Q. ဘုန္းဘုန္းဘုရား…
အရွင္အာနႏၵာဟာ ဗဟုသုတအရာ၊ သတိမေမ့သည့္အရာ၊ ပညာလ်င္သည့္အရာ၊ လုံ႕လရွိသည့္အရာ၊ အလုပ္အေကၽြးေကာင္းအရာ ဧတဒဂ္ငါးခု ရတယ္လုိ႔ ဘုန္းဘုန္းပုိ႔စ္မွာ ဖတ္ရပါတယ္။ (၁) ပညာအရာမွာ ဧတဒဂ္ရတဲ့ အရွင္သာရိပုတၱရာနဲ႔ လံု႔လဧတဒဂ္ရတဲ့ အရွင္ေသာဏတုိ႔နဲ႔ အရွင္အာနႏၷာရတဲ့ ဧတဒဂ္ ဘယ္လုိ ကြာပါသလဲဘုရား။ (၂) ဒီေလာက္ ဥာဏ္ၾကီးတဲ့ အရွင္အာနႏၵာဟာ ျမတ္စြာဘုရားကုိ လုပ္ေကၽြးခ်င္လုိ႔ ေသာတာပန္ ဘဝမွာပဲ ဆက္ေနတာလား၊ အထက္မဂ္ေတြရေအာင္ အားမထုတ္ဘဲ ရပ္ထားတာလား ရွင္းျပေစလုိပါတယ္ဘုရား။
အရွင္အာနႏၵာဟာ ဗဟုသုတအရာ၊ သတိမေမ့သည့္အရာ၊ ပညာလ်င္သည့္အရာ၊ လုံ႕လရွိသည့္အရာ၊ အလုပ္အေကၽြးေကာင္းအရာ ဧတဒဂ္ငါးခု ရတယ္လုိ႔ ဘုန္းဘုန္းပုိ႔စ္မွာ ဖတ္ရပါတယ္။ (၁) ပညာအရာမွာ ဧတဒဂ္ရတဲ့ အရွင္သာရိပုတၱရာနဲ႔ လံု႔လဧတဒဂ္ရတဲ့ အရွင္ေသာဏတုိ႔နဲ႔ အရွင္အာနႏၷာရတဲ့ ဧတဒဂ္ ဘယ္လုိ ကြာပါသလဲဘုရား။ (၂) ဒီေလာက္ ဥာဏ္ၾကီးတဲ့ အရွင္အာနႏၵာဟာ ျမတ္စြာဘုရားကုိ လုပ္ေကၽြးခ်င္လုိ႔ ေသာတာပန္ ဘဝမွာပဲ ဆက္ေနတာလား၊ အထက္မဂ္ေတြရေအာင္ အားမထုတ္ဘဲ ရပ္ထားတာလား ရွင္းျပေစလုိပါတယ္ဘုရား။
မ်ိဳးေ၀
A. ေမးခြန္းမ်ားကုိ တုိက္႐ုိက္မေျဖခင္ အရွင္အာနႏၵာမေထရ္ရဲ႕ ၾကည္ညိဳဖြယ္ဂုဏ္ေလးကုိ ေျပာျပလုိပါတယ္။ အရွင္အာနႏၵာမေထရ္ဟာ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ရဲ႕ အလုပ္အေကၽြးရဟန္းေတာ္ ျဖစ္တဲ့အျပင္ ဘုရားရွင္နဲ႔ တစ္ၿပိဳင္တည္း ဖြားေတာ္မူတဲ့ ပါရမီရွင္ ဖြားဖက္ေတာ္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အလုပ္အေကၽြးဆုိေပမယ့္ ဘုရားရွင္ ဘုရားျဖစ္ျဖစ္ခ်င္း အလုပ္အေကၽြးျဖစ္လာတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ၀ါေတာ္ႏွစ္ဆယ္ေနာက္ပုိင္းမွ ပရိနိဗၺာန္ျပဳေတာ္မူတဲ့အထိ လုပ္ေကၽြးေတာ္မူခဲ့တာပါ။ အရွင္အာနႏၵာရဲ႕ ထူးျခားၾကည္ညိဳဖြယ္ေကာင္းတဲ့ အခ်က္က အလုပ္အေကၽြးမျဖစ္ခင္ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ကုိ အခ်က္ေလးခ်က္စီ ေတာင္းဆုိပါတယ္။ အဲဒါေတြက လက္မခံဘဲ ပယ္တ့ဲဆုေလးဆုနဲ႔ ယူတဲ့ဆုေလးဆုပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အရွင္အာနႏၵာမေထရ္ ပယ္တဲ့ဆုေလးဆုမွာ
