“လူသားစင္စစ္ ျဖစ္ရဲ႕လား…”ဆုိတဲ့ အေမးကုိ ရဟန္းခံတဲ့အခါ ရဟန္းေလာင္းကုိ သံဃာ့အလယ္မွာ ေမးေလ့ေမးထ ရွိပါတယ္။ ဒီလုိေမးရတာကလည္း ဘုရားလက္ထပ္က လူသားစင္စစ္ မဟုတ္တဲ့ နဂါးစတဲ့ တန္ခုိးႀကီး သတၱ၀ါေတြက လူေယာင္ဖန္ဆင္းၿပီး ရဟန္း၀တ္ဖူးတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ေနာင္ဒီလုိ အျဖစ္မ်ိဳး မျဖစ္ရေအာင္ လူသားစင္စစ္ ျဖစ္ရဲ႕လားဆုိတဲ့ ေမးခြန္းနဲ႔အတူ လူသားစင္စစ္ ျဖစ္တဲ့သူကုိသာ ရဟန္းခံေပးရမယ္ဆုိတဲ့ ပညတ္ခ်က္ေၾကာင့္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းေလး ေတြးမိေတာ့ လူသားစင္စစ္ ျဖစ္တုိင္း လူပီသတဲ့သူ၊ လူစင္စစ္ျဖစ္တဲ့သူလုိ႔ ဆုိႏုိင္ပါ့မလားဆုိတဲ့ အေတြးေတြ တစ္ခါတစ္ေလ ၀င္မိပါတယ္။ လူျဖစ္ေပမယ့္ လူ႔ဘ၀မွာ ေနထုိင္ေျပာဆုိ လုပ္ကုိင္ေနတဲ့ အျပဳအမူ အလုပ္အကုိင္ေတြေၾကာင့္ လူသားမဆန္ဘဲ ျဖစ္ေနၾကတဲ့ သူေတြကလည္း မနဲဘူးဆုိေတာ့ ဒီအထဲကမွ ကုိယ္ကကုိယ္ျဖစ္ခ်င္တဲ့လူ၊ လူပီသတဲ့လူ ျဖစ္လာေအာင္ ႀကိဳးစားယူရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကုိယ္က ဘယ္လုိလူျဖစ္ခ်င္လဲ ဆုိတာကုိ ကုိယ့္ရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြနဲ႔ပဲ ပုံေဖာ္ယူရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဓိကကေတာ့ ကုိယ္လုပ္ေနတဲ့ အလုပ္ေတြကုိျမင္ေအာင္ ၾကည့္ၿပီး ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ ဘယ္လုိလူလဲ ဆုိတာ အရင္သိေအာင္ ႀကိဳးစားဖုိ႔လုိပါတယ္။
ကုိယ္ဘယ္လုိလူလဲဆုိတာ တုိင္းတာဖုိ႔အတြက္ စာေပမွာလာတဲ့ လူအမ်ိဳးအစားမ်ားအေၾကာင္း သိထားဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ၀ိမာန၀တၳဳအ႒ကထာမွာ လူအမ်ိဳးအစားေလးမ်ိဳးရွိေၾကာင္း ခဲြျခားျပထားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ အ႒ကထာမွာ ဖြင့္ျပတဲ့ လူေလးမ်ိဳးက
၁။ မႏုႆေနရယိက = လူငရဲသား
၂။ မႏုႆေပတ = လူၿပိတၱာ
၃။ မႏုႆတိရစၧာန = လူတိရစၧာန္
၄။ ပရမတၳမႏုႆ = လူစင္စစ္ ဆုိတဲ့ လူေလးမ်ိဳးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလူေလးမ်ိဳးရဲ႕ ဖြင့္ဆုိခ်က္ အက်ယ္ကုိလည္း အ႒ကထာမွာ ဆက္လက္ဖြင့္ဆုိ ရွင္းျပပါတယ္။
(၁) မႏုႆေနရယိကေခၚ လူငရဲသားဆုိတာ “လူသားစင္စစ္ျဖစ္ေပမယ့္ သူ႔အသက္သတ္ျခင္း၊ သူ႔ဥစၥာခုိးယူျခင္း၊ သူ႔သားမယား ဖ်က္စီးျခင္း စတဲ့ မျပဳသင့္ မျပဳထုိက္တဲ့ အမႈေတြကုိ ျပဳလုပ္တဲ့အတြက္ မင္းအစုိးရ စသည္တုိ႔က အျပစ္နဲ႔အညီ လက္ေျချဖတ္ျခင္း စတဲ့ အျပစ္ဒဏ္ေတြနဲ႔ အျပစ္ေပးခံရတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ဆင္းရဲဒုကၡ ႀကီးစြာခံစားေနရတဲ့ သူမ်ိဳး” ကုိ ဆုိေၾကာင္း၊
