ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္စံေတာ္မူခါနီး မွာေတာ္မူသြားသည့္ စကားမ်ားတြင္ “ခ်စ္သားအာနႏၵာ… ငါဘုရား ကြယ္လြန္ေသာအခါ၌ ဆႏၷရဟန္းအား ျဗဟၼဒဏ္ေပးအပ္၏၊ ေပးရမည္”ဟူသည့္ အမွာစကားလည္း တစ္ခုအပါအ၀င္ ျဖစ္၏။ ထုိအခါ အရွင္အာနႏၵာမေထရ္က “ျမတ္စြာဘုရား… ျဗဟၼဒဏ္ဟူသည္ အဘယ္ပါနည္း”ဟု ေမးျမန္း ေလွ်ာက္ထားသည့္အခါ ျမတ္ဗုဒၶက “ခ်စ္သား အာနႏၵာ… ဆႏၷရဟန္းသည္ သူေျပာဆုိလုိရာ စကားကုိ ေျပာဆုိႏုိင္၏၊ သုိ႔ရာတြင္ ရဟန္းတုိ႔ကမူ ထုိဆႏၷရဟန္းအား တစ္စုံတစ္ခုမွ် မေျပာဆုိအပ္၊ မဆုံးမအပ္၊ မကံျမစ္အပ္၊ ဤကား ျဗဟၼဒဏ္တည္း…”ဟု မိန္႔ေတာ္မူ၏။ ဤကား မဟာပရိနိဗၺာနသုတ္တြင္ လာသည့္ ဗုဒၶျမတ္စြာ၏ ေနာက္ဆုံးအခ်ိန္တြင္ မွာၾကားေတာ္မူသြားသည့္ ဆႏၷရဟန္းအား ျဗဟၼဒဏ္ေပးရမည္ဟူသည့္ စကားရပ္ျဖစ္ပါ၏။
စင္စစ္ ဆႏၷရဟန္းကား အျခားသူမဟုတ္။ ျမတ္ဗုဒၶႏွင့္ တစ္ခ်ိန္တည္း တစ္ၿပိဳင္တည္း ဖြားျမင္ေတာ္မူခဲ့သည့္ ဖြားဖက္ေတာ္ ဆႏၷအမတ္ပင္ ျဖစ္၏။ ဘုရားအေလာင္း ေတာထြက္ေတာ္မူသည့္ ေန႔တြင္လည္း အေနာ္မာျမစ္ကားနားအထိ လုိက္ပါပုိ႔ေဆာင္ေပးခဲ့သည့္ အတူေန တပည့္အလုပ္အေကၽြးလည္း ျဖစ္၏။ ျမန္မာဗုဒၶဘာသာအမ်ားက သူ႔ကုိ ျမင္းၿမီးဆဲြ ေမာင္စံဟု သိေနၾက၏။ ျမတ္ဗုဒၶ ဘုရားျဖစ္ေတာ္မူၿပီးေနာက္၌ ဆႏၷသည္ ရဟန္းအျဖစ္ကုိ ရယူကာ သာသနာ့ေဘာင္သုိ႔ ၀င္ေရာက္ခဲ့၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္သူ႔ကုိ ဆႏၷမေထရ္ဟု ေခၚၾက၏။ ဆႏၷရဟန္းသည္ ရဟန္းျဖစ္ေတာ္မူခဲ့ေသာ္လည္း ရဟန္းတရားကုိ ေကာင္းေကာင္းအားထုတ္မႈ မရွိလွေပ။ ဖြားဖက္ေတာ္ဟူေသာ အေခၚအေ၀ၚ၊ ဘုရားရွင္၏ ငယ္ေဖာ္ဟူေသာ အသုံးအႏႈန္း၊ ဗုဒၶ၏ လူ႔ဘ၀က အလုပ္အေကၽြးဟူေသာ အေျပာအဆုိမ်ားတြင္ သာယာကာ မာန္မာန ၀င္ေနဟန္ ရွိေပ၏။ ဆႏၷရဟန္း၏ အေျပာအဆုိ အေနအထုိင္ အလုပ္အကုိင္ အမွားမ်ား ျမင္ရေတြ႕ရသျဖင့္ အျခားေသာ ရဟန္းေတာ္မ်ားက ေျပာဆုိဆုံးမသည့္ အခါတြင္လည္း သူက “အရွင္ဘုရားတုိ႔ အေနနဲ႔ တပည့္ေတာ္ကုိ ေျပာဆုိဆုံးမစရာ အေၾကာင္းမရွိပါဘူး၊ တပည့္ေတာ္ရဲ႕ ဘုရား၊ တပည့္ေတာ္ရဲ႕ တရား၊ တပည့္ေတာ္ရဲ႕ ဆရာရဲ႕ အရွိန္ေၾကာင့္ ေျပာမည့္ေျပာ တပည့္ေတာ္ကသာ ေျပာရမွာပါဘုရား…” စသည္ျဖင့္ အဆုံးအမ မခံ၊ ျပန္လွန္၍ပင္ ေျပာဆုိတတ္ေသး၏။
ထုိအျပဳအမႈမ်ားေၾကာင့္ ျမတ္စြာဘုရား ကုိယ္ေတာ္တုိင္ပင္ ဆႏၷရဟန္းကုိ ကဲ့ရဲ႕ေတာ္မူကာ ၀ိနည္းသိကၡာပုဒ္ ပညတ္ေပးခဲ့ရ၏။ ၀ိနည္းသိကၡာပုဒ္ ပညတ္၍ တားျမစ္ေသာ္လည္း ဆႏၷရဟန္းသည္ မိမိကုိယ္ကုိ ျပဳျပင္ျခင္းမရွိ အျပဳမွား၊ အေျပာမွား၊ အႀကံမွားမ်ားျဖင့္သာ ေနၿမဲေနေနေပ၏။ ေနာက္ဆုံးတြင္ ျမတ္ဗုဒၶသည္ ဆႏၷရဟန္း၏ အေျခအေနရ ဘုရားပရိနိဗၺာန္ျပဳသြားမွသာ တရားရႏုိင္သည့္ အေနအထား ရွိေနသျဖင့္ ပရိနိဗၺာန္ စံေတာ္မူခါနီးတြင္ အရွင္အာနႏၵာမေထရ္အား ဆႏၷရဟန္းကုိ သံဃာေတာ္မ်ားက ျဗဟၼဒဏ္ေပးၾကရန္ မိန္႔ေတာ္မူခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေပ၏။ ဗုဒၶပရိနိဗၺာန္ စံေတာ္မူၿပီးေနာက္၌ သံဃာေတာ္မ်ားသည္ ဗုဒၶမိန္႔ေတာ္မူသည့္အတုိင္း ဆႏၷရဟန္းအား ျဗဟၼဒဏ္ ေပးလုိက္ၾက၏။ ဆႏၷရဟန္းႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အေကာင္းအဆုိး မွန္သမွ်ကုိ ဘာတစ္ခုမွ် မေျပာ လ်စ္လ်ဴ႐ႈ၍သာ ေနလုိက္ၾကေတာ့၏။ ထုိအခါ အဖဲြ႕အစည္းႏွင့္ ေနရသည့္ဘ၀တြင္ အဖဲြ႕အစည္းက အသိအမွတ္မျပဳ တစ္ပါးတည္း အထီးက်န္ ေနလုိက္ရသျဖင့္ ဆႏၷရဟန္း သတိသံေ၀ဂ ရလာခဲ့၏။ မာန္မာန က်လာခဲ့၏။ အထီးက်န္ျဖစ္ကာ ဆုိဆုံးမသူ မရွိသည့္ အျဖစ္၏ ဆင္းရဲဒုကၡကုိ ေကာင္းစြာ သေဘာေပါက္သြားခဲ့၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ သံဃာ့ပရိတ္သတ္အား ျပန္ေတာင္ပန္းကာ ရဟန္းတရားကုိ ႀကိဳးစားအားထုတ္ခဲ့၏။ ေနာက္ဆုံးတြင္ အရွင္အာနႏၵာ မေထရ္၏ ေက်းဇူးျဖင့္ ဆႏၷရဟန္းသည္ ရဟႏၲာ ျဖစ္သြားခဲ့ေလေတာ့၏။ ဤကား ျဗဟၼဒဏ္ အေပးခံရသျဖင့္ ဆင္းရဲခဲ့ရသည့္ အျဖစ္ႏွင့္ ေနာင္တရကာ ၀န္ခ်ေတာင္းပန္သျဖင့္ ရဟန္းတရား ရရွိေတာ္မူသြားသည့္ ဆႏၷရဟန္း၏ ဘ၀တစ္စိပ္တစ္ေဒသပင္ ျဖစ္၏။
ဤ၌ အဓိကေျပာလုိသည္မွာ ျဗဟၼဒဏ္ အေၾကာင္းပင္ ျဖစ္ပါ၏။ အလြယ္ေျပာရလွ်င္ ျဗဟၼဒဏ္ဟူသည္ အေျပာခက္၊ အဆုိခက္၊ အဆုံးအမခက္သည့္ သူမ်ားအား ဒဏ္ခတ္သည့္ သေဘာျဖင့္ ေနာင္ၾကဥ္ေစရန္ ျပဳျပင္ဆုံးမသည့္ ဒဏ္တစ္ခုပင္ ျဖစ္၏။ ျဗဟၼဒဏ္ေပးလုိက္သျဖင့္ အေပးခံရသူ ေနာင္တရ၍ ျပန္လည္၀န္ခ် ေတာင္းပန္လာလွ်င္ ခြင့္လြတ္သီးခံၿပီး တရားအလုပ္မ်ားျဖင့္ ေကာင္းမြန္ေစလုိရန္ ျဖစ္၏။ ေနာက္ဆုံး ျဗဟၼဒဏ္ေပးေသာ္လည္း ေနာင္တမရ အသိမ၀င္ မျပဳျပင္လွ်င္ကား သေဗၺသတၱာ ကမၼႆကာဟုသာ သေဘာထားရမည့္ သေဘာရွိ၏။
စင္စစ္ အေသအခ်ာေတြးၾကည့္လွ်င္ ျဗဟၼဒဏ္သည္ အျခားအျခားေသာ ျပစ္ဒဏ္မ်ားထက္ပင္ ေၾကာက္စရာ ေကာင္းလွေပ၏။ အျခားေသာ ဒဏ္မ်ားသည္ မိမိက အျပစ္ဒဏ္ခံၿပီးလွ်င္ ၿပီးသြားၿပီး မိမိပတ္၀န္းက်င္ အသုိင္းအ၀ုိင္းႏွင့္ ကင္းကြာႏုိင္ဖြယ္ မရွိေသာ္လည္း ျဗဟၼဒဏ္ အေပးခံရပါက အဖဲြ႕အစည္းရွိၿပီး အဖဲြ႕အစည္းအျပင္ ေရာက္ေနသကဲ့သုိ႔ ျဖစ္ေနေပ၏။ မည္သူမွ် မရွိသည့္အခါ တစ္ဦးတစ္ေယာက္တည္း လြတ္လပ္မႈပင္ ရွိေသးသည္ဟု ထင္ဖြယ္ရွိေသာ္လည္း အဆုိးလည္းေျပာသူ အေကာင္းလည္း ေျပာသူမရွိသည့္အခါတြင္ကား ထုိလြတ္လပ္မႈသည္ အထီးက်န္မႈ၊ စိတ္အားငယ္မႈ၊ အမွားအမွန္ မခဲြျခားႏုိင္မႈ စသည္စသည္ျဖင့္ အဆုိးဘက္သုိ႔သာ ေျပာင္းသြားတတ္ေပ၏။ အလုံးစုံျပည့္စုံသူ မဟုတ္သျဖင့္ ဆရာေကာင္း သမားေကာင္း၊ မိတ္ေကာင္း ေဆြေကာင္းမ်ား၏ အႀကံေပးမႈ၊ ကူညီေဖးမမႈမ်ား လုိအပ္လွေသာ္လည္း ျဗဟၼဒဏ္ အေပးခံရသျဖင့္ ထုိအကူအညီမ်ား ဆုံး႐ႈံးေနရမႈသည္ အမွန္စင္စစ္ ေၾကာက္စရာ အစစ္ပင္ ျဖစ္ေပေတာ့၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ပညာရွိမ်ားက အဆုံးအမလြယ္သူ ျဖစ္ေစရန္ တုိက္တြန္းေတာ္မူၾကျခင္း ျဖစ္၏။ အဆုံးအမခက္သျဖင့္ လစ္လ်ဴ႐ႈကာ ဒဏ္ေပးခံရလွ်င္ ေနာင္တတရား အထီးက်န္မႈမ်ားႏွင့္ ပစၥဳပၸန္ သံသရာ ႏွစ္ျဖာဆုိးက်ိဳးကုိသာ ျဖစ္ေစႏုိင္ေၾကာင္း သတိေပးေတာ္မူျခင္း ျဖစ္၏။
အမွန္အားျဖင့္ ဆႏၷရဟန္းသည္ အဆုံးအမခက္သျဖင့္ ေနာက္ဆုံးတြင္ ျဗဟၼဒဏ္ေပးကာ ဆုံးမလုိက္ရေသာ္လည္း အလြန္ဆုိး၀ါးလွသည္ကား မဟုတ္လွေပ။ ယေန႔ေခတ္ႏွင့္ယွဥ္လွ်င္ ဆႏၷရဟန္း၏ လုပ္ရပ္မ်ားသည္ ၾကီးက်ယ္သည္ဟုပင္ မဆုိသာေပ။ မ်က္ေမွာက္ေခတ္တြင္ ဆုိဆုံးမေခတ္သျဖင့္ ျဗဟၼဒဏ္ေပးရမည္ ဆုိလွ်င္ကား မေရမတြက္ႏုိင္ေအာင္ မ်ားေနၾကမည္သာ ျဖစ္ေပ၏။ ယေန႔ေခတ္တြင္ အခ်ိဳ႕သူမ်ားသည္ ပညာရွိသူေတာ္ေကာင္းထံ အဆုံးအမခံရန္ အသာထား၊ ဆုံးမေပးသည့္ သူ႔ကုိပင္ အေကာင္းမျမင္ အျပစ္တင္သူမ်ားက ပုိမ်ားလွ၏။ အဆုံးအမျပဳေပးလွ်င္ ၀မ္းေျမာက္မႈႏွင့္ လက္ခံလုိက္နာ ျပဳျပင္ရန္မဆုိထားႏွင့္ ဆုံးမျပဳျပင္သူကုိပင္ ေရွာင္ၾကဥ္သြားတတ္ၾက၏။ မိမိအမွားလုပ္ေနသည္ကုိ အသိမ၀င္ မျပဳျပင္ၾကဘဲ အမွန္ေျပာသူ၊ ညြန္ျပသူကုိပင္ အျပစ္ရွာသည္ဟု ထင္တတ္ၾကေသး၏။ သုိ႔ျဖစ္၍လည္း အခ်ိဳ႕ဆရာသမားမ်ားက မရလွ်င္လည္း သူ႔ထုိက္ႏွင့္သူပဲ ရွိပါေစေတာ့ဟုသာ ေနလုိက္တတ္ၾက၏။ ထုိအခါ ဆုိးက်ိဳးျဖစ္သြားသူမွာ အဆုံးအမခက္သူသာ ျဖစ္ခဲ့ရ၏။ ဆရာမရွိ၊ ဆုံးမျပဳျပင္သူမရွိ၊ အေကာင္းညြန္သူမရွိသည့္ ဘ၀ျဖင့္ အမွားအမွန္ မခဲြျခားႏုိင္ဘဲ အမွားကုိ အမွန္ထင္ကာ ေလွ်ာက္ေနမိသျဖင့္ ေနာက္ဆုံးတြင္ အပါယ္လားသည့္ အျဖစ္ႏွင့္ ႀကဳံၾကရတတ္ေပ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အဆုံးအမခက္သူ ျဖစ္ေနတတ္ေသာ္လည္း ျဗဟၼဒဏ္ေပးရသည္အထိ ဆုံးမရခက္သူ မျဖစ္ၾကရန္ ဆုိျခင္းျဖစ္၏။
စာေရးသူ၏ အသုိင္းအ၀ုိင္းတြင္လည္း ထုိသုိ႔ အဆံုးအမ ခက္သူမ်ား ရွိေနတတ္၏။ အခ်ိဳ႕က အေျပာခံ အဆုိခံ အဆုံးအမခံရမည္ကုိ ေၾကာက္သျဖင့္ ဆရာသမားမ်ားႏွင့္ ေ၀းရာကုိ ေရွာင္ေနတတ္ၾက၏။ ပုထုဇင္၏ သေဘာအရ အျပစ္အေျပာခံရလွ်င္ မႀကဳိက္ျဖစ္တတ္ၾက၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္လည္း အျပစ္ျပ၍ ေျပာလာသည့္အခါ အလုိမက် ျဖစ္ၾကဟန္ ရွိေပ၏။ ဘုန္းႀကီးႏွင့္ေတြ႕လွ်င္၊ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းသြားလွ်င္ အျပစ္ေျပာခံရမည္ကုိ စုိးရိမ္သျဖင့္ “မသြားတာေကာင္းပါတယ္”ဟု ေတြးကာ ေရွာင္ေနတတ္သည့္ သေဘာရွိ၏။ ထုိသုိ႔ ေရွာင္ရင္ေရွာင္ရင္း ၾကာသည့္အခါ ဘုရားေက်ာင္းကန္ႏွင့္ေ၀းကာ အဆုံးအမလည္းကင္းၿပီး အသုံးမက်သည္မ်ားျဖင့္သာ က်င္လည္ေနတတ္ေပ၏။ အေကာင္းလည္းေျပာသူ၊ အဆုိးလည္းေျပာသူ မရွိသျဖင့္ အေကာင္းအဆုိး အမွားအမွန္ မခဲြျခားႏုိင္ဘဲ အလဲြအမွားမ်ားသာ ျဖစ္ေပၚေနသည္မ်ား ရွိတတ္၏။ အရင္းစစ္သည့္အခါ မိမိက မေကာင္းသည္မ်ား လုပ္မိေနသျဖင့္ မေကာင္းျပၿပီး အေကာင္းေျပာမည္ကုိ ရင္မဆုိင္လုိသျဖင့္ အဆုံးအမမ်ား ေ၀းရာသုိ႔ ေရွာင္ေနၾကသည့္ သေဘာရွိ၏။ စင္စစ္ အေသအခ်ာေတြးၾကည့္လွ်င္ အျပစ္ျပၿပီး ေျပာဆုိေပးသူ ရွိေနသည္ကုိပင္ ေက်းဇူးတင္သင့္လွ၏။ မိမိမျမင္သည့္ အျပစ္ကုိ ျမင္ေစသျဖင့္ မိမိကုိယ္တုိင္ ျပင္ခြင့္ရလွ်င္ ဤသည္မွာ ကုသုိလ္ကံ ထူးသည္၍သာ ျဖစ္ပါ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ပညာရွိမ်ားက “အျပစ္ျပ၍ ဆုံးမသူကုိ ေရႊအုိးျပသူအျဖစ္ သေဘာထားပါ”ဟု ဆုိၾကျခင္း ျဖစ္၏။