၁။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ရရွိေတာ္မူထားသည့္ မြန္ျမတ္ေသာ ဆြမ္းကြမ္းပစၥည္းမ်ားျဖင့္ မိမိအား မခ်ီးေျမာက္ရန္ (ထုိခ်ီးေျမာက္မႈကုိ လက္မခဲဘဲပယ္ေတာ္မူျခင္း)
၂။ မြန္ျမတ္ေသာ သကၤန္းပစၥည္းတုိ႔ျဖင့္ မခ်ီးေျမာက္ရန္ (ထုိအခ်က္ကုိ လက္မခံဘဲ ပယ္ေတာ္မူျခင္း)
၃။ ဘုရားရွင္ က်ိန္းေတာ္မူေသာ ဂႏၶကုဋီတုိက္သုိ႔၀င္၍ မိမိကုိလည္း အိပ္ခြင့္မျပဳရန္ (ထုိအခ်က္ကုိ လက္မခံဘဲ ပယ္ေတာ္မူျခင္း)
၄။ ဆြမ္းဖိတ္ေသာ ဒါယကာတုိ႔အိမ္သုိ႔ မိမိအား အၿမဲေခၚ၍ ၾကြေတာ္မမူရန္ (ထုိအခ်က္ကုိလည္း လက္ခမံဘဲ ပယ္ေတာ္မူျခင္း)
ဒီေလးခ်က္က အရွင္အာနႏၵာမေထရ္ ပယ္ေတာ္မူတဲ့ ဆုေလးဆုပါ။ အရွင္အာနႏၵာပယ္ေတာ္မူတဲ့ အခ်က္ေတြကုိ ၾကည့္ပါက အရွင္ျမတ္ရဲ႕ဂုဏ္ေတြကုိ ပုိၿပီးၾကည္ညိဳစရာ ေတြ႕ရပါတယ္။ သာမန္သူမ်ားဆုိရင္ အခြင္အေရးကုိပင္ တကူးတက ေတာင္းဆုိေနၾကတာပါ။
ေနာက္ ယူတဲ့ဆုက
၁။ အရွင္အာနႏၵာက မိမိကုိယ္တုိင္ ၀န္ခံၿပီး ဖိတ္မာန္ထားတဲ့ ဆြမ္းကုိ ျမတ္စြာဘုရားရွင္မွ ခံယူေတာ္မူေပးရန္ (ဒီအခ်က္ကုိ ဘုရားရွင္ထံမွ သေဘာတူရယူေတာ္မူျခင္း)
၂။ အနီးအေ၀း အရပ္အသီးသီးမွ ဘုရားဖူးရန္ ေရာက္လာသူမ်ား ဘုရားဖူးဖုိ႔အတြက္ အရွင္အာနႏၵာကုိ ခ်ည္းကပ္အကူေတာင္းလုိ႔ အရွင္အာနႏၵာမွ ေလွ်ာက္ထားတဲ့အခါ ဘုရားရွင္က လက္ခံဖူးျမင္ခြင့္ျပဳရန္ (ဒီအခ်က္ကုိ ဘုရားရွင္ထံမွ သေဘာတူ ရယူေတာ္မူျခင္း)
၃။ အရွင္အာနႏၵာအေနျဖင့္ တစ္စုံတစ္ခုေသာ တရားမွာ ယုံမွားသံသယရွိလုိ႔ ဘုရားရွင္ကုိ ဆည္းကပ္ေမးေလွ်ာက္သည့္အခါ ဘုရားရွင္မွ ဆည္းကပ္ေလွ်ာက္ထားခြင့္ျပဳရန္ (ဒီအခ်က္ကုိ ဘုရားရွင္ထံမွ သေဘာတူ ရယူေတာ္မူျခင္း)
၄။ အရွင္အာနႏၵာမပါဘဲ ဘုရားရွင္အေနျဖင့္ တစ္ျခားတစ္ေနရာရာသုိ႔ ၾကြေရာက္ တရားေဟာေတာ္မူတဲ့အခါ မိမိအားတစ္ဖန္ ျပန္ၿပီးေဟာၾကားေပးရန္ (ဒီအခ်က္ကုိလည္း ဘုရားရွင္ထံမွ သေဘာတူ ရယူေတာ္မူျခင္း)
