“အရွင္ဘုရား… အရွင္ဘုရားတပည့္ေတာ့ ဆုံးသြားၿပီ ဘုရား”ဆုိတဲ့ သတင္းနဲ႔အတူ ျမန္မာျပည္မွာရွိတဲ့ ရဟန္းဒကာမႀကီး တစ္ေယာက္ဆီက ဖုန္း၀င္လာပါတယ္။ ဒီသတင္း နားေထာင္ၿပီး အစကတည္းက ဒီတပည့္တစ္ေယာက္ အေႏွးနဲ႔အျမန္ သြားေတာ့မယ္ဆုိတာ သိထားေတာ့ သိပ္မအံ့ၾသမိပါဘူး။ အံ့ၾသမိတာက အေျပာင္းအလဲျမန္တဲ့ ေသျခင္းတရားနဲ႔ အေပ်ာက္အပ်က္ျမန္တဲ့ စည္းစိမ္ဥစၥာေတြရဲ႕ အခ်ိန္မေရြး ေသဆုံးေပ်ာက္ပ်က္တတ္တဲ့ သေဘာကုိပါပဲ။ ဒီတပည့္ေလးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျမန္မာျပည္မွာရွိတဲ့အခ်ိန္ ေက်ာင္းမွာရဟန္းခဏ လာ၀တ္ကတည္းက ဆုံးမျပဳျပင္ ေပးခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူကုိယ္တုိင္က ျပဳျပင္မႈ မလုပ္ႏုိင္တဲ့အတြက္ ခုလုိ ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္နဲ႔ တစ္ဘ၀ အဆုံးသတ္သြားခဲ့ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီတပည့္ေလး ေသသြားရတာဟာ ကံစြမ္းကုန္လုိ႔ ေသသြားတယ္လုိ႔ ေျပာလုိ႔ရေပမယ့္ ဒီပစၥဳပၸန္မွာ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ အထိန္းအကြပ္မရွိဘဲ အေသာက္အစား အေပ်ာ္အပါးေတြမွာ လြန္လြန္ကၽြံကၽြံ လုိက္စားခဲ့တဲ့ သူ႔ရဲ႕အျပဳအမူေတြေၾကာင့္ ခုလုိအေသေစာတာလုိ႔လည္း ေျပာလုိ႔ရပါတယ္။ သူဟာ ၀င္ေငြအရမ္းေကာင္းတဲ့ ႏုိင္ငံျခား သေဘၤာကုမၸဏီတစ္ခုမွာ အရာရွိတစ္ေယာက္ အျဖစ္နဲ႔ သေဘၤာလုိက္ေနတဲ့ သူျဖစ္ပါတယ္။ ၀င္ေငြေကာင္းေတာ့ အေပ်ာ္အပါး အေသာက္အစား အေပါင္းအသင္းကလည္း ေပါပါတယ္။ သေဘၤာလုိက္ရင္း ေသာက္ရင္းစားရင္းနဲ႔ အေသာက္အစားအေပၚမွာ အလြန္အကၽြံ ျဖစ္လာတဲ့အျပင္ မိန္းမကိစၥပါ လုိက္စားမိေတာ့ ခုခံအား က်ဆင္းတဲ့ ေရာဂါပါရၿပီး ၾကာေတာ့ အေသာက္အစားလည္း မေလ်ာ့ႏုိင္၊ ေရာဂါကလည္း တျဖည္းျဖည္း ႀကီးႀကီးလာနဲ႔ သူရွာထားတာ သူ႔အတြက္ျဖစ္ကာ ေနာက္ဆုံးေတာ့ အသက္လည္းဆုံး စည္းစိမ္ဥစၥာလည္း ကုန္သြားေတာ့တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
မွန္ပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ အျဖစ္ဟာ ခုနေျပာခဲ့သလုိ ေသခ်ိန္က်လုိ႔ ေသရတာထက္ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ အထိန္းအကြပ္ မရွိလုိ႔ ျမန္ျမန္ေသသြားရတယ္လုိ႔ ေျပာရင္ပုိမွန္ပါလိမ့္မယ္။ တစ္ခါတစ္ေလမွာ ကံမကုန္ေသးေပမယ့္ ကုိယ့္ရဲ႕အလုပ္ေတြက ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ ကံကုန္ေအာင္ လုပ္ခဲ့တာေတြေၾကာင့္ ေစာေစာစီးစီး ေသသြားၾကတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ဒီတပည့္ဟာ သူရွာေဖြစုေဆာင္းထားတဲ့ စည္းစိမ္ဥစၥာေတြကုိ သူကုိယ္တုိင္ သုံးျဖဳံးလုိက္တဲ့အျပင္ သူ႔ေရာဂါ သူျပန္ကုေနရတာနဲ႔ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈလည္း မျပဳႏုိင္ျဖစ္ကာ ပ်က္စီးေပ်ာက္ပ်က္ ကုန္ေစခဲ့ပါတယ္။ အရင္းစစ္ေတာ့ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ပဲ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ ျမန္ျမန္ေသေအာင္ လုပ္လုိက္သလုိ ျဖစ္ေနၿပီး ကုိယ္ရွာေဖြ ထားတာေတြဟာလည္း