ကုိရီးယားႏုိင္ရဲ႕ ရာသီဥတု အေျခအေနက အေအးေပါ့လာတဲ့ အေနအထား ရွိလာၿပီျဖစ္တဲ့အတြက္ ဘုန္းဘုန္းရဲ႕ေက်ာင္းမွာ တရားနာ၊ တရားလာအားထုတ္ဖုိ႔ ဆက္သြယ္လာၾကတဲ့ ကုိရီးယား တစ္ခ်ိဳ႕တျဖည္းျဖည္း မ်ားမ်ားလာပါတယ္။ ဒါနဲ႔ ၾကာသပေတးေန႔တုိင္း ေန႔လယ္ ၂ရာရီကေန ၄နာရီအထိ သူတုိ႔အတြက္ အခ်ိန္ေပးၿပီး တရားေဟာ တရားျပ လုပ္ေပးေနျဖစ္ပါတယ္။ တစ္နာရီ တရားထုိင္ၿပီး ေနာက္ပုိင္းအခ်ိန္ကုိ အင္တာဗ်ဴးအခ်ိန္ သတ္မွတ္ေပးပါတယ္။ တရားအေတြ႕အႀကဳံနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ေမးလုိက ေမးခြင့္ေပးထားတဲ့အတြက္ ေယာဂီအေတာ္မ်ားမ်ားက ေမးၾကပါတယ္။ သူတုိ႔အေမးအမ်ားဆုံးက တရားထုိင္ရင္း ေပၚလာတဲ့ အေတြးေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေမးတာမ်ားပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕က တရားမွတ္ေနရင္း အေတြးေတြေပၚလာတဲ့အခါ အဲဒီအေတြးေနာက္ကုိ လုိက္ေနတာလည္း တရားမွတ္တာပဲ မဟုတ္ဘူးလားလုိ႔ ေလွ်ာက္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ကလည္း အေတြးေကာင္းေလးေတြ ေတြးမိေအာင္ တရားမွတ္ရင္း လုိက္လုပ္ၾကည့္တဲ့ လုပ္ရပ္ဟာ မွန္ကန္ပါသလားလုိ႔လည္း ေမးလာျပန္ပါတယ္။ အေတြးေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သူတုိ႔ ေမးသမွ်ကုိ အဆင္ေျပသလုိ ေျဖေပးျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ တရားအားထုတ္တဲ့ ေယာဂီေတြအတြက္ အေတြးဆုိတာ အမ်ားဆုံး ျဖစ္တတ္တဲ့ အေႏွာက္အယွက္ တစ္ခုပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သတိနည္းေလ သမာဓိနည္းေလ ျဖစ္ၿပီး သမာဓိနည္းေလ အေတြးမ်ားေလပဲ ျဖစ္ေနတတ္တဲ့အတြက္ သမာဓိ မခုိင္ေသးတဲ့အခ်ိန္မွာ သတိတရားနဲ႔ ဝိရိယအားကုိမ်ားေအာင္ ႀကိဳးစားေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကုိရီးယား ေယာဂီအခ်ိဳ႕ေျပာသလုိ တရားအားထုတ္ေနတဲ့ ေယာဂီေတြအတြက္ အေတြးဆုိတာ လုပ္ၿပီးေတြးယူရတာ မဟုတ္သလုိ အေတြးေနာက္ကုိ လုိက္ၿပီးမွတ္ေနလုိ႔လည္း မျဖစ္ပါဘူး။ အေတြးေနာက္ကုိ လုိက္ေနသမွ် အေတြးကခ်ယ္လွယ္ သြားတာကုိ ခံေနရမွာျဖစ္ၿပီး သမာဓိတည္ဖုိ႔နဲ႔ တရားရဖုိ႔ ဘယ္လုိမွကုိ ျဖစ္ႏုိင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။
အမွန္ေတာ့ အေတြးဆုိတာ လုိက္ေတြးေနရမွာ မဟုတ္သလုိ လုပ္ေတြးေနရမွာလည္း မဟုတ္ဘဲ မွတ္ပစ္ရမယ့္အရာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေတြးသမွ် အေတြးေတြေနာက္ကုိ စိတ္ကလုိက္မသြားရေအာင္ ေပၚသမွ် အေတြးကုိ မွတ္ပစ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အေတြးေတြကုိ မွတ္ဖုိ႔ဆုိတာလည္း ေတြးေနတာကုိ သိမွပဲ မွတ္လုိ႔ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခါတေလ တရားအားထုတ္ရင္း အေတြးေတြနဲ႔ အခ်ိန္အေတာ္မ်ားမ်ား ကုန္လြန္သြားတတ္တာ ရွိပါတယ္။ ဒါဟာ အေတြးကုိ မသိလုိက္လုိ႔ဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အေတြးဆုိတဲ့ သေဘာက အဲဒီအေတြးကုိ သိလုိက္တာနဲ႔ ဒီအေတြးေပ်ာက္သြားၿပီး သိစိတ္က အစားထုိးသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အေတြးကုိ မသိတဲ့အခါ အဲဒီအေတြးေနာက္ကုိ စိတ္ကလုိက္သြားၿပီး အေတြးရဲ႕ခ်ယ္လွယ္တာကုိ ခံရေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အေတြးကုိ မသိလုိက္တဲ့အတြက္ အေတြးေနာက္ကုိ စိတ္ကလုိက္သြားၿပီး သတိတရားေတြ၊ သမာဓိတရားေတြနဲ႔ တျဖည္းျဖည္း ေဝးေဝးသြားကာ တရားမရဘဲ ျဖစ္ေနေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေသခ်ာေတြးၾကည့္ရင္ အေတြးမ်ားေနတာဟာ သမာဓိမရွိလုိ႔ျဖစ္ၿပီး သမာဓိ မရွိတာဟာ သတိနဲ႔ ဝီရိယ အားနည္းလုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အရင္းစစ္ေတာ့ တရားအားထုတ္ၾကတဲ့ ေယာဂီေတြဟာ သတိ၊ သမာဓိ၊ ဝိရီယ အားေတြနည္းေနတဲ့အတြက္ အေတြးေတြရဲ႕ ခ်ယ္လွယ္ျခင္းကုိ ခံၾကရတာျဖစ္ၿပီး အေတြးေနာက္ကုိ မသိဘဲ စိတ္ကလုိက္ေနမိတဲ့အတြက္ ကုိယ့္နဲ႔စိတ္နဲ႔ ပုိပုိေဝးလာကာ သမာဓိတည္ဖုိ႔၊ တရားရဖုိ႔လည္း ေဝးလာၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေယာဂီေတြအေနနဲ႔ အေတြးေတြေနာက္ကုိ စိတ္ကမလုိက္ၾကဖုိ႔နဲ႔ အေတြးမမ်ားၾကဖုိ႔ တုိက္တြန္းၾကျခင္းျဖစ္ၿပီး အေတြးမ်ားရင္ စိတ္က အေဝးသြားတတ္တယ္လုိ႔ ဆုိျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
အေတြးေၾကာင့္ စိတ္နဲ႔လူနဲ႔ ေဝးေဝးလာတဲ့ သေဘာကေတာ့ တရားအားထုတ္ေနတဲ့ ေယာဂီေတြမွ မဟုတ္ပါဘူး။ တရားအားမထုတ္တဲ့ သူေတြမွာလည္း အမ်ားႀကီး ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အေတြးေတြရဲ႕ ခ်ယ္လွယ္တာကုိ ခံရတဲ့အတြက္ေၾကာင့္လည္း တစ္ခါတရံ ကုိယ့္စိတ္နဲ႔ကုိယ္ အဆင္မေျပတာေတြလည္း အမ်ားႀကီး ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ မေကာင္းတဲ့ အေတြးေတြေနာက္ကုိ လုိက္ေတြးရင္း အဲဒီအေတြးေတြေၾကာင့္ ကုိယ္ပင္ပန္းၿပီး စိတ္မလန္းဘဲ ျဖစ္ေနၾကတာေတြက ပုိမ်ားေနတတ္ပါတယ္။ ေန႔စဥ္က်င္လည္ေနရတဲ့ ဘဝအေျခအေနနဲ႔ ပတ္ဝန္းက်င္ကုိလုိက္ၿပီး ျဖစ္ေပၚလာတတ္တဲ့ မေကာင္းတဲ့ အေတြးစိတ္ကူးေတြက သာမန္လူတစ္ေယာက္ကုိ ေလးလံထုိင္းမႈိင္းျခင္းကုိ ျဖစ္ေစတတ္သလုိ အေတြးေနာက္ကုိလုိက္ရင္း အေျပာေတြ၊ အလုပ္ေတြ မွားကုန္ေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
တရားအားထုတ္တဲ့ သူေတြအတြက္ အေတြးကုိသိေအာင္ ႀကိဳးစားၿပီး ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ မေတြးမိဖုိ႔ အေရးႀကီးတယ္လုိ႔ ဆုိေပမယ့္ တရားအားမထုတ္ျဖစ္ေသးတဲ့ သူေတြအတြက္လည္း မေကာင္းတဲ့အေတြးေတြ မျဖစ္ဖုိ႔ ႀကိဳးစားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ မဂၢင္စကားနဲ႔ ေျပာရရင္ သမၼာသကၤပၸဆုိတဲ့ မွန္ကန္တဲ့အေတြးရွိမွ၊ မွန္ကန္တဲ့အေျပာဆုိတာ ရွိမွာျဖစ္ၿပီး၊ မွန္ကန္တဲ့အေျပာရွိမွ မွန္ကန္တဲ့အလုပ္စတာေတြ ျဖစ္လာႏုိင္တဲ့အတြက္ မေတြးဘဲ ေနႏုိင္ရင္ ေကာင္းေပမယ့္ အေတြးကုိ မသိႏုိင္ေသးရင္ေတာ့ အေတြးမွန္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖုိ႔ေတာ့ လုိပါတယ္။ ေျပာင္းျပန္အေနနဲ႔ အေတြးမမွန္ရင္ အေျပာလည္းမမွန္ျဖစ္ၿပီး အေျပာမမွန္ရင္ အလုပ္စတာ ေတြလည္း မွန္ဖုိ႔မလြယ္လွတဲ့အတြက္ အျမင္အေတြးေတြ မွန္ကန္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖုိ႔ အထူးလုိအပ္လွပါတယ္။
ဟုတ္ပါတယ္။ ေန႔စဥ္က်င္လည္ေနရတဲ့ ကုိယ့္ဘဝ အေျခအေနကုိလိုက္ၿပီး ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ သက္ေသာင့္သက္သာျဖစ္ေအာင္ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ပဲ အျမင္အေတြး မွန္ေအာင္ႀကိဳးစားၾကဖုိ႔ လုိပါတယ္။ အျမင္အေတြးဆုိတဲ့ သေဘာကလည္း မွားျမင္၊ မွားေတြးမိၿပီဆုိရင္ မွားေျပာ မွားလုပ္တတ္တဲ့အထိ ျဖစ္ေစေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိ အမွားေတြ ျဖစ္ေစတာကလည္း ေသခ်ာေတြးၾကည့္ေတာ့ အမွားေတြကုိ လက္ခံမိလုိက္တဲ့ ကိုယ္ကုိယ္တုိင္ရဲ႕ လုပ္ရပ္ေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္သူ႔ေၾကာင့္၊ ဘယ္ဝါေၾကာင့္၊ ဘာေၾကာင့္ညာေၾကာင့္ စတဲ့ အေၾကာင္းျပေတြေၾကာင့္ ကုိယ့္မွာအျမင္အေတြးေတြ မွားလာၿပီး ဒီအေတြးအျမင္ အမွားမ်ားေၾကာင့္ အေျပာအလုပ္အမွားေတြ ျဖစ္ရတယ္လုိ႔ဆုိေပမယ့္ အရင္းစစ္ေတာ့ ဒါေတြကုိလက္ခံမိတဲ့ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ရဲ႕ ခံယူခ်က္ေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ရဲ႕ ခံယူခ်က္ဟာလည္း ဘာေၾကာင့္ ျဖစ္ရတာလဲဆုိေတာ့ ကုိယ့္စိတ္ရဲ႕ ျဖစ္စဥ္ကုိ မသိလုိ႔ဘဲ ျဖစ္ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ စိတ္ကုိ မသိတဲ့အခါက်ေတာ့ အဲဒီမသိမႈေနာက္ကုိ လုိက္ရင္း အမွားေတြေရာက္လာတဲ့အထိ ျဖစ္ကုန္ေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ကုိယ့္စိတ္ကုိ ကုိယ္သိႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖုိ႔ တုိက္တြန္းၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ေလာကမွာရွိတဲ့ လူေတြဟာ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ အျမင္အေတြး မတူၾကသလုိ ခံယူခ်က္ျခင္းလည္း မတူၾကပါဘူး။ ခံယူခ်က္ မတူညီတဲ့အတြက္လည္း အက်ိဳးရလာဘ္ မတူဘဲ ျဖစ္ေနၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕က ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ဘာပဲၾကားၾကား၊ ဘာပဲျမင္ျမင္ အကုသုိလ္မျဖစ္ေအာင္ ေတြးတတ္ျမင္တတ္ ခံယူတတ္ေပမယ့္ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ မေကာင္းတဲ့ အေတြးအျမင္နဲ႔ အကုသုိလ္ျဖစ္ေအာင္ကုိ ေတြးျမင္တတ္တာ ရွိပါတယ္။ အကုသုိလ္မျဖစ္ေအာင္ ေတြးတတ္တဲ့ မွန္ကန္တဲ့ ႏွလုံးသြင္း မရွိတဲ့သူေတြအတြက္ အေတြးေတြနဲ႔ စိတ္အစဥ္ကုိ ေလးလံထုိင္းမႈိင္းေစ၊ စိတ္ပန္းလူပန္း ျဖစ္ေနေစေပမယ့္ ကုသုိလ္ျဖစ္ေအာင္ ေတြးတတ္တဲ့ ႏွလုံးသြင္း မွန္ကန္သူေတြအတြက္ေတာ့ ျမင္သမွ်၊ ၾကားသမွ်အရာေတြဟာ ကုသုိလ္ရစရာေတြ ျဖစ္ေနၿပီး စိတ္အစဥ္ကုိ ေပါ့ပါးသြက္လက္ေစေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ မတူညီတဲ့ အေတြးအျမင္နဲ႔ မတူညီတဲ့ ခံယူခ်က္ေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အေတြးမွန္သူေတြရဲ႕ စိတ္ဟာ ကုသုိလ္တရားေတြနဲ႔ နီးေနတတ္ၿပီး အေတြးမွားမ်ားနဲ႔ အေတြးမ်ားေနသူေတြရဲ႕ စိတ္ကေတာ့ ကုသုိလ္တရားေတြနဲ႔ ေဝးၿပီးရင္း ေဝးေနေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဆုိလုိတာက အေတြးဆုိတဲ့ သေဘာဟာ တရားအားထုတ္ေနတဲ့ ေယာဂီေတြအတြက္ လုပ္ၿပီးေတြး၊ လုိက္ၿပီးေတြးေနရမယ့္ အရာေတြမဟုတ္ဘဲ ေပၚသမွ်အေတြးေတြကုိ သိမွတ္ပစ္ရမွာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေယာဂီေတြအတြက္ အေတြးမ်ားတာဟာ ေကာင္းတဲ့အလုပ္မဟုတ္ဘဲ အေတြးမ်ားရင္ ကုသုိလ္တရား၊ သမာဓိသတိတရား၊ ဉာဏ္စဥ္တရားမ်ားနဲ႔ တျဖည္းျဖည္း ေဝးသြားေစတတ္တဲ့အတြက္ အေတြးမမ်ားေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖုိ႔လုိေၾကာင္း၊ အေတြးမမ်ားဖုိ႔ဆုိတာလည္း အဲဒီအေတြးကုိ သိေအာင္ႀကိဳးစားမွသာ မမ်ားမွာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဒါေၾကာင့္ စိတ္မွာျဖစ္သမွ် အေတြးအႀကံေတြကုိ သိေအာင္ႀကိဳးစားရမွာျဖစ္ေၾကာင္း စသျဖင့္ ဆုိလုိတာျဖစ္ၿပီး တရားအားမထုတ္ျဖစ္ဘဲ သာမန္ဘဝမ်ားနဲ႔ ေန႔စဥ္လႈပ္ရွားေနရတဲ့ သူေတြအတြက္လည္း အေတြးဆုိတာ မေတြးဘဲ ေနႏုိင္ရင္၊ အဲဒီအေတြးကုိ သိေအာင္ႀကိဳးစားႏုိင္ရင္ ေကာင္းေပမယ့္ အဲဒီလုိ မသိမေတြးဘဲ မေနႏုိင္ေသးရင္ေတာ့ ကုသုိလ္ျဖစ္ေအာင္ ေတြးတတ္တဲ့ မွန္ကန္တဲ့ ႏွလုံးသြင္းမ်ားနဲ႔ အေတြးအျမင္ ေကာင္းေအာင္ ႀကိဳးစားၿပီး စိတ္အစဥ္ကုိ ကုသုိလ္တရားမ်ားနဲ႔ နီးသထက္နီးေနဖုိ႔လုိၿပီး မေကာင္းတဲ့ အေတြးအျမင္မ်ားနဲ႔ စိတ္အစဥ္ကုိ ေလးလံေစကာ ကုသုိလ္တရားမ်ားနဲ႔ ေဝးသထက္ေဝးသြားေအာင္ မျဖစ္ၾကဖုိ႔ အထူးျပဳရမွာျဖစ္ေၾကာင္း စသျဖင့္ ဆုိလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ အေတြးေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဒုကၡေရာက္တတ္ၾကတဲ့ သူေတြအေနနဲ႔ အေတြးဆုိတာ စိတ္ေၾကာင့္ျဖစ္တတ္တဲ့၊ စိတ္ရဲ႕လက္ခံမႈေၾကာင့္ ျဖစ္တတ္တဲ့၊ စိတ္ရဲ႕ မသိမႈေၾကာင့္ ျဖစ္တတ္တဲ့ အထင္အရွား ျပလုိ႔ရတဲ့အရာ မဟုတ္ေပမယ့္ ဒီအေတြးကုိ အေၾကာင္းျပဳၿပီး မေကာင္းတဲ့ အေျပာ၊ မေကာင္းတဲ့ အလုပ္ေတြအထိ လုပ္လာမိတတ္တဲ့အတြက္ ဘယ္လုိအေတြးမ်ိဳးျဖစ္ျဖစ္ အေတြးမွန္သမွ်ကုိ သိေအာင္ႀကိဳးစားၿပီး မေတြးမိေအာင္ သတိျပဳရမွာ ျဖစ္ေၾကာင္းႏွင့္ အဲဒီလုိ မလုပ္ႏုိင္ေသးရင္လည္း ေတြးသမွ် အေတြးေတြကုိ ကုသုိလ္ျဖစ္ေအာင္ ေတြးတတ္တဲ့ ႏွလုံးသြင္းမွန္ကန္တဲ့ အေတြးမ်ားအျဖစ္ ေျပာင္းလဲေစၿပီး ကုသုိလ္ျဖစ္ေစတဲ့အေျပာ၊ ကုသုိလ္ျဖစ္ေစတဲ့ အလုပ္မ်ားနဲ႔ ကုသုိလ္တရားမ်ားေအာင္၊ ကုသုိလ္တရားေတြနဲ႔ နီးသထက္နီးေအာင္ ႀကိဳးစားၾကရမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း အသိပါးရင္း အေတြးမွားတဲ့ အေတြးမ်ားေၾကာင့္ ကုသုိလ္တရားမ်ားနဲ႔ ေဝးေဝးသြားရမယ့္ အျဖစ္မ်ိဳးမွ ေရွာင္ၾကဥ္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖုိ႔လည္း ေစတနာထား ေမတၱာအားျဖင့္ တုိက္တြန္းသမႈ ျပဳလုိက္ရပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ တရားအားထုတ္တဲ့ ေယာဂီေတြအတြက္ အေတြးဆုိတာ အမ်ားဆုံး ျဖစ္တတ္တဲ့ အေႏွာက္အယွက္ တစ္ခုပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သတိနည္းေလ သမာဓိနည္းေလ ျဖစ္ၿပီး သမာဓိနည္းေလ အေတြးမ်ားေလပဲ ျဖစ္ေနတတ္တဲ့အတြက္ သမာဓိ မခုိင္ေသးတဲ့အခ်ိန္မွာ သတိတရားနဲ႔ ဝိရိယအားကုိမ်ားေအာင္ ႀကိဳးစားေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကုိရီးယား ေယာဂီအခ်ိဳ႕ေျပာသလုိ တရားအားထုတ္ေနတဲ့ ေယာဂီေတြအတြက္ အေတြးဆုိတာ လုပ္ၿပီးေတြးယူရတာ မဟုတ္သလုိ အေတြးေနာက္ကုိ လုိက္ၿပီးမွတ္ေနလုိ႔လည္း မျဖစ္ပါဘူး။ အေတြးေနာက္ကုိ လုိက္ေနသမွ် အေတြးကခ်ယ္လွယ္ သြားတာကုိ ခံေနရမွာျဖစ္ၿပီး သမာဓိတည္ဖုိ႔နဲ႔ တရားရဖုိ႔ ဘယ္လုိမွကုိ ျဖစ္ႏုိင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။
အမွန္ေတာ့ အေတြးဆုိတာ လုိက္ေတြးေနရမွာ မဟုတ္သလုိ လုပ္ေတြးေနရမွာလည္း မဟုတ္ဘဲ မွတ္ပစ္ရမယ့္အရာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေတြးသမွ် အေတြးေတြေနာက္ကုိ စိတ္ကလုိက္မသြားရေအာင္ ေပၚသမွ် အေတြးကုိ မွတ္ပစ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အေတြးေတြကုိ မွတ္ဖုိ႔ဆုိတာလည္း ေတြးေနတာကုိ သိမွပဲ မွတ္လုိ႔ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခါတေလ တရားအားထုတ္ရင္း အေတြးေတြနဲ႔ အခ်ိန္အေတာ္မ်ားမ်ား ကုန္လြန္သြားတတ္တာ ရွိပါတယ္။ ဒါဟာ အေတြးကုိ မသိလုိက္လုိ႔ဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အေတြးဆုိတဲ့ သေဘာက အဲဒီအေတြးကုိ သိလုိက္တာနဲ႔ ဒီအေတြးေပ်ာက္သြားၿပီး သိစိတ္က အစားထုိးသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အေတြးကုိ မသိတဲ့အခါ အဲဒီအေတြးေနာက္ကုိ စိတ္ကလုိက္သြားၿပီး အေတြးရဲ႕ခ်ယ္လွယ္တာကုိ ခံရေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အေတြးကုိ မသိလုိက္တဲ့အတြက္ အေတြးေနာက္ကုိ စိတ္ကလုိက္သြားၿပီး သတိတရားေတြ၊ သမာဓိတရားေတြနဲ႔ တျဖည္းျဖည္း ေဝးေဝးသြားကာ တရားမရဘဲ ျဖစ္ေနေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေသခ်ာေတြးၾကည့္ရင္ အေတြးမ်ားေနတာဟာ သမာဓိမရွိလုိ႔ျဖစ္ၿပီး သမာဓိ မရွိတာဟာ သတိနဲ႔ ဝီရိယ အားနည္းလုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အရင္းစစ္ေတာ့ တရားအားထုတ္ၾကတဲ့ ေယာဂီေတြဟာ သတိ၊ သမာဓိ၊ ဝိရီယ အားေတြနည္းေနတဲ့အတြက္ အေတြးေတြရဲ႕ ခ်ယ္လွယ္ျခင္းကုိ ခံၾကရတာျဖစ္ၿပီး အေတြးေနာက္ကုိ မသိဘဲ စိတ္ကလုိက္ေနမိတဲ့အတြက္ ကုိယ့္နဲ႔စိတ္နဲ႔ ပုိပုိေဝးလာကာ သမာဓိတည္ဖုိ႔၊ တရားရဖုိ႔လည္း ေဝးလာၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေယာဂီေတြအေနနဲ႔ အေတြးေတြေနာက္ကုိ စိတ္ကမလုိက္ၾကဖုိ႔နဲ႔ အေတြးမမ်ားၾကဖုိ႔ တုိက္တြန္းၾကျခင္းျဖစ္ၿပီး အေတြးမ်ားရင္ စိတ္က အေဝးသြားတတ္တယ္လုိ႔ ဆုိျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
အေတြးေၾကာင့္ စိတ္နဲ႔လူနဲ႔ ေဝးေဝးလာတဲ့ သေဘာကေတာ့ တရားအားထုတ္ေနတဲ့ ေယာဂီေတြမွ မဟုတ္ပါဘူး။ တရားအားမထုတ္တဲ့ သူေတြမွာလည္း အမ်ားႀကီး ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အေတြးေတြရဲ႕ ခ်ယ္လွယ္တာကုိ ခံရတဲ့အတြက္ေၾကာင့္လည္း တစ္ခါတရံ ကုိယ့္စိတ္နဲ႔ကုိယ္ အဆင္မေျပတာေတြလည္း အမ်ားႀကီး ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ မေကာင္းတဲ့ အေတြးေတြေနာက္ကုိ လုိက္ေတြးရင္း အဲဒီအေတြးေတြေၾကာင့္ ကုိယ္ပင္ပန္းၿပီး စိတ္မလန္းဘဲ ျဖစ္ေနၾကတာေတြက ပုိမ်ားေနတတ္ပါတယ္။ ေန႔စဥ္က်င္လည္ေနရတဲ့ ဘဝအေျခအေနနဲ႔ ပတ္ဝန္းက်င္ကုိလုိက္ၿပီး ျဖစ္ေပၚလာတတ္တဲ့ မေကာင္းတဲ့ အေတြးစိတ္ကူးေတြက သာမန္လူတစ္ေယာက္ကုိ ေလးလံထုိင္းမႈိင္းျခင္းကုိ ျဖစ္ေစတတ္သလုိ အေတြးေနာက္ကုိလုိက္ရင္း အေျပာေတြ၊ အလုပ္ေတြ မွားကုန္ေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
တရားအားထုတ္တဲ့ သူေတြအတြက္ အေတြးကုိသိေအာင္ ႀကိဳးစားၿပီး ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ မေတြးမိဖုိ႔ အေရးႀကီးတယ္လုိ႔ ဆုိေပမယ့္ တရားအားမထုတ္ျဖစ္ေသးတဲ့ သူေတြအတြက္လည္း မေကာင္းတဲ့အေတြးေတြ မျဖစ္ဖုိ႔ ႀကိဳးစားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ မဂၢင္စကားနဲ႔ ေျပာရရင္ သမၼာသကၤပၸဆုိတဲ့ မွန္ကန္တဲ့အေတြးရွိမွ၊ မွန္ကန္တဲ့အေျပာဆုိတာ ရွိမွာျဖစ္ၿပီး၊ မွန္ကန္တဲ့အေျပာရွိမွ မွန္ကန္တဲ့အလုပ္စတာေတြ ျဖစ္လာႏုိင္တဲ့အတြက္ မေတြးဘဲ ေနႏုိင္ရင္ ေကာင္းေပမယ့္ အေတြးကုိ မသိႏုိင္ေသးရင္ေတာ့ အေတြးမွန္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖုိ႔ေတာ့ လုိပါတယ္။ ေျပာင္းျပန္အေနနဲ႔ အေတြးမမွန္ရင္ အေျပာလည္းမမွန္ျဖစ္ၿပီး အေျပာမမွန္ရင္ အလုပ္စတာ ေတြလည္း မွန္ဖုိ႔မလြယ္လွတဲ့အတြက္ အျမင္အေတြးေတြ မွန္ကန္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖုိ႔ အထူးလုိအပ္လွပါတယ္။
