လူေတြရဲ႕ ယုံၾကည္ကုိးကြယ္မႈေတြကလည္း အမ်ားသားပင္။ တစ္ခ်ဳိ႕က ေတာေတာင္မ်ား၊ တစ္ခ်ိဳ႕က ေက်ာက္တုံးေက်ာက္ဂူမ်ား၊ တစ္ခ်ိဳ႕က လေနနကၡတ္မ်ား စသျဖင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ကုိးကြယ္တတ္ၾကပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ဆုိရင္ အရပ္မ်က္ႏွာမ်ားကုိ ရွိခုိးတာေတာင္ ရွိတတ္ပါတယ္။ တစ္ေလာက တီဗီအစီအစဥ္ တစ္ခုမွာ အရပ္မ်က္ႏွာကုိ ရွိခုိးေလ့ရွိတဲ့ သူေတြအေၾကာင္း ျပသြားတာကုိ ၾကည့္လုိက္ရပါေသးတယ္။ တိဘက္၊ မြန္ဂုိလ္ႏုိင္ငံေတြမွာလည္း အရပ္မ်က္ႏွာမ်ားကုိ ရွိခုိးေလ့ရွိေၾကာင္းလည္း သိလုိက္ရပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီလုိ ကုိးကြယ္ရွိခုိးမႈေတြဟာ အခုမွ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းက ရွိေနခဲ့တာပါ။ အေၾကာက္တရားမ်ား၊ လုိခ်င္မႈမ်ား၊ အစဥ္အလာမ်ားေၾကာင့္ ရွိခုိးကုိးကြယ္မႈမ်ားလည္း အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိေနခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြားကတည္းက ရွိခဲ့တဲ့ ဒီလုိရွိခုိးကုိးကြယ္မႈ အမ်ိဳးမ်ိဳးဟာ ဗုဒၶလက္ထပ္ေရာက္တဲ့ အခါမွာလည္း မေပ်ာက္မပ်က္ ရွိေနခဲ့ၿပီး ဒီေန႔အခ်ိန္အထိပင္ အစဥ္အလာ ယုံၾကည္မႈမ်ားအရ ဆက္လက္ရွိေနခဲ့ပါတယ္။ အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ေနတဲ့ ရွိခုိးကုိးကြယ္မႈမ်ားမွာ အရပ္မ်က္ႏွာကုိ ရွိခုိးတဲ့ အစဥ္အလာ ယုံၾကည္မႈကုိ စဲြကုိင္ထားသူေတြလည္း အမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။ အရပ္မ်က္ႏွာကုိ ရွိခုိးတတ္တဲ့ သူေတြထဲမွာ ဗုဒၶေၾကာင့္ အယူ၀ါဒ ေျပာင္းလဲသြားခဲ့တ့ဲ သူတစ္ေယာက္အေၾကာင္း သတိရမိပါတယ္္။ သူ႔နာမည္က သိဂၤါလပါ။ သိဂါၤလ သတုိးသားဟာ သူ႔အေဖ မေသခင္က မွာသြားတဲ့ “ခ်စ္သား အရပ္မ်က္ႏွာတုိ႔ကုိ ရွိခုိးရမယ္” ဆုိတဲ့ စကားကုိ နားေထာင္လုိက္နာတဲ့ အေန႔နဲ႔ မနက္တုိင္း ၿမိဳ႕ျပင္ထြက္ၿပီး အေရွ႕၊ အေနာက္၊ ေတာင္၊ ေျမာက္၊ ေအာက္၊ အထက္ဆုိတဲ့ အရပ္ေျခာက္မ်က္ႏွာကုိ ရွိခုိးေလ့ ရွိတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
တစ္ေန႔ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ရာဇၿဂိဳဟ္ၿမိဳ႕တြင္းကုိ ဆြမ္းခံ၀င္တဲ့အခ်ိန္ အရပ္မ်က္ႏွာေတြကုိ ရွိခုိးေနတဲ့ သိဂၤါလ သတုိးသားနဲ႔ ထိပ္တုိက္ေတြ႕ပါတယ္။ အရပ္မ်က္ႏွာေတြကုိ ရွိခုိးေနတဲ့ သိဂၤါလကုိ ျမတ္ဗုဒၶက “သူၾကြယ္သား… ဘာေၾကာင့္ အေရွ႕၊ အေနာက္၊ ေတာင္၊ ေျမာက္စတဲ့ အရပ္မ်က္ႏွာေတြကုိ ရွိခုိးေနတာလဲ…”လုိ႔ ေမးေတာ္မူတဲ့အခါ သိဂၤလသတုိးသားက “မွန္ပါ…။ တပည့္ေတာ္အေဖ မေသခင္က အရပ္မ်က္ႏွာေတြကုိ ရွိခုိးရမယ္လုိ႔ မွာသြားတဲ့အတုိင္း တပည့္ေတာ္ လုပ္ေနတာပါ ဘုရား…”လုိ႔ ျပန္ေလွ်ာက္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ျမတ္ဗုဒၶက “ခ်စ္သား အရိယာ သူေတာ္ေကာင္းေတြရဲ႕ သာသနာမွာေတာ့ အေရွ႕၊ အေနာက္၊ ေတာင္၊ ေျမာက္ စတဲ့ အရပ္မ်က္ႏွာေတြကုိ ရွိမခုိးရပါဘူး”လုိ႔ မိန္႔ေတာ္မူပါတယ္။ ဒီအခါ သတုိးသားက “အရွင္ဘုရား ဒီလုိဆုိရင္ ဘယ္လုိအရပ္မ်က္ႏွာမ်ိဳးေတြကုိ ရွိခုိးသင့္ပါသလဲ ဘုရား…”လုိ႔ ဆက္လက္ေမးျမန္း ေလွ်ာက္ထားတဲ့အတြက္ ျမတ္စြာဘုရားရွင္က ရွိခုိးသင့္တဲ့ အရပ္မ်က္ႏွာေတြကုိ မိန္႔ေတာ္မူပါတယ္။
“ခ်စ္သား… ေလာကမွာ ပစၥဳပၸန္ တမလြန္ ႀကီးပြားခ်မ္းသားလုိတဲ့ သူေတြဟာ
(၁) အေရွ႕အရပ္နဲ႔တူတဲ့ မိဘ
(၂) ေတာင္အရပ္နဲ႔တူတဲ့ ဆရာသမား
(၃) အေနာက္အရပ္နဲ႔တူတဲ့ သားမယား
(၄) ေျမာက္အရပ္နဲ႔တူတဲ့ အေဆြခင္ပြန္း
(၅) ေအာက္အရပ္နဲ႔တူတဲ့ အေစအပါး အလုပ္သမား
(၆) အထက္အရပ္နဲ႔တူတဲ့ ရဟန္းပုဏၰား ဆုိတဲ့ အရပ္ေျခာက္ပါးကုိ လုံၿခဳံေအာင္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ရင္း ညစ္ညဴးတဲ့ ကံေလးပါးကုိ ပယ္ၿပီး မေကာင္းမႈကုိ ျပဳတတ္တဲ့ အေၾကာင္းေလးပါးကုိ ေရွာင္ၾကဥ္ကာ စည္းစိမ္းပ်က္စီးေၾကာင္း ေျခာက္ပါးတုိ႔ကို မမွီ၀ဲဘဲဲ ေနႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားရပါမယ္၊ အဲဒီလုိ ႀကိဳးစားႏုိင္ရင္ ပစၥဳပၸန္ တမလြန္ေကာင္းက်ိဳးကုိ ျဖစ္ေစမွာျဖစ္တယ္…”လုိ႔ မိန္႔ေတာ္မူပါတယ္။ ဒါက ျမတ္စြာဘုရား ေဟာေတာ္မူတဲ့ လုံၿခံဳသင့္ ရွိခုိးသင့္တဲ့ အရပ္ေျခာက္ပါးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမတ္ဗုဒၶအလုိအရ အေရွ႕၊ အေနာက္၊ ေတာင္၊ ေျမာက္စတဲ့ အရပ္မ်က္ႏွာေတြဆုိတာ ရွိခုိးကုိးကြယ္ရမယ့္ အရာေတြ မဟုတ္ပါဘူး။ တကယ္လုိ႔ မျဖစ္မေန အရပ္မ်က္ႏွာေတြကုိ ရွိခုိးခ်င္တယ္ဆုိရင္ေတာ့ မိဘ၊ ဆရာသမား၊ သားမယား၊ အေဆြခင္ပြန္း၊ အလုပ္သမား၊ ရဟန္းပုဏၰားဆုိတဲ့ အရပ္ေတြကုိပဲ လုံၿခဳံေအာင္ လုပ္ေဆာင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအရပ္ေတြကုိ လုံၿခဳံေအာင္ ႀကိဳးစားတဲ့အခါမွာ ညစ္ညဴးေၾကာင္း ကံေလးပါးျဖစ္တဲ့
(၁) သူ႔အသက္သတ္ျခင္းဆုိတဲ့ ညစ္ညဴးေၾကာင္းကံ
(၂) သူ႔ဥစၥာခုိးယူျခင္းဆုိတဲ့ ညစ္ညဴးေၾကာင္းကံ
(၃) ကာမဂုဏ္အမႈမွာ မွားယြင္းစြာက်င့္ျခင္းဆုိတဲ့ ညစ္ညဴးေၾကာင္းကံ
(၄) မဟုတ္မမွန္ေျပာဆုိျခင္း ဆုိတဲ့ ညစ္ညဴးေၾကာင္းကံ တုိ႔ကုိ ပယ္ၿပီး
မေကာင္းမႈကုိ ျပဳတတ္တဲ့ အေၾကာင္းေလးပါးျဖစ္တဲ့
(၁) ခ်စ္ျခင္းဆုိတဲ့ ဆႏၵာဂတိေၾကာင့္ မေကာင္းမႈကုိျပဳျခင္း
(၂) မုန္းျခင္းဆုိတဲ့ ေဒါသဂတိေၾကာင့္ မေကာင္းမႈကုိ ျပဳျခင္း