ကုိယ့္လုပ္ရပ္ ကံၾကမၼာေတြေၾကာင့္ ေပ်ာက္ပ်က္ကုန္ဆုံးကုန္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အသက္ဉာဏ္ေစာင့္၊ ဥစၥာကံေစာင့္ဆုိသလုိ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္မႈနဲ႔ အတူ ေကာင္းတဲ့ကံေတြနဲ႔ အၿမဲထုံးလႊမ္း ေနထုိင္ၾကဖုိ႔၊ အဲဒီလုိ ေနထုိင္ၾကမယ္ဆုိရင္ အတိတ္အကုသုိလ္ကံ ဆုိးဆုိး၀ါး၀ါးႀကီး မရွိတဲ့သူေတြအေနနဲ႔ သက္တမ္းကုိ အထုိက္အေလ်ာက္ ရွည္ေစတတ္ၿပီး စည္းစိမ္ဥစၥာေတြဟာလည္း ကုသုိလ္ကံအရွိန္ေၾကာင့္ အက်ိဳးတရား ျဖစ္ထြန္းလာတတ္တယ္လုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ သတၱ၀ါတုိင္းဟာ ႐ုပ္နာမ္ႏွစ္ပါး ပုိင္ဆုိင္ထားတဲ့အတြက္ ေမြးလာၿပီးရင္ ေသရမွာ အမွန္ပါပဲ။ ႐ုပ္တရားရဲ႕ ေဖာက္ျပန္မႈ၊ နာမ္တရားရဲ႕ ေျပာင္းလဲမႈေတြနဲ႔လည္း အၿမဲႀကဳံေတြ႕ေနရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီေဖာက္ျပန္မႈေတြဟာ ဉာဏ္နဲ႔ဆင္ျခင္ၿပီး ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္း ေပးႏုိင္မယ္ဆုိရင္ အထုိက္အေလ်ာက္ သက္သာတတ္ပါတယ္။ ႐ုပ္ကုိလည္းျပင္ စိတ္လည္းျပင္မယ္ဆုိရင္ ႐ုပ္လည္းသက္သာ စိတ္လည္းသက္သာ တတ္ပါတယ္။ ႐ုပ္သက္သာရင္ ႐ုပ္သက္ရွည္မွာျဖစ္ၿပီး စိတ္သက္သာရင္လည္း စိတ္သက္ရွည္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႐ုပ္နာမ္ႏွစ္ပါးနဲ႔ တည္ေဆာက္ထားတဲ့ သတၱ၀ါ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ရဲ႕ အသက္ရွည္ေစဖုိ႔ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ရာမွာ ဉာဏ္ေလးနဲ႔ယွဥ္ၿပီး ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ၾကဖုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ဗုဒၶစာေပမွာ ႐ုပ္တရား ေဖာက္ျပန္မႈဟာ ကံ၊ စိတ္၊ ဥတု၊ အာဟာရ ဆုိတဲ့ အေၾကာင္းတရား ေလးပါးမွာ တစ္ပါးပါးေၾကာင့္ ေဖာက္ျပန္တတ္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ သတၱ၀ါတစ္ဦးခ်င္း လုပ္ေဆာင္ခဲ့တဲ့ အတိတ္ကံ ပစၥဳပၸန္ကံေတြေၾကာင့္ ႐ုပ္တရား ေဖာက္ျပန္တတ္သလုိ စိတ္ေၾကာင့္လည္း ေဖာက္ျပန္တတ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ရာသီဥတုေၾကာင့္လည္း ေဖာက္ျပန္တတ္သလုိ၊ အစားအစာေတြေၾကာင့္လည္း ေဖာက္ျပန္တတ္ပါတယ္။ အဓိကကေတာ့ အစားအေသာက္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ ဆင္ျခင္ၿပီး စားၾကမယ္ဆုိရင္ ႐ုပ္ေဖာက္ျပန္မႈကုိ သိသိသာ ကာကြယ္ႏုိင္ပါတယ္။ လူအေတာ္မ်ားမ်ား ေရာဂါရၿပီး ႐ုပ္ေဖာက္ျပန္ၾကတာလည္း ဒီအစားအေသာက္ေတြေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစားမေတာ္တစ္လုပ္ အသြားမေတာ္ တစ္လွမ္းလုိ႔ ဆုိၾကသလုိ အစာလည္းေဆး၊ ေဆးလည္းအစာလုိ႔ ဆုိၾကျခင္းလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ကံ၊ စိတ္၊ ဥတု၊ အာဟာရဆုိတဲ့ ဒီတရားေလးပါးကုိ ဉာဏ္နဲ႔ယွဥ္ၿပီး ကုိယ့္႐ုပ္နဲ႔အဆင္ေျပမယ့္ အရာေတြကုိ ေရြးခ်ယ္လုိက္နာ က်င့္သုံး ေနထုိင္ၾကမယ္ဆုိရင္ ႐ုပ္တရား ေဖာက္ျပန္မႈကုိ အလြယ္တကူ ထိန္းသိမ္းႏုိင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