ဟုတ္ပါတယ္။ ေန႔စဥ္က်င္လည္ေနရတဲ့ ကုိယ့္ဘဝ အေျခအေနကုိလိုက္ၿပီး ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ သက္ေသာင့္သက္သာျဖစ္ေအာင္ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ပဲ အျမင္အေတြး မွန္ေအာင္ႀကိဳးစားၾကဖုိ႔ လုိပါတယ္။ အျမင္အေတြးဆုိတဲ့ သေဘာကလည္း မွားျမင္၊ မွားေတြးမိၿပီဆုိရင္ မွားေျပာ မွားလုပ္တတ္တဲ့အထိ ျဖစ္ေစေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိ အမွားေတြ ျဖစ္ေစတာကလည္း ေသခ်ာေတြးၾကည့္ေတာ့ အမွားေတြကုိ လက္ခံမိလုိက္တဲ့ ကိုယ္ကုိယ္တုိင္ရဲ႕ လုပ္ရပ္ေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘယ္သူ႔ေၾကာင့္၊ ဘယ္ဝါေၾကာင့္၊ ဘာေၾကာင့္ညာေၾကာင့္ စတဲ့ အေၾကာင္းျပေတြေၾကာင့္ ကုိယ့္မွာအျမင္အေတြးေတြ မွားလာၿပီး ဒီအေတြးအျမင္ အမွားမ်ားေၾကာင့္ အေျပာအလုပ္အမွားေတြ ျဖစ္ရတယ္လုိ႔ဆုိေပမယ့္ အရင္းစစ္ေတာ့ ဒါေတြကုိလက္ခံမိတဲ့ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ရဲ႕ ခံယူခ်က္ေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ရဲ႕ ခံယူခ်က္ဟာလည္း ဘာေၾကာင့္ ျဖစ္ရတာလဲဆုိေတာ့ ကုိယ့္စိတ္ရဲ႕ ျဖစ္စဥ္ကုိ မသိလုိ႔ဘဲ ျဖစ္ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ စိတ္ကုိ မသိတဲ့အခါက်ေတာ့ အဲဒီမသိမႈေနာက္ကုိ လုိက္ရင္း အမွားေတြေရာက္လာတဲ့အထိ ျဖစ္ကုန္ေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ကုိယ့္စိတ္ကုိ ကုိယ္သိႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖုိ႔ တုိက္တြန္းၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ေလာကမွာရွိတဲ့ လူေတြဟာ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ အျမင္အေတြး မတူၾကသလုိ ခံယူခ်က္ျခင္းလည္း မတူၾကပါဘူး။ ခံယူခ်က္ မတူညီတဲ့အတြက္လည္း အက်ိဳးရလာဘ္ မတူဘဲ ျဖစ္ေနၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕က ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ဘာပဲၾကားၾကား၊ ဘာပဲျမင္ျမင္ အကုသုိလ္မျဖစ္ေအာင္ ေတြးတတ္ျမင္တတ္ ခံယူတတ္ေပမယ့္ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ မေကာင္းတဲ့ အေတြးအျမင္နဲ႔ အကုသုိလ္ျဖစ္ေအာင္ကုိ ေတြးျမင္တတ္တာ ရွိပါတယ္။ အကုသုိလ္မျဖစ္ေအာင္ ေတြးတတ္တဲ့ မွန္ကန္တဲ့ ႏွလုံးသြင္း မရွိတဲ့သူေတြအတြက္ အေတြးေတြနဲ႔ စိတ္အစဥ္ကုိ ေလးလံထုိင္းမႈိင္းေစ၊ စိတ္ပန္းလူပန္း ျဖစ္ေနေစေပမယ့္ ကုသုိလ္ျဖစ္ေအာင္ ေတြးတတ္တဲ့ ႏွလုံးသြင္း မွန္ကန္သူေတြအတြက္ေတာ့ ျမင္သမွ်၊ ၾကားသမွ်အရာေတြဟာ ကုသုိလ္ရစရာေတြ ျဖစ္ေနၿပီး စိတ္အစဥ္ကုိ ေပါ့ပါးသြက္လက္ေစေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ မတူညီတဲ့ အေတြးအျမင္နဲ႔ မတူညီတဲ့ ခံယူခ်က္ေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အေတြးမွန္သူေတြရဲ႕ စိတ္ဟာ ကုသုိလ္တရားေတြနဲ႔ နီးေနတတ္ၿပီး အေတြးမွားမ်ားနဲ႔ အေတြးမ်ားေနသူေတြရဲ႕ စိတ္ကေတာ့ ကုသုိလ္တရားေတြနဲ႔ ေဝးၿပီးရင္း ေဝးေနေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဆုိလုိတာက အေတြးဆုိတဲ့ သေဘာဟာ တရားအားထုတ္ေနတဲ့ ေယာဂီေတြအတြက္ လုပ္ၿပီးေတြး၊ လုိက္ၿပီးေတြးေနရမယ့္ အရာေတြမဟုတ္ဘဲ ေပၚသမွ်အေတြးေတြကုိ သိမွတ္ပစ္ရမွာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေယာဂီေတြအတြက္ အေတြးမ်ားတာဟာ ေကာင္းတဲ့အလုပ္မဟုတ္ဘဲ အေတြးမ်ားရင္ ကုသုိလ္တရား၊ သမာဓိသတိတရား၊ ဉာဏ္စဥ္တရားမ်ားနဲ႔ တျဖည္းျဖည္း ေဝးသြားေစတတ္တဲ့အတြက္ အေတြးမမ်ားေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖုိ႔လုိေၾကာင္း၊ အေတြးမမ်ားဖုိ႔ဆုိတာလည္း အဲဒီအေတြးကုိ သိေအာင္ႀကိဳးစားမွသာ မမ်ားမွာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဒါေၾကာင့္ စိတ္မွာျဖစ္သမွ် အေတြးအႀကံေတြကုိ သိေအာင္ႀကိဳးစားရမွာျဖစ္ေၾကာင္း စသျဖင့္ ဆုိလုိတာျဖစ္ၿပီး တရားအားမထုတ္ျဖစ္ဘဲ သာမန္ဘဝမ်ားနဲ႔ ေန႔စဥ္လႈပ္ရွားေနရတဲ့ သူေတြအတြက္လည္း အေတြးဆုိတာ မေတြးဘဲ ေနႏုိင္ရင္၊ အဲဒီအေတြးကုိ သိေအာင္ႀကိဳးစားႏုိင္ရင္ ေကာင္းေပမယ့္ အဲဒီလုိ မသိမေတြးဘဲ မေနႏုိင္ေသးရင္ေတာ့ ကုသုိလ္ျဖစ္ေအာင္ ေတြးတတ္တဲ့ မွန္ကန္တဲ့ ႏွလုံးသြင္းမ်ားနဲ႔ အေတြးအျမင္ ေကာင္းေအာင္ ႀကိဳးစားၿပီး စိတ္အစဥ္ကုိ ကုသုိလ္တရားမ်ားနဲ႔ နီးသထက္နီးေနဖုိ႔လုိၿပီး မေကာင္းတဲ့ အေတြးအျမင္မ်ားနဲ႔ စိတ္အစဥ္ကုိ ေလးလံေစကာ ကုသုိလ္တရားမ်ားနဲ႔ ေဝးသထက္ေဝးသြားေအာင္ မျဖစ္ၾကဖုိ႔ အထူးျပဳရမွာျဖစ္ေၾကာင္း စသျဖင့္ ဆုိလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ အေတြးေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဒုကၡေရာက္တတ္ၾကတဲ့ သူေတြအေနနဲ႔ အေတြးဆုိတာ စိတ္ေၾကာင့္ျဖစ္တတ္တဲ့၊ စိတ္ရဲ႕လက္ခံမႈေၾကာင့္ ျဖစ္တတ္တဲ့၊ စိတ္ရဲ႕ မသိမႈေၾကာင့္ ျဖစ္တတ္တဲ့ အထင္အရွား ျပလုိ႔ရတဲ့အရာ မဟုတ္ေပမယ့္ ဒီအေတြးကုိ အေၾကာင္းျပဳၿပီး မေကာင္းတဲ့ အေျပာ၊ မေကာင္းတဲ့ အလုပ္ေတြအထိ လုပ္လာမိတတ္တဲ့အတြက္ ဘယ္လုိအေတြးမ်ိဳးျဖစ္ျဖစ္ အေတြးမွန္သမွ်ကုိ သိေအာင္ႀကိဳးစားၿပီး မေတြးမိေအာင္ သတိျပဳရမွာ ျဖစ္ေၾကာင္းႏွင့္ အဲဒီလုိ မလုပ္ႏုိင္ေသးရင္လည္း ေတြးသမွ် အေတြးေတြကုိ ကုသုိလ္ျဖစ္ေအာင္ ေတြးတတ္တဲ့ ႏွလုံးသြင္းမွန္ကန္တဲ့ အေတြးမ်ားအျဖစ္ ေျပာင္းလဲေစၿပီး ကုသုိလ္ျဖစ္ေစတဲ့အေျပာ၊ ကုသုိလ္ျဖစ္ေစတဲ့ အလုပ္မ်ားနဲ႔ ကုသုိလ္တရားမ်ားေအာင္၊ ကုသုိလ္တရားေတြနဲ႔ နီးသထက္နီးေအာင္ ႀကိဳးစားၾကရမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း အသိပါးရင္း အေတြးမွားတဲ့ အေတြးမ်ားေၾကာင့္ ကုသုိလ္တရားမ်ားနဲ႔ ေဝးေဝးသြားရမယ့္ အျဖစ္မ်ိဳးမွ ေရွာင္ၾကဥ္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖုိ႔လည္း ေစတနာထား ေမတၱာအားျဖင့္ တုိက္တြန္းသမႈ ျပဳလုိက္ရပါတယ္။
I'll try my best