ားကုိ လုပ္ရမည္သာ ျဖစ္ပါ၏။ ကံေကာင္းလုိလွ်င္ ကံေကာင္းေၾကာင္း အလုပ္မ်ားကုိ လုပ္ရမည္ျဖစ္သကဲ့သုိ႔ ႀကီးမားသည့္ ခ်မ္းသာကုိ လုိလားေတာင့္တလွ်င္လည္း ေသးငယ္သည့္ ခ်မ္းသာကုိ စြန္႔ရမည္သာ ျဖစ္ပါ၏။ ထုိ႔အတူ ဆင္းရဲႀကီးကုိ ေၾကာက္လွ်င္လည္း ဆင္းရဲငယ္ကုိ သည္းခံရမည္သာ ျဖစ္ပါ၏။ အေၾကာင္းေၾကာင့္ အက်ိဳးျဖစ္သည့္ ေၾကာင္းက်ိဳးဆက္စပ္မႈ သေဘာတရားတြင္ အက်ိဳးေကာင္းမ်ား ရွိေစရန္ အေၾကာင္းေကာင္းမ်ားျဖင့္ ဖြင့္ေပးျခင္း သေဘာျဖစ္ၿပီး အက်ိဳးေကာင္းမ်ားကုိ ေတာင့္တလွ်င္လည္း အေၾကာင္းမ်ားေကာင္းရန္ ျပဳလုပ္ေပးၾကရမည္သာ ျဖစ္ပါ၏။ ထုိသုိ႔ အေၾကာင္းမ်ား ေကာင္းေစရန္အတြက္လည္း အနည္းငယ္ေသာ စြန္႔လြတ္ရမႈမ်ား ရွိသကဲ့သုိ႔ သည္းခံရမည့္ အရာမ်ားလည္း ရွိႏုိင္ေပ၏။ မည္သုိ႔ဆုိေစ ထုိအလုပ္မ်ားသည္ ခ်မ္းသာႀကီးလုိသူမ်ား လုပ္သင့္လုပ္ထုိက္သည့္ အက်ိဳးေကာင္းေစမည့္ အေၾကာင္းေကာင္း အလုပ္မ်ားသာ ျဖစ္ပါ၏။
ဗုဒၶဘာသာတုိ႔၏ ကမၼနိယာမ သေဘာတရားအရ လူတစ္ေယာက္၏ ခ်မ္းသာမႈအပုိင္းတြင္ ကံအေထာက္ အပံ့မ်ားသည္ အထူးလုိအပ္လွ၏။ “ကံမရွိ၊ ဉာဏ္ရွိတုိင္းမဲြ”ဟူေသာ ျမန္မာစကားလည္း ရွိ၏။ ဤစကားသည္ ကံတရား၏ အေရးပါမႈကုိ ျပသလုိရင္းျဖစ္၏။ မွန္၏။ အတိတ္က ဝဋ္ေၾကြးကံမ်ား၊ မေကာင္းသည့္ ကံမ်ားပါလာလွ်င္ ဉာဏ္ရွိေသာ္လည္း မေအာင္ျမင္၊ အက်ိဳးေပး မေကာင္းဘဲ ရွိတတ္၏။ သုိ႔ေသာ္ ႀကိဳးစားလွ်င္ကား ႀကိဳးစားသည့္အေလ်ာက္ ဝိရီယ အက်ိဳးကုိ ခံစားရသည္မ်ားလည္း ရွိ၏။ ထုိဝိရီယသည္ ဉာဏ္ႏွင့္ယွဥ္သည့္ ဝိရီယ ျဖစ္ရန္လည္း အေရးႀကီးလွ၏။
သုိ႔ဆုိလွ်င္ အတိတ္ကံနည္း၍ ႀကီးပြားမႈနည္း၊ အက်ိဳးေပးနည္းသူမ်ားသည္ ပစၥဳပၸန္တြင္ ဉာဏ္ႏွင့္ယွဥ္ကာ ႀကိဳးစားႏုိင္ပါက အထုိက္အေလ်ာက္ တုိးတက္မႈ ရွိမည္မွာ အမွန္ပင္ ျဖစ္ပါေပ၏။ ထုိသုိ႔ ဉာဏ္ယွဥ္သည့္ ဝီရိယရွိသူသည္ အေကာင္းအဆုိး၊ ကုသုိလ္ အကုသုိလ္ကုိလည္း ဆင္ျခင္ႏုိင္သျဖင့္ ေကာင္းသည့္အလုပ္မ်ားကုိ လုပ္ေနမည္ျဖစ္ၿပီး ေကာင္းသည့္အလုပ္မ်ား လုပ္ေနျခင္းသည္ ေကာင္းသည့္ကံမ်ားကုိ လုပ္ေနျခင္း ျဖစ္သျဖင့္ ေကာင္းသည့္အက်ိဳးေပးမ်ားလည္း ရရွိခံစားလာႏုိင္မည္ ျဖစ္ပါ၏။ ဤသည္မွာ ပစၥဳပၸန္တြင္ ဉာဏ္ႏွင့္ဝိရီယကုိ အရင္းတည္ကာ ႀကိဳးစားအားထုတ္သျဖင့္ ရရွိလာသည့္ ကံသစ္မ်ားေၾကာင့္ ေပၚေပါက္လာသည့္ ကံေဟာင္းမ်ားဟုလည္း ဆုိလုိက ဆုိႏုိင္မည္ ျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ခ်မ္းသာႀကီးလုိသူမ်ားသည္ ပစၥဳပၸန္ကံမ်ားျဖစ္သည့္ ဉာဏ္ႏွင့္ဝိရိယကုိ အရင္းတည္ကာ ေကာင္းသည့္အလုပ္မ်ားကုိ လုပ္ျခင္းျဖင့္ ေကာင္းကံမ်ားကုိ ဖြင့္ေပးရန္လုိေၾကာင္း၊ ထုိသုိ႔ကံမ်ားကုိ ဖြင့္ေပးျခင္းျဖင့္ အတိတ္က အက်ိဳးေပးခြင့္မသာသည့္ ကံမ်ားသည္လည္း အက်ိဳးေပးခြင့္ရကာ ခ်မ္းသာမႈကုိ အေထာက္အပံ့ျပဳႏုိင္ေၾကာင္း ဆုိျခင္းျဖစ္ပါ၏။