(၃) ေၾကာက္ျခင္းဆုိတဲ့ ဘယာဂတိေၾကာင့္ မေကာင္းမႈကုိျပဳျခင္း
(၄) မသိျခင္းဆုိတဲ့ ေမာဟာဂတိေၾကာင့္ မေကာင္းမႈကုိ ျပဳျခင္းဆုိတဲ့ အဂတိေလးပါးကုိ ေရွာင္ၾကဥ္ကာ
စည္းစိမ္ပ်က္စီးေၾကာင္း ေျခာက္ပါးျဖစ္တဲ့
(၁) ေသရည္ေသရက္ေသာက္ျခင္း
(၂) အခ်ိန္အခါမဲ့ ခရီးသြားေလ့ရွိျခင္း
(၃) ပြဲလမ္းသဘင္ ၾကည့္႐ႈေလ့ရွိျခင္း
(၄) ေလာင္းကစားျခင္း
(၅) မေကာင္းတဲ့ အေဆြခင္ပြန္းနဲ႔ ေပါင္းသင္းျခင္း
(၆) ပ်င္းရိျခင္း တုိ႔ကုိလည္း မမွီ၀ဲမျပဳလုပ္ဘဲ ေနႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ဒီလုိ ေရွာင္ၾကဥ္ရမယ့္ အရာေတြကုိ ေရွာင္ၾကည္ၿပီး ျပဳလုပ္ျဖည့္ဆည္း ထိန္းသိမ္းရမယ့္ အရပ္ေျခာက္မ်က္ႏွာကုိ လုံၿခံဳေအာင္ ႀကိဳးစားႏုိင္တဲ့ သူေတြဟာ ပစၥဳပၸန္၊ တမလြန္ ႀကီးပြားေၾကာင္းကုိ ျဖစ္ေစမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ အဓိက ေျပာလုိတာက အရပ္ေျခာက္ပါးကုိ လုံၿခံေစဖုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ မိဘ၊ ဆရာသမား၊ ဇနီးမယား၊ အေဆြခင္ပြန္း၊ အေစခံအလုပ္သမား၊ ရဟန္းပုဏၰားဆုိတဲ့ အရပ္ေျခာက္ပါးကုိ လုံၿခဳံေအာင္ ထိန္းသိမ္းေနျခင္းကသာ ရွိခုိးသင့္ရွိခုိးထုိက္တဲ့ အရပ္မ်က္ႏွာမ်ားကုိ ရွိခုိးေနျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ရွိခုိးရမယ္ဆုိလုိ႔ ကုိယ့္ထက္သာတဲ့ သူေတြကုိေရာ ကုိယ့္ေအာက္နိမ့္တဲ့ သူေတြကုိပါ ေတြ႕တုိင္း လက္အုပ္ခ်ီ ရွိခုိးေနရမယ္လုိ႔ ဆုိလုိတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီ ပုဂၢိဳလ္ေျခာက္ေယာက္ အေပၚမွာ ျဖည့္က်င့္ျပဳလုပ္ေပးရမယ့္ တာ၀န္၀တၱရားမ်ားကုိ ေက်ပြန္ေအာင္ ျဖည့္က်င့္ေပးတာကုိပဲ အရပ္ေျခာက္ပါးကုိ လုံၿခဳံေစတယ္လုိ႔ ဆုိလုိတာျဖစ္ၿပီး ဒါကုိပဲ ပရိယာယ္တစ္မ်ိဳးနဲ႔ ရွိခုိးသင့္တဲ့ အရပ္မ်က္ႏွာမ်ားလုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ေလကသားတုိ႔ က်င့္ရမယ့္ မိဘနဲ႔ သားသမီးက်င့္၀တ္မ်ား၊ ဆရာနဲ႔တပည့္က်င့္၀တ္မ်ား၊ အေဆြခင္ပြန္းေကာင္းတုိ႔ က်င့္ရမယ့္ ၀တၱရားမ်ား၊ လင္ေယာက်္ား ဇနီးမယားတုိ႔ က်င့္ရမယ့္ ၀တၱရားမ်ား၊ အလုပ္သမားနဲ႔ အလုပ္ရွင္တုိ႔ က်င့္ရမယ့္၀တၱရားမ်ား၊ ရဟန္းပုဏၰားႏွင့္ လူဒကာဒကာမတုိ႔ က်င့္ရမယ့္၀တၱရားမ်ား (ဒီက်င့္၀တ္မ်ားကုိ ဒီေနမွာ ေလ့လာႏုိင္ပါတယ္) စတာေတြကုိ ေက်ပြန္ေအာင္ ႀကိဳးစားေနထုိင္ျခင္းဟာ အရပ္မ်က္ႏွာကုိ လုံၿခဳံေစတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ဦးနဲ႔တစ္ဦး ျဖည့္က်င့္ရမယ့္ ၀တၱရားမ်ားကုိ ေက်ပြန္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ၿပီး