ဒီေလးခ်က္က အရွင္အာနႏၵမေထရ္ ယူေတာ္မူတဲ့ ဆုေလးပါးပါ။ အလုပ္အေကၽြးမျဖစ္ခင္ ပယ္တဲ့ဆု၊ ယူတဲ့ဆုေတြကုိ ေတာင္းဆုိၿပီးဘုရားရွင္က ခြင့္ျပဳတဲ့အခ်ိန္မွ စ၍ တစ္စက္ေလးမွ် ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္မရွိေအာင္ ျပဳစုလုပ္ေကၽြးေတာ္မူပါတယ္။ ဒီလုိ အဖက္ဖက္က ျပည့္စုံေတာ္မူတဲ့အတြက္ ျမတ္စြာဘုရားရွင္မွ အရွင္အာနႏၵာ မေထရ္အား ထူးခၽြန္ဆု ဧတဒဂ္ ငါးတန္နဲ႔ သံဃာ့ပရိတ္သတ္အလယ္မွာ ခ်ီးေျမွာက္ေတာ္မူပါတယ္။ အရွင္အာနႏၵာ ရေတာ္မူတဲ့ ဧတဒဂ္ငါးမ်ိဳးကုိ ပါဠိေတာ္မွာ ေအာက္ပါအတုိင္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
``ဧတဒဂၢံ ဘိကၡေ၀ မမ သာ၀ကာနံ ဗဟုႆုတာနံ ဘိကၡဴနံ၊ သတိမႏၲာနံ ဘိကၡဴနံ၊ ဂတိမႏၲာနံ ဘိကၡဴနံ၊ ဓိတိမႏၲာနံ ဘိကၡဴနံ၊ ဥပ႒ာပကာနံ ယဒိဒံ အာနေႏၵာ`` ဒီစကားရပ္ကုိ တုိက္႐ုိက္ျပန္ျပရရင္…
၁။ ရဟန္းတုိ႔ အၾကားအျမင္ ဗဟုသုတမ်ားျခင္း ရွိကုန္ေသာ ရဟန္းတုိ႔တြင္ အရွင္အာနႏၵာသည္ အသာဆုံး အျမတ္ဆုံးေပးတည္း။ (ဗဟုသုတအရာတြင္ ဧတဒဂ္ရေတာ္မူျခင္း)
၂။ သတိရွိကုန္ေသာ ရဟန္းတုိ႔တြင္ အသာဆုံး၊ အျမတ္ဆုံးေပးတည္း။ (သတိအရာတြင္ ဧတဒဂ္ရေတာ္မူျခင္း)
၃။ သိစြမ္းႏုိင္သည့္ ပညာရွိကုန္ေသာ ရဟန္းတုိ႔တြင္ အသာဆုံး၊ အျမတ္ဆုံးေပတည္း။ (ပညာအရာ ဧတဒဂ္ရေတာ္မူျခင္း)
၄။ လုံ႔လရွိကုန္ေသာ ရဟန္းတုိ႔တြင္ အသာဆုံး၊ အျမတ္ဆုံးေပတည္း။ (၀ိရယအရာ ဧတဒဂ္ ရေတာ္မူျခင္း)
၅။ အလုပ္အေကၽြးရဟန္းတုိ႔တြင္ အသာဆုံး၊ အျမတ္ဆုံးေပတည္း။ (အလုပ္အေကၽြးအရာတြင္ ဧတဒဂ္ ရေတာ္မူျခင္း)။
(၁) ဒီငါးခ်က္ဟာ အရွင္အာနႏၵာ ရေတာ္မူတဲ့ ဧတဒဂ္မ်ားျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ေတြထဲမွာ ပညာအရာ ဧတဒဂ္ရေတာ္မူတယ္ဆုိတာ အရွင္သာရိပုတၱရာရရွိေတာ္မူတဲ့ ပညာဉာဏ္ႀကီးမားမႈမွာ အသာဆုံးဆုိတဲ့ ဧတဒဂ္မ်ိဳးမဟုတ္ပါဘူး။ အရွင္အာနႏၵာရဲ႕ ပညာအရာ ဧတဒဂ္က ဘုရားရွင္ေဟာေတာ္မူတဲ့အတုိင္း အလုံးစုံေသာ ပုဒ္တုိ႔ကုိ သိစြမ္းႏုိင္တဲ့ ပညာကုိ ေျပာတာပါ။ ဒီလုိပညာမ်ိဳးမွာသာ အသာဆုံးလုိ႔ ဆုိလုိတာပါ။ အရွင္သာရိပုတၱရာရဲ႕ ပညာဉာဏ္ႀကီးမားမႈကေတာ့ အလုံးစုံေသာအရာေတြမွာ ဉာဏ္ပညာႀကီးမားမႈလုိ႔ နားလည္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အရွင္အာနႏၵာရတဲ့ ပညာအရာ ဧတဒဂ္ႏွင့္ အရွင္သာရိပုတၱရာရဲ႕ ဧတဒဂ္မတူပါဘူး။