ထုိ႔အတူ ဉာဏ္ႏွင့္ယွဥ္သည့္ အလုပ္ေကာင္းမ်ား လုပ္ေနသူမ်ားသည္ တစ္ခါတရံ ေကာင္းသည့္အရာမ်ားကုိ ေပးစြန္႔ရသည္မ်ား ရွိသကဲ့သုိ႔ မေကာင္းသည့္ အရာမ်ားကုိ သည္းခံရသည္မ်ားလည္း ရွိတတ္၏။ စင္စစ္ ထုိစြန္႔လြတ္ျခင္းႏွင့္ သည္းခံျခင္းမ်ားသည္ ခက္ခဲေသာ္လည္း ထုိအခက္အခဲမ်ား၏ေနာက္ ခ်မ္းသာေရာက္ေရး၏ အေထာက္အပံ့ ေကာင္းမ်ားသာ ျဖစ္ပါ၏။ မည္သူမဆုိ ခ်မ္းသာကုိ လုိခ်င္ၾကသည္မွာ မွန္ေသာ္လည္း ထုိခ်မ္းသာမႈအတြက္ ဆင္းရဲပင္ပန္းမႈျဖင့္ အရင္းျပဳရမည္သာ ျဖစ္၏။ ထုိ႔အျပင္ ႀကီးက်ယ္သည့္ ခ်မ္းသာကုိ လုိခ်င္လွ်င္ အနည္းငယ္ေသာ ခ်မ္းသာေလးမ်ားကုိ စြန္႔လႊတ္ရသည္မ်ားလည္း ရွိ၏။ “ေထာင္ျမင္ ရာစြန္႔“ဟူေသာ စကားအတုိင္း တစ္ေထာင္ရႏုိင္မည့္ အခြင့္အေရးအတြက္ တစ္ရာေလာက္ကုိ စြန္႔လႊတ္ေပးရသည့္သေဘာ ျဖစ္ပါ၏။ ဤစကားသည္ ပစၥဳပၸန္၌ ေလာကီးေစ်းကြက္နည္းျဖင့္ တြက္သည့္စကားမ်ိဳး ျဖစ္ေသာ္လည္း ခ်မ္းသာႀကီးကုိ လုိခ်င္သူမ်ားအေနျဖင့္ က်င့္သုံးသင့္သည္ စနစ္သာ ျဖစ္ပါ၏။
သူေတာ္ေကာင္းတုိ႔၏ စကားအရ ေျပာရလွ်င္ ထာဝရခ်မ္းသာျဖစ္သည့္ ေလာကုတၱရာခ်မ္းသာကုိ ရရွိေစေရးအတြက္ တဒဂၤအခုိက္အတန္႔ ခ်မ္းသာျဖစ္သည့္ ေလာကီခ်မ္းသာ အခ်ိဳ႕ကုိ စြန္လႊတ္ရျခင္းမ်ိဳး ျဖစ္၏။ ေလာကီခ်မ္းသာမ်ားသည္ မည္မွ်ေကာင္းသည့္ ခ်မ္းသာမ်ိဳး ျဖစ္ပါေစ ထုိခ်မ္းသာမ်ားသည္ အခုိက္အတန္႔မွ်သာ ျဖစ္ပါ၏။ ထုိအခိုက္အတန္႔ ခ်မ္းသာမ်ား၏ ေနာက္ကြယ္တြင္ ပ်က္စီးျခင္း၊ အစုိးမရျခင္း၊ ထာဝရ မတည္တံ့ျခင္းမ်ားက ကပ္ပါလာေနသည္သာ ျဖစ္သျဖင့္ ထုိေလာကီခ်မ္းသာ ေနာက္သုိ႔သာ တေကာက္ေကာက္ လုိက္ေနၾကသူမ်ား၏ အဆုံးကား ဆင္းရဲျခင္းသာ နိဂုံးျဖစ္သြားၾကရ၏။ ေလာကသတ္မွတ္ခ်က္ ခ်မ္းသာဟူသမွ်သည္ ဆင္းရဲျခင္းႏွင့္ အၿမဲဆက္စပ္ေနသျဖင့္ အခ်ိန္မေရြး ေပ်ာက္ပ်က္သြားတတ္သည့္ သေဘာရွိ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ သူေတာ္ေကာင္းမ်ားက ထုိအခုိက္အတန္႔ ခ်မ္းသာမ်ားကုိစြန္႔ကာ အေကာင္းဆုံး သႏၲိသုခ နိဗၺာန္ခ်မ္းသာကုိ ရွာေဖြၾကျခင္း ျဖစ္၏။ သူေတာ္ေကာင္းတုိ႔၏ လမ္းစဥ္သည္ အမွန္ပင္ ခ်မ္းသာႀကီးလုိသူမ်ား၏ လမ္းစဥ္ပင္ ျဖစ္ပါ၏။ ခ်မ္းသာႀကီးကုိ လုိခ်င္ၾကသူမ်ားသည္ သူေတာ္ေကာင္းတုိ႔၏ လမ္းစဥ္အတုိင္း ခ်မ္းသာငယ္ကုိ စြန္႔လႊတ္ႏုိင္ၾကရန္ ႀကိဳးစားသင့္ေပ၏။