စိတ္ေဖာက္ျပန္မႈကေတာ့ သတၱ၀ါ အသီးသီးမွာ ရွိေနၾကတဲ့ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ၊ မာန စတဲ့ ကိေလသာ တရားေတြေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီစိတ္ေဖာက္ျပန္မႈကုိလည္း သမထဘာ၀နာ၊ ၀ိပႆနာ ဘာ၀နာ တရားမ်ားကုိ ႀကိဳးစားအားထုတ္ေပးျခင္းျဖင့္ ထိန္းသိမ္းျပဳျပင္ ေပးလုိ႔ရပါတယ္။ တရားအားထုတ္တဲ့ အလုပ္ဟာ ႀကိဳးစားအားထုတ္ႏုိင္ရင္ အားထုတ္ႏုိင္သေလာက္ စိတ္ေဖာက္ျပန္မႈကုိ ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္း ေပးႏုိင္ၿပီး ေနာက္ဆုံး ဉာဏ္စဥ္အျမင့္ဆုံးျဖစ္တဲ့ အရဟတၱ မဂ္ဉာဏ္အထိ ေရာက္ရွိခဲ့ၿပီ ဆုိရင္ေတာ့ ဘယ္ေတာ့မွ ေဖာက္ျပန္ျခင္း မရွိေတာ့တဲ့ သႏၲိသုခကုိ ရရွိၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ အဆုံးပန္းတုိင္အထိ မေရာက္ႏုိင္ေသးေပမယ့္ တရားအားထုတ္ျခင္းျဖင့္ ဒီဘ၀မွာလည္း စိတ္ေဖာက္ျပန္မႈ သက္သာေအာင္ လုပ္ႏုိင္သလုိ သံသရာမွာလည္း ခ်မ္းသာသုခကုိ ျဖစ္ေစႏုိင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေဖာက္ျပန္တတ္တဲ့ ႐ုပ္နာမ္ဆုိတဲ့ အသက္ကုိ ဉာဏ္နဲ႔ယွဥ္ကာ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ႏုိင္ေစဖုိ႔ အသက္ဉာဏ္ေစာင့္လုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ဥစၥာကံေစာင့္ဆုိတဲ့ စကားလည္း ဒီအတုိင္းပါပဲ။ စည္းစိမ္ဥစၥာေတြရဲ႕ သေဘာက ေရ၊ မီး၊ မင္း၊ ခုိးသူ၊ မခ်စ္မႏွစ္သက္သူ ဆုိတဲ့ ရန္သူမ်ိဳးငါးပါးနဲ႔ အၿမဲမျပတ္ ဆက္ဆံေနတဲ့အတြက္ အခ်ိန္မေရြး ဆုံး႐ႈံး ေပ်ာက္ပ်က္တတ္ပါတယ္။ ကံမရွိဉာဏ္ရွိတုိင္းမဲြ ဆုိသလုိ အတိတ္ကံ မပါလာရင္လည္း စည္းစိမ္ဥစၥာေတြဟာ ရရွိလာဖုိ႔ ခက္သလုိ ရလာတာေတြကုိလည္း မေပ်ာက္ပ်က္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ဖုိ႔လည္း ခက္ျပန္ပါတယ္။ ပစၥည္းဥစၥာဆုိတာကလည္း ကုိယ္နဲ႔ထုိက္မွ ရတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ပ်က္စီးခ်ိန္တန္ၿပီ၊ ေပ်ာက္ပ်က္ခ်ိန္တန္ၿပီဆုိရင္ ဘယ္ေနရာမွာ ဘယ္လုိပဲထားထား ေပ်ာက္ပ်က္သြားတတ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိ အခ်ိန္မေရြး ေပ်ာက္ပ်က္ဆုံး႐ႈံးတတ္တဲ့အတြက္ ဒီစည္းစိမ္ဥစၥာေတြမွာ ကံအကူအညီက အမ်ားႀကီးလုိတယ္လုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ကံဆုိတဲ့ေနရာမွာ အတိတ္က လုပ္ခဲ့တဲ့ ေကာင္းကံေတြလုိသလုိ အခုဘ၀မွာ လုပ္တဲ့ ေကာင္းကံေတြလည္း ရွိဖုိ႔လုိပါတယ္။
ဒီဘ၀မွာ ရွာေဖြစုေဆာင္း ထားတာေလးေတြကုိ ဉာဏ္နဲ႔ယွဥ္ကာ ထိန္းသိမ္းေပးဖုိ႔ လုိသလုိ ရွာေဖြထားတာေလးေတြကုိ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈမ်ားမွာ လွဴဒါန္းေပးျခင္းနဲ႔လည္း ကံအကူအညီနဲ႔ ထိန္းေပးဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ေကာင္းကံေတြလုပ္ၿပီး သမၼာေဒ၀ နတ္ေကာင္းနတ္ျမတ္မ်ားကုိ အမွ်အတမ္းေပးေ၀ကာ နတ္ေကာင္းနတ္ျမတ္မ်ားရဲ႕ ေစာင့္ေရွာက္မႈကုိလည္း ရယူေပးဖုိ႔ လုိပါတယ္။ အေရးႀကီးဆုံးက စည္းစိမ္ဥစၥာရဲ႕ အႏွစ္သာရေတြကုိ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈေတြ လုပ္ၿပီး ထုတ္ယူသြားႏုိင္ဖုိ႔က ဘယ္ေတာ့မွ မပ်က္စီးႏုိင္မယ့္ အခ်က္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ရွာေဖြထားသမွ်ကုိ ေကာင္းမႈကုသုိလ္ လုပ္ေပးျခင္းနဲ႔ မေပ်ာက္ပ်က္ေအာင္ ေစာင့္ေရွာက္ေပးဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ဒါဟာ ဥစၥာကုိ ကံအကူအညီနဲ႔ ေစာင့္ေရွာက္ေပးတဲ့ သေဘာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အတိတ္ကံေတြရယ္ ပစၥဳပၸန္ကံေတြရယ္ဟာ ပစၥည္းဥစၥာကုိ ေစာင့္ေရွာက္မႈ ေပးေစႏုိင္တဲ့အတြက္ ဥစၥာကံေစာင့္လုိ႔ဆုိျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ဆုိလုိတာက အသက္နဲ႔ ဥစၥာေတြဟာ ဉာဏ္နဲ႔ကံေတြရဲ႕ ပံ့ပုိးေစာင့္ေရွာက္ ေပးမႈေၾကာင့္ အထုိက္အေလ်ာက္ အရွည္တည္တံ့ႏုိင္ေၾကာင္း ဆုိလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေမြးကတည္းက ေသျခင္းတရားဟာ ပါလာတယ္ဆုိေပမယ့္ အသက္ရွင္ေနတဲ့ အခုိက္အတန္႔မွာ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ရဲ႕ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္မႈကုိ လုိက္ၿပီး သက္တမ္းေစ့ ေနႏုိင္ေအာင္ ေစာင့္ေရွာက္ေပးႏုိင္သလုိ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ရဲ႕ အျပဳအမူ အေနအထုိင္ အစားအေသာက္ ေတြေၾကာင့္လည္း သက္တမ္းမေစ့ခင္ ေသသြားတတ္တာလည္း ရွိတယ္ဆုိတာ သိေစလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ရွာေဖြစုေစာင္းထားတဲ့ စည္းစိမ္ဥစၥာေတြဟာလည္း အခ်ိန္မေရြး ပ်က္စီးျခင္းတရားေတြနဲ႔ ဆက္ဆံေနေပမယ့္ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ လုပ္ခဲ့တဲ့ အတိတ္ကံေတြရယ္၊ ဒီဘ၀မွာ လုပ္ေနတဲ့ ပစၥဳပၸန္ကံေတြရယ္ေၾကာင့္ အရွည္တည္တံ့ႏုိင္သလုိ လုပ္သမွ်မျဖစ္ဘဲ ပ်က္စီးဆုံး႐ႈံးမႈေတြနဲ႔လည္း ႀကဳံႏုိင္တယ္ဆုိတာ သတိျပဳေစလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကံဆုိတာ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ရဲ႕ ေစတနာပါတဲ့ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ေစတနာပါပါနဲ႔ ေကာင္းကံေလးေတြကုိလုပ္ၿပီး စည္းစိမ္ဥစၥာေတြရဲ႕ အရွည္တည္တံ့မႈ၊ တုိးတက္မ်ားျပားမႈကုိ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ၾကည့္ဖုိ႔ အႀကံျပဳလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိသာ ဉာဏ္ေလးေတြနဲ႔ ယွဥ္ၿပီး ကံေလးေတြ ဆင့္ေပးၾကမယ္ဆုိရင္ေတာ့ အသက္ကုိလည္း ေစာင့္ေရွာက္ေပးႏုိင္သလုိ ဥစၥာကုိလည္း ေစာင့္ေရွာက္ေပးႏုိင္မွာ ျဖစ္တယ္ဆုိတာ သေဘာေပါက္ေစလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ အသက္ငယ္ငယ္နဲ႔ ေသဆုံးသြားၿပီး ရွာေဖြထားတဲ့ စည္းစိမ္ဥစၥာေတြပါ ပ်က္သုဥ္းသြားခဲ့ရတဲ့ ဘုန္းဘုန္းရဲ႕ တပည့္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေတြးၾကည့္မိတဲ့ အသက္ဉာဏ္ေစာင့္တဲ့ သေဘာ၊ ဥစၥာကံေစာင့္တဲ့ သေဘာေလးေတြကုိ သတိျပဳဆင္ျခင္ကာ စာဖတ္သူ ဓမၼမိတ္ေဆြမ်ား အေနနဲ႔လည္း က်န္ရွိေနတဲ့ အသက္နဲ႔ ရရွိထားတဲ့ ဥစၥာေလးေတြကုိ ဉာဏ္နဲ႔ယွဥ္ကာ ကံနဲ႔ျပင္ၿပီး သက္တမ္းေစ့ ေနႏုိင္ဖုိ႔နဲ႔ ခ်မ္းခ်မ္းသာသာ ေနႏုိင္ဖုိ႔ ကံ၊ စိတ္၊ ဥတု၊ အာဟာရေတြကုိ မွ်တေအာင္ ႀကိဳးစားရင္း သမထဘာ၀နာ ၀ိပႆနာ ဘာ၀နာ တစ္ခုခုကုိ အားျပဳကာ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈမ်ားကုိလည္း တတ္ႏုိင္သမွ် လုပ္ေဆာင္ျခင္းျဖင့္ “အသက္ဉာဏ္ေစာင့္၊ ဥစၥာကံေစာင့္” ႏုိင္ေအာင္ သတိတရား လက္ကုိင္ထားၿပီး ႀကိဳးစားအားထုတ္ၾကည့္ၾကဖုိ႔ တုိက္တြန္းသမႈ ျပဳလုိက္ရပါတယ္။
ဒီတပည့္ေလး ေသသြားရတာဟာ ကံစြမ္းကုန္လုိ႔ ေသသြားတယ္လုိ႔ ေျပာလုိ႔ရေပမယ့္ ဒီပစၥဳပၸန္မွာ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ အထိန္းအကြပ္မရွိဘဲ အေသာက္အစား အေပ်ာ္အပါးေတြမွာ လြန္လြန္ကၽြံကၽြံ လုိက္စားခဲ့တဲ့ သူ႔ရဲ႕အျပဳအမူေတြေၾကာင့္ ခုလုိအေသေစာတာလုိ႔လည္း ေျပာလုိ႔ရပါတယ္။ သူဟာ ၀င္ေငြအရမ္းေကာင္းတဲ့ ႏုိင္ငံျခား သေဘၤာကုမၸဏီတစ္ခုမွာ အရာရွိတစ္ေယာက္ အျဖစ္နဲ႔ သေဘၤာလုိက္ေနတဲ့ သူျဖစ္ပါတယ္။ ၀င္ေငြေကာင္းေတာ့ အေပ်ာ္အပါး အေသာက္အစား အေပါင္းအသင္းကလည္း ေပါပါတယ္။ သေဘၤာလုိက္ရင္း ေသာက္ရင္းစားရင္းနဲ႔ အေသာက္အစားအေပၚမွာ အလြန္အကၽြံ ျဖစ္လာတဲ့အျပင္ မိန္းမကိစၥပါ လုိက္စားမိေတာ့ ခုခံအား က်ဆင္းတဲ့ ေရာဂါပါရၿပီး ၾကာေတာ့ အေသာက္အစားလည္း မေလ်ာ့ႏုိင္၊ ေရာဂါကလည္း တျဖည္းျဖည္း ႀကီးႀကီးလာနဲ႔ သူရွာထားတာ သူ႔အတြက္ျဖစ္ကာ ေနာက္ဆုံးေတာ့ အသက္လည္းဆုံး စည္းစိမ္ဥစၥာလည္း ကုန္သြားေတာ့တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
မွန္ပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ အျဖစ္ဟာ ခုနေျပာခဲ့သလုိ ေသခ်ိန္က်လုိ႔ ေသရတာထက္ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ အထိန္းအကြပ္ မရွိလုိ႔ ျမန္ျမန္ေသသြားရတယ္လုိ႔ ေျပာရင္ပုိမွန္ပါလိမ့္မယ္။ တစ္ခါတစ္ေလမွာ ကံမကုန္ေသးေပမယ့္ ကုိယ့္ရဲ႕အလုပ္ေတြက ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ ကံကုန္ေအာင္ လုပ္ခဲ့တာေတြေၾကာင့္ ေစာေစာစီးစီး ေသသြားၾကတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ဒီတပည့္ဟာ သူရွာေဖြစုေဆာင္းထားတဲ့ စည္းစိမ္ဥစၥာေတြကုိ သူကုိယ္တုိင္ သုံးျဖဳံးလုိက္တဲ့အျပင္ သူ႔ေရာဂါ သူျပန္ကုေနရတာနဲ႔ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈလည္း မျပဳႏုိင္ျဖစ္ကာ ပ်က္စီးေပ်ာက္ပ်က္ ကုန္ေစခဲ့ပါတယ္။ အရင္းစစ္ေတာ့ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ပဲ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ ျမန္ျမန္ေသေအာင္ လုပ္လုိက္သလုိ ျဖစ္ေနၿပီး ကုိယ္ရွာေဖြ ထားတာေတြဟာလည္း ကုိယ့္လုပ္ရပ္ ကံၾကမၼာေတြေၾကာင့္ ေပ်ာက္ပ်က္ကုန္ဆုံးကုန္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အသက္ဉာဏ္ေစာင့္၊ ဥစၥာကံေစာင့္ဆုိသလုိ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္မႈနဲ႔ အတူ ေကာင္းတဲ့ကံေတြနဲ႔ အၿမဲထုံးလႊမ္း ေနထုိင္ၾကဖုိ႔၊ အဲဒီလုိ ေနထုိင္ၾကမယ္ဆုိရင္ အတိတ္အကုသုိလ္ကံ ဆုိးဆုိး၀ါး၀ါးႀကီး မရွိတဲ့သူေတြအေနနဲ႔ သက္တမ္းကုိ အထုိက္အေလ်ာက္ ရွည္ေစတတ္ၿပီး စည္းစိမ္ဥစၥာေတြဟာလည္း ကုသုိလ္ကံအရွိန္ေၾကာင့္ အက်ိဳးတရား ျဖစ္ထြန္းလာတတ္တယ္လုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ သတၱ၀ါတုိင္းဟာ ႐ုပ္နာမ္ႏွစ္ပါး ပုိင္ဆုိင္ထားတဲ့အတြက္ ေမြးလာၿပီးရင္ ေသရမွာ အမွန္ပါပဲ။ ႐ုပ္တရားရဲ႕ ေဖာက္ျပန္မႈ၊ နာမ္တရားရဲ႕ ေျပာင္းလဲမႈေတြနဲ႔လည္း အၿမဲႀကဳံေတြ႕ေနရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီေဖာက္ျပန္မႈေတြဟာ ဉာဏ္နဲ႔ဆင္ျခင္ၿပီး ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္း ေပးႏုိင္မယ္ဆုိရင္ အထုိက္အေလ်ာက္ သက္သာတတ္ပါတယ္။ ႐ုပ္ကုိလည္းျပင္ စိတ္လည္းျပင္မယ္ဆုိရင္ ႐ုပ္လည္းသက္သာ စိတ္လည္းသက္သာ တတ္ပါတယ္။ ႐ုပ္သက္သာရင္ ႐ုပ္သက္ရွည္မွာျဖစ္ၿပီး စိတ္သက္သာရင္လည္း စိတ္သက္ရွည္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႐ုပ္နာမ္ႏွစ္ပါးနဲ႔ တည္ေဆာက္ထားတဲ့ သတၱ၀ါ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ရဲ႕ အသက္ရွည္ေစဖုိ႔ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ရာမွာ ဉာဏ္ေလးနဲ႔ယွဥ္ၿပီး ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ၾကဖုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ဗုဒၶစာေပမွာ ႐ုပ္တရား ေဖာက္ျပန္မႈဟာ ကံ၊ စိတ္၊ ဥတု၊ အာဟာရ ဆုိတဲ့ အေၾကာင္းတရား ေလးပါးမွာ တစ္ပါးပါးေၾကာင့္ ေဖာက္ျပန္တတ္တယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ သတၱ၀ါတစ္ဦးခ်င္း လုပ္ေဆာင္ခဲ့တဲ့ အတိတ္ကံ ပစၥဳပၸန္ကံေတြေၾကာင့္ ႐ုပ္တရား ေဖာက္ျပန္တတ္သလုိ စိတ္ေၾကာင့္လည္း ေဖာက္ျပန္တတ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ရာသီဥတုေၾကာင့္လည္း ေဖာက္ျပန္တတ္သလုိ၊ အစားအစာေတြေၾကာင့္လည္း ေဖာက္ျပန္တတ္ပါတယ္။ အဓိကကေတာ့ အစားအေသာက္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ ဆင္ျခင္ၿပီး စားၾကမယ္ဆုိရင္ ႐ုပ္ေဖာက္ျပန္မႈကုိ သိသိသာ ကာကြယ္ႏုိင္ပါတယ္။ လူအေတာ္မ်ားမ်ား ေရာဂါရၿပီး ႐ုပ္ေဖာက္ျပန္ၾကတာလည္း ဒီအစားအေသာက္ေတြေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစားမေတာ္တစ္လုပ္ အသြားမေတာ္ တစ္လွမ္းလုိ႔ ဆုိၾကသလုိ အစာလည္းေဆး၊ ေဆးလည္းအစာလုိ႔ ဆုိၾကျခင္းလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ကံ၊ စိတ္၊ ဥတု၊ အာဟာရဆုိတဲ့ ဒီတရားေလးပါးကုိ ဉာဏ္နဲ႔ယွဥ္ၿပီး ကုိယ့္႐ုပ္နဲ႔အဆင္ေျပမယ့္ အရာေတြကုိ ေရြးခ်ယ္လုိက္နာ က်င့္သုံး ေနထုိင္ၾကမယ္ဆုိရင္ ႐ုပ္တရား ေဖာက္ျပန္မႈကုိ အလြယ္တကူ ထိန္းသိမ္းႏုိင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