(၂) မႏုႆေပတေခၚ လူၿပိတၱာဆုိတာ “လူသားစင္စစ္ျဖစ္ေပမယ့္ အတိတ္ဘ၀က ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ မေကာင္းမႈေၾကာင့္ အစားအစာ အ၀တ္အထည္ မရွိဘဲ ရွားရွားပါးပါး ျဖစ္ေနရတဲ့အျပင္ ဆာေလာင္မြတ္သိပ္ျခင္း ႏွိပ္စက္ခံေနရတဲ့အတြက္ ဆင္းရဲပင္ပန္းမႈနဲ႔အတူ ရပ္တည္ရာမရျဖစ္ကာ ကတိမ္းကပါး ေျပးလႊားရွာေဖြ လႈပ္ရွားေနရတဲ့ သူမ်ိဳး”ကုိ ဆုိေၾကာင္း၊
(၃) မႏုႆတိရစၧာနေခၚ လူတိရစၧာန္ဆုိတာ “လူလူခ်င္း အတူတူ ျဖစ္ေပမယ့္ သူတပါးကုိ အမွီျပဳကာ အသက္ေမြးေနရၿပီး သူတပါးရဲ႕ တာ၀န္၀တၱရားေတြကုိ လုပ္ကုိင္ေဆာင္ရြက္ေပးရင္း မေနမနား သြားလာလႈပ္ရွား ေနရတဲ့သူနဲ႔ ေလာကဥပေဒေတြကုိ ခ်ိဳးေဖာက္တဲ့အတြက္ အစုိးရဥပေဒေတြနဲ႔အညီ အျပစ္ေပးခံရမွာကုိ ေၾကာက္လန္႔ၿပီး ခုိးေၾကာင္ခုိး၀ွက္နဲ႔ ဟုိဟုိဒီဒီ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ကာ အသက္ရွင္ေန႐ုံ ေနထုိင္စားေသာက္႐ုံကလဲြၿပီး အျခားအရာေတြ အေပၚမွာ အေၾကာင္းအက်ိဳး ဟုတ္မဟုတ္ မစဥ္းစားႏုိင္ဘဲ ဒုကၡႀကီးႀကီးနဲ႔ လွည့္လည္ေျပးလႊားေနရတဲ့ သူမ်ိဳး”တုိ႔ကုိ ဆုိေၾကာင္း၊
(၄) ပရမတၳမႏုႆေခၚ လူစင္စစ္ဆုိတာ “ကုိယ့္အက်ိဳးစီးပြားကုိသိၿပီး ကံကံရဲ႕အက်ိဳးကုိ ယုံၾကည္ကာ မေကာင္းမႈျပဳလုပ္ရမွာ ရွက္ေၾကာက္ျခင္းဆုိတဲ့ ဟိရိၾသတၱပၸနဲ႔ ျပည့္စုံလ်က္ သတၱ၀ါေတြအေပၚမွာ သနားျခင္းရွိတဲ့အျပင္ သံေ၀ဂနဲ႔အညီ မေကာင္းမႈမွေရွာင္ကာ ေကာင္းမႈကုိေဆာင္ရင္း ကုသုိလ္ျဖစ္ေၾကာင္း တရားေတြနဲ႔ ျပည့္စုံေနတဲ့ သူမ်ိဳး”ကုိ ဆုိေၾကာင္း စသျဖင့္ လူေလးမ်ိဳးရဲ႕ အဖြင့္ကုိ အ႒ကထာမွာ ရွင္းလင္းေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒါက စာေပမွာလာတဲ့ လူေလးမ်ိဳးအေၾကာင္း ခဲြျခားမႈပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
စာေပအဖြင့္ေတြနဲ႔အညီ ဒီေန႔ေခတ္ လူေတြရဲ႕ အေျခအေနကုိ ခ်ိန္ထုိးၾကည့္တဲ့အခါ လူစင္စစ္ျဖစ္ဖုိ႔ အေတာ္ မလြယ္လွတာကုိ ေတြ႕ရပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕လူေတြဟာ လက္ေတြ႕သူတုိ႔ လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ အလုပ္ေတြေၾကာင့္ လူ႔ဘ၀ကုိရကာ လူျဖစ္ေနေပမယ့္ လူမစစ္ဘဲ ျဖစ္ေနတာကုိ ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။ အက်ဥ္းေထာင္ေတြ၊ ရဲဘက္စခန္းေတြကုိ ၾကည့္လုိက္ရင္ ဒီလုိလူမ်ိဳးေတြကုိ အမ်ားအျပား ေတြ႕ႏုိင္ပါတယ္။ လူျဖစ္ေနေပမယ့္ ကုိယ့္လုပ္ခဲ့တဲ့ လုပ္ရပ္ေတြေၾကာင့္ ခံစားေနရတဲ့ အျပစ္ဒဏ္ေတြက ငရဲျပည္မွာ ငရဲဒဏ္ခံရသလုိ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ခံစားေနရတဲ့ အျဖစ္ပါ။ တစ္ခါတစ္ေလ ေထာင္က်ဖူးတဲ့ သူေတြရဲ႕ ေျပာစကားအရ ေထာင္ထဲမွာ စစ္ေဆးေမးျမန္း ေျပာဆုိျပဳမႈတာေတြဟာ လူသားတစ္ေယာက္ကုိ ဆက္ဆံျပဳမႈတဲ့ ပုံစံမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲ အမ်ိဳးမ်ိဳး ႏွိပ္စက္ညႇင္းပန္း ခံေနရတာေတြဟာ ငရဲျပည္ထက္ေတာင္ ဆုိးေနသလုိ ျဖစ္တယ္ဆုိတာ ၾကားသိရပါတယ္။ တစ္ဘက္က ျပန္ေတြးၾကည့္ေတာ့ ဘယ္သူမျပဳ မိမိမႈဆုိသလုိ ကုိယ့္လုပ္ရပ္ကပဲ ကုိယ္ကုိ ဒီလုိ ျဖစ္ေစခဲ့တာဆုိေတာ့ ဒါဟာ လူျဖစ္ေပမယ့္ လူလုိမေနရဘဲ လူငရဲသားလုိ ျဖစ္ေနရတဲ့ အျဖစ္ရဲ႕ တန္ျပန္မႈပါပဲ။