ထုိ႔အတူ ဆင္းရဲႀကီးမည္ကုိ ေၾကာက္သည့္သူမ်ားသည္ ဆင္းရဲငယ္ကုိလည္း သည္းခံႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားရမည္ ျဖစ္ပါ၏။ အခုိက္အတန္႔ ပင္ပန္းဆင္းရဲမည္ကုိ ေၾကာက္သျဖင့္ သက္သာခုိကာ ဟုိလုိလုိ ဒီလုိလုိ ေနခဲ့မိပါက ေနာင္အခ်ိန္တြင္ ထုိပင္ပန္းမႈ ဆင္းရဲထက္ အဆအရာမက ပင္ပန္းဆင္းရဲမႈႏွင့္ ႀကဳံၾကရမည္သာ ျဖစ္ပါ၏။ ဤသေဘာသည္ မိမိတုိ႔၏ လက္ေတြ႕ဘဝမ်ားတြင္လည္း အထင္အရွား ရွိေနခဲ့ၾကသည္သာ ျဖစ္၏။ မိမိကုိယ္တုိင္လည္း ထုိအထဲတြင္ ပါေကာင္းပါေနႏုိင္၏။ အခြင့္ရွိခုိက္၊ အရြယ္ရွိခုိက္၊ အခ်ိန္ရွိခုိက္တြင္ ရယူႀကိဳးစားရမည္မ်ားကုိ အခုိက္အတန္႔ ဆင္းရဲဒုကၡ ေရာက္မည့္အေရးေတြးကာ မႀကိဳးစားမိဘဲ ေနလုိက္မိသည့္ အျဖစ္သည္ အခြင့္အေရးမရွိ၊ အရြယ္လည္းႀကီး၊ ဘဝနိဂုံးအခ်ိန္လည္း နီးသည့္အခါတြင္ကား အလြန္ဆင္းရဲ ပင္ပန္းၾကရသည့္ အျဖစ္ႏွင့္ႀကဳံေတြ႕ ၾကရေလေတာ့၏။ ထုိအခ်ိန္တြင္မွ မွားခဲ့မိေလျခင္းဟူသည့္ ေနာင္တတရားက မိမိထံ ေရာက္လာတတ္ျပန္၏။ အရင္းစစ္သည့္အခါ ဆင္းရဲႀကီးကုိ မေၾကာက္ဘဲ ဆင္းရဲငယ္ကုိ ေၾကာက္ကာ သည္းမခံႏုိင္ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္ေၾကာင္း သိလာႏုိင္မည္ ျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဆင္းရဲႀကီးကုိ ေၾကာက္ပါက ဆင္းရဲငယ္ကုိ သည္းခံၾကဟု ဆုိျခင္းျဖစ္၏။
ထုိစကားသည္ အမွန္ပင္ျဖစ္၏။ လူအေတာ္မ်ားမ်ားသည္ တဒဂၤဆင္းရဲမ်ားတြင္သာ ေၾကာက္ရြံ႕ေနတတ္ၿပီး သံသရာႏွင့္ခ်ီသည့္ ဆင္းရဲမ်ားတြင္ကား လ်စ္လ်ဴ႐ႈေနၾကသည့္ သေဘာရွိ၏။ အခုိက္အတန္႔ ဆင္းရဲမည္ကုိသာ ေတြးပူလ်က္ ထုိဆင္းရဲမ်ား မျဖစ္ေရးကုိသာ ႀကိဳးစားေနတတ္ၾက၏။ အခုိက္အတန္႔ ဆင္းရဲမည့္ဒဏ္ကုိ မခံလုိသျဖင့္ သက္သာရာသက္သာေၾကာင္း လမ္းမ်ားေနာက္ကုိသာ လုိက္လုိေနတတ္ၾက၏။ ထုိသုိ႔ အလြယ္လုိက္မိၾကသျဖင့္ မမွန္သည့္လမ္းမ်ားတြင္ ေလွ်ာက္လွမ္းမိၾကသည့္ အခါတြင္ကား ဆင္းရဲဒုကၡသည္ ပုိလုိ႔သာ ႀကီးလာၾကေပ၏။ အခုိက္အတန္႔ ဆင္းရဲကုိ သည္းမခံႏုိင္သျဖင့္ အလြယ္လုိက္မိရာမွ အဆုိးဆုံး ဆင္းရဲဒုကၡမ်ားသာ ရရွိခံစားလာၾကေပ၏။ စင္စစ္ ေလာကီအလုပ္ျဖစ္ေစ၊ ေလာကုတၱရာ အလုပ္ျဖစ္ေစ ဆင္းရဲဒုကၡသည္ အမွန္ပင္ ရွိေနၾက၏။ ထုိဆင္းရဲကုိ သည္းခံႏုိင္မွသာ ေလာကီတြင္း ခ်မ္းသာရ၍ ေလာကုတၱရာတြင္လည္း တရားရမည္သာ ျဖစ္၏။ တရားအားထုတ္သူမ်ား ဆုိလွ်င္ကား အျမင့္ျမတ္ဆုံး၊ အေကာင္းဆုံး အလုပ္ကုိ လုပ္ေနေသာ္လည္း ဆင္းရဲဒုကၡႏွင့္ ရင္းၿပီးေနရသျဖင့္ တရားရလုိလွ်င္ သည္းခံၾကဟု တုိက္တြန္းၾကျခင္း ျဖစ္၏။