စိတ္ေဖာက္ျပန္မႈကေတာ့ သတၱ၀ါ အသီးသီးမွာ ရွိေနၾကတဲ့ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ၊ မာန စတဲ့ ကိေလသာ တရားေတြေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီစိတ္ေဖာက္ျပန္မႈကုိလည္း သမထဘာ၀နာ၊ ၀ိပႆနာ ဘာ၀နာ တရားမ်ားကုိ ႀကိဳးစားအားထုတ္ေပးျခင္းျဖင့္ ထိန္းသိမ္းျပဳျပင္ ေပးလုိ႔ရပါတယ္။ တရားအားထုတ္တဲ့ အလုပ္ဟာ ႀကိဳးစားအားထုတ္ႏုိင္ရင္ အားထုတ္ႏုိင္သေလာက္ စိတ္ေဖာက္ျပန္မႈကုိ ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္း ေပးႏုိင္ၿပီး ေနာက္ဆုံး ဉာဏ္စဥ္အျမင့္ဆုံးျဖစ္တဲ့ အရဟတၱ မဂ္ဉာဏ္အထိ ေရာက္ရွိခဲ့ၿပီ ဆုိရင္ေတာ့ ဘယ္ေတာ့မွ ေဖာက္ျပန္ျခင္း မရွိေတာ့တဲ့ သႏၲိသုခကုိ ရရွိၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ အဆုံးပန္းတုိင္အထိ မေရာက္ႏုိင္ေသးေပမယ့္ တရားအားထုတ္ျခင္းျဖင့္ ဒီဘ၀မွာလည္း စိတ္ေဖာက္ျပန္မႈ သက္သာေအာင္ လုပ္ႏုိင္သလုိ သံသရာမွာလည္း ခ်မ္းသာသုခကုိ ျဖစ္ေစႏုိင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေဖာက္ျပန္တတ္တဲ့ ႐ုပ္နာမ္ဆုိတဲ့ အသက္ကုိ ဉာဏ္နဲ႔ယွဥ္ကာ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ႏုိင္ေစဖုိ႔ အသက္ဉာဏ္ေစာင့္လုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ဥစၥာကံေစာင့္ဆုိတဲ့ စကားလည္း ဒီအတုိင္းပါပဲ။ စည္းစိမ္ဥစၥာေတြရဲ႕ သေဘာက ေရ၊ မီး၊ မင္း၊ ခုိးသူ၊ မခ်စ္မႏွစ္သက္သူ ဆုိတဲ့ ရန္သူမ်ိဳးငါးပါးနဲ႔ အၿမဲမျပတ္ ဆက္ဆံေနတဲ့အတြက္ အခ်ိန္မေရြး ဆုံး႐ႈံး ေပ်ာက္ပ်က္တတ္ပါတယ္။ ကံမရွိဉာဏ္ရွိတုိင္းမဲြ ဆုိသလုိ အတိတ္ကံ မပါလာရင္လည္း စည္းစိမ္ဥစၥာေတြဟာ ရရွိလာဖုိ႔ ခက္သလုိ ရလာတာေတြကုိလည္း မေပ်ာက္ပ်က္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ဖုိ႔လည္း ခက္ျပန္ပါတယ္။ ပစၥည္းဥစၥာဆုိတာကလည္း ကုိယ္နဲ႔ထုိက္မွ ရတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ပ်က္စီးခ်ိန္တန္ၿပီ၊ ေပ်ာက္ပ်က္ခ်ိန္တန္ၿပီဆုိရင္ ဘယ္ေနရာမွာ ဘယ္လုိပဲထားထား ေပ်ာက္ပ်က္သြားတတ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိ အခ်ိန္မေရြး ေပ်ာက္ပ်က္ဆုံး႐ႈံးတတ္တဲ့အတြက္ ဒီစည္းစိမ္ဥစၥာေတြမွာ ကံအကူအညီက အမ်ားႀကီးလုိတယ္လုိ႔ ဆုိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ကံဆုိတဲ့ေနရာမွာ အတိတ္က လုပ္ခဲ့တဲ့ ေကာင္းကံေတြလုိသလုိ အခုဘ၀မွာ လုပ္တဲ့ ေကာင္းကံေတြလည္း ရွိဖုိ႔လုိပါတယ္။
ဒီဘ၀မွာ ရွာေဖြစုေဆာင္း ထားတာေလးေတြကုိ ဉာဏ္နဲ႔ယွဥ္ကာ ထိန္းသိမ္းေပးဖုိ႔ လုိသလုိ ရွာေဖြထားတာေလးေတြကုိ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈမ်ားမွာ လွဴဒါန္းေပးျခင္းနဲ႔လည္း ကံအကူအညီနဲ႔ ထိန္းေပးဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ေကာင္းကံေတြလုပ္ၿပီး သမၼာေဒ၀ နတ္ေကာင္းနတ္ျမတ္မ်ားကုိ အမွ်အတမ္းေပးေ၀ကာ နတ္ေကာင္းနတ္ျမတ္မ်ားရဲ႕ ေစာင့္ေရွာက္မႈကုိလည္း ရယူေပးဖုိ႔ လုိပါတယ္။ အေရးႀကီးဆုံးက စည္းစိမ္ဥစၥာရဲ႕ အႏွစ္သာရေတြကုိ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈေတြ လုပ္ၿပီး ထုတ္ယူသြားႏုိင္ဖုိ႔က ဘယ္ေတာ့မွ မပ်က္စီးႏုိင္မယ့္ အခ်က္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ရွာေဖြထားသမွ်ကုိ ေကာင္းမႈကုသုိလ္ လုပ္ေပးျခင္းနဲ႔ မေပ်ာက္ပ်က္ေအာင္ ေစာင့္ေရွာက္ေပးဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ဒါဟာ ဥစၥာကုိ ကံအကူအညီနဲ႔ ေစာင့္ေရွာက္ေပးတဲ့ သေဘာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အတိတ္ကံေတြရယ္ ပစၥဳပၸန္ကံေတြရယ္ဟာ ပစၥည္းဥစၥာကုိ ေစာင့္ေရွာက္မႈ ေပးေစႏုိင္တဲ့အတြက္ ဥစၥာကံေစာင့္လုိ႔ဆုိျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ဆုိလုိတာက အသက္နဲ႔ ဥစၥာေတြဟာ ဉာဏ္နဲ႔ကံေတြရဲ႕ ပံ့ပုိးေစာင့္ေရွာက္ ေပးမႈေၾကာင့္ အထုိက္အေလ်ာက္ အရွည္တည္တံ့ႏုိင္ေၾကာင္း ဆုိလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေမြးကတည္းက ေသျခင္းတရားဟာ ပါလာတယ္ဆုိေပမယ့္ အသက္ရွင္ေနတဲ့ အခုိက္အတန္႔မွာ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ရဲ႕ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္မႈကုိ လုိက္ၿပီး သက္တမ္းေစ့ ေနႏုိင္ေအာင္ ေစာင့္ေရွာက္ေပးႏုိင္သလုိ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ရဲ႕ အျပဳအမူ အေနအထုိင္ အစားအေသာက္ ေတြေၾကာင့္လည္း သက္တမ္းမေစ့ခင္ ေသသြားတတ္တာလည္း ရွိတယ္ဆုိတာ သိေစလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ရွာေဖြစုေစာင္းထားတဲ့ စည္းစိမ္ဥစၥာေတြဟာလည္း အခ်ိန္မေရြး ပ်က္စီးျခင္းတရားေတြနဲ႔ ဆက္ဆံေနေပမယ့္ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ လုပ္ခဲ့တဲ့ အတိတ္ကံေတြရယ္၊ ဒီဘ၀မွာ လုပ္ေနတဲ့ ပစၥဳပၸန္ကံေတြရယ္ေၾကာင့္ အရွည္တည္တံ့ႏုိင္သလုိ လုပ္သမွ်မျဖစ္ဘဲ ပ်က္စီးဆုံး႐ႈံးမႈေတြနဲ႔လည္း ႀကဳံႏုိင္တယ္ဆုိတာ သတိျပဳေစလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကံဆုိတာ ကုိယ္ကုိယ္တုိင္ရဲ႕ ေစတနာပါတဲ့ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ေစတနာပါပါနဲ႔ ေကာင္းကံေလးေတြကုိလုပ္ၿပီး စည္းစိမ္ဥစၥာေတြရဲ႕ အရွည္တည္တံ့မႈ၊ တုိးတက္မ်ားျပားမႈကုိ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ၾကည့္ဖုိ႔ အႀကံျပဳလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိသာ ဉာဏ္ေလးေတြနဲ႔ ယွဥ္ၿပီး ကံေလးေတြ ဆင့္ေပးၾကမယ္ဆုိရင္ေတာ့ အသက္ကုိလည္း ေစာင့္ေရွာက္ေပးႏုိင္သလုိ ဥစၥာကုိလည္း ေစာင့္ေရွာက္ေပးႏုိင္မွာ ျဖစ္တယ္ဆုိတာ သေဘာေပါက္ေစလုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ အသက္ငယ္ငယ္နဲ႔ ေသဆုံးသြားၿပီး ရွာေဖြထားတဲ့ စည္းစိမ္ဥစၥာေတြပါ ပ်က္သုဥ္းသြားခဲ့ရတဲ့ ဘုန္းဘုန္းရဲ႕ တပည့္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေတြးၾကည့္မိတဲ့ အသက္ဉာဏ္ေစာင့္တဲ့ သေဘာ၊ ဥစၥာကံေစာင့္တဲ့ သေဘာေလးေတြကုိ သတိျပဳဆင္ျခင္ကာ စာဖတ္သူ ဓမၼမိတ္ေဆြမ်ား အေနနဲ႔လည္း က်န္ရွိေနတဲ့ အသက္နဲ႔ ရရွိထားတဲ့ ဥစၥာေလးေတြကုိ ဉာဏ္နဲ႔ယွဥ္ကာ ကံနဲ႔ျပင္ၿပီး သက္တမ္းေစ့ ေနႏုိင္ဖုိ႔နဲ႔ ခ်မ္းခ်မ္းသာသာ ေနႏုိင္ဖုိ႔ ကံ၊ စိတ္၊ ဥတု၊ အာဟာရေတြကုိ မွ်တေအာင္ ႀကိဳးစားရင္း သမထဘာ၀နာ ၀ိပႆနာ ဘာ၀နာ တစ္ခုခုကုိ အားျပဳကာ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈမ်ားကုိလည္း တတ္ႏုိင္သမွ် လုပ္ေဆာင္ျခင္းျဖင့္ “အသက္ဉာဏ္ေစာင့္၊ ဥစၥာကံေစာင့္” ႏုိင္ေအာင္ သတိတရား လက္ကုိင္ထားၿပီး ႀကိဳးစားအားထုတ္ၾကည့္ၾကဖုိ႔ တုိက္တြန္းသမႈ ျပဳလုိက္ရပါတယ္။