တစ္ခ်ိဳ႕က်ေတာ့လည္း လူ႔ဘ၀ကုိ ရလာေပမယ့္ အတိတ္က အကုသုိလ္ကံႀကီးေလေတာ့ စားရမဲ့ ေသာက္ရမဲ့ ျဖစ္ကာ ေနစရာ၊ ၀တ္စရာမရွိတဲ့ ဘ၀နဲ႔ ဆင္းရဲအမ်ိဳးမ်ိဳးကုိ ခံစားေနရတတ္ပါတယ္။ ၿပိတၱာေတြရဲ႕ ဘ၀လုိ ျမင္ေနရေပမယ့္ မဆင္ရတဲ့ ဘ၀၊ သိေနရေပမယ့္ မရွိတဲ့ဘ၀၊ မ်ားေနေပမယ့္ မစားရတဲ့ ဘ၀မ်ိဳး ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ စားရျပန္ေတာ့လည္း မ၀တ၀၊ ၀တ္ရျပန္ေတာ့လည္း မလုံ႔တလု႔ံ ျဖစ္ေနတာလည္း ရွိတတ္ပါတယ္။ ဒီၾကားထဲ ဟုိေရွာင္ဒီေရွာင္ရတဲ့ ေရာဂါတစ္ခုခုသာ ရထားလုိက္ၿပီ ဆုိရင္ေတာ့ ရွိေပမယ့္လည္း မစားႏုိင္၊ မေသာက္ႏုိင္တဲ့ ဘ၀လုိ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ တစ္ခါက ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳေရာဂါနဲ႔အတူ ကင္ဆာေရာဂါပါ ခံစားၿပီး ေနာက္ဆုံး ဒီေရာဂါေတြေၾကာင့္ပဲ ေသဆုံးသြားတဲ့ ရဟန္းဒကာႀကီး တစ္ဦးက မေသခင္ ေရာဂါေတြ ခံစားေနရတဲ့ သူ႔ဘ၀ကုိ ၿငီးျငဴရင္း “အရွင္ဘုရားေရ… တပည့္ေတာ္မွာလည္း ေရာဂါေတြက စုံလွေတာ့ စားခ်င္တုိင္း မစားရဘဲ ဟုိဟာေရွာင္ရ၊ ဒါေရွာင္ရနဲ႔ အရွင္လတ္လတ္ ၿပိတၱာျဖစ္ေနရသလုိပါပဲ ဘုရား…” လုိ႔ ေလွ်ာက္ဖူးတာကုိ သတိရမိပါတယ္္။ ဒကာႀကီးေျပာသလုိဘဲ ဘ၀ဟာ တစ္ခါတစ္ေလ လူသားစင္စစ္ ျဖစ္ေနေပမယ့္ ၿပိတၱာဆန္ဆန္ ျဖစ္ေနရတာေတြလည္း ရွိတတ္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ေရာဂါထူေျပာတာကုိက အကုသုိလ္ရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ပဲ ျဖစ္ေနတာဆုိေတာ့ ဒီလုိေရာဂါေတြနဲ႔ အသက္ရွင္ေနရတဲ့ လူ႔ဘ၀ဟာလည္း ၿပိတၱာဆန္ဆန္လုိ ျဖစ္ေနျပန္ပါတယ္။
ေနာက္ တစ္ခ်ိဳ႕သူေတြက်ျပန္ေတာ့လည္း ကုိယ့္အတြက္ ဘာမွမလုပ္ႏုိင္ဘဲ သူမ်ားအတြက္ ႐ုန္းကန္လႈပ္ရွား ေပးရင္း ကုသုိလ္လည္း မလုပ္ႏုိင္၊ ေၾကာင္းက်ိဳးဆင္ျခင္မႈလည္း မျပဳႏုိင္ျဖစ္ကာ ပင္ပင္ပန္းပန္း သူမ်ားရဲ႕ အလုပ္အေၾကြးဘ၀နဲ႔ပဲ ဘ၀ကုိ အဆုံးသတ္ သြားရတာေတြလည္း ရွိျပန္ပါတယ္။ ပုိဆုိးတာက အသိဉာဏ္မရွိ၊ ကုသုိလ္အကုသုိလ္ကုိ မသိဘဲ သူမ်ားခုိင္းသမွ် လုပ္၊ သူမ်ားေျပာသမွ် နားေထာင္၊ သူမ်ားေကၽြးသမွ် စားၿပီး ဘ၀တစ္ခုလုံး သူမ်ားအတြက္ ကုန္ဆုံးေနၾကရတဲ့ အျဖစ္ပါ။ ဒီလုိဘ၀မ်ိဳးဟာလည္း လူျဖစ္လာေပမယ့္ အသိဉာဏ္မရွိ၊ ကုသုိလ္အကုသုိလ္ကုိ မသိေလေတာ့ စားလုိက္၊ အိမ္လုိက္၊ ကာမဂုဏ္မွီ၀ုိက္၊ သူမ်ားအတြက္ ေပးဆပ္လုိက္နဲ႔ တကယ့္ကုိပဲ တိရစၧာန္လုိ ျဖစ္ေနရတဲ့ ဘ၀ပါ။ ဒီလုိသူေတြရဲ႕ ဘ၀ဟာ လူျဖစ္ေပမယ့္ လူတိရစၧာန္လုိ ျဖစ္ေနတဲ့ဘ၀လုိ႔ ေျပာရမလုိ ျဖစ္ေနပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ ရခဲတဲ့ လူ႔ဘ၀ကုိ ရလာၿပီးမွေတာ့ အျမင့္ဆုံး ပန္းတုိင္အေနနဲ႔ ကိေလသာကုန္ခမ္း နိဗၺာန္နန္းအထိ တက္လွမ္းႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖုိ႔ လုိအပ္လွပါတယ္။ အဲဒီလုိမွ မလုပ္ႏုိင္ေသးရင္လည္း လူသားစင္စစ္ တစ္ေယာက္အျဖစ္နဲ႔ ပစၥဳပၸန္ သံသရာ ႏွစ္ျဖာေကာင္းစားေရးအတြက္ ေကာင္းတာေလးေတြေတာ့ လုပ္ၾကဖုိ႔ လုိပါတယ္။ မေကာင္းမႈကုိေရွာင္ၿပီး ေကာင္းမႈေဆာင္ကာ ကုိယ္က်င့္သီလကုိ လုံေအာင္ထိန္းၿပီး ရတနာသုံးပါးနဲ႔ ကံကံရဲ႕ အက်ိဳးကုိ ယုံၾကည္တဲ့ သဒၶါတရားနဲ႔ ျပည့္စုံေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖုိ႔ လုိပါတယ္။ မေကာင္းမႈ ဒုစ႐ုိက္အမႈေတြကုိ ေရွာင္ၿပီး ေကာင္းတဲ့သုစ႐ုိက္ အမႈေတြနဲ႔ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း ျပဳႏုိင္ေအာင္ အားထုတ္သင့္ပါတယ္။ ကုသုိလ္၊ အကုသုိလ္နဲ႔ အေၾကာင္းအက်ိဳးကုိ သိတဲ့ လူသားတစ္ေယာက္အျဖစ္နဲ႔ ဘ၀ကုိ ရပ္တည္ႏုိင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္သင့္ပါတယ္။ ဒီလုိ ေနႏုိင္မွလည္း လူဟာလူပီသတဲ့လူ၊ ပရမတၳလူ ျဖစ္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဆုိလုိတာက လူ႔ဘ၀ကုိ ရလာေပမယ့္ ရရွိလာတဲ့ လူ႔ဘ၀မွာ ကုိယ့္ရဲ႕အျပဳအမူ၊ အေျပာအဆုိ၊ အေတြးအႀကံေတြေၾကာင့္ လူဟာ လူငရဲသားလည္း ျဖစ္သြားႏုိင္၊ လူၿပိတၱာလည္း ျဖစ္သြားႏုိင္၊ လူတိရစၧာန္လည္း ျဖစ္သြားႏုိင္၊ လူသားစင္စစ္လည္း ျဖစ္ေနႏုိင္တဲ့အတြက္ ဒီလူေလးမ်ိဳးထဲက ကုိယ္ကဘယ္လုိ လူမ်ိဳးျဖစ္ခ်င္လဲဆုိတာ ေရြးခ်ယ္ၿပီး ကုိယ္ျဖစ္ကုိယ္ခံရတဲ့ ဘ၀မွာ ကုိယ္ေရြးခ်ယ္ရာ ကုိယ္စံရမွာျဖစ္လုိ႔ ေရြးခ်ယ္မႈ မမွားၾကဖုိ႔ ဆုိလုိရင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ေရြးခ်ယ္မႈမွားရင္ လူဟာလည္း အဆင့္နိမ့္သြားတတ္တဲ့အတြက္ အမွန္ေရြးခ်ယ္ၿပီး လူပီသတဲ့ အဆင့္ျမင့္လူျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖုိ႔ တုိက္တြန္းလုိရင္း ျဖစ္ပါတယ္။ မေကာင္းတဲ့ အကုသုိလ္ ဒုစ႐ုိက္မ်ားနဲ႔ ေပ်ာ္ေမြ႕ေနတာေတြေၾကာင့္ လူမပီသတဲ့လူ၊ လူတိရစၧာန္၊ လူၿပိတၱာစတဲ့ လူေတြဘ၀ကုိ မေရာက္ေစၾကဘဲ ကုိယ္က်င့္သီလနဲ႔ ကုသုိလ္သုစ႐ုိက္ေတြမွာ ေပ်ာ္ေမြ႕တတ္တဲ့ လူပီသတဲ့ လူစင္စစ္မ်ား ျဖစ္ေအာင္ အသိသတိနဲ႔ ႀကိဳးစားအားထုတ္ၾကဖုိ႔ အႀကံျပဳလုိရင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ လူ႔ဘ၀ဆုိတာ အဆင့္ျမင့္တဲ့ ဘ၀ျဖစ္တဲ့အျပင္ လူ႔ဘုံဟာလည္း (၃၁)ဘုံမွာ အေကာင္းဆုံ သုဂတိဘုံ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အေကာင္းဆုံးဘုံနဲ႔ အဆင့္ျမင့္ဆုံး ဘ၀ကုိ ရရွိထားၾကတဲ့ လူသားမ်ားအေနနဲ႔ ရရွိထားတဲ့ ဘ၀ကုိ မေကာင္းတဲ့ အကုသုိလ္ ဒုစ႐ုိက္အမႈမ်ားမွာ ေပ်ာ္ေမြ႕တတ္တဲ့ ငရဲသားနဲ႔ တူတဲ့လူ၊ ၿပိတၱာနဲ႔ တူတဲ့လူ၊ တိရစၧာန္နဲ႔ တူတဲ့လူမ်ားအျဖစ္ မေရာက္သြားေစဖုိ႔နဲ႔ ခဲခဲရင္းရင္း ရလာတဲ့ ဘ၀ကုိ တန္ဘုိးရွိေအာင္ အသုံးခ်ကာ မေကာင္းမႈေရွာင္ၿပီး ေကာင္းမႈေဆာင္တဲ့ လူပီသတဲ့ လူစင္စစ္ျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖုိ႔ တုိက္တြန္းရင္း ကုိယ္ကုိယ္ကုိ “သင္… ဘယ္လုိလူလဲ”ဆုိတဲ့ အေမးတစ္ပုဒ္ ေမးစမ္းထုတ္ၿပီး လူမပီသေသးရင္လည္း လူပီသေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖုိ႔ ေမတၱာေရွ႕ထား အႀကံေကာင္း ပါးလုိက္ရေတာ့ပါတယ္…။ အားလုံး… လူစင္စစ္ ျဖစ္ႏုိင္ၾကပါေစ…။
ကုိယ္ဘယ္လုိလူလဲဆုိတာ တုိင္းတာဖုိ႔အတြက္ စာေပမွာလာတဲ့ လူအမ်ိဳးအစားမ်ားအေၾကာင္း သိထားဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ၀ိမာန၀တၳဳအ႒ကထာမွာ လူအမ်ိဳးအစားေလးမ်ိဳးရွိေၾကာင္း ခဲြျခားျပထားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ အ႒ကထာမွာ ဖြင့္ျပတဲ့ လူေလးမ်ိဳးက
၁။ မႏုႆေနရယိက = လူငရဲသား
၂။ မႏုႆေပတ = လူၿပိတၱာ
၃။ မႏုႆတိရစၧာန = လူတိရစၧာန္
၄။ ပရမတၳမႏုႆ = လူစင္စစ္ ဆုိတဲ့ လူေလးမ်ိဳးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလူေလးမ်ိဳးရဲ႕ ဖြင့္ဆုိခ်က္ အက်ယ္ကုိလည္း အ႒ကထာမွာ ဆက္လက္ဖြင့္ဆုိ ရွင္းျပပါတယ္။
(၁) မႏုႆေနရယိကေခၚ လူငရဲသားဆုိတာ “လူသားစင္စစ္ျဖစ္ေပမယ့္ သူ႔အသက္သတ္ျခင္း၊ သူ႔ဥစၥာခုိးယူျခင္း၊ သူ႔သားမယား ဖ်က္စီးျခင္း စတဲ့ မျပဳသင့္ မျပဳထုိက္တဲ့ အမႈေတြကုိ ျပဳလုပ္တဲ့အတြက္ မင္းအစုိးရ စသည္တုိ႔က အျပစ္နဲ႔အညီ လက္ေျချဖတ္ျခင္း စတဲ့ အျပစ္ဒဏ္ေတြနဲ႔ အျပစ္ေပးခံရတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ဆင္းရဲဒုကၡ ႀကီးစြာခံစားေနရတဲ့ သူမ်ိဳး” ကုိ ဆုိေၾကာင္း၊
(၂) မႏုႆေပတေခၚ လူၿပိတၱာဆုိတာ “လူသားစင္စစ္ျဖစ္ေပမယ့္ အတိတ္ဘ၀က ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ မေကာင္းမႈေၾကာင့္ အစားအစာ အ၀တ္အထည္ မရွိဘဲ ရွားရွားပါးပါး ျဖစ္ေနရတဲ့အျပင္ ဆာေလာင္မြတ္သိပ္ျခင္း ႏွိပ္စက္ခံေနရတဲ့အတြက္ ဆင္းရဲပင္ပန္းမႈနဲ႔အတူ ရပ္တည္ရာမရျဖစ္ကာ ကတိမ္းကပါး ေျပးလႊားရွာေဖြ လႈပ္ရွားေနရတဲ့ သူမ်ိဳး”ကုိ ဆုိေၾကာင္း၊
(၃) မႏုႆတိရစၧာနေခၚ လူတိရစၧာန္ဆုိတာ “လူလူခ်င္း အတူတူ ျဖစ္ေပမယ့္ သူတပါးကုိ အမွီျပဳကာ အသက္ေမြးေနရၿပီး သူတပါးရဲ႕ တာ၀န္၀တၱရားေတြကုိ လုပ္ကုိင္ေဆာင္ရြက္ေပးရင္း မေနမနား သြားလာလႈပ္ရွား ေနရတဲ့သူနဲ႔ ေလာကဥပေဒေတြကုိ ခ်ိဳးေဖာက္တဲ့အတြက္ အစုိးရဥပေဒေတြနဲ႔အညီ အျပစ္ေပးခံရမွာကုိ ေၾကာက္လန္႔ၿပီး ခုိးေၾကာင္ခုိး၀ွက္နဲ႔ ဟုိဟုိဒီဒီ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ကာ အသက္ရွင္ေန႐ုံ ေနထုိင္စားေသာက္႐ုံကလဲြၿပီး အျခားအရာေတြ အေပၚမွာ အေၾကာင္းအက်ိဳး ဟုတ္မဟုတ္ မစဥ္းစားႏုိင္ဘဲ ဒုကၡႀကီးႀကီးနဲ႔ လွည့္လည္ေျပးလႊားေနရတဲ့ သူမ်ိဳး”တုိ႔ကုိ ဆုိေၾကာင္း၊