ေနာက္ အရွင္အာနႏၵာရဲ႕ လုံ႔လအရာ ဧတဒဂ္ကလည္း အရွင္ေသာဏရတဲ့ ဧတဒဂ္နဲ႔ မတူပါဘူး။ အရွင္ေသာဏက ထက္သန္ျပင္းျပေသာ လုံ႔လအရာမွာ ဧတဒဂ္ရတာျဖစ္ၿပီး အရွင္အာနႏၵာကေတာ့ ဘုရားရွင္၏ စကားေတာ္ကုိ သင္ျခင္း၊ ေဆာင္ျခင္း၊ သရဇၥ်ာယ္ျခင္းႏွင့္ ဘုရားရွင္ကုိ ဆည္းကပ္လုပ္ေကၽြးျခင္း ဆုိတဲ့ လု႔ံလအရာတုိ႔မွာ အသာဆုံးအျမတ္ဆုံးလုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အရွင္ေသာဏရဲ႕ လုံ႔လအရာ ဧတဒဂ္နဲ႔ အရွင္အာနႏၵာရဲ႕ လုံ႔လအရာ ဧတဒဂ္တုိ႔ဟာလည္း တူသလုိလုိနဲ႔ မတူပါဘူး။
(၂) မွန္ပါတယ္။ အရွင္အာနႏၵာဟာ ဘုရားရွင္ပရိနိဗၺာန္ စံေတာ္မူၿပီးေနာက္ ပထမသဂၤါယနာတင္ခ်ိိန္မွ ရဟႏၲာအျဖစ္ကုိ ေရာက္ေတာ္မူပါတယ္။ ပညာဉာဏ္ႀကီးပါလ်က္နဲ႔ ဘာေၾကာင့္ ဘုရားရွင္ သက္ေတာ္ထင္ရွား ရွိခ်ိန္မွာ ရဟႏၲာမျဖစ္တာလဲဆုိတဲ့ အခ်က္ကေတာ့ ပါဠိေတာ္စာေပမွာ တုိက္႐ုိက္မလာဘဲ ရဟႏၲာျဖစ္တဲ့ အခ်ိန္တြင္ ဣရိယာပုတ္ေလးပါးမွလြတ္ၿပီး ရဟႏၲာ ျဖစ္ေတာ္မူေၾကာင္းပဲ တုိက္႐ုိက္ေတြ႕ရပါတယ္။ ဘုန္းဘုန္းအျမင္ကေတာ့ အခ်ိန္မတန္ေသးတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္လုိ႔ ျမင္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္က ဒကာေျပာသလုိ ဘုရားရွင္ကုိ အားရပါးရနဲ႔ အခ်ိန္ျပည့္လုပ္ေကၽြးလုိတဲ့အတြက္ ဆက္ၿပီး တရားအားမထုတ္ဘဲ ရပ္ထားတာလဲ ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ အရွင္ျမတ္ရဲ႕ အလုပ္အေကၽြးျဖစ္ၿပီး အခ်ိန္ေတြကုိ ျပန္ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ အလြန္အမတန္ အလုပ္႐ႈပ္တာကုိ ေတြ႕ရပါတယ္။ ဘုရားရွင္ထံကုိပဲ တစ္ေန႔၁၈ႀကိမ္ အခစားေရာက္တယ္လုိ႔ဆုိပါတယ္။ ေရာက္တုိင္းေရာက္တုိင္းလည္း သူကုိယ္တုိင္ေမးတဲ့ ေမးခြန္းေတြေရာ တစ္ျခားသူမ်ားကတစ္ဆင့္ ေမးေစတဲ့ေမးခြန္းေတြေရာ ပါပါသြားတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဒီလုိဘုရားရွင္အက်ိဳး အမ်ားအက်ိဳးေတြကုိ ျပင္းထန္စြာလုပ္ေနရတဲ့ အတြက္တရားအားထုတ္မႈမွာ အခ်ိန္နည္းသြားတာလည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ေသခ်ာတာကေတာ့ အခ်ိန္မတန္ေသးလုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ိန္တန္ေတာ့လည္း ထူးျခားစြာ ရဟႏၲာျဖစ္သြားေတာ္မူတာပါပဲ။