မည္သုိ႔ဆုိေစ။ ခ်မ္းသာႀကီးကုိ လုိလားသူမ်ားသည္ အလုပ္ေကာင္းမ်ားလုပ္ကာ ခ်မ္းသာငယ္ကုိစြန္႔လ်က္ ဆင္းရဲငယ္ကုိ သည္းခံရမည္မွာ အမွန္ပင္ ျဖစ္ပါေပ၏။ ေလာကီေလာကုတၱရာ၊ ပစၥဳပၸန္ သံသာရာ ႏွစ္ျဖာခ်မ္းသာ ရေရးအတြက္ ဉာဏ္ႏွင့္ယွဥ္သည့္ ႀကိဳးစားမႈကုိ အရင္းျပဳကာ ေကာင္းသည့္အလုပ္မ်ားျဖင့္ ကံေကာင္းမ်ားကုိ ဖြင့္ေပးၾကရမည္ ျဖစ္သကဲ့သုိ႔ ထုိ႔ထက္အလြန္ ခ်မ္းသာအစစ္အမွန္မ်ားကုိ ရရွိေရးအတြက္လည္း တဒဂၤအခုိက္ ခ်မ္းသာျဖစ္သည့္ ခ်မ္းသာငယ္မ်ားကုိစြန္႔ကာ သံသရာႏွင့္ခ်ီမည့္ ဆင္းရဲဒုကၡမ်ား မႀကဳံေစရန္ အခုိက္အတန္႔ ႀကဳံေတြ႕ရသည့္ ဆင္းရဲငယ္မ်ားကုိလည္း သည္းခံၾကရမည္သာ ျဖစ္ပါ၏။ ထုိသုိ႔ ကံေကာင္းလည္းဖြင့္၊ ခ်မ္းသာငယ္လည္းစြန္႔၊ ဆင္းရဲငယ္လည္း သည္းခံႏုိင္ၾကမည္ ဆုိပါက မည္သူမဆုိ ၾကီးမားလွသည့္ ခ်မ္းသာသုခကုိ ရရွိႏုိင္ၾကမည္မွာ အေသအခ်ာပင္ ျဖစ္ပါသည္။
ထုိ႔ေၾကာင့္ ခ်မ္းသာႀကီးလုိၾကသူမ်ားသည္ တိပိဋက ေယာဆရာေတာ္ ညြန္ျပသည့္ ဗုဒၶလမ္းစဥ္အတုိင္း ကံ၊ ဉာဏ္၊ ဝိရိယ တရားမ်ားျဖင့္ ပစၥဳပၸန္ႏွင့္ အတိတ္ကံကုိ ေပါင္းစပ္ကာ ေကာင္းျမတ္သည့္ အလုပ္မ်ားကုိ လုပ္ေဆာင္လ်က္ တဒဂၤခ်မ္းသာမွ်ႏွင့္ ေက်နပ္မေနဘဲ ထုိခ်မ္းသာငယ္ကုိစြန္႔၍ ႀကဳံလာသမွ် ဆင္းရဲငယ္မ်ားကုိ သည္းခံၿပီး ခ်မ္းသာအမွန္ျဖစ္သည့္ သႏၲိသုခ နိဗၺာန္ခ်မ္းသာအထိ အေရာက္လွမ္းကာ ခ်မ္းသာႀကီးသူမ်ား ျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကရမည္သာ ျဖစ္ပါေၾကာင္း အသိေပးတင္ျပရင္း အသိေနာက္သုိ႔ အက်င့္လုိက္ၾကရန္လည္း တုိက္တြန္းသမႈ ျပဳလုိက္ရပါ၏။
ႀကီးေသာခ်မ္းသာ၊ ေတာင့္တရွာ၊ ခ်မ္းသာငယ္ကုိ စြန္႔ပါေလ။
ႀကီးေသာဆင္းရဲ၊ ေၾကာက္လွ်င္လည္း၊ ဆင္းရဲငယ္ကုိ သည္းခံေလ”
(တိပိဋကေယာဆရာေတာ္)
တိပိဋကဓရ ေယာဆရာေတာ္ အရွင္သိရိႏၵာဘိဝံသ၏ “တိပိဋကဓမၼလက္ေဆာင္ တရားေတာ္မ်ား” ဟူေသာ စာအုပ္ကုိ ဖတ္႐ႈၾကည္ညိဳရင္း စာအုပ္တစ္ေနရာတြင္ ဆရာေတာ္ စပ္ဆုိထားသည့္ အထက္ပါ ကဗ်ာလကၤာေလးမ်ားအား သေဘာက်ႏွစ္သက္မိခဲ့၏။ ႏွစ္သက္မိသည့္အေလ်ာက္ အလြတ္ရသည္ အထိ က်က္မွတ္ေဆာင္ထား ျဖစ္လုိက္၏။ အခြင့္အခါသင့္လွ်င္ ထုိလကၤာေလးမ်ားကုိ ကုိးကား၍ မွတ္သားဖြယ္ ေဆာင္းပါးေလးမ်ားေရးကာ ျပန္လည္မွ်ေဝေပးမည္ဟုလည္း အႀကံျဖစ္ခဲ့၏။ ယခုေသာ္ ထုိအႀကံကုိ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ျဖစ္ၿပီဟု ဆုိရမည္ျဖစ္၏။ ဆရာေတာ္၏ လကၤာေလးမ်ားကုိ ကုိးကားကာ ေဆာင္ပါးေခါင္းစဥ္ကုိလည္း “ခ်မ္းသာႀကီးလုိလွ်င္” ဟု အမည္ေပး ျဖစ္ခဲ့၏။
တိပိဋကေယာဆရာေတာ္ အရွင္ျမတ္မွ အထက္ပါ လကၤာေလးမ်ား၏ အဓိပၸါယ္ကုိ ဖြင့္ဆုိရွင္းျပေပးထား၏။ ဆရာေတာ္က “ကံေဟာင္းလာေၾကာင္း၊ ကံသစ္ေလာင္း၊ ေရေျမာင္းေဖာက္ပါေလ” ဟူေသာ လကၤာေလးႏွင့္ ပတ္သက္၍ “ကံသာအမိ ကံသာအဖ၊ ကံသာကုိယ္ပုိင္ဥစၥာ ဟူေသာ စကားသည္ အိပ္ေနေသာသူႏွင့္ သက္ဆုိင္ခြင့္ မရွိႏုိင္ပါ။ ဉာဏ္ ဝီရိယဟူေသာ ပစၥဳပၸန္ကံျဖင့္ မႀကိဳဆုိသမွ်၊ မႏိႈးသမွ် အတိတ္ကံကား အိပ္ေနဦးမည္သာ ျဖစ္သည္။ ေရလာသည္ကုိ ေျမာင္းေပးမွသာ (ဝါ) ကံေဟာင္းကုိ ကံသစ္ျဖင့္ ႀကိဳဆုိလမ္းဖြင့္ေပးမွသာ အတိတ္ကံမ်ား လမ္းပြင့္၍ အက်ိဳးေပးခြင္သာေပလိမ့္မည္။ ပစၥဳပၸန္ ကံေကာင္းမ်ားျဖင့္ လမ္းဖြင့္ေျမာင္းေဖာက္ေပးမွ အတိတ္ကံေကာင္းမ်ားႏွင့္ ေပါင္းမိကာ အဆက္မျပတ္ ေကာင္းက်ိဳးရမည္” ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ “ႀကီးေသာခ်မ္းသာ၊ ေတာင့္တရွာ၊ ခ်မ္းသာငယ္ကုိ စြန္႔ပါေလ။ ႀကီးေသာဆင္းရဲ၊ ေၾကာက္လွ်င္လည္း၊ ဆင္းရဲငယ္ကုိ သည္းခံေလ”ဟူေသာ လကၤာမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍လည္း “အသင္သည္ ႀကီးမားလွေသာ ခ်မ္းသာကုိ ေမွ်ာ္လင့္ေတာင့္တ ေနသူျဖစ္လွ်င္ ေသးငယ္ေသာ ခ်မ္းသာကုိ စြန္႔လႊတ္ပါေလ။ ထုိ႔အတူ ႀကီးမားလွေသာ ဆင္းရဲကုိ ေၾကာက္ရြံ႕ေနသူျဖစ္လွ်င္ ေသးငယ္ေသာ ဆင္းရဲကုိ သည္းခံေလ။ သည္းခံခ်ဳပ္တည္း ေအာင့္အည္းႏုိင္၍ စြန္႔လႊတ္ရဲေသာ ခႏၲီအမာခံခြန္အားကုိ လက္ကုိင္ထားႏုိင္မွ ေၾကာက္ေသာဆင္းရဲလြတ္၍ ေတာင့္တလုိခ်င္ေသာ ခ်မ္းသာကုိ ရႏုိင္မည္ျဖစ္သည္” (တိပိဋကဓမၼလက္ေဆာင္ တရားေတာ္မ်ား၊ ႏွာ၊ ၉) ဟူ၍လည္းေကာင္း ဖြင့္ဆုိရွင္းျပ၏။
မွန္၏၊ ဘဝတြင္ မည္သူမဆုိ ႀကီးပြားခ်မ္းသာလုိလွ်င္ ႀကီးပြားခ်မ္းသာေၾကာင္း အလုပ္မ်ားကုိ လုပ္ရမည္သာ ျဖစ္ပါ၏။ ကံေကာင္းလုိလွ်င္ ကံေကာင္းေၾကာင္း အလုပ္မ်ားကုိ လုပ္ရမည္ျဖစ္သကဲ့သုိ႔ ႀကီးမားသည့္ ခ်မ္းသာကုိ လုိလားေတာင့္တလွ်င္လည္း ေသးငယ္သည့္ ခ်မ္းသာကုိ စြန္႔ရမည္သာ ျဖစ္ပါ၏။ ထုိ႔အတူ ဆင္းရဲႀကီးကုိ ေၾကာက္လွ်င္လည္း ဆင္းရဲငယ္ကုိ သည္းခံရမည္သာ ျဖစ္ပါ၏။ အေၾကာင္းေၾကာင့္ အက်ိဳးျဖစ္သည့္ ေၾကာင္းက်ိဳးဆက္စပ္မႈ သေဘာတရားတြင္ အက်ိဳးေကာင္းမ်ား ရွိေစရန္ အေၾကာင္းေကာင္းမ်ားျဖင့္ ဖြင့္ေပးျခင္း သေဘာျဖစ္ၿပီး အက်ိဳးေကာင္းမ်ားကုိ ေတာင့္တလွ်င္လည္း အေၾကာင္းမ်ားေကာင္းရန္ ျပဳလုပ္ေပးၾကရမည္သာ ျဖစ္ပါ၏။ ထုိသုိ႔ အေၾကာင္းမ်ား ေကာင္းေစရန္အတြက္လည္း အနည္းငယ္ေသာ စြန္႔လြတ္ရမႈမ်ား ရွိသကဲ့သုိ႔ သည္းခံရမည့္ အရာမ်ားလည္း ရွိႏုိင္ေပ၏။ မည္သုိ႔ဆုိေစ ထုိအလုပ္မ်ားသည္ ခ်မ္းသာႀကီးလုိသူမ်ား လုပ္သင့္လုပ္ထုိက္သည့္ အက်ိဳးေကာင္းေစမည့္ အေၾကာင္းေကာင္း အလုပ္မ်ားသာ ျဖစ္ပါ၏။
ဗုဒၶဘာသာတုိ႔၏ ကမၼနိယာမ သေဘာတရားအရ လူတစ္ေယာက္၏ ခ်မ္းသာမႈအပုိင္းတြင္ ကံအေထာက္ အပံ့မ်ားသည္ အထူးလုိအပ္လွ၏။ “ကံမရွိ၊ ဉာဏ္ရွိတုိင္းမဲြ”ဟူေသာ ျမန္မာစကားလည္း ရွိ၏။ ဤစကားသည္ ကံတရား၏ အေရးပါမႈကုိ ျပသလုိရင္းျဖစ္၏။ မွန္၏။ အတိတ္က ဝဋ္ေၾကြးကံမ်ား၊ မေကာင္းသည့္ ကံမ်ားပါလာလွ်င္ ဉာဏ္ရွိေသာ္လည္း မေအာင္ျမင္၊ အက်ိဳးေပး မေကာင္းဘဲ ရွိတတ္၏။ သုိ႔ေသာ္ ႀကိဳးစားလွ်င္ကား ႀကိဳးစားသည့္အေလ်ာက္ ဝိရီယ အက်ိဳးကုိ ခံစားရသည္မ်ားလည္း ရွိ၏။ ထုိဝိရီယသည္ ဉာဏ္ႏွင့္ယွဥ္သည့္ ဝိရီယ ျဖစ္ရန္လည္း အေရးႀကီးလွ၏။
သုိ႔ဆုိလွ်င္ အတိတ္ကံနည္း၍ ႀကီးပြားမႈနည္း၊ အက်ိဳးေပးနည္းသူမ်ားသည္ ပစၥဳပၸန္တြင္ ဉာဏ္ႏွင့္ယွဥ္ကာ ႀကိဳးစားႏုိင္ပါက အထုိက္အေလ်ာက္ တုိးတက္မႈ ရွိမည္မွာ အမွန္ပင္ ျဖစ္ပါေပ၏။ ထုိသုိ႔ ဉာဏ္ယွဥ္သည့္ ဝီရိယရွိသူသည္ အေကာင္းအဆုိး၊ ကုသုိလ္ အကုသုိလ္ကုိလည္း ဆင္ျခင္ႏုိင္သျဖင့္ ေကာင္းသည့္အလုပ္မ်ားကုိ လုပ္ေနမည္ျဖစ္ၿပီး ေကာင္းသည့္အလုပ္မ်ား လုပ္ေနျခင္းသည္ ေကာင္းသည့္ကံမ်ားကုိ လုပ္ေနျခင္း ျဖစ္သျဖင့္ ေကာင္းသည့္အက်ိဳးေပးမ်ားလည္း ရရွိခံစားလာႏုိင္မည္ ျဖစ္ပါ၏။ ဤသည္မွာ ပစၥဳပၸန္တြင္ ဉာဏ္ႏွင့္ဝိရီယကုိ အရင္းတည္ကာ ႀကိဳးစားအားထုတ္သျဖင့္ ရရွိလာသည့္ ကံသစ္မ်ားေၾကာင့္ ေပၚေပါက္လာသည့္ ကံေဟာင္းမ်ားဟုလည္း ဆုိလုိက ဆုိႏုိင္မည္ ျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ခ်မ္းသာႀကီးလုိသူမ်ားသည္ ပစၥဳပၸန္ကံမ်ားျဖစ္သည့္ ဉာဏ္ႏွင့္ဝိရိယကုိ အရင္းတည္ကာ ေကာင္းသည့္အလုပ္မ်ားကုိ လုပ္ျခင္းျဖင့္ ေကာင္းကံမ်ားကုိ ဖြင့္ေပးရန္လုိေၾကာင္း၊ ထုိသုိ႔ကံမ်ားကုိ ဖြင့္ေပးျခင္းျဖင့္ အတိတ္က အက်ိဳးေပးခြင့္မသာသည့္ ကံမ်ားသည္လည္း အက်ိဳးေပးခြင့္ရကာ ခ်မ္းသာမႈကုိ အေထာက္အပံ့ျပဳႏုိင္ေၾကာင္း ဆုိျခင္းျဖစ္ပါ၏။
ထုိ႔အတူ ဉာဏ္ႏွင့္ယွဥ္သည့္ အလုပ္ေကာင္းမ်ား လုပ္ေနသူမ်ားသည္ တစ္ခါတရံ ေကာင္းသည့္အရာမ်ားကုိ ေပးစြန္႔ရသည္မ်ား ရွိသကဲ့သုိ႔ မေကာင္းသည့္ အရာမ်ားကုိ သည္းခံရသည္မ်ားလည္း ရွိတတ္၏။ စင္စစ္ ထုိစြန္႔လြတ္ျခင္းႏွင့္ သည္းခံျခင္းမ်ားသည္ ခက္ခဲေသာ္လည္း ထုိအခက္အခဲမ်ား၏ေနာက္ ခ်မ္းသာေရာက္ေရး၏ အေထာက္အပံ့ ေကာင္းမ်ားသာ ျဖစ္ပါ၏။ မည္သူမဆုိ ခ်မ္းသာကုိ လုိခ်င္ၾကသည္မွာ မွန္ေသာ္လည္း ထုိခ်မ္းသာမႈအတြက္ ဆင္းရဲပင္ပန္းမႈျဖင့္ အရင္းျပဳရမည္သာ ျဖစ္၏။ ထုိ႔အျပင္ ႀကီးက်ယ္သည့္ ခ်မ္းသာကုိ လုိခ်င္လွ်င္ အနည္းငယ္ေသာ ခ်မ္းသာေလးမ်ားကုိ စြန္႔လႊတ္ရသည္မ်ားလည္း ရွိ၏။ “ေထာင္ျမင္ ရာစြန္႔“ဟူေသာ စကားအတုိင္း တစ္ေထာင္ရႏုိင္မည့္ အခြင့္အေရးအတြက္ တစ္ရာေလာက္ကုိ စြန္႔လႊတ္ေပးရသည့္သေဘာ ျဖစ္ပါ၏။ ဤစကားသည္ ပစၥဳပၸန္၌ ေလာကီးေစ်းကြက္နည္းျဖင့္ တြက္သည့္စကားမ်ိဳး ျဖစ္ေသာ္လည္း ခ်မ္းသာႀကီးကုိ လုိခ်င္သူမ်ားအေနျဖင့္ က်င့္သုံးသင့္သည္ စနစ္သာ ျဖစ္ပါ၏။