(၄) ပရမတၳမႏုႆေခၚ လူစင္စစ္ဆုိတာ “ကုိယ့္အက်ိဳးစီးပြားကုိသိၿပီး ကံကံရဲ႕အက်ိဳးကုိ ယုံၾကည္ကာ မေကာင္းမႈျပဳလုပ္ရမွာ ရွက္ေၾကာက္ျခင္းဆုိတဲ့ ဟိရိၾသတၱပၸနဲ႔ ျပည့္စုံလ်က္ သတၱ၀ါေတြအေပၚမွာ သနားျခင္းရွိတဲ့အျပင္ သံေ၀ဂနဲ႔အညီ မေကာင္းမႈမွေရွာင္ကာ ေကာင္းမႈကုိေဆာင္ရင္း ကုသုိလ္ျဖစ္ေၾကာင္း တရားေတြနဲ႔ ျပည့္စုံေနတဲ့ သူမ်ိဳး”ကုိ ဆုိေၾကာင္း စသျဖင့္ လူေလးမ်ိဳးရဲ႕ အဖြင့္ကုိ အ႒ကထာမွာ ရွင္းလင္းေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ဒါက စာေပမွာလာတဲ့ လူေလးမ်ိဳးအေၾကာင္း ခဲြျခားမႈပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
စာေပအဖြင့္ေတြနဲ႔အညီ ဒီေန႔ေခတ္ လူေတြရဲ႕ အေျခအေနကုိ ခ်ိန္ထုိးၾကည့္တဲ့အခါ လူစင္စစ္ျဖစ္ဖုိ႔ အေတာ္ မလြယ္လွတာကုိ ေတြ႕ရပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕လူေတြဟာ လက္ေတြ႕သူတုိ႔ လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ အလုပ္ေတြေၾကာင့္ လူ႔ဘ၀ကုိရကာ လူျဖစ္ေနေပမယ့္ လူမစစ္ဘဲ ျဖစ္ေနတာကုိ ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။ အက်ဥ္းေထာင္ေတြ၊ ရဲဘက္စခန္းေတြကုိ ၾကည့္လုိက္ရင္ ဒီလုိလူမ်ိဳးေတြကုိ အမ်ားအျပား ေတြ႕ႏုိင္ပါတယ္။ လူျဖစ္ေနေပမယ့္ ကုိယ့္လုပ္ခဲ့တဲ့ လုပ္ရပ္ေတြေၾကာင့္ ခံစားေနရတဲ့ အျပစ္ဒဏ္ေတြက ငရဲျပည္မွာ ငရဲဒဏ္ခံရသလုိ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ခံစားေနရတဲ့ အျဖစ္ပါ။ တစ္ခါတစ္ေလ ေထာင္က်ဖူးတဲ့ သူေတြရဲ႕ ေျပာစကားအရ ေထာင္ထဲမွာ စစ္ေဆးေမးျမန္း ေျပာဆုိျပဳမႈတာေတြဟာ လူသားတစ္ေယာက္ကုိ ဆက္ဆံျပဳမႈတဲ့ ပုံစံမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲ အမ်ိဳးမ်ိဳး ႏွိပ္စက္ညႇင္းပန္း ခံေနရတာေတြဟာ ငရဲျပည္ထက္ေတာင္ ဆုိးေနသလုိ ျဖစ္တယ္ဆုိတာ ၾကားသိရပါတယ္။ တစ္ဘက္က ျပန္ေတြးၾကည့္ေတာ့ ဘယ္သူမျပဳ မိမိမႈဆုိသလုိ ကုိယ့္လုပ္ရပ္ကပဲ ကုိယ္ကုိ ဒီလုိ ျဖစ္ေစခဲ့တာဆုိေတာ့ ဒါဟာ လူျဖစ္ေပမယ့္ လူလုိမေနရဘဲ လူငရဲသားလုိ ျဖစ္ေနရတဲ့ အျဖစ္ရဲ႕ တန္ျပန္မႈပါပဲ။
တစ္ခ်ိဳ႕က်ေတာ့လည္း လူ႔ဘ၀ကုိ ရလာေပမယ့္ အတိတ္က အကုသုိလ္ကံႀကီးေလေတာ့ စားရမဲ့ ေသာက္ရမဲ့ ျဖစ္ကာ ေနစရာ၊ ၀တ္စရာမရွိတဲ့ ဘ၀နဲ႔ ဆင္းရဲအမ်ိဳးမ်ိဳးကုိ ခံစားေနရတတ္ပါတယ္။ ၿပိတၱာေတြရဲ႕ ဘ၀လုိ ျမင္ေနရေပမယ့္ မဆင္ရတဲ့ ဘ၀၊ သိေနရေပမယ့္ မရွိတဲ့ဘ၀၊ မ်ားေနေပမယ့္ မစားရတဲ့ ဘ၀မ်ိဳး ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ စားရျပန္ေတာ့လည္း မ၀တ၀၊ ၀တ္ရျပန္ေတာ့လည္း မလုံ႔တလု႔ံ ျဖစ္ေနတာလည္း ရွိတတ္ပါတယ္။ ဒီၾကားထဲ ဟုိေရွာင္ဒီေရွာင္ရတဲ့ ေရာဂါတစ္ခုခုသာ ရထားလုိက္ၿပီ ဆုိရင္ေတာ့ ရွိေပမယ့္လည္း မစားႏုိင္၊ မေသာက္ႏုိင္တဲ့ ဘ၀လုိ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ တစ္ခါက ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳေရာဂါနဲ႔အတူ ကင္ဆာေရာဂါပါ ခံစားၿပီး ေနာက္ဆုံး ဒီေရာဂါေတြေၾကာင့္ပဲ ေသဆုံးသြားတဲ့ ရဟန္းဒကာႀကီး တစ္ဦးက မေသခင္ ေရာဂါေတြ ခံစားေနရတဲ့ သူ႔ဘ၀ကုိ ၿငီးျငဴရင္း “အရွင္ဘုရားေရ… တပည့္ေတာ္မွာလည္း ေရာဂါေတြက စုံလွေတာ့ စားခ်င္တုိင္း မစားရဘဲ ဟုိဟာေရွာင္ရ၊ ဒါေရွာင္ရနဲ႔ အရွင္လတ္လတ္ ၿပိတၱာျဖစ္ေနရသလုိပါပဲ ဘုရား…” လုိ႔ ေလွ်ာက္ဖူးတာကုိ သတိရမိပါတယ္္။ ဒကာႀကီးေျပာသလုိဘဲ ဘ၀ဟာ တစ္ခါတစ္ေလ လူသားစင္စစ္ ျဖစ္ေနေပမယ့္ ၿပိတၱာဆန္ဆန္ ျဖစ္ေနရတာေတြလည္း ရွိတတ္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ေရာဂါထူေျပာတာကုိက အကုသုိလ္ရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ပဲ ျဖစ္ေနတာဆုိေတာ့ ဒီလုိေရာဂါေတြနဲ႔ အသက္ရွင္ေနရတဲ့ လူ႔ဘ၀ဟာလည္း ၿပိတၱာဆန္ဆန္လုိ ျဖစ္ေနျပန္ပါတယ္။
ေနာက္ တစ္ခ်ိဳ႕သူေတြက်ျပန္ေတာ့လည္း ကုိယ့္အတြက္ ဘာမွမလုပ္ႏုိင္ဘဲ သူမ်ားအတြက္ ႐ုန္းကန္လႈပ္ရွား ေပးရင္း ကုသုိလ္လည္း မလုပ္ႏုိင္၊ ေၾကာင္းက်ိဳးဆင္ျခင္မႈလည္း မျပဳႏုိင္ျဖစ္ကာ ပင္ပင္ပန္းပန္း သူမ်ားရဲ႕ အလုပ္အေၾကြးဘ၀နဲ႔ပဲ ဘ၀ကုိ အဆုံးသတ္ သြားရတာေတြလည္း ရွိျပန္ပါတယ္။ ပုိဆုိးတာက အသိဉာဏ္မရွိ၊ ကုသုိလ္အကုသုိလ္ကုိ မသိဘဲ သူမ်ားခုိင္းသမွ် လုပ္၊ သူမ်ားေျပာသမွ် နားေထာင္၊ သူမ်ားေကၽြးသမွ် စားၿပီး ဘ၀တစ္ခုလုံး သူမ်ားအတြက္ ကုန္ဆုံးေနၾကရတဲ့ အျဖစ္ပါ။ ဒီလုိဘ၀မ်ိဳးဟာလည္း လူျဖစ္လာေပမယ့္ အသိဉာဏ္မရွိ၊ ကုသုိလ္အကုသုိလ္ကုိ မသိေလေတာ့ စားလုိက္၊ အိမ္လုိက္၊ ကာမဂုဏ္မွီ၀ုိက္၊ သူမ်ားအတြက္ ေပးဆပ္လုိက္နဲ႔ တကယ့္ကုိပဲ တိရစၧာန္လုိ ျဖစ္ေနရတဲ့ ဘ၀ပါ။ ဒီလုိသူေတြရဲ႕ ဘ၀ဟာ လူျဖစ္ေပမယ့္ လူတိရစၧာန္လုိ ျဖစ္ေနတဲ့ဘ၀လုိ႔ ေျပာရမလုိ ျဖစ္ေနပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ ရခဲတဲ့ လူ႔ဘ၀ကုိ ရလာၿပီးမွေတာ့ အျမင့္ဆုံး ပန္းတုိင္အေနနဲ႔ ကိေလသာကုန္ခမ္း နိဗၺာန္နန္းအထိ တက္လွမ္းႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖုိ႔ လုိအပ္လွပါတယ္။ အဲဒီလုိမွ မလုပ္ႏုိင္ေသးရင္လည္း လူသားစင္စစ္ တစ္ေယာက္အျဖစ္နဲ႔ ပစၥဳပၸန္ သံသရာ ႏွစ္ျဖာေကာင္းစားေရးအတြက္ ေကာင္းတာေလးေတြေတာ့ လုပ္ၾကဖုိ႔ လုိပါတယ္။ မေကာင္းမႈကုိေရွာင္ၿပီး ေကာင္းမႈေဆာင္ကာ ကုိယ္က်င့္သီလကုိ လုံေအာင္ထိန္းၿပီး ရတနာသုံးပါးနဲ႔ ကံကံရဲ႕ အက်ိဳးကုိ ယုံၾကည္တဲ့ သဒၶါတရားနဲ႔ ျပည့္စုံေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖုိ႔ လုိပါတယ္။ မေကာင္းမႈ ဒုစ႐ုိက္အမႈေတြကုိ ေရွာင္ၿပီး ေကာင္းတဲ့သုစ႐ုိက္ အမႈေတြနဲ႔ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း ျပဳႏုိင္ေအာင္ အားထုတ္သင့္ပါတယ္။ ကုသုိလ္၊ အကုသုိလ္နဲ႔ အေၾကာင္းအက်ိဳးကုိ သိတဲ့ လူသားတစ္ေယာက္အျဖစ္နဲ႔ ဘ၀ကုိ ရပ္တည္ႏုိင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္သင့္ပါတယ္။ ဒီလုိ ေနႏုိင္မွလည္း လူဟာလူပီသတဲ့လူ၊ ပရမတၳလူ ျဖစ္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဆုိလုိတာက လူ႔ဘ၀ကုိ ရလာေပမယ့္ ရရွိလာတဲ့ လူ႔ဘ၀မွာ ကုိယ့္ရဲ႕အျပဳအမူ၊ အေျပာအဆုိ၊ အေတြးအႀကံေတြေၾကာင့္ လူဟာ လူငရဲသားလည္း ျဖစ္သြားႏုိင္၊ လူၿပိတၱာလည္း ျဖစ္သြားႏုိင္၊ လူတိရစၧာန္လည္း ျဖစ္သြားႏုိင္၊ လူသားစင္စစ္လည္း ျဖစ္ေနႏုိင္တဲ့အတြက္ ဒီလူေလးမ်ိဳးထဲက ကုိယ္ကဘယ္လုိ လူမ်ိဳးျဖစ္ခ်င္လဲဆုိတာ ေရြးခ်ယ္ၿပီး ကုိယ္ျဖစ္ကုိယ္ခံရတဲ့ ဘ၀မွာ ကုိယ္ေရြးခ်ယ္ရာ ကုိယ္စံရမွာျဖစ္လုိ႔ ေရြးခ်ယ္မႈ မမွားၾကဖုိ႔ ဆုိလုိရင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ေရြးခ်ယ္မႈမွားရင္ လူဟာလည္း အဆင့္နိမ့္သြားတတ္တဲ့အတြက္ အမွန္ေရြးခ်ယ္ၿပီး လူပီသတဲ့ အဆင့္ျမင့္လူျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖုိ႔ တုိက္တြန္းလုိရင္း ျဖစ္ပါတယ္။ မေကာင္းတဲ့ အကုသုိလ္ ဒုစ႐ုိက္မ်ားနဲ႔ ေပ်ာ္ေမြ႕ေနတာေတြေၾကာင့္ လူမပီသတဲ့လူ၊ လူတိရစၧာန္၊ လူၿပိတၱာစတဲ့ လူေတြဘ၀ကုိ မေရာက္ေစၾကဘဲ ကုိယ္က်င့္သီလနဲ႔ ကုသုိလ္သုစ႐ုိက္ေတြမွာ ေပ်ာ္ေမြ႕တတ္တဲ့ လူပီသတဲ့ လူစင္စစ္မ်ား ျဖစ္ေအာင္ အသိသတိနဲ႔ ႀကိဳးစားအားထုတ္ၾကဖုိ႔ အႀကံျပဳလုိရင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ လူ႔ဘ၀ဆုိတာ အဆင့္ျမင့္တဲ့ ဘ၀ျဖစ္တဲ့အျပင္ လူ႔ဘုံဟာလည္း (၃၁)ဘုံမွာ အေကာင္းဆုံ သုဂတိဘုံ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အေကာင္းဆုံးဘုံနဲ႔ အဆင့္ျမင့္ဆုံး ဘ၀ကုိ ရရွိထားၾကတဲ့ လူသားမ်ားအေနနဲ႔ ရရွိထားတဲ့ ဘ၀ကုိ မေကာင္းတဲ့ အကုသုိလ္ ဒုစ႐ုိက္အမႈမ်ားမွာ ေပ်ာ္ေမြ႕တတ္တဲ့ ငရဲသားနဲ႔ တူတဲ့လူ၊ ၿပိတၱာနဲ႔ တူတဲ့လူ၊ တိရစၧာန္နဲ႔ တူတဲ့လူမ်ားအျဖစ္ မေရာက္သြားေစဖုိ႔နဲ႔ ခဲခဲရင္းရင္း ရလာတဲ့ ဘ၀ကုိ တန္ဘုိးရွိေအာင္ အသုံးခ်ကာ မေကာင္းမႈေရွာင္ၿပီး ေကာင္းမႈေဆာင္တဲ့ လူပီသတဲ့ လူစင္စစ္ျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖုိ႔ တုိက္တြန္းရင္း ကုိယ္ကုိယ္ကုိ “သင္… ဘယ္လုိလူလဲ”ဆုိတဲ့ အေမးတစ္ပုဒ္ ေမးစမ္းထုတ္ၿပီး လူမပီသေသးရင္လည္း လူပီသေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖုိ႔ ေမတၱာေရွ႕ထား အႀကံေကာင္း ပါးလုိက္ရေတာ့ပါတယ္…။ အားလုံး… လူစင္စစ္ ျဖစ္ႏုိင္ၾကပါေစ…။