A. ေမးခြန္းမ်ားကုိ တုိက္႐ုိက္မေျဖခင္ အရွင္အာနႏၵာမေထရ္ရဲ႕ ၾကည္ညိဳဖြယ္ဂုဏ္ေလးကုိ ေျပာျပလုိပါတယ္။ အရွင္အာနႏၵာမေထရ္ဟာ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ရဲ႕ အလုပ္အေကၽြးရဟန္းေတာ္ ျဖစ္တဲ့အျပင္ ဘုရားရွင္နဲ႔ တစ္ၿပိဳင္တည္း ဖြားေတာ္မူတဲ့ ပါရမီရွင္ ဖြားဖက္ေတာ္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အလုပ္အေကၽြးဆုိေပမယ့္ ဘုရားရွင္ ဘုရားျဖစ္ျဖစ္ခ်င္း အလုပ္အေကၽြးျဖစ္လာတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ၀ါေတာ္ႏွစ္ဆယ္ေနာက္ပုိင္းမွ ပရိနိဗၺာန္ျပဳေတာ္မူတဲ့အထိ လုပ္ေကၽြးေတာ္မူခဲ့တာပါ။ အရွင္အာနႏၵာရဲ႕ ထူးျခားၾကည္ညိဳဖြယ္ေကာင္းတဲ့ အခ်က္က အလုပ္အေကၽြးမျဖစ္ခင္ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ကုိ အခ်က္ေလးခ်က္စီ ေတာင္းဆုိပါတယ္။ အဲဒါေတြက လက္မခံဘဲ ပယ္တ့ဲဆုေလးဆုနဲ႔ ယူတဲ့ဆုေလးဆုပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အရွင္အာနႏၵာမေထရ္ ပယ္တဲ့ဆုေလးဆုမွာ
၁။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ရရွိေတာ္မူထားသည့္ မြန္ျမတ္ေသာ ဆြမ္းကြမ္းပစၥည္းမ်ားျဖင့္ မိမိအား မခ်ီးေျမာက္ရန္ (ထုိခ်ီးေျမာက္မႈကုိ လက္မခဲဘဲပယ္ေတာ္မူျခင္း)
၂။ မြန္ျမတ္ေသာ သကၤန္းပစၥည္းတုိ႔ျဖင့္ မခ်ီးေျမာက္ရန္ (ထုိအခ်က္ကုိ လက္မခံဘဲ ပယ္ေတာ္မူျခင္း)
၃။ ဘုရားရွင္ က်ိန္းေတာ္မူေသာ ဂႏၶကုဋီတုိက္သုိ႔၀င္၍ မိမိကုိလည္း အိပ္ခြင့္မျပဳရန္ (ထုိအခ်က္ကုိ လက္မခံဘဲ ပယ္ေတာ္မူျခင္း)
၄။ ဆြမ္းဖိတ္ေသာ ဒါယကာတုိ႔အိမ္သုိ႔ မိမိအား အၿမဲေခၚ၍ ၾကြေတာ္မမူရန္ (ထုိအခ်က္ကုိလည္း လက္ခမံဘဲ ပယ္ေတာ္မူျခင္း)
ဒီေလးခ်က္က အရွင္အာနႏၵာမေထရ္ ပယ္ေတာ္မူတဲ့ ဆုေလးဆုပါ။ အရွင္အာနႏၵာပယ္ေတာ္မူတဲ့ အခ်က္ေတြကုိ ၾကည့္ပါက အရွင္ျမတ္ရဲ႕ဂုဏ္ေတြကုိ ပုိၿပီးၾကည္ညိဳစရာ ေတြ႕ရပါတယ္။ သာမန္သူမ်ားဆုိရင္ အခြင္အေရးကုိပင္ တကူးတက ေတာင္းဆုိေနၾကတာပါ။
ေနာက္ ယူတဲ့ဆုက