ေရွာင္ၾကည္ရမယ့္ ကံမ်ား၊ ပယ္ရမယ့္ အကုသိုလ္မ်ား၊ ေရွာင္ရွားရမယ့္ ပ်က္စီးေၾကာင္းမ်ားကုိလည္း မလုပ္ျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားေနထုိင္ရမယ္လုိ႔ ဆုိလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိ ေနထုိင္ႏုိင္မယ္ဆုိရင္ အဲဒီပုဂၢိဳလ္မ်ားဟာ ပစၥဳပၸန္ေရာ တမလြန္ဘ၀မွာပါ ႀကီးပြားႏုိင္မယ္လုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ဆုိလုိတာက သဘာ၀တရာမ်ား၊ သက္မဲ့မ်ားအေပၚမွာ ရွိခုိးကုိးကြယ္ေနတာထက္ သက္ရွိမ်ားျဖစ္တဲ့ ေက်းဇူးရွိတဲ့သူမ်ားအေပၚမွာ ျပဳလုပ္ေပးရမယ့္ ၀တၱရာမ်ားကုိ ေက်ပြန္ေအာင္ ျပဳလုပ္ေနထုိင္းျခင္းကသာ တကယ့္အစစ္အမွန္ အရပ္မ်က္ႏွာမ်ားကုိ လုံၿခဳံေအာင္ေနျခင္း၊ ရွိခုိးသင့္တဲ့ အရပ္မ်က္ႏွာမ်ားကုိ ရွိခုိးေနျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ဆုိလုိရင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အက်ိဳးမရွိတဲ့ သက္မဲ့မ်ား၊ သဘာ၀တရားမ်ားမွာ ပူေဇာ္ပသေနတာေတြကုိ မလုပ္ၾကဘဲ တစ္ဦးနဲ႔တစ္ဦး ေက်းဇူးမ်ားတဲ့ သူအခ်င္းခ်င္း မေသခင္မွာ ေက်းဇူးျပဳႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားသင့္ေၾကာင္း သိေစလုိရင္း ျဖစ္ပါတယ္။ မိဘမ်ားကလည္း မိဘ၀တၱရား၊ သာသမီးမ်ားကလည္း သားသမီး၀တၱရား၊ ဆရာကလည္း ဆရာ့တာ၀န္၊ တပည့္ကလည္း တပည့္တာ၀န္၊ အေဆြခင္ပြန္း အခ်င္းခ်င္းကလည္း သူ႔တာ၀န္ ကုိယ့္တာ၀န္၊ ရဟန္းသံဃာမ်ားကလည္း ရဟန္း၀တၱရား၊ ဒကာဒကာမမ်ားကလည္း ဒကာ့၀တၱရား စသျဖင့္ သူ႔ေနရာနဲ႔သူ တစ္ဦးအေပၚတစ္ဦး ေကာင္းေစလုိတဲ့ ေစတနာအမွန္နဲ႔ ျပဳမူေနထုိင္ ဆက္ဆံၾကမယ္ဆုိရင္ ဒါဟာ အရပ္မ်က္ႏွာေတြကုိ လုံၿခဳံေနတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ရွိခုိးသင့္တဲ့ အရပ္မ်က္ႏွာမ်ားကုိ ရွိခုိးေနျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိသာ ကုိယ့္တာ၀န္နဲ႔ကုိယ္ တာ၀န္ကုိယ္စီ ေက်ေနၿပီ ဆုိရင္ေတာ့ ဒီလူ႔ေဘာင္ေလာကႀကီးဟာ ခုိက္ရန္နည္းၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေနၾကမွာ ျဖစ္သလုိ ဒီဘ၀မွ ေနာက္ဘ၀ေတြမွာလည္း ေကာင္းတဲ့သုဂတိ ဘ၀ေတြမွာ ျပန္လည္အက်ိဳးေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ရွိခုိးကုိးကြယ္စရာ မ်ားျပားလွတဲ့ ဒီေန႔ေခတ္ ကာလႀကီးမွာ ေရြးခ်ယ္မႈလဲြၿပီး ကုိးကြယ္မႈ လဲြေနရင္ ပစၥဳပၸန္ သံသရာ ႏွစ္ျဖာအက်ိဳးမဲ့ကုိ ျဖစ္ေစမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အက်ိဳးႀကီးၿပီး ကုိးကြယ္သင့္ရာ၊ လုံၿခဳံရာ၊ ရွိခုိးသင့္ရာ အမွန္ျဖစ္တဲ့ အေရွ႕အရပ္နဲ႔တူတဲ့ မိဘ၊ ေတာင္အရပ္နဲ႔တူတဲ့ ဆရာသမား၊ အေနာက္အရပ္နဲ႔တူတဲ့ သားမယား၊ ေျမာက္အရပ္နဲ႔တူတဲ့ အေဆြခင္ပြန္း၊ ေအာက္အရပ္နဲ႔တူတဲ့ အလုပ္သမား၊ အထက္အရပ္နဲ႔တူတဲ့ ရဟန္းပုဏၰားဆုိတဲ့ အရပ္မ်ားကုိသာ ျဖည့္က်င့္ရမယ့္ ၀တၱရာမ်ား ေက်ပြန္ေအာင္ျဖည့္က်င့္ရင္း ပစၥဳပၸန္ သံသရာႏွစ္ျဖာ ႀကီးပြားေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါေတာ့ေၾကာင္း ေစတနာစကား ပါးလုိက္ရပါတယ္။ အားလုံး အရပ္မ်က္ႏွာအမွန္ကုိ ေရြးခ်ယ္ႏုိင္ၾကပါေစ…
လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြားကတည္းက ရွိခဲ့တဲ့ ဒီလုိရွိခုိးကုိးကြယ္မႈ အမ်ိဳးမ်ိဳးဟာ ဗုဒၶလက္ထပ္ေရာက္တဲ့ အခါမွာလည္း မေပ်ာက္မပ်က္ ရွိေနခဲ့ၿပီး ဒီေန႔အခ်ိန္အထိပင္ အစဥ္အလာ ယုံၾကည္မႈမ်ားအရ ဆက္လက္ရွိေနခဲ့ပါတယ္။ အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ေနတဲ့ ရွိခုိးကုိးကြယ္မႈမ်ားမွာ အရပ္မ်က္ႏွာကုိ ရွိခုိးတဲ့ အစဥ္အလာ ယုံၾကည္မႈကုိ စဲြကုိင္ထားသူေတြလည္း အမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။ အရပ္မ်က္ႏွာကုိ ရွိခုိးတတ္တဲ့ သူေတြထဲမွာ ဗုဒၶေၾကာင့္ အယူ၀ါဒ ေျပာင္းလဲသြားခဲ့တ့ဲ သူတစ္ေယာက္အေၾကာင္း သတိရမိပါတယ္္။ သူ႔နာမည္က သိဂၤါလပါ။ သိဂါၤလ သတုိးသားဟာ သူ႔အေဖ မေသခင္က မွာသြားတဲ့ “ခ်စ္သား အရပ္မ်က္ႏွာတုိ႔ကုိ ရွိခုိးရမယ္” ဆုိတဲ့ စကားကုိ နားေထာင္လုိက္နာတဲ့ အေန႔နဲ႔ မနက္တုိင္း ၿမိဳ႕ျပင္ထြက္ၿပီး အေရွ႕၊ အေနာက္၊ ေတာင္၊ ေျမာက္၊ ေအာက္၊ အထက္ဆုိတဲ့ အရပ္ေျခာက္မ်က္ႏွာကုိ ရွိခုိးေလ့ ရွိတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
တစ္ေန႔ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ရာဇၿဂိဳဟ္ၿမိဳ႕တြင္းကုိ ဆြမ္းခံ၀င္တဲ့အခ်ိန္ အရပ္မ်က္ႏွာေတြကုိ ရွိခုိးေနတဲ့ သိဂၤါလ သတုိးသားနဲ႔ ထိပ္တုိက္ေတြ႕ပါတယ္။ အရပ္မ်က္ႏွာေတြကုိ ရွိခုိးေနတဲ့ သိဂၤါလကုိ ျမတ္ဗုဒၶက “သူၾကြယ္သား… ဘာေၾကာင့္ အေရွ႕၊ အေနာက္၊ ေတာင္၊ ေျမာက္စတဲ့ အရပ္မ်က္ႏွာေတြကုိ ရွိခုိးေနတာလဲ…”လုိ႔ ေမးေတာ္မူတဲ့အခါ သိဂၤလသတုိးသားက “မွန္ပါ…။ တပည့္ေတာ္အေဖ မေသခင္က အရပ္မ်က္ႏွာေတြကုိ ရွိခုိးရမယ္လုိ႔ မွာသြားတဲ့အတုိင္း တပည့္ေတာ္ လုပ္ေနတာပါ ဘုရား…”လုိ႔ ျပန္ေလွ်ာက္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ျမတ္ဗုဒၶက “ခ်စ္သား အရိယာ သူေတာ္ေကာင္းေတြရဲ႕ သာသနာမွာေတာ့ အေရွ႕၊ အေနာက္၊ ေတာင္၊ ေျမာက္ စတဲ့ အရပ္မ်က္ႏွာေတြကုိ ရွိမခုိးရပါဘူး”လုိ႔ မိန္႔ေတာ္မူပါတယ္။ ဒီအခါ သတုိးသားက “အရွင္ဘုရား ဒီလုိဆုိရင္ ဘယ္လုိအရပ္မ်က္ႏွာမ်ိဳးေတြကုိ ရွိခုိးသင့္ပါသလဲ ဘုရား…”လုိ႔ ဆက္လက္ေမးျမန္း ေလွ်ာက္ထားတဲ့အတြက္ ျမတ္စြာဘုရားရွင္က ရွိခုိးသင့္တဲ့ အရပ္မ်က္ႏွာေတြကုိ မိန္႔ေတာ္မူပါတယ္။
“ခ်စ္သား… ေလာကမွာ ပစၥဳပၸန္ တမလြန္ ႀကီးပြားခ်မ္းသားလုိတဲ့ သူေတြဟာ
(၁) အေရွ႕အရပ္နဲ႔တူတဲ့ မိဘ
(၂) ေတာင္အရပ္နဲ႔တူတဲ့ ဆရာသမား
(၃) အေနာက္အရပ္နဲ႔တူတဲ့ သားမယား
(၄) ေျမာက္အရပ္နဲ႔တူတဲ့ အေဆြခင္ပြန္း
(၅) ေအာက္အရပ္နဲ႔တူတဲ့ အေစအပါး အလုပ္သမား
(၆) အထက္အရပ္နဲ႔တူတဲ့ ရဟန္းပုဏၰား ဆုိတဲ့ အရပ္ေျခာက္ပါးကုိ လုံၿခဳံေအာင္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ရင္း ညစ္ညဴးတဲ့ ကံေလးပါးကုိ ပယ္ၿပီး မေကာင္းမႈကုိ ျပဳတတ္တဲ့ အေၾကာင္းေလးပါးကုိ ေရွာင္ၾကဥ္ကာ စည္းစိမ္းပ်က္စီးေၾကာင္း ေျခာက္ပါးတုိ႔ကို မမွီ၀ဲဘဲဲ ေနႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားရပါမယ္၊ အဲဒီလုိ ႀကိဳးစားႏုိင္ရင္ ပစၥဳပၸန္ တမလြန္ေကာင္းက်ိဳးကုိ ျဖစ္ေစမွာျဖစ္တယ္…”လုိ႔ မိန္႔ေတာ္မူပါတယ္။ ဒါက ျမတ္စြာဘုရား ေဟာေတာ္မူတဲ့ လုံၿခံဳသင့္ ရွိခုိးသင့္တဲ့ အရပ္ေျခာက္ပါးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမတ္ဗုဒၶအလုိအရ အေရွ႕၊ အေနာက္၊ ေတာင္၊ ေျမာက္စတဲ့ အရပ္မ်က္ႏွာေတြဆုိတာ ရွိခုိးကုိးကြယ္ရမယ့္ အရာေတြ မဟုတ္ပါဘူး။ တကယ္လုိ႔ မျဖစ္မေန အရပ္မ်က္ႏွာေတြကုိ ရွိခုိးခ်င္တယ္ဆုိရင္ေတာ့ မိဘ၊ ဆရာသမား၊ သားမယား၊ အေဆြခင္ပြန္း၊ အလုပ္သမား၊ ရဟန္းပုဏၰားဆုိတဲ့ အရပ္ေတြကုိပဲ လုံၿခဳံေအာင္ လုပ္ေဆာင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအရပ္ေတြကုိ လုံၿခဳံေအာင္ ႀကိဳးစားတဲ့အခါမွာ ညစ္ညဴးေၾကာင္း ကံေလးပါးျဖစ္တဲ့
(၁) သူ႔အသက္သတ္ျခင္းဆုိတဲ့ ညစ္ညဴးေၾကာင္းကံ
(၂) သူ႔ဥစၥာခုိးယူျခင္းဆုိတဲ့ ညစ္ညဴးေၾကာင္းကံ
(၃) ကာမဂုဏ္အမႈမွာ မွားယြင္းစြာက်င့္ျခင္းဆုိတဲ့ ညစ္ညဴးေၾကာင္းကံ
(၄) မဟုတ္မမွန္ေျပာဆုိျခင္း ဆုိတဲ့ ညစ္ညဴးေၾကာင္းကံ တုိ႔ကုိ ပယ္ၿပီး
မေကာင္းမႈကုိ ျပဳတတ္တဲ့ အေၾကာင္းေလးပါးျဖစ္တဲ့
(၁) ခ်စ္ျခင္းဆုိတဲ့ ဆႏၵာဂတိေၾကာင့္ မေကာင္းမႈကုိျပဳျခင္း
(၂) မုန္းျခင္းဆုိတဲ့ ေဒါသဂတိေၾကာင့္ မေကာင္းမႈကုိ ျပဳျခင္း
(၃) ေၾကာက္ျခင္းဆုိတဲ့ ဘယာဂတိေၾကာင့္ မေကာင္းမႈကုိျပဳျခင္း
(၄) မသိျခင္းဆုိတဲ့ ေမာဟာဂတိေၾကာင့္ မေကာင္းမႈကုိ ျပဳျခင္းဆုိတဲ့ အဂတိေလးပါးကုိ ေရွာင္ၾကဥ္ကာ
စည္းစိမ္ပ်က္စီးေၾကာင္း ေျခာက္ပါးျဖစ္တဲ့
(၁) ေသရည္ေသရက္ေသာက္ျခင္း
(၂) အခ်ိန္အခါမဲ့ ခရီးသြားေလ့ရွိျခင္း
(၃) ပြဲလမ္းသဘင္ ၾကည့္႐ႈေလ့ရွိျခင္း
(၄) ေလာင္းကစားျခင္း
(၅) မေကာင္းတဲ့ အေဆြခင္ပြန္းနဲ႔ ေပါင္းသင္းျခင္း