သူေတာ္ေကာင္းတုိ႔၏ စကားအရ ေျပာရလွ်င္ ထာဝရခ်မ္းသာျဖစ္သည့္ ေလာကုတၱရာခ်မ္းသာကုိ ရရွိေစေရးအတြက္ တဒဂၤအခုိက္အတန္႔ ခ်မ္းသာျဖစ္သည့္ ေလာကီခ်မ္းသာ အခ်ိဳ႕ကုိ စြန္လႊတ္ရျခင္းမ်ိဳး ျဖစ္၏။ ေလာကီခ်မ္းသာမ်ားသည္ မည္မွ်ေကာင္းသည့္ ခ်မ္းသာမ်ိဳး ျဖစ္ပါေစ ထုိခ်မ္းသာမ်ားသည္ အခုိက္အတန္႔မွ်သာ ျဖစ္ပါ၏။ ထုိအခိုက္အတန္႔ ခ်မ္းသာမ်ား၏ ေနာက္ကြယ္တြင္ ပ်က္စီးျခင္း၊ အစုိးမရျခင္း၊ ထာဝရ မတည္တံ့ျခင္းမ်ားက ကပ္ပါလာေနသည္သာ ျဖစ္သျဖင့္ ထုိေလာကီခ်မ္းသာ ေနာက္သုိ႔သာ တေကာက္ေကာက္ လုိက္ေနၾကသူမ်ား၏ အဆုံးကား ဆင္းရဲျခင္းသာ နိဂုံးျဖစ္သြားၾကရ၏။ ေလာကသတ္မွတ္ခ်က္ ခ်မ္းသာဟူသမွ်သည္ ဆင္းရဲျခင္းႏွင့္ အၿမဲဆက္စပ္ေနသျဖင့္ အခ်ိန္မေရြး ေပ်ာက္ပ်က္သြားတတ္သည့္ သေဘာရွိ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ သူေတာ္ေကာင္းမ်ားက ထုိအခုိက္အတန္႔ ခ်မ္းသာမ်ားကုိစြန္႔ကာ အေကာင္းဆုံး သႏၲိသုခ နိဗၺာန္ခ်မ္းသာကုိ ရွာေဖြၾကျခင္း ျဖစ္၏။ သူေတာ္ေကာင္းတုိ႔၏ လမ္းစဥ္သည္ အမွန္ပင္ ခ်မ္းသာႀကီးလုိသူမ်ား၏ လမ္းစဥ္ပင္ ျဖစ္ပါ၏။ ခ်မ္းသာႀကီးကုိ လုိခ်င္ၾကသူမ်ားသည္ သူေတာ္ေကာင္းတုိ႔၏ လမ္းစဥ္အတုိင္း ခ်မ္းသာငယ္ကုိ စြန္႔လႊတ္ႏုိင္ၾကရန္ ႀကိဳးစားသင့္ေပ၏။
ထုိ႔အတူ ဆင္းရဲႀကီးမည္ကုိ ေၾကာက္သည့္သူမ်ားသည္ ဆင္းရဲငယ္ကုိလည္း သည္းခံႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားရမည္ ျဖစ္ပါ၏။ အခုိက္အတန္႔ ပင္ပန္းဆင္းရဲမည္ကုိ ေၾကာက္သျဖင့္ သက္သာခုိကာ ဟုိလုိလုိ ဒီလုိလုိ ေနခဲ့မိပါက ေနာင္အခ်ိန္တြင္ ထုိပင္ပန္းမႈ ဆင္းရဲထက္ အဆအရာမက ပင္ပန္းဆင္းရဲမႈႏွင့္ ႀကဳံၾကရမည္သာ ျဖစ္ပါ၏။ ဤသေဘာသည္ မိမိတုိ႔၏ လက္ေတြ႕ဘဝမ်ားတြင္လည္း အထင္အရွား ရွိေနခဲ့ၾကသည္သာ ျဖစ္၏။ မိမိကုိယ္တုိင္လည္း ထုိအထဲတြင္ ပါေကာင္းပါေနႏုိင္၏။ အခြင့္ရွိခုိက္၊ အရြယ္ရွိခုိက္၊ အခ်ိန္ရွိခုိက္တြင္ ရယူႀကိဳးစားရမည္မ်ားကုိ အခုိက္အတန္႔ ဆင္းရဲဒုကၡ ေရာက္မည့္အေရးေတြးကာ မႀကိဳးစားမိဘဲ ေနလုိက္မိသည့္ အျဖစ္သည္ အခြင့္အေရးမရွိ၊ အရြယ္လည္းႀကီး၊ ဘဝနိဂုံးအခ်ိန္လည္း နီးသည့္အခါတြင္ကား အလြန္ဆင္းရဲ ပင္ပန္းၾကရသည့္ အျဖစ္ႏွင့္ႀကဳံေတြ႕ ၾကရေလေတာ့၏။ ထုိအခ်ိန္တြင္မွ မွားခဲ့မိေလျခင္းဟူသည့္ ေနာင္တတရားက မိမိထံ ေရာက္လာတတ္ျပန္၏။ အရင္းစစ္သည့္အခါ ဆင္းရဲႀကီးကုိ မေၾကာက္ဘဲ ဆင္းရဲငယ္ကုိ ေၾကာက္ကာ သည္းမခံႏုိင္ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္ေၾကာင္း သိလာႏုိင္မည္ ျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဆင္းရဲႀကီးကုိ ေၾကာက္ပါက ဆင္းရဲငယ္ကုိ သည္းခံၾကဟု ဆုိျခင္းျဖစ္၏။