၁။ အရွင္အာနႏၵာက မိမိကုိယ္တုိင္ ၀န္ခံၿပီး ဖိတ္မာန္ထားတဲ့ ဆြမ္းကုိ ျမတ္စြာဘုရားရွင္မွ ခံယူေတာ္မူေပးရန္ (ဒီအခ်က္ကုိ ဘုရားရွင္ထံမွ သေဘာတူရယူေတာ္မူျခင္း)
၂။ အနီးအေ၀း အရပ္အသီးသီးမွ ဘုရားဖူးရန္ ေရာက္လာသူမ်ား ဘုရားဖူးဖုိ႔အတြက္ အရွင္အာနႏၵာကုိ ခ်ည္းကပ္အကူေတာင္းလုိ႔ အရွင္အာနႏၵာမွ ေလွ်ာက္ထားတဲ့အခါ ဘုရားရွင္က လက္ခံဖူးျမင္ခြင့္ျပဳရန္ (ဒီအခ်က္ကုိ ဘုရားရွင္ထံမွ သေဘာတူ ရယူေတာ္မူျခင္း)
၃။ အရွင္အာနႏၵာအေနျဖင့္ တစ္စုံတစ္ခုေသာ တရားမွာ ယုံမွားသံသယရွိလုိ႔ ဘုရားရွင္ကုိ ဆည္းကပ္ေမးေလွ်ာက္သည့္အခါ ဘုရားရွင္မွ ဆည္းကပ္ေလွ်ာက္ထားခြင့္ျပဳရန္ (ဒီအခ်က္ကုိ ဘုရားရွင္ထံမွ သေဘာတူ ရယူေတာ္မူျခင္း)
၄။ အရွင္အာနႏၵာမပါဘဲ ဘုရားရွင္အေနျဖင့္ တစ္ျခားတစ္ေနရာရာသုိ႔ ၾကြေရာက္ တရားေဟာေတာ္မူတဲ့အခါ မိမိအားတစ္ဖန္ ျပန္ၿပီးေဟာၾကားေပးရန္ (ဒီအခ်က္ကုိလည္း ဘုရားရွင္ထံမွ သေဘာတူ ရယူေတာ္မူျခင္း)
ဒီေလးခ်က္က အရွင္အာနႏၵမေထရ္ ယူေတာ္မူတဲ့ ဆုေလးပါးပါ။ အလုပ္အေကၽြးမျဖစ္ခင္ ပယ္တဲ့ဆု၊ ယူတဲ့ဆုေတြကုိ ေတာင္းဆုိၿပီးဘုရားရွင္က ခြင့္ျပဳတဲ့အခ်ိန္မွ စ၍ တစ္စက္ေလးမွ် ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္မရွိေအာင္ ျပဳစုလုပ္ေကၽြးေတာ္မူပါတယ္။ ဒီလုိ အဖက္ဖက္က ျပည့္စုံေတာ္မူတဲ့အတြက္ ျမတ္စြာဘုရားရွင္မွ အရွင္အာနႏၵာ မေထရ္အား ထူးခၽြန္ဆု ဧတဒဂ္ ငါးတန္နဲ႔ သံဃာ့ပရိတ္သတ္အလယ္မွာ ခ်ီးေျမွာက္ေတာ္မူပါတယ္။ အရွင္အာနႏၵာ ရေတာ္မူတဲ့ ဧတဒဂ္ငါးမ်ိဳးကုိ ပါဠိေတာ္မွာ ေအာက္ပါအတုိင္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
``ဧတဒဂၢံ ဘိကၡေ၀ မမ သာ၀ကာနံ ဗဟုႆုတာနံ ဘိကၡဴနံ၊ သတိမႏၲာနံ ဘိကၡဴနံ၊ ဂတိမႏၲာနံ ဘိကၡဴနံ၊ ဓိတိမႏၲာနံ ဘိကၡဴနံ၊ ဥပ႒ာပကာနံ ယဒိဒံ အာနေႏၵာ`` ဒီစကားရပ္ကုိ တုိက္႐ုိက္ျပန္ျပရရင္…
၁။ ရဟန္းတုိ႔ အၾကားအျမင္ ဗဟုသုတမ်ားျခင္း ရွိကုန္ေသာ ရဟန္းတုိ႔တြင္ အရွင္အာနႏၵာသည္ အသာဆုံး အျမတ္ဆုံးေပးတည္း။ (ဗဟုသုတအရာတြင္ ဧတဒဂ္ရေတာ္မူျခင္း)
၂။ သတိရွိကုန္ေသာ ရဟန္းတုိ႔တြင္ အသာဆုံး၊ အျမတ္ဆုံးေပးတည္း။ (သတိအရာတြင္ ဧတဒဂ္ရေတာ္မူျခင္း)