အျပစ္ျပလာသူသည္ စင္စစ္ မိမိအက်ိဳးကုိ လုိလားသူျဖစ္၏။ မိမိ၏အက်ိဳးကုိ လုိလားသျဖင့္လည္း အျပစ္မ်ားကုိျမင္ၿပီး အႏွစ္မ်ားျဖင့္ ျပင္ေစရန္ မွားေၾကာင္း၊ မလုပ္သင့္ေၾကာင္း ေထာက္ျပေျပာဆုိျခင္း ျဖစ္၏။ မိမိအားတုိက္႐ုိက္ ေျပာဆုိလာသည္ကပင္ အေကာင္းျပဳျပင္ေစလုိ၍ ဆုိသည္မွာ ထင္ရွားလွ၏။ အခ်ိဳ႕က အျပစ္ျပေသာ္လည္း မိမိအားတုိက္႐ုိက္ျပျခင္း မဟုတ္ဘဲ မိမိကြယ္ရာတြင္ အပုတ္ခ်ျခင္း ျဖစ္ေနတတ္၏။ အျပစ္ကားျပ၏ သုိ႔ေသာ္ မိမိအား တုိက္႐ုိက္ျပျခင္းမဟုတ္ဘဲ မိမိကြယ္ရာတြင္ အျခားသူမ်ားအား မိမိ၏ အျပစ္ကုိ ျပေနလွ်င္ကား မိမိအက်ိဳးကုိ မလုိလားသူသာ ျဖစ္၏။ မိမိအက်ိဳးကုိ မလုိလားသူဆုိပါက မိမိအမွားလုပ္ေလ၊ အျပစ္လုပ္ေလ၊ မေကာင္းလုပ္ေလ ႀကိဳက္ေလမည္သာ ျဖစ္၏။ မိမိမေကာင္းမ်ားမ်ားလုပ္၍ အဆုိးမ်ားမ်ား ျဖစ္လာမႈကုိသာ လုိလားသျဖင့္ အျပစ္မေျပာ မိမိသေဘာဟုသာ ဆုိေနၾကျခင္းျဖစ္၏။ မိမိအက်ိဳးကုိ လုိလားသူသည္ကား အမုန္းခံၿပီး အျပစ္ျပကာ တိုက္႐ုိက္ေျပာဆုိျပဳျပင္ ေပးမည္သာျဖစ္္၏။ ဤသေဘာကုိ မိမိအေနျဖင့္ ေကာင္းစြာသေဘာေပါက္ရန္ လုိအပ္လွ၏။ အေပၚယံသေဘာ ေဖာ္လံေဖာ ေနသူထက္ မမွန္ေျပာ၍ အႀကံေျပာသူကုိ ေက်းဇူးတင္စြာျဖင့္ အေျပာခံရန္ ဖိတ္ေခၚသင့္ေပ၏။ အေကာင္းမေျပာေသာ္လည္း ေစတနာ မေနာျဖင့္ အျပစ္ေျပာလာသည္ကပင္ အက်ိဳးလုိလား၍ ေထာက္ျပျခင္းသာ ျဖစ္သည္ဟု နားလည္ထားရန္ ႀကိဳးစားသင့္၏။
ဆုိလုိသည္မွာ ပုထုဇင္မ်ား၏ သေဘာအရ အျပစ္ေျပာသည္ကုိ မႀကိဳက္တတ္ၾကေသာ္လည္း အက်ိဳးလုိ၍ အျပစ္ေျပာလာလွ်င္ကား ႀကိဳက္တတ္ရန္ ႀကိဳးစားသင့္ေၾကာင္း ဆုိလုိပါ၏။ အဆုိးအေကာင္း အက်ိဳးအေၾကာင္း မည္သည့္အရာမွ် မေျပာသည္ထက္စာလွ်င္ မိမိအား တုိက္႐ုိက္အျပစ္ကုိ ေျပာဆုိသည္က မိမိအက်ိဳးကုိ လုိလား၍ျဖစ္ေၾကာင္း သိေစလုိရင္း ျဖစ္ပါ၏။ ဆုိဆုံးမေပးသူ ရွိေနသည္ကပင္ ကံေကာင္းသူျဖစ္ေၾကာင္း ေက်းဇူးတင္တတ္ရန္ ျဖစ္ပါ၏။ အေျပာခက္ အဆုိခက္ အဆုံးမခက္သူ ျဖစ္သျဖင့္ သူေတာ္ေကာင္းမ်ား၊ မိတ္ေကာင္းမိတ္ေဆြမ်ားက ျဗဟၼဒဏ္အေပးခံရသည့္ အျဖစ္သုိ႔ မေရာက္ေစဘဲ အဆုံးအမ လြယ္သူအျဖစ္ ႀကိဳးစားသင့္ေၾကာင္း တုိက္တြန္းလုိရင္း ျဖစ္ပါ၏။