(၆) ပ်င္းရိျခင္း တုိ႔ကုိလည္း မမွီ၀ဲမျပဳလုပ္ဘဲ ေနႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ဒီလုိ ေရွာင္ၾကဥ္ရမယ့္ အရာေတြကုိ ေရွာင္ၾကည္ၿပီး ျပဳလုပ္ျဖည့္ဆည္း ထိန္းသိမ္းရမယ့္ အရပ္ေျခာက္မ်က္ႏွာကုိ လုံၿခံဳေအာင္ ႀကိဳးစားႏုိင္တဲ့ သူေတြဟာ ပစၥဳပၸန္၊ တမလြန္ ႀကီးပြားေၾကာင္းကုိ ျဖစ္ေစမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ အဓိက ေျပာလုိတာက အရပ္ေျခာက္ပါးကုိ လုံၿခံေစဖုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ မိဘ၊ ဆရာသမား၊ ဇနီးမယား၊ အေဆြခင္ပြန္း၊ အေစခံအလုပ္သမား၊ ရဟန္းပုဏၰားဆုိတဲ့ အရပ္ေျခာက္ပါးကုိ လုံၿခဳံေအာင္ ထိန္းသိမ္းေနျခင္းကသာ ရွိခုိးသင့္ရွိခုိးထုိက္တဲ့ အရပ္မ်က္ႏွာမ်ားကုိ ရွိခုိးေနျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ရွိခုိးရမယ္ဆုိလုိ႔ ကုိယ့္ထက္သာတဲ့ သူေတြကုိေရာ ကုိယ့္ေအာက္နိမ့္တဲ့ သူေတြကုိပါ ေတြ႕တုိင္း လက္အုပ္ခ်ီ ရွိခုိးေနရမယ္လုိ႔ ဆုိလုိတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီ ပုဂၢိဳလ္ေျခာက္ေယာက္ အေပၚမွာ ျဖည့္က်င့္ျပဳလုပ္ေပးရမယ့္ တာ၀န္၀တၱရားမ်ားကုိ ေက်ပြန္ေအာင္ ျဖည့္က်င့္ေပးတာကုိပဲ အရပ္ေျခာက္ပါးကုိ လုံၿခဳံေစတယ္လုိ႔ ဆုိလုိတာျဖစ္ၿပီး ဒါကုိပဲ ပရိယာယ္တစ္မ်ိဳးနဲ႔ ရွိခုိးသင့္တဲ့ အရပ္မ်က္ႏွာမ်ားလုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ေလကသားတုိ႔ က်င့္ရမယ့္ မိဘနဲ႔ သားသမီးက်င့္၀တ္မ်ား၊ ဆရာနဲ႔တပည့္က်င့္၀တ္မ်ား၊ အေဆြခင္ပြန္းေကာင္းတုိ႔ က်င့္ရမယ့္ ၀တၱရားမ်ား၊ လင္ေယာက်္ား ဇနီးမယားတုိ႔ က်င့္ရမယ့္ ၀တၱရားမ်ား၊ အလုပ္သမားနဲ႔ အလုပ္ရွင္တုိ႔ က်င့္ရမယ့္၀တၱရားမ်ား၊ ရဟန္းပုဏၰားႏွင့္ လူဒကာဒကာမတုိ႔ က်င့္ရမယ့္၀တၱရားမ်ား (ဒီက်င့္၀တ္မ်ားကုိ ဒီေနမွာ ေလ့လာႏုိင္ပါတယ္) စတာေတြကုိ ေက်ပြန္ေအာင္ ႀကိဳးစားေနထုိင္ျခင္းဟာ အရပ္မ်က္ႏွာကုိ လုံၿခဳံေစတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ဦးနဲ႔တစ္ဦး ျဖည့္က်င့္ရမယ့္ ၀တၱရားမ်ားကုိ ေက်ပြန္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ၿပီး ေရွာင္ၾကည္ရမယ့္ ကံမ်ား၊ ပယ္ရမယ့္ အကုသိုလ္မ်ား၊ ေရွာင္ရွားရမယ့္ ပ်က္စီးေၾကာင္းမ်ားကုိလည္း မလုပ္ျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားေနထုိင္ရမယ္လုိ႔ ဆုိလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိ ေနထုိင္ႏုိင္မယ္ဆုိရင္ အဲဒီပုဂၢိဳလ္မ်ားဟာ ပစၥဳပၸန္ေရာ တမလြန္ဘ၀မွာပါ ႀကီးပြားႏုိင္မယ္လုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ဆုိလုိတာက သဘာ၀တရာမ်ား၊ သက္မဲ့မ်ားအေပၚမွာ ရွိခုိးကုိးကြယ္ေနတာထက္ သက္ရွိမ်ားျဖစ္တဲ့ ေက်းဇူးရွိတဲ့သူမ်ားအေပၚမွာ ျပဳလုပ္ေပးရမယ့္ ၀တၱရာမ်ားကုိ ေက်ပြန္ေအာင္ ျပဳလုပ္ေနထုိင္းျခင္းကသာ တကယ့္အစစ္အမွန္ အရပ္မ်က္ႏွာမ်ားကုိ လုံၿခဳံေအာင္ေနျခင္း၊ ရွိခုိးသင့္တဲ့ အရပ္မ်က္ႏွာမ်ားကုိ ရွိခုိးေနျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ဆုိလုိရင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အက်ိဳးမရွိတဲ့ သက္မဲ့မ်ား၊ သဘာ၀တရားမ်ားမွာ ပူေဇာ္ပသေနတာေတြကုိ မလုပ္ၾကဘဲ တစ္ဦးနဲ႔တစ္ဦး ေက်းဇူးမ်ားတဲ့ သူအခ်င္းခ်င္း မေသခင္မွာ ေက်းဇူးျပဳႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားသင့္ေၾကာင္း သိေစလုိရင္း ျဖစ္ပါတယ္။ မိဘမ်ားကလည္း မိဘ၀တၱရား၊ သာသမီးမ်ားကလည္း သားသမီး၀တၱရား၊ ဆရာကလည္း ဆရာ့တာ၀န္၊ တပည့္ကလည္း တပည့္တာ၀န္၊ အေဆြခင္ပြန္း အခ်င္းခ်င္းကလည္း သူ႔တာ၀န္ ကုိယ့္တာ၀န္၊ ရဟန္းသံဃာမ်ားကလည္း ရဟန္း၀တၱရား၊ ဒကာဒကာမမ်ားကလည္း ဒကာ့၀တၱရား စသျဖင့္ သူ႔ေနရာနဲ႔သူ တစ္ဦးအေပၚတစ္ဦး ေကာင္းေစလုိတဲ့ ေစတနာအမွန္နဲ႔ ျပဳမူေနထုိင္ ဆက္ဆံၾကမယ္ဆုိရင္ ဒါဟာ အရပ္မ်က္ႏွာေတြကုိ လုံၿခဳံေနတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ရွိခုိးသင့္တဲ့ အရပ္မ်က္ႏွာမ်ားကုိ ရွိခုိးေနျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိသာ ကုိယ့္တာ၀န္နဲ႔ကုိယ္ တာ၀န္ကုိယ္စီ ေက်ေနၿပီ ဆုိရင္ေတာ့ ဒီလူ႔ေဘာင္ေလာကႀကီးဟာ ခုိက္ရန္နည္းၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေနၾကမွာ ျဖစ္သလုိ ဒီဘ၀မွ ေနာက္ဘ၀ေတြမွာလည္း ေကာင္းတဲ့သုဂတိ ဘ၀ေတြမွာ ျပန္လည္အက်ိဳးေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ရွိခုိးကုိးကြယ္စရာ မ်ားျပားလွတဲ့ ဒီေန႔ေခတ္ ကာလႀကီးမွာ ေရြးခ်ယ္မႈလဲြၿပီး ကုိးကြယ္မႈ လဲြေနရင္ ပစၥဳပၸန္ သံသရာ ႏွစ္ျဖာအက်ိဳးမဲ့ကုိ ျဖစ္ေစမွာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အက်ိဳးႀကီးၿပီး ကုိးကြယ္သင့္ရာ၊ လုံၿခဳံရာ၊ ရွိခုိးသင့္ရာ အမွန္ျဖစ္တဲ့ အေရွ႕အရပ္နဲ႔တူတဲ့ မိဘ၊ ေတာင္အရပ္နဲ႔တူတဲ့ ဆရာသမား၊ အေနာက္အရပ္နဲ႔တူတဲ့ သားမယား၊ ေျမာက္အရပ္နဲ႔တူတဲ့ အေဆြခင္ပြန္း၊ ေအာက္အရပ္နဲ႔တူတဲ့ အလုပ္သမား၊ အထက္အရပ္နဲ႔တူတဲ့ ရဟန္းပုဏၰားဆုိတဲ့ အရပ္မ်ားကုိသာ ျဖည့္က်င့္ရမယ့္ ၀တၱရာမ်ား ေက်ပြန္ေအာင္ျဖည့္က်င့္ရင္း ပစၥဳပၸန္ သံသရာႏွစ္ျဖာ ႀကီးပြားေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါေတာ့ေၾကာင္း ေစတနာစကား ပါးလုိက္ရပါတယ္။ အားလုံး အရပ္မ်က္ႏွာအမွန္ကုိ ေရြးခ်ယ္ႏုိင္ၾကပါေစ…