၃။ သိစြမ္းႏုိင္သည့္ ပညာရွိကုန္ေသာ ရဟန္းတုိ႔တြင္ အသာဆုံး၊ အျမတ္ဆုံးေပတည္း။ (ပညာအရာ ဧတဒဂ္ရေတာ္မူျခင္း)
၄။ လုံ႔လရွိကုန္ေသာ ရဟန္းတုိ႔တြင္ အသာဆုံး၊ အျမတ္ဆုံးေပတည္း။ (၀ိရယအရာ ဧတဒဂ္ ရေတာ္မူျခင္း)
၅။ အလုပ္အေကၽြးရဟန္းတုိ႔တြင္ အသာဆုံး၊ အျမတ္ဆုံးေပတည္း။ (အလုပ္အေကၽြးအရာတြင္ ဧတဒဂ္ ရေတာ္မူျခင္း)။
(၁) ဒီငါးခ်က္ဟာ အရွင္အာနႏၵာ ရေတာ္မူတဲ့ ဧတဒဂ္မ်ားျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ေတြထဲမွာ ပညာအရာ ဧတဒဂ္ရေတာ္မူတယ္ဆုိတာ အရွင္သာရိပုတၱရာရရွိေတာ္မူတဲ့ ပညာဉာဏ္ႀကီးမားမႈမွာ အသာဆုံးဆုိတဲ့ ဧတဒဂ္မ်ိဳးမဟုတ္ပါဘူး။ အရွင္အာနႏၵာရဲ႕ ပညာအရာ ဧတဒဂ္က ဘုရားရွင္ေဟာေတာ္မူတဲ့အတုိင္း အလုံးစုံေသာ ပုဒ္တုိ႔ကုိ သိစြမ္းႏုိင္တဲ့ ပညာကုိ ေျပာတာပါ။ ဒီလုိပညာမ်ိဳးမွာသာ အသာဆုံးလုိ႔ ဆုိလုိတာပါ။ အရွင္သာရိပုတၱရာရဲ႕ ပညာဉာဏ္ႀကီးမားမႈကေတာ့ အလုံးစုံေသာအရာေတြမွာ ဉာဏ္ပညာႀကီးမားမႈလုိ႔ နားလည္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အရွင္အာနႏၵာရတဲ့ ပညာအရာ ဧတဒဂ္ႏွင့္ အရွင္သာရိပုတၱရာရဲ႕ ဧတဒဂ္မတူပါဘူး။
ေနာက္ အရွင္အာနႏၵာရဲ႕ လုံ႔လအရာ ဧတဒဂ္ကလည္း အရွင္ေသာဏရတဲ့ ဧတဒဂ္နဲ႔ မတူပါဘူး။ အရွင္ေသာဏက ထက္သန္ျပင္းျပေသာ လုံ႔လအရာမွာ ဧတဒဂ္ရတာျဖစ္ၿပီး အရွင္အာနႏၵာကေတာ့ ဘုရားရွင္၏ စကားေတာ္ကုိ သင္ျခင္း၊ ေဆာင္ျခင္း၊ သရဇၥ်ာယ္ျခင္းႏွင့္ ဘုရားရွင္ကုိ ဆည္းကပ္လုပ္ေကၽြးျခင္း ဆုိတဲ့ လု႔ံလအရာတုိ႔မွာ အသာဆုံးအျမတ္ဆုံးလုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အရွင္ေသာဏရဲ႕ လုံ႔လအရာ ဧတဒဂ္နဲ႔ အရွင္အာနႏၵာရဲ႕ လုံ႔လအရာ ဧတဒဂ္တုိ႔ဟာလည္း တူသလုိလုိနဲ႔ မတူပါဘူး။
(၂) မွန္ပါတယ္။ အရွင္အာနႏၵာဟာ ဘုရားရွင္ပရိနိဗၺာန္ စံေတာ္မူၿပီးေနာက္ ပထမသဂၤါယနာတင္ခ်ိိန္မွ ရဟႏၲာအျဖစ္ကုိ ေရာက္ေတာ္မူပါတယ္။ ပညာဉာဏ္ႀကီးပါလ်က္နဲ႔ ဘာေၾကာင့္ ဘုရားရွင္ သက္ေတာ္ထင္ရွား ရွိခ်ိန္မွာ ရဟႏၲာမျဖစ္တာလဲဆုိတဲ့ အခ်က္ကေတာ့ ပါဠိေတာ္စာေပမွာ တုိက္႐ုိက္မလာဘဲ ရဟႏၲာျဖစ္တဲ့ အခ်ိန္တြင္ ဣရိယာပုတ္ေလးပါးမွလြတ္ၿပီး ရဟႏၲာ ျဖစ္ေတာ္မူေၾကာင္းပဲ တုိက္႐ုိက္ေတြ႕ရပါတယ္။ ဘုန္းဘုန္းအျမင္ကေတာ့ အခ်ိန္မတန္ေသးတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္လုိ႔ ျမင္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္က ဒကာေျပာသလုိ ဘုရားရွင္ကုိ အားရပါးရနဲ႔ အခ်ိန္ျပည့္လုပ္ေကၽြးလုိတဲ့အတြက္ ဆက္ၿပီး တရားအားမထုတ္ဘဲ ရပ္ထားတာလဲ ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ အရွင္ျမတ္ရဲ႕ အလုပ္အေကၽြးျဖစ္ၿပီး အခ်ိန္ေတြကုိ ျပန္ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ အလြန္အမတန္ အလုပ္႐ႈပ္တာကုိ ေတြ႕ရပါတယ္။ ဘုရားရွင္ထံကုိပဲ တစ္ေန႔၁၈ႀကိမ္ အခစားေရာက္တယ္လုိ႔ဆုိပါတယ္။ ေရာက္တုိင္းေရာက္တုိင္းလည္း သူကုိယ္တုိင္ေမးတဲ့ ေမးခြန္းေတြေရာ တစ္ျခားသူမ်ားကတစ္ဆင့္ ေမးေစတဲ့ေမးခြန္းေတြေရာ ပါပါသြားတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ဒီလုိဘုရားရွင္အက်ိဳး အမ်ားအက်ိဳးေတြကုိ ျပင္းထန္စြာလုပ္ေနရတဲ့ အတြက္တရားအားထုတ္မႈမွာ အခ်ိန္နည္းသြားတာလည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ေသခ်ာတာကေတာ့ အခ်ိန္မတန္ေသးလုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ိန္တန္ေတာ့လည္း ထူးျခားစြာ ရဟႏၲာျဖစ္သြားေတာ္မူတာပါပဲ။
ျမတ္စြာဘုရား ပရိနိဗာန္စံတာ ၂၅၅၃ ခုႏွစ္ ရွိျပီဆုိတာ ပညာရွင္ အခ်ိဳ႕က ျမတ္စြာဘုရားအေလာင္းေတာ္ဟာ ဘီစီ ၄၈၃ မွာ ဖြားျပီး ဘုရားျဖစ္ျပီး ၄၅ ဝါ၊ ဘီစီ ၅၆၃ မွာပရိနိဗာန္ စံတဲ့အတြက္ မဟာဝံသက လက္ခံထားတဲ့ ဘီစီ ၅၄၄ မွာ ဖြားေတာ္မူတာ မဟုတ္ဘူး။ ၆၁ ႏွစ္ ေလွ်ာ့ရမယ္လုိ႔ ဆုိေၾကာင္း ဖတ္ရပါတယ္။ ဒါဆုိ ျမတ္စြာဘုရား ဖြားေတာ္မူတာ ၂၆၃၃ ႏွစ္၊ ပရိနိဗာန္ စံေတာ္မူတာ ၂၅၅၃ ႏွစ္ ရွိျပီဆုိတာကုိ ၆၁ ႏွစ္ ေလွ်ာ့ရမွာလားဘုရား။ တပည့္ေတာ္တုိ႔ သတ္မွတ္လာတဲ့ သာသနာ့သကၠရာဇ္နဲ႔ ျမတ္စြာဘုရားအေလာင္းေတာ္ ဖြားျမင္ႏွစ္မ်ားဟာ အမွန္လား၊ ၆၁ ႏွစ္ ေလွ်ာ့ရမွာလား သိလုိပါတယ္ဘုရား။
တပည့္ေတာ္တုိ႔ ကုိးကြယ္ရာ ဘုရားရွင္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အေရးၾကီးေသာ ႏွစ္ကာလမ်ားျဖစ္၍ အမွန္ကုိ အေရးတၾကီး သိလုိလွပါတယ္။ ရွင္းျပေပးေတာ္မူပါဘုရား။