ထုိ႔ေၾကာင့္ ေလာက၌ ဆႏၷရဟန္းကဲ့သုိ႔ အဆုံးအမခက္၊ အေျပာအဆုိခက္၊ ျပဳျပင္ရခက္သူမ်ား ရွိတတ္ေသာ္လည္း ျဗဟၼဒဏ္ အေပးခံရသည္အထိ အဆုံးအမခက္သူ မျဖစ္ေစရန္ သူေတာ္ေကာင္းမ်ား၊ မိတ္ေကာင္း ေဆြေကာင္းမ်ားက မိမိ၏ အက်ိဳးကုိ လုိလားသျဖင့္ အျပစ္ျပ၍ ေျပာဆုိလာသည့္အခါ အျပစ္ေျပာရ ေကာင္းလားဟူေသာ အေတြးမ်ားျဖင့္ အေ၀းသြားက ေရွာင္ရွားမေနၾကဘဲ မည္သည့္အရာမွ် မေျပာဘဲ ေနသည္ထက္စာလွ်င္ အျပစ္ျပ၍ ေျပာလာေပးသည္ကုိကပင္ မိမိအက်ိဳးကုိ လုိလားသျဖင့္ ေျပာဆုိျခင္းျဖစ္သည္ဟု ၀မ္းေျမာက္စြာလက္ခံ လုိက္နာျပဳျပင္ ၾကရမွာျဖစ္ေၾကာင္း ေစတနာျဖင့္ အသိေပးစကား ပါးလုိက္ရပါသည္။ အားလုံး ျဗဟၼဒဏ္မွ ကင္းႏုိင္ၾကပါေစ…
စင္စစ္ ဆႏၷရဟန္းကား အျခားသူမဟုတ္။ ျမတ္ဗုဒၶႏွင့္ တစ္ခ်ိန္တည္း တစ္ၿပိဳင္တည္း ဖြားျမင္ေတာ္မူခဲ့သည့္ ဖြားဖက္ေတာ္ ဆႏၷအမတ္ပင္ ျဖစ္၏။ ဘုရားအေလာင္း ေတာထြက္ေတာ္မူသည့္ ေန႔တြင္လည္း အေနာ္မာျမစ္ကားနားအထိ လုိက္ပါပုိ႔ေဆာင္ေပးခဲ့သည့္ အတူေန တပည့္အလုပ္အေကၽြးလည္း ျဖစ္၏။ ျမန္မာဗုဒၶဘာသာအမ်ားက သူ႔ကုိ ျမင္းၿမီးဆဲြ ေမာင္စံဟု သိေနၾက၏။ ျမတ္ဗုဒၶ ဘုရားျဖစ္ေတာ္မူၿပီးေနာက္၌ ဆႏၷသည္ ရဟန္းအျဖစ္ကုိ ရယူကာ သာသနာ့ေဘာင္သုိ႔ ၀င္ေရာက္ခဲ့၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္သူ႔ကုိ ဆႏၷမေထရ္ဟု ေခၚၾက၏။ ဆႏၷရဟန္းသည္ ရဟန္းျဖစ္ေတာ္မူခဲ့ေသာ္လည္း ရဟန္းတရားကုိ ေကာင္းေကာင္းအားထုတ္မႈ မရွိလွေပ။ ဖြားဖက္ေတာ္ဟူေသာ အေခၚအေ၀ၚ၊ ဘုရားရွင္၏ ငယ္ေဖာ္ဟူေသာ အသုံးအႏႈန္း၊ ဗုဒၶ၏ လူ႔ဘ၀က အလုပ္အေကၽြးဟူေသာ အေျပာအဆုိမ်ားတြင္ သာယာကာ မာန္မာန ၀င္ေနဟန္ ရွိေပ၏။ ဆႏၷရဟန္း၏ အေျပာအဆုိ အေနအထုိင္ အလုပ္အကုိင္ အမွားမ်ား ျမင္ရေတြ႕ရသျဖင့္ အျခားေသာ ရဟန္းေတာ္မ်ားက ေျပာဆုိဆုံးမသည့္ အခါတြင္လည္း သူက “အရွင္ဘုရားတုိ႔ အေနနဲ႔ တပည့္ေတာ္ကုိ ေျပာဆုိဆုံးမစရာ အေၾကာင္းမရွိပါဘူး၊ တပည့္ေတာ္ရဲ႕ ဘုရား၊ တပည့္ေတာ္ရဲ႕ တရား၊ တပည့္ေတာ္ရဲ႕ ဆရာရဲ႕ အရွိန္ေၾကာင့္ ေျပာမည့္ေျပာ တပည့္ေတာ္ကသာ ေျပာရမွာပါဘုရား…” စသည္ျဖင့္ အဆုံးအမ မခံ၊ ျပန္လွန္၍ပင္ ေျပာဆုိတတ္ေသး၏။
ထုိအျပဳအမႈမ်ားေၾကာင့္ ျမတ္စြာဘုရား ကုိယ္ေတာ္တုိင္ပင္ ဆႏၷရဟန္းကုိ ကဲ့ရဲ႕ေတာ္မူကာ ၀ိနည္းသိကၡာပုဒ္ ပညတ္ေပးခဲ့ရ၏။ ၀ိနည္းသိကၡာပုဒ္ ပညတ္၍ တားျမစ္ေသာ္လည္း ဆႏၷရဟန္းသည္ မိမိကုိယ္ကုိ ျပဳျပင္ျခင္းမရွိ အျပဳမွား၊ အေျပာမွား၊ အႀကံမွားမ်ားျဖင့္သာ ေနၿမဲေနေနေပ၏။ ေနာက္ဆုံးတြင္ ျမတ္ဗုဒၶသည္ ဆႏၷရဟန္း၏ အေျခအေနရ ဘုရားပရိနိဗၺာန္ျပဳသြားမွသာ တရားရႏုိင္သည့္ အေနအထား ရွိေနသျဖင့္ ပရိနိဗၺာန္ စံေတာ္မူခါနီးတြင္ အရွင္အာနႏၵာမေထရ္အား ဆႏၷရဟန္းကုိ သံဃာေတာ္မ်ားက ျဗဟၼဒဏ္ေပးၾကရန္ မိန္႔ေတာ္မူခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေပ၏။ ဗုဒၶပရိနိဗၺာန္ စံေတာ္မူၿပီးေနာက္၌ သံဃာေတာ္မ်ားသည္ ဗုဒၶမိန္႔ေတာ္မူသည့္အတုိင္း ဆႏၷရဟန္းအား ျဗဟၼဒဏ္ ေပးလုိက္ၾက၏။ ဆႏၷရဟန္းႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အေကာင္းအဆုိး မွန္သမွ်ကုိ ဘာတစ္ခုမွ် မေျပာ လ်စ္လ်ဴ႐ႈ၍သာ ေနလုိက္ၾကေတာ့၏။ ထုိအခါ အဖဲြ႕အစည္းႏွင့္ ေနရသည့္ဘ၀တြင္ အဖဲြ႕အစည္းက အသိအမွတ္မျပဳ တစ္ပါးတည္း အထီးက်န္ ေနလုိက္ရသျဖင့္ ဆႏၷရဟန္း သတိသံေ၀ဂ ရလာခဲ့၏။ မာန္မာန က်လာခဲ့၏။ အထီးက်န္ျဖစ္ကာ ဆုိဆုံးမသူ မရွိသည့္ အျဖစ္၏ ဆင္းရဲဒုကၡကုိ ေကာင္းစြာ သေဘာေပါက္သြားခဲ့၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ သံဃာ့ပရိတ္သတ္အား ျပန္ေတာင္ပန္းကာ ရဟန္းတရားကုိ ႀကိဳးစားအားထုတ္ခဲ့၏။ ေနာက္ဆုံးတြင္ အရွင္အာနႏၵာ မေထရ္၏ ေက်းဇူးျဖင့္ ဆႏၷရဟန္းသည္ ရဟႏၲာ ျဖစ္သြားခဲ့ေလေတာ့၏။ ဤကား ျဗဟၼဒဏ္ အေပးခံရသျဖင့္ ဆင္းရဲခဲ့ရသည့္ အျဖစ္ႏွင့္ ေနာင္တရကာ ၀န္ခ်ေတာင္းပန္သျဖင့္ ရဟန္းတရား ရရွိေတာ္မူသြားသည့္ ဆႏၷရဟန္း၏ ဘ၀တစ္စိပ္တစ္ေဒသပင္ ျဖစ္၏။
ဤ၌ အဓိကေျပာလုိသည္မွာ ျဗဟၼဒဏ္ အေၾကာင္းပင္ ျဖစ္ပါ၏။ အလြယ္ေျပာရလွ်င္ ျဗဟၼဒဏ္ဟူသည္ အေျပာခက္၊ အဆုိခက္၊ အဆုံးအမခက္သည့္ သူမ်ားအား ဒဏ္ခတ္သည့္ သေဘာျဖင့္ ေနာင္ၾကဥ္ေစရန္ ျပဳျပင္ဆုံးမသည့္ ဒဏ္တစ္ခုပင္ ျဖစ္၏။ ျဗဟၼဒဏ္ေပးလုိက္သျဖင့္ အေပးခံရသူ ေနာင္တရ၍ ျပန္လည္၀န္ခ် ေတာင္းပန္လာလွ်င္ ခြင့္လြတ္သီးခံၿပီး တရားအလုပ္မ်ားျဖင့္ ေကာင္းမြန္ေစလုိရန္ ျဖစ္၏။ ေနာက္ဆုံး ျဗဟၼဒဏ္ေပးေသာ္လည္း ေနာင္တမရ အသိမ၀င္ မျပဳျပင္လွ်င္ကား သေဗၺသတၱာ ကမၼႆကာဟုသာ သေဘာထားရမည့္ သေဘာရွိ၏။
စင္စစ္ အေသအခ်ာေတြးၾကည့္လွ်င္ ျဗဟၼဒဏ္သည္ အျခားအျခားေသာ ျပစ္ဒဏ္မ်ားထက္ပင္ ေၾကာက္စရာ ေကာင္းလွေပ၏။ အျခားေသာ ဒဏ္မ်ားသည္ မိမိက အျပစ္ဒဏ္ခံၿပီးလွ်င္ ၿပီးသြားၿပီး မိမိပတ္၀န္းက်င္ အသုိင္းအ၀ုိင္းႏွင့္ ကင္းကြာႏုိင္ဖြယ္ မရွိေသာ္လည္း ျဗဟၼဒဏ္ အေပးခံရပါက အဖဲြ႕အစည္းရွိၿပီး အဖဲြ႕အစည္းအျပင္ ေရာက္ေနသကဲ့သုိ႔ ျဖစ္ေနေပ၏။ မည္သူမွ် မရွိသည့္အခါ တစ္ဦးတစ္ေယာက္တည္း လြတ္လပ္မႈပင္ ရွိေသးသည္ဟု ထင္ဖြယ္ရွိေသာ္လည္း အဆုိးလည္းေျပာသူ အေကာင္းလည္း ေျပာသူမရွိသည့္အခါတြင္ကား ထုိလြတ္လပ္မႈသည္ အထီးက်န္မႈ၊ စိတ္အားငယ္မႈ၊ အမွားအမွန္ မခဲြျခားႏုိင္မႈ စသည္စသည္ျဖင့္ အဆုိးဘက္သုိ႔သာ ေျပာင္းသြားတတ္ေပ၏။ အလုံးစုံျပည့္စုံသူ မဟုတ္သျဖင့္ ဆရာေကာင္း သမားေကာင္း၊ မိတ္ေကာင္း ေဆြေကာင္းမ်ား၏ အႀကံေပးမႈ၊ ကူညီေဖးမမႈမ်ား လုိအပ္လွေသာ္လည္း ျဗဟၼဒဏ္ အေပးခံရသျဖင့္ ထုိအကူအညီမ်ား ဆုံး႐ႈံးေနရမႈသည္ အမွန္စင္စစ္ ေၾကာက္စရာ အစစ္ပင္ ျဖစ္ေပေတာ့၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ပညာရွိမ်ားက အဆုံးအမလြယ္သူ ျဖစ္ေစရန္ တုိက္တြန္းေတာ္မူၾကျခင္း ျဖစ္၏။ အဆုံးအမခက္သျဖင့္ လစ္လ်ဴ႐ႈကာ ဒဏ္ေပးခံရလွ်င္ ေနာင္တတရား အထီးက်န္မႈမ်ားႏွင့္ ပစၥဳပၸန္ သံသရာ ႏွစ္ျဖာဆုိးက်ိဳးကုိသာ ျဖစ္ေစႏုိင္ေၾကာင္း သတိေပးေတာ္မူျခင္း ျဖစ္၏။