ထုိစကားသည္ အမွန္ပင္ျဖစ္၏။ လူအေတာ္မ်ားမ်ားသည္ တဒဂၤဆင္းရဲမ်ားတြင္သာ ေၾကာက္ရြံ႕ေနတတ္ၿပီး သံသရာႏွင့္ခ်ီသည့္ ဆင္းရဲမ်ားတြင္ကား လ်စ္လ်ဴ႐ႈေနၾကသည့္ သေဘာရွိ၏။ အခုိက္အတန္႔ ဆင္းရဲမည္ကုိသာ ေတြးပူလ်က္ ထုိဆင္းရဲမ်ား မျဖစ္ေရးကုိသာ ႀကိဳးစားေနတတ္ၾက၏။ အခုိက္အတန္႔ ဆင္းရဲမည့္ဒဏ္ကုိ မခံလုိသျဖင့္ သက္သာရာသက္သာေၾကာင္း လမ္းမ်ားေနာက္ကုိသာ လုိက္လုိေနတတ္ၾက၏။ ထုိသုိ႔ အလြယ္လုိက္မိၾကသျဖင့္ မမွန္သည့္လမ္းမ်ားတြင္ ေလွ်ာက္လွမ္းမိၾကသည့္ အခါတြင္ကား ဆင္းရဲဒုကၡသည္ ပုိလုိ႔သာ ႀကီးလာၾကေပ၏။ အခုိက္အတန္႔ ဆင္းရဲကုိ သည္းမခံႏုိင္သျဖင့္ အလြယ္လုိက္မိရာမွ အဆုိးဆုံး ဆင္းရဲဒုကၡမ်ားသာ ရရွိခံစားလာၾကေပ၏။ စင္စစ္ ေလာကီအလုပ္ျဖစ္ေစ၊ ေလာကုတၱရာ အလုပ္ျဖစ္ေစ ဆင္းရဲဒုကၡသည္ အမွန္ပင္ ရွိေနၾက၏။ ထုိဆင္းရဲကုိ သည္းခံႏုိင္မွသာ ေလာကီတြင္း ခ်မ္းသာရ၍ ေလာကုတၱရာတြင္လည္း တရားရမည္သာ ျဖစ္၏။ တရားအားထုတ္သူမ်ား ဆုိလွ်င္ကား အျမင့္ျမတ္ဆုံး၊ အေကာင္းဆုံး အလုပ္ကုိ လုပ္ေနေသာ္လည္း ဆင္းရဲဒုကၡႏွင့္ ရင္းၿပီးေနရသျဖင့္ တရားရလုိလွ်င္ သည္းခံၾကဟု တုိက္တြန္းၾကျခင္း ျဖစ္၏။
မည္သုိ႔ဆုိေစ။ ခ်မ္းသာႀကီးကုိ လုိလားသူမ်ားသည္ အလုပ္ေကာင္းမ်ားလုပ္ကာ ခ်မ္းသာငယ္ကုိစြန္႔လ်က္ ဆင္းရဲငယ္ကုိ သည္းခံရမည္မွာ အမွန္ပင္ ျဖစ္ပါေပ၏။ ေလာကီေလာကုတၱရာ၊ ပစၥဳပၸန္ သံသာရာ ႏွစ္ျဖာခ်မ္းသာ ရေရးအတြက္ ဉာဏ္ႏွင့္ယွဥ္သည့္ ႀကိဳးစားမႈကုိ အရင္းျပဳကာ ေကာင္းသည့္အလုပ္မ်ားျဖင့္ ကံေကာင္းမ်ားကုိ ဖြင့္ေပးၾကရမည္ ျဖစ္သကဲ့သုိ႔ ထုိ႔ထက္အလြန္ ခ်မ္းသာအစစ္အမွန္မ်ားကုိ ရရွိေရးအတြက္လည္း တဒဂၤအခုိက္ ခ်မ္းသာျဖစ္သည့္ ခ်မ္းသာငယ္မ်ားကုိစြန္႔ကာ သံသရာႏွင့္ခ်ီမည့္ ဆင္းရဲဒုကၡမ်ား မႀကဳံေစရန္ အခုိက္အတန္႔ ႀကဳံေတြ႕ရသည့္ ဆင္းရဲငယ္မ်ားကုိလည္း သည္းခံၾကရမည္သာ ျဖစ္ပါ၏။ ထုိသုိ႔ ကံေကာင္းလည္းဖြင့္၊ ခ်မ္းသာငယ္လည္းစြန္႔၊ ဆင္းရဲငယ္လည္း သည္းခံႏုိင္ၾကမည္ ဆုိပါက မည္သူမဆုိ ၾကီးမားလွသည့္ ခ်မ္းသာသုခကုိ ရရွိႏုိင္ၾကမည္မွာ အေသအခ်ာပင္ ျဖစ္ပါသည္။
ထုိ႔ေၾကာင့္ ခ်မ္းသာႀကီးလုိၾကသူမ်ားသည္ တိပိဋက ေယာဆရာေတာ္ ညြန္ျပသည့္ ဗုဒၶလမ္းစဥ္အတုိင္း ကံ၊ ဉာဏ္၊ ဝိရိယ တရားမ်ားျဖင့္ ပစၥဳပၸန္ႏွင့္ အတိတ္ကံကုိ ေပါင္းစပ္ကာ ေကာင္းျမတ္သည့္ အလုပ္မ်ားကုိ လုပ္ေဆာင္လ်က္ တဒဂၤခ်မ္းသာမွ်ႏွင့္ ေက်နပ္မေနဘဲ ထုိခ်မ္းသာငယ္ကုိစြန္႔၍ ႀကဳံလာသမွ် ဆင္းရဲငယ္မ်ားကုိ သည္းခံၿပီး ခ်မ္းသာအမွန္ျဖစ္သည့္ သႏၲိသုခ နိဗၺာန္ခ်မ္းသာအထိ အေရာက္လွမ္းကာ ခ်မ္းသာႀကီးသူမ်ား ျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကရမည္သာ ျဖစ္ပါေၾကာင္း အသိေပးတင္ျပရင္း အသိေနာက္သုိ႔ အက်င့္လုိက္ၾကရန္လည္း တုိက္တြန္းသမႈ ျပဳလုိက္ရပါ၏။