အမွန္အားျဖင့္ ဆႏၷရဟန္းသည္ အဆုံးအမခက္သျဖင့္ ေနာက္ဆုံးတြင္ ျဗဟၼဒဏ္ေပးကာ ဆုံးမလုိက္ရေသာ္လည္း အလြန္ဆုိး၀ါးလွသည္ကား မဟုတ္လွေပ။ ယေန႔ေခတ္ႏွင့္ယွဥ္လွ်င္ ဆႏၷရဟန္း၏ လုပ္ရပ္မ်ားသည္ ၾကီးက်ယ္သည္ဟုပင္ မဆုိသာေပ။ မ်က္ေမွာက္ေခတ္တြင္ ဆုိဆုံးမေခတ္သျဖင့္ ျဗဟၼဒဏ္ေပးရမည္ ဆုိလွ်င္ကား မေရမတြက္ႏုိင္ေအာင္ မ်ားေနၾကမည္သာ ျဖစ္ေပ၏။ ယေန႔ေခတ္တြင္ အခ်ိဳ႕သူမ်ားသည္ ပညာရွိသူေတာ္ေကာင္းထံ အဆုံးအမခံရန္ အသာထား၊ ဆုံးမေပးသည့္ သူ႔ကုိပင္ အေကာင္းမျမင္ အျပစ္တင္သူမ်ားက ပုိမ်ားလွ၏။ အဆုံးအမျပဳေပးလွ်င္ ၀မ္းေျမာက္မႈႏွင့္ လက္ခံလုိက္နာ ျပဳျပင္ရန္မဆုိထားႏွင့္ ဆုံးမျပဳျပင္သူကုိပင္ ေရွာင္ၾကဥ္သြားတတ္ၾက၏။ မိမိအမွားလုပ္ေနသည္ကုိ အသိမ၀င္ မျပဳျပင္ၾကဘဲ အမွန္ေျပာသူ၊ ညြန္ျပသူကုိပင္ အျပစ္ရွာသည္ဟု ထင္တတ္ၾကေသး၏။ သုိ႔ျဖစ္၍လည္း အခ်ိဳ႕ဆရာသမားမ်ားက မရလွ်င္လည္း သူ႔ထုိက္ႏွင့္သူပဲ ရွိပါေစေတာ့ဟုသာ ေနလုိက္တတ္ၾက၏။ ထုိအခါ ဆုိးက်ိဳးျဖစ္သြားသူမွာ အဆုံးအမခက္သူသာ ျဖစ္ခဲ့ရ၏။ ဆရာမရွိ၊ ဆုံးမျပဳျပင္သူမရွိ၊ အေကာင္းညြန္သူမရွိသည့္ ဘ၀ျဖင့္ အမွားအမွန္ မခဲြျခားႏုိင္ဘဲ အမွားကုိ အမွန္ထင္ကာ ေလွ်ာက္ေနမိသျဖင့္ ေနာက္ဆုံးတြင္ အပါယ္လားသည့္ အျဖစ္ႏွင့္ ႀကဳံၾကရတတ္ေပ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အဆုံးအမခက္သူ ျဖစ္ေနတတ္ေသာ္လည္း ျဗဟၼဒဏ္ေပးရသည္အထိ ဆုံးမရခက္သူ မျဖစ္ၾကရန္ ဆုိျခင္းျဖစ္၏။
စာေရးသူ၏ အသုိင္းအ၀ုိင္းတြင္လည္း ထုိသုိ႔ အဆံုးအမ ခက္သူမ်ား ရွိေနတတ္၏။ အခ်ိဳ႕က အေျပာခံ အဆုိခံ အဆုံးအမခံရမည္ကုိ ေၾကာက္သျဖင့္ ဆရာသမားမ်ားႏွင့္ ေ၀းရာကုိ ေရွာင္ေနတတ္ၾက၏။ ပုထုဇင္၏ သေဘာအရ အျပစ္အေျပာခံရလွ်င္ မႀကဳိက္ျဖစ္တတ္ၾက၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္လည္း အျပစ္ျပ၍ ေျပာလာသည့္အခါ အလုိမက် ျဖစ္ၾကဟန္ ရွိေပ၏။ ဘုန္းႀကီးႏွင့္ေတြ႕လွ်င္၊ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းသြားလွ်င္ အျပစ္ေျပာခံရမည္ကုိ စုိးရိမ္သျဖင့္ “မသြားတာေကာင္းပါတယ္”ဟု ေတြးကာ ေရွာင္ေနတတ္သည့္ သေဘာရွိ၏။ ထုိသုိ႔ ေရွာင္ရင္ေရွာင္ရင္း ၾကာသည့္အခါ ဘုရားေက်ာင္းကန္ႏွင့္ေ၀းကာ အဆုံးအမလည္းကင္းၿပီး အသုံးမက်သည္မ်ားျဖင့္သာ က်င္လည္ေနတတ္ေပ၏။ အေကာင္းလည္းေျပာသူ၊ အဆုိးလည္းေျပာသူ မရွိသျဖင့္ အေကာင္းအဆုိး အမွားအမွန္ မခဲြျခားႏုိင္ဘဲ အလဲြအမွားမ်ားသာ ျဖစ္ေပၚေနသည္မ်ား ရွိတတ္၏။ အရင္းစစ္သည့္အခါ မိမိက မေကာင္းသည္မ်ား လုပ္မိေနသျဖင့္ မေကာင္းျပၿပီး အေကာင္းေျပာမည္ကုိ ရင္မဆုိင္လုိသျဖင့္ အဆုံးအမမ်ား ေ၀းရာသုိ႔ ေရွာင္ေနၾကသည့္ သေဘာရွိ၏။ စင္စစ္ အေသအခ်ာေတြးၾကည့္လွ်င္ အျပစ္ျပၿပီး ေျပာဆုိေပးသူ ရွိေနသည္ကုိပင္ ေက်းဇူးတင္သင့္လွ၏။ မိမိမျမင္သည့္ အျပစ္ကုိ ျမင္ေစသျဖင့္ မိမိကုိယ္တုိင္ ျပင္ခြင့္ရလွ်င္ ဤသည္မွာ ကုသုိလ္ကံ ထူးသည္၍သာ ျဖစ္ပါ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ပညာရွိမ်ားက “အျပစ္ျပ၍ ဆုံးမသူကုိ ေရႊအုိးျပသူအျဖစ္ သေဘာထားပါ”ဟု ဆုိၾကျခင္း ျဖစ္၏။
အျပစ္ျပလာသူသည္ စင္စစ္ မိမိအက်ိဳးကုိ လုိလားသူျဖစ္၏။ မိမိ၏အက်ိဳးကုိ လုိလားသျဖင့္လည္း အျပစ္မ်ားကုိျမင္ၿပီး အႏွစ္မ်ားျဖင့္ ျပင္ေစရန္ မွားေၾကာင္း၊ မလုပ္သင့္ေၾကာင္း ေထာက္ျပေျပာဆုိျခင္း ျဖစ္၏။ မိမိအားတုိက္႐ုိက္ ေျပာဆုိလာသည္ကပင္ အေကာင္းျပဳျပင္ေစလုိ၍ ဆုိသည္မွာ ထင္ရွားလွ၏။ အခ်ိဳ႕က အျပစ္ျပေသာ္လည္း မိမိအားတုိက္႐ုိက္ျပျခင္း မဟုတ္ဘဲ မိမိကြယ္ရာတြင္ အပုတ္ခ်ျခင္း ျဖစ္ေနတတ္၏။ အျပစ္ကားျပ၏ သုိ႔ေသာ္ မိမိအား တုိက္႐ုိက္ျပျခင္းမဟုတ္ဘဲ မိမိကြယ္ရာတြင္ အျခားသူမ်ားအား မိမိ၏ အျပစ္ကုိ ျပေနလွ်င္ကား မိမိအက်ိဳးကုိ မလုိလားသူသာ ျဖစ္၏။ မိမိအက်ိဳးကုိ မလုိလားသူဆုိပါက မိမိအမွားလုပ္ေလ၊ အျပစ္လုပ္ေလ၊ မေကာင္းလုပ္ေလ ႀကိဳက္ေလမည္သာ ျဖစ္၏။ မိမိမေကာင္းမ်ားမ်ားလုပ္၍ အဆုိးမ်ားမ်ား ျဖစ္လာမႈကုိသာ လုိလားသျဖင့္ အျပစ္မေျပာ မိမိသေဘာဟုသာ ဆုိေနၾကျခင္းျဖစ္၏။ မိမိအက်ိဳးကုိ လုိလားသူသည္ကား အမုန္းခံၿပီး အျပစ္ျပကာ တိုက္႐ုိက္ေျပာဆုိျပဳျပင္ ေပးမည္သာျဖစ္္၏။ ဤသေဘာကုိ မိမိအေနျဖင့္ ေကာင္းစြာသေဘာေပါက္ရန္ လုိအပ္လွ၏။ အေပၚယံသေဘာ ေဖာ္လံေဖာ ေနသူထက္ မမွန္ေျပာ၍ အႀကံေျပာသူကုိ ေက်းဇူးတင္စြာျဖင့္ အေျပာခံရန္ ဖိတ္ေခၚသင့္ေပ၏။ အေကာင္းမေျပာေသာ္လည္း ေစတနာ မေနာျဖင့္ အျပစ္ေျပာလာသည္ကပင္ အက်ိဳးလုိလား၍ ေထာက္ျပျခင္းသာ ျဖစ္သည္ဟု နားလည္ထားရန္ ႀကိဳးစားသင့္၏။
ဆုိလုိသည္မွာ ပုထုဇင္မ်ား၏ သေဘာအရ အျပစ္ေျပာသည္ကုိ မႀကိဳက္တတ္ၾကေသာ္လည္း အက်ိဳးလုိ၍ အျပစ္ေျပာလာလွ်င္ကား ႀကိဳက္တတ္ရန္ ႀကိဳးစားသင့္ေၾကာင္း ဆုိလုိပါ၏။ အဆုိးအေကာင္း အက်ိဳးအေၾကာင္း မည္သည့္အရာမွ် မေျပာသည္ထက္စာလွ်င္ မိမိအား တုိက္႐ုိက္အျပစ္ကုိ ေျပာဆုိသည္က မိမိအက်ိဳးကုိ လုိလား၍ျဖစ္ေၾကာင္း သိေစလုိရင္း ျဖစ္ပါ၏။ ဆုိဆုံးမေပးသူ ရွိေနသည္ကပင္ ကံေကာင္းသူျဖစ္ေၾကာင္း ေက်းဇူးတင္တတ္ရန္ ျဖစ္ပါ၏။ အေျပာခက္ အဆုိခက္ အဆုံးမခက္သူ ျဖစ္သျဖင့္ သူေတာ္ေကာင္းမ်ား၊ မိတ္ေကာင္းမိတ္ေဆြမ်ားက ျဗဟၼဒဏ္အေပးခံရသည့္ အျဖစ္သုိ႔ မေရာက္ေစဘဲ အဆုံးအမ လြယ္သူအျဖစ္ ႀကိဳးစားသင့္ေၾကာင္း တုိက္တြန္းလုိရင္း ျဖစ္ပါ၏။
ထုိ႔ေၾကာင့္ ေလာက၌ ဆႏၷရဟန္းကဲ့သုိ႔ အဆုံးအမခက္၊ အေျပာအဆုိခက္၊ ျပဳျပင္ရခက္သူမ်ား ရွိတတ္ေသာ္လည္း ျဗဟၼဒဏ္ အေပးခံရသည္အထိ အဆုံးအမခက္သူ မျဖစ္ေစရန္ သူေတာ္ေကာင္းမ်ား၊ မိတ္ေကာင္း ေဆြေကာင္းမ်ားက မိမိ၏ အက်ိဳးကုိ လုိလားသျဖင့္ အျပစ္ျပ၍ ေျပာဆုိလာသည့္အခါ အျပစ္ေျပာရ ေကာင္းလားဟူေသာ အေတြးမ်ားျဖင့္ အေ၀းသြားက ေရွာင္ရွားမေနၾကဘဲ မည္သည့္အရာမွ် မေျပာဘဲ ေနသည္ထက္စာလွ်င္ အျပစ္ျပ၍ ေျပာလာေပးသည္ကုိကပင္ မိမိအက်ိဳးကုိ လုိလားသျဖင့္ ေျပာဆုိျခင္းျဖစ္သည္ဟု ၀မ္းေျမာက္စြာလက္ခံ လုိက္နာျပဳျပင္ ၾကရမွာျဖစ္ေၾကာင္း ေစတနာျဖင့္ အသိေပးစကား ပါးလုိက္ရပါသည္။ အားလုံး ျဗဟၼဒဏ္မွ ကင္းႏုိင္ၾကပါေစ